27 Ekim 1932 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

Finlândiya - Türkiye | siyasi ve iktisadi münasebatı Ticari iwtünasebetleri daha kuv vetli bir inkişafa sevketmek imkânı vardır... HELSİNGFORS (Milliyet) — Türkiye ile Finlandiya cümhu- riyetlerinin siyasi intere'leri hiç bir sahada biribirile çarpışamadı- | ğmdan bu ilki memleket arasında- ki münasebat ve alâkanın samimi ve pek dostane olduğuna şüphe | edilmez. Her iki cünuhuriyetin i- | lim ve siyaset adamları karşılıklı hüsnü niyetle, ırkan merbut olan bu iki milleti men- faatlerine uygun aaminii muhab- ii besleyorlar. Yüksek devlet a- ları ile ilim muhitindeki şah- | siyetler her iki memleket hakkın- da kâfi malümata sahip iken; iş-| bu mahdut zümre kariç tutulur sa, halk arasmda bilhassa Fin- İandiyada — Türkiye hakkında ma- lümat bugüne kadar pek az ve hemen hiç yok gibidir. Burada te- mas ettiğimiz muhitte bazan öy- le tuhaflıklara rasgeliyoruz ki. Bir çok yerde; “Acaba, Türk sizin gibi mi olur?. Biz Türkü kalm du daklı, kısık gözlü, basık burunlu | bir öcübe zannediyorduk.” di. Yen aile kadınları pek çoktur. Ba | gibilerin ilk sunlleri “Harem” hakkında vaki oluyor. Eskiden ga rezkâr yazıcıların son senelere | vaziyeti tenvi ve fırsat bulunmamıştır. “ p tsşkilâtmın eskiden de yalmız sa-| raylara mahsus bir mesele olduğu | nu ve bunun da çoktan beri salta nat ve hilâfetle beraber lâğvedi- | Üp tarihe gömüldüğünü; buzün | ise 14 milyon Türk arasında “ha- rem” sahibi tek bir fert bulunma: dağını; Türk kadında bir Fin, | bir İsveç, bir Alman kadını gibi içtimai medeni hukuklara malik | iğağmme Bilenler pek azdır. Te-| büüdür, ki medeni, iktisadi müna- sebat bu iki memleket © arasmda inkişaf ettikçe biribirini daha iyi ve geniş dairede tanıyabilecekler dir. Malümdur. ki bugün milletler arasındaki dostluklar en çok ikte sadi menfaatlar, daha doğrusu karşılıklı alış zeriş senaları Üner dır, Merafi kiyaye ne Gi mallar satıyor.?. yenin Finlandiyaya satacak malları var ve neler satıl-| ?.. İşte, bu hususatı burada | hulösaten tenvire çalışacağız. FİNLANDİYA TÜRKİYEYE NE SATIYOR? Bit kaç yıldan beri Türkiyede külliyetli mikdarda Fin lâstikleri « *No- dan maşka üç törlü kâğıt satd- maktadır. TÜRKİYEDEN NE ALMIŞLAR? Türkiyenin bütün (dünyaca meşhur olan nefis tütünleri, İez- kilo olmuştur. Bazılarının fikrim | gönderilen nümunel ,. | beridir (temmuz) di €e, güya vapur hattı olmadığın dan Türkiye mallarmı buraya sov ketmek mümkün değilmiş.. Bu fi kir çok yanlıştır. Çünkü: Neden Finlandiyadan milyonlarca mal Türkiyeye savkediliyor dm Türk mal larını buraya taşıyacak vapur bu lunmazmış?. Halbuki İstanbul- dan sipariş edilen mikdarda halı; antik müble takımları aza- mi 20 günde buraya ve Hamburgta “Türk tütünü” Rus malıle kar: aturılıp pahalı in 3 cari bilaranta İstanbuldan hem ucuz hem temiz şekilde ala- bilir ve Hamburg tarikile sevket- tircbilirler... Türk malları hakkın da şimdiye kadar bu memlekette reklâm ve propaganda yapılmadı ğından şimdiki vaziyet mazur gö- rülebilir. Fakat Avrupadaki “ta kas” usulüne uyarak, Türkiye hi kendi pazarını, yalmız “ olup «alıcı» olmayanlara kapata- bilir, Buna imkân vermemek için İ gerek Fin ve gerekse Türk tica- lâkadarlarının simdiden icap edi birlerin a- lınmasına çalışmaları bem dost- luk hem de karuılıklı menfaat ik- tizasındandır. Türkiyenin nefis içkilerinden aylardan Ii tetkike dilip neticesi bildirilmesiştir. Türk tütün ve sigaralarını sat mak maksadile Helsingforsta bir satış evi açmak için tesebbüs var dır. Az mikdarda, mal sipariş e- itşir. İktisat Vekâletinin de lâkası inzimam ederse, Türk ma İmın satılmasına kapı açılacaktır. SADRİ MAKSUDİ BEYİN KONFERANSI yıldan beridir buradakı neşriyat ve müsahabeler vasıtasile bu mu- hit tenvire çalışılmaktadır. Helsingforu'a talebe birliğine ait bü” “< salonkonferamsı “dinle- meğc © 'sn profesörler, talebe ve münevver zümreye mensup ha- nimlarla dolmuştu. Saat üçte kür- siye iin $. Maksudi Bey fran- konferansını takrire başladı. e ee ayrılan bu kon- forans profesör Ramstid tarafın. kim Konferansı İngiltere Ottava çerçivesin- den çıkmayacak LONDRA, 26 (A.A.) — Lord Layton başvekile göndermiş oldu- ğu bir mektupta şöyle diyor. Hü- kümetle ben, birçok noktalarda ve bilhassn harp borçlarının tes- viyesi ve her türlü yeni beynelmi- lel lâfların müsmir olabil- den tedbirlerin acilen tanzimi hususundu müttefikiz. Maamafih aramızda bevnelmi- lel ticarete müteallik olarak alı- Bacak yeni tedbirler hakkında ih tilâf vardır. Hükümet, matlüp olan netice- nin elde edilmesi için Ottava ili- lâfları çerçevesi dahi hükümetlere doğ! müzakerat icram kâti olduğu mü- taleasında, ben ise buna muhalif bir fikirdeyim. M. Mac Donald'ın cevabı LONDRA, 25 A.A, — M. Mi Donald, Lord Layton'a vermiş duğu cevapta, mumaileyhin fasma tecisüf etmektedir. M. Mac Donald. mektubunda bilhassa şöyle diyor: “Bütün tekliflerimizim ecnebi hükümetlerle ayrı ayrı ticaret iti lâfları aktetmekten ibaret olduğu doğru değildir. Mumaileyh, şu sözleri ilâve e- diyor: “Aramızdaki başlıca ihti- lâf sizin çizmiş olduğunuz yollar üzerinde elde edilecek neticelere | ait görüş farkıdır.” Cüretkârane bir hırsızlık HAMBOURG, 26. A.A, — Vol(€ ajansından: Gayet işlek bir caddede nan bir iki mücevher aşırdıktan som- ra bir motosiklete binerek kaçmıştır. M. Fraclin Bouwillo- n'un bir istizahı Bouillon, | meclisinden harici siyasete mütcal- im gen nete e k nı atideki cümlelerle bitirdi: — Bugün şanlı mücadele saye- sinde istiklâli ve cesur adımlarla yüksek mede- niyete doğru yürüyen bir millet manzarası arzediyor. Türk mille t için Gazi yalnız resmi bir rein İ İ halkında umumi bir af HARİCİ HABERLER Leipzig Kararı Prusya başvekili - vaziyeti tetkik ediyor BERLİN, 26 A.A. — Volff A- jansından: Gazeteler, yüksek dev let mahkemesinin Prusya arasındaki kanunu osasi ünlü, halka vermiş olduğu üzerine sabık Prusya başve . Brsun'un bu karar hakkın ke v bit etmek için nını, bir içtima akline davet et miş olduğunu bildirmektedir. BERLİN, 26. A. A. — Volff ajan Leipzig sından: Prusya kal i | mahkemesinin verdiğ tevellit vaziyet hakkımda müzakere- de bulunmak üzere bu (sabah M. Braun'un riyasetinde toplanmıştır. M. Braun, gazetecileri Leipzig devlet mahkemesinin kararı icra kuvvetinin hepsini Alman hükü metinin Prusya komiserine vermek- tedir, İtalyada Siyasi af Faşizmin yıldönü- mü tes'it ediliyor ILANO, 26. A. A. — M Mus in burada irat etmiş olduğu bir ukta yakında siyasi mücrimler ilân edilece- ğini söylemiştir. Duçe, Faşizmin İtalyan milletini yetiştirmesi ve ona hakiki vicdanını ve birliğini bahşeylemesi için lâzım | gelen zamanın 30 seneden ibaret ol duğunu söy! ROMA, 26. A. A. — 28 Teşrini- evvel sabahı Faşistlerin Roma üzeri- ne yürümelerinin 10 uncu yıldönü- 'mü imünasebetile bütüm siğasi kâtibi umumiler her yerde rejime PARİS, 28 AA. —M Prom | m eşli planda davet ede. Perşembe günü meb'usan | çeklerdir. Bu içtimalarda M. Museo lininin bir beyannamesi okunacak. BERLİNDE, 26. A. A — VoMf ajansından: Yay arirurmmaz pak 6 teşrinisanide Reichstag için lacak intihabuta sit olarak 21 frle tarafından verilmiş olan mamzet İis- değildir.. Biz Türkler için Gazi| ji büyük bir halâskâr, büyük bir milli kahraman, büyük birmü- <eddittir. Biz onun riyaseti ve reh Almanya ile öğleden sonra kendisile görüşmek için çağır mıştır. İyi habor alan mehafilin, bu iş hakkında vaki © beyanatına göre !I Fransız Plânı IKonferansa tevdiine kadar gizli tutulacak PARİS, 26.4. A — Teslihatın tah didine müteallik Fransız plân hak kında hükümetle erkânı harbiye ara sında ihtilâf mevcüt olduğuna dair an #ayiaları tekzip eden Matin ga- zetesi diyor ki: Noktai mazar ihtilâf ları izale edilmiş ve plânın ana hat- darı Mr ediyor: Plân, milletler Giyrle riayeten tahdidi teslihat konferansı leceği tarihe kadar akmafli umumi tahdidi tesliha- tm yeni safhasında Fransanın da teş i mesai arzusunda bulunduğuna leri tar, Bn tenkie, milis teşilile belli olunacaktır. Telihatın tahdidi meselesini izah ve tenvir eden Etho de Paris gazete si, Fransız ordusunun bali hazırda Alman ordusunun dumanda olduğu- yazmakta ve Almanyanm yeniden silâhlanmasına tekabül ık şekil de teslihatımızım tahdidini kabul 6- demeyiz.” Detnektedir. Gene Lindberg Meselesi İspanyada şüpheli birisi yakalandı SEVİLLE, 26 (A.A.) — Zabı- be karışan Jean Saul ismin de bir şahsı tevkif etmitşir. Joan Saul'un terkifi hakkında verilen | tafsilâta göre Amerikanın (Sevi le) konsolosuna iki gemici tarı fından gönderilen bir mektupta Lindbergh'in oğlunu öldürenler- den birinin Sevill'de görüldüğü Mirim. Bu ihbardan biraz a gemicilerin anlattığı ovsaf e ve eşkâlde bir şahıs, konsolosha- neye gelmiş ve pasaporlunu kay- bettiğini | söylemitşir. Bu adam, tevkif edilince sahte bir pasaport elde ederek Bordenuz'dan Seville e geldiğini, ve sanra bu pasaportu yırttığını nihayet itiraf etmiştir. Jcan Saul, aslen (Rus olduğunu, Nevyorkta bir terzi yanında çe raklık ettiğini de söylemiştir. Bu adamın muhayyel bir cinayetle kendisini ittiham ettirerek, Ame- rikaya gönderilmesini temine çah şan bir yalancı olu p olmadığı he müz anlaşılamamıştır. Filhakika Jean Saul, bu vak'adan haberi ol- duğunu, fakat ancak Amerikan Konferans masrafı PARIS, 28. A.A, — Hükümet, me Deniz askerleri Ankarada ANKARA 26 (Telefonla) — Cümhuriyet bayramında ge“ çit resmine iştirak edecek olen deniz askerleri bu sabah geldiler. Başlarında bandoları olduğu halde Milli Müdafaa Vekaletine gittiler. Vekâleti selâmladıktan sonra döndüler. ğ Deniz müfrezesi gedikli küçük zabitan ile efrattan mürek* eptir, Izmir ve havalisinde kumpan- yalar tütün alıyorlar IZMİR, 26 (Milliyet) — Amerikan * kumpanyaları tütün mübayaasına başlamışlardır. Kumpunyalar Kemalposada azami 110, Dikilide 90, Cumaovasında 110, Seydiköyde 120 den tütün almaktadırlar. Sökede de piyasa açılmıştır. Akhisar, Ödemiş” Muğla. Milas. Manisa piyasalarının açılmasma intizar edi ilmek tedir, Kuşadasında astış ba Yalnız Kuşadasma giden kumpanya alımlarının verdikleri fiyatı zürra muvafık bulmadı ğından birleşerek tütünleri ucuz satmağa karar vermişlerdir. Kızını fuhşa sevketmemiş.. İZMİR, 26 (Milliyet) — Kızını fuhşa sevketmekle suçlu Hüsnü Baba bugün dinlenmiştir. - Hüsnü Baba şunları (söy miştir: “ —- Umumhaneci Çavideden alacağım vardı. Kızım Fet hiyeyi tevkil ederek İtennbülg hareket ettim. Döndüğümde kız mi umumhanede buldüm. Cavide kızımı kandırmış. Bekretini bir yahudiye sattığını komşular ihbar ettiler, Şahitlerim var. Mevkuf bulunan Hüsnü Baba tahliye edilmiştir. M. Venizelos istifa mı ediyor? ATİNA. 26 (Hususi) — Resmi mehafilde deveran eden ku” vetli haberlere nazaran Mi, Venizelos kabinesi bir iki güne kada” istifa edecek ve yerine gene Cümhuriyetci olan M, Kafandarif bir kabine teşkil edecektir. Maamafih bu kabinenin de muvakkat olacağı söyleniyor. Ankaraya giden izciler <ARA, 26 A.A. — Cümhuriyet bayramında “yapılacak geçit resmine iştirak etmek üzere Vilâyetlerden $ı ze isi kafileleri gelmektedir. Konyadan yarın 50 kişilik bir izci kafilesi | hareket edecektir. İzmir izcileri bugün yola çıkmışlardır. Viyana darülfünununda arbede VİYANA, 26 A.A. — Darüllünunda sol cenah mensuplari" yle müfrit milliyetçi talebe arasında bu sabah yeniden birtakım arbedeler olmuştur. Yedi kişi yaralanmıştır. Her tarafa yağmur yağdı ANKARA, 26 A.A. — Aldığımız malümata göre bu sabah kadar Yalova Burün, Kütahya ve Afyona birer milimetre, naya iki; Çanakkaleye üç. Konyaya beş, Uşak. Denizli; Eskiş& hire altışar; Kebsuta on: İzmire otuz bir, Manisaya 32, "Antalya ya 36 milimetre yağmur düşmüştür. İzmit ve Ankara civarına da cüz'i miktarda yağmur yağ ter, Umumi vaziyet yağmurlu görülmektedir. de intihabat | Tasarruf Propagandası Chi mücadelesi SANTİAGO DE CHİLİ, 28.44. Chili reisicümhurluğu için yapılacak intihabat mücadelesi, hararetli bir sz rette devam elmektedir. Bu mücade e, M. Aleşsandri ile M. Zanartudan birinin intihabını temin gayesi etra fında cereyan Simaktedik. İntihabat v ve radyo BERLİN, 26. A. A. — Havas A-| MARSILYA, 26. A.A. — jansı muhabirinden: Berlin mürsile | şal Lyautey vapuru bu ayın istasyonu mülrit sağ cenaha mensup | de Punta Sabinal İspanya zevatın elinde olup bu | zevat bunu Alain Gerbaut'nun gemisine (İĞ, yolunda Mart zg ün İ İktısadi ve Mali Hafta ) Londra şehri “lord - mayor” ü (belediye reisi) tarafından İn- giltere Bankası “gouverneur” ü ve sair banker ve büyük tacirler şere- fine. bu ayın 20 sinde verilen bir ziyafette; maliye nazırı Mr Cham- berlaim'i temsilen hazır | bulunan Sir Hilton Young, söz alarak İn. giliz lirası hakkında şu şayanı dik- kat beyanatta bulunmuştur: “Uzak veya yakın bir atide sterling'in vaziyeti ne olacağını kimse kestiremez; fakat şunu id- dia edebilirim ki. İngiltere. altın mikyası sisteminin normal bir su- rette cereyan edebileceğine kanaat getirmedikçe, bu sisteme rücu et- miyecektir. Bundan maada. ipti- dai madde fiatlerinin de. maliyet, fiatlerine kadar yükselerek onla- ra intibak etmesi lâzımdır. Bu Iki şart temin edildikten sonra, altı- nın iştira kuvvetinin siddetli . ta. havvüllerine mini - olmak üzere, bütün millet! Müştereken fa- aliyette bulu: ları Gktiza çektir.” ede. | Dın müdür ve meclisi idare reisle- ri tarafından “monnaie dirigöc” le- hinde gerek şifahen ve gerek tahri ren yapılan propagandaların direk tfi hangi merkezden verildiği bu suretle tezahür etmiş bulunuyor. İngiltere maliye nezir sterling” ö m ettiği mânâ ile, düşeceğini ima ediyor; daha doğ- rusu bunu arzu ediyor. Sterling hakkında Eeynelmilel piyasalarda itimadm bir az daha sarsılması için bu sözler kâfi idi; nitekim öyle de oldu. (*) Harici ticareti mahdut olan, muvazenei hisabiyesi açık göste. ren, kontenjantman ve sair suret- lerle kapalı bir o gümrük siyaseti takip eden küçük o memleketlerin “monnaie dirigâe” ye bağlanmala- rı bir dereceye kadar makul görü- (*1 Bir haftadan ! Ken di i ye vasıtası olan ve her memlekette borçlu ve alacaklı milyonlarca he- saplar açılmış bulunmak dolayısi- le daima arbitraj ve ya speküles- yonlarla hücuma maruz kalabilen liz dövizinin “monnaie diri. " sistemile idare edilmek iste- Süakins bir türlü aklımız ermi. yor. Bu, olsa olsa, bir (o kanaatimizi takviyeye yarıyor o da İngiltere iktısadiyatınm can çekiştiğidir. » Cümhuriyet Merkez Bankası- nm 20/10/932 tarihli bilânçosun. da bir evvelki hafta bilânçosuna Gray aşağıdaki. farkları gör- ik: Tedavüldeki banknotlar Ban- ka kanununun 6 ncı maddesi mu- cibince yeniden vuku bulan 60 bin Bralık bir amortisman neticesinde 164,238.590 liraya inmiştir. Bu pa ranm 8.688.590 lirası karşılığı yüz de yüz altın olmak üzere banka ta- rafından çıkarılmıştır. o Epey za- mandan beri bu miktarın değişme diğire ve diğer taraftan altm mü. hayaatına devam olunduğuna ba- bu bübayaatm yeni bank- nst cikarılmaksızın vanıldığı anla- at yekünu 885.625 lira fazla ile 9.952.493 liraya baliğ olmuş. dö- viz mevduatı da 271.978 lira fark- la 991.436 liraya inmiştir. , Aktif kısmında kasa ve muha- birler nezdindeki mevcut 29.855. 725 pan Tira ya tekabül üktarı 13.535 ki. İo halis altından ibarettir. Altın mevcudu geçen haftadan beri 131 kilo kadar çoğalmıştır. Altına tahvili kabil serbest dö- vizler 52,588 lira (kadar artarak 272,2B3 liraya baliğ olmuştur. Cüz dan muhteviyatı 334017,911 lira» da gayri mütebeddildir. pu kayda değer bir şey yole- ».. Eskam ve tahvilât Istanbul menkul kıymetler ve kambiyo Borsasının geçen haftaki faaliyeti pek menfi oldu. Ortada hiç bir makul sebep yok £ iken bir takım kâğıtlar ve bu meyanda A nadolu esham ve tahvilâtı hayli kı rıldılar. Bu hususta rey ve mütalealarma müracaat ettiğimiz milli bankala- rımızdan birinin müdürü, borsanın Tile de bazı borsacıların soğuk kanlılığı ei edememelerine ve vaziyete hükim olamamalarma atfetmiştir. Filhakika, evvelki salı ünkü İilkidasyon o muamelesinde Koadakı kt girlkinilan âci pörle yonu olarak 940 adet tahvil, 750 adet hisse, 200 de mümessil senet bulunuyordu. Bunların röpora bt- rakılması için usulen yapılan mü- zayede neticesinde, heyeti mecmu- ası için istenilen para 59 bin kü- sur lira gibi nisbeten cüz'i bir mik tardan ibaret olmasına rağmen, rö- por haddi hayli yükselmiş ve me- selâ obilgasyonlarda 17 1/4, kuruşu bulmuştur ki, 36 liralık bir serma- ye için 14 günlük bu faiz yüzde 12 m ye tekabül eder. İşte bu yük- sek fuizden yılarak bazı müşteri ve spekülâtörler. pozisyonlarını tas fiye etmek maksadile satışa b. dılar; bu satışları gören veya işiten diğer müşteriler de satmağa koyul dular ve bu suretle kâğıtların, ver. meğe korktukları röpor haddin- den de fazla tenezzülü kıymetine sebep oldular. Salı günü obligas- yonlar 34.80 liraya kadar düşmüş- Unifyeler geçen haftaki muhafaza etmektedirler. Son #€ vmele 57 Yi üzerinden vuka buk Rumeliler 5:30 lirada azcık ii lemişlerdir. Maamafih bu köğük. ii Mei iyi ümitler besleril lak dahili, “rachat” bafl?” mek icap ya alıcı Sl, T yer 52.50; Bomonti ire Tramvay a 15,25; İttihat Deği gilk 2880: Değ irmeneli 2.60; Arslanı Trkeab 27 To; Rİ 4.75 Vira etmektedir. yi İelerinin fiati berveçhi 1886 tertibi 3 " ıı ” e piyasada gayri rı 38 kuruşta geç fileri muhafızı etmektedir” | Alm 920 kuruştur.