22 Ekim 1932 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 5

İlk stüdyo mü MILLIY Louis Lumiere ilk filmlerini Marsilyada bir tiyatroda göstermişti 25 künunuevvel 1895 te Mös Yö Louis Lumiere küçük film- Marsilyada bir tiyatroda İk defa gösterdiği zaman. ti- htronun müdürü olan J. Melis filmleri ve makineyi satın *mağı teklif etti, Lümiere bu *klifi kabul etmedi. Çünkü fen Ni keşfini kimseye faş etmek is *miyordu. Fakat Melles uğ İ uğraşa bundan iki sene son- küçük film parçaları vücude İtirmeğe muvaffak oldu. İlk bir kumar oyunu tasvir e- yordu. Melis büyük masraf- lan çekiniyordu. Evinin bah sinde dekorları yapıyordu. A- "k havada güneş veya yağmur tında çalışıyordu. 1896 sene- Hide korkusu biraz zail oldu. Binkü filmleri kapışıyorlardı. 4 geliyordu. Bahçede çalışa- yacaktı, Onun için fotoğraf *iyeleri gibi, ziyanın her te- an girmesini teminen etrafı #mlı bir atelye yaptı, Yüksek fi 6 metre uzunluğu 17 met- # olan bu oda, ilk atelye oldu. *97 de Melis tecrübelerine is- sahnenin altına üç met * derinliğinde bir delik yaptı. maks. rtistin bazan Mhneden kaybolmasını temin İmekti. Atelye küçük gelmeğe aladığından iki taraftan iki İ* metre daha büyütüldü. “üdyoda baştan başa demir İerüler yapıldı, Melics sant * birden üç buçuğa kadar mü | diyen film çeviriyordu. İş- bu mesailedir ki, Film için aç a dünyaya dört bin film ver ğe muvaffak oldu, Ertesi se #tüdyoyü büyütmek lâzım İdi, Üzerine bir kat daha ilâ # ettiler, Aşağı kat artistlerin “rinmesine tahsis edildi. Bu sr arda bir zat, Meliese müra- Nt ederek kimse görmeden Xdisinin bir filmini çevirme içi rica etti, Melies düşündü. #lindı, nihayet on bes büyük “ba ile bu filmi almağa mu- iy ak oldu. Gece ve karanlıkta | alman film budur. Eskiden | ik havalarda film çevrilemi Arlette Marehal de filmler, istenilen zamanlarda | çevrilmeğe başladı. Melies bu yüzden büyük bir şöhret ve ser | mak ihtiyacını duymaktan k 4 duBundan sonra bu mahzur kalmadı, Ve istenilen şekil ret kazanmıştı. Meşhur tenor Chaliapsine'in Don Oulchotte'u filme Idığını yazmıştık. Bu resim Chaltapsine ile Saneho Pansa rolünü alan Dorville'i göstermektedir harbi umumi ilân olundu, işler bozuldu. birden bire Melies if- lâs etti. Ve büyük bir fakra dü- çar oldu. Gözbebeği gibi sevdi gi stüdyoyu boşaltılar, Dekor ları eskicilere satıldı, Hattâ 60 sene içinde oturduğu evi dahi parça parça satılığa çıkarıldı. Bu satırları yazan muharrir di- yo ki — Bir arkadaşımla iyi bir ye mekten sonra, dünyanm ilk stüdyosunu gezmeğe gittik. Bu rada bazı pencereleri kırılmış. bazı yerleri yıkılmış bulduk. Stüdyoyu baştan başa ili saat- te gezdik, Mekşuf san'atm ve. receği şöhret küçüktür. San'at gayrimekşuf iken icat edilen hü merler büyüktür. İlân ediyoruz: Biz; Fransa sinemacılığı namına bu stüdyo yu almak ve bir müze haline getirmek emelindeyiz. Arzu «- dener uzattığımız. elimizden tutsunlar. Binanın kâin bulum duğu sokağın ismini ilk stüdyo sokağı suretinde değiştirmek için hükümete müracaatta bu landuk.. Stüdyoyu gezip, dışa» rı çıktığımız zaman. ün duy gularımız, hıçkın hıçkıra ağla. Vaktaki 1914 | ka bir sey değildi. ln Yeni filmlerden “Eral Pausole,, filme alınırker UMARTE: SİNEMA TEŞRİNİEVVEL ze haline konacak | Yeni “Tennenberg,, | Reisicümhur Mareşal Hinden- burr'un tarihi exferini tasvir eden “Ta, enberg,, isimli yeni Alman harp filmi, bir kısmının bizzat bu harekât esnasında hakiki bir su- rette yapılmış olması hasebile hu susi bir ehemmiyeti haizdir. Bu | film, Hindenburg'u, Ludendrof'u ve diğer Alman jenernllerini zat kendi şahsiyetlerile gösterir. Yeni filme çekilen diğer cihetle- | rinde ise bunlar kendilerine çok İ benzeyen aktörler tarafından tem sil edilmişlerdir. Alman film san- sörleri bu filmi Reisicümhurun mü saadesine taliken menetmişlerdi. Avusturya mahafili resmiyesi de | ayni veçhile hareket etti. Hatırlar dadır ki harbi umumi zuhur etti- vakit Hindenburg OHanovrede | «ali inzivada yaşamakta idi. Fa- kat şarki Prusyanın Rus istilâsr tehdidi altında kalması ve diğer | bri Alman jeneralinin Rus selinin | önüne geçememesi yüzünden Hin denburg 22 Ağustos 1914 tarihin | de bu cephede bulunan 8 inci Al | man ordusu kumandanlığına taz) yin edildi. Luden iru da bu ordu Dun erkân: harb ye reisi oldu. Ye | iy İ | Karım beni aldatırsa filmi artistlerinden dördü Bir harp fimi daha ni kumandan in bir talih eseri olmak üzere isner « Holman o sı rad Sinci ori'.un harekât şabe si müdürü idi ve Hindenburg or- duya iltihak etiği vakit yapıla cak harekât hakkında bir takım! plânlar hazırlamış bulunuyordu. Bu plânla' yeni kumandanın plân nı şarki Prus) ordu ile Ma- zori göllerinin şimalinden ve ce- İ nubundan sararak istilâ etmekti. |, Bu iki Rus ordusundan birisi jens ral Rennenkampf ve diğeri jene ral Samsonov'un kumandası altın da hareket ediyordu. Maamefik Rus ordularınn ileri hareketi Fransayı tazyikten (kurtarmak maksadile vaktinden evvel tacil © | ço CUK Gemici 1 vardır ki, gemiciliği çok sever dettarolunpyüölgmbe dilmişti. Teşkilât nakıs ve kıtaatın inşesi fena idi. 1914 senesi ağuste sunun 26 sından 30 una kadar dört gün devam eden muazzam Mazori muharebesi neticesinde İ- ki Rus ordusu mahvoldu. Alman- lar bu muharebede 125,000 esir | ve 500 top iğtinam etmişler ve | Rus ordularından birinin kuman- danı bulunan jeneral Samson” ricat esnasında intihar etmiştir. i İ | —— — ——— —— — ( Sinema haberleri j * Clara Bow yeni bir film çe- virmektedir. * Boris Kerloff bir filmde üç bin sene sonra verilen bir mumya | rolünü oynamaktadır. * Sinema komiklerinin hisse senetleri Nevyork borsasında yük selmektedir. Buhranım sonu geldi rikada 21 yaşından aşağı 23 mil. yon seyirci vardır. Yedi yaşından aşaği altı milyon seyirci de her hafta simemay ayitmektedir. * Marlöne Dietrich'in Paramo- unttan ayrılacağı söyleniyor. * Amerikalılar “Avdet” ismin | İ de bir film hazırlıyorlar. Bu film İ için 12 milyon dolar tahsis edil. | miştir, İ * Jaçie Cooper'in dokuzuncu yıldönümü tes'it edilmiştir. Ziya, fette yüz çocuk bulunmuştur. * Virgina Bruce kocası John Gilbert ile beraber yaaşmak için sinemadan ayrılmağa karar ver. | miştir. * Pola Negri Nevyork'un bü- yük tiyatrolarından birinde son | derece muvaffakıyet kazanmakta dir. * İngiliz yıldızlarından Joan Marion Warner Bros taratından beş sene müddetle angaje edilmiş tir, * Londrada tutulan bir istatis- tiğe göre, yeryüzünde 185 milyon insan her hafta sinemaya gitmek tedir. Bunun doksan milyonu A- İ ma payitahtı vöcude geti merikadadır. Alman boks şampiyonu Max Schmeling yakında sinemaya gire cektir. İ * Bu sarışın sinema yıldızı as- len Çektir. Uzun zamanlar Ber- lin ve Viyanada kalmıştır. Bilh, sa Almanlar bu artisti çok beğen mektedirler. * Albert Prejean'ın bütün tek siplere rağmen, leneceği tekrar sö son Crusoe'si Nevyorkta göste rilmeğe başlamıştır. Bu film kendi ayarındaki seyahat film lerindendir. Bilhassa en muvaf | fak tarafı Douglas'n burolü gok iyi yapmasıdır. Ancak bü- tün bunlara rağmen o sınıfın en yüksek eserleri olan Beyaz gölgeler, ve Tabunun şöhretini geçememektedir. İ * Romanya * veliahti Miehel| Londrada iken anası Helöne ve sabık Yunan kralı ile birlikte Lon dranın meşhur Elstree sötüdyola rini gezmişlerdir. * Danimarkada hükümetin te zahüratı ile kültür filmleri vücu- de getirmek üzere bir şirket teş- kil edilmitşir. * Irlandada katolik sinema | filmleri reisi, orada da bi | tiyor. Çevrilecek filmlerin kato- lik propaşandasına sit olacağı nı söylemeğe lüzum yok. Bu şi ket Holiyvood'un “gayri ahlâki” filmlerine karşı “çok ahlâki" film Kırk santimetre uzunluğun da bir kamış kesiniz. İki ucu nu tıkaymız Bu kaşımın orta- yerinde açacağınız bir yarığa ağırca bir cisim sokunuz, Bu suretle kamışın suda müvazene si hasıl olmuş olur. Fakat bu cisim kamışı büsbütün suya ba tıracak kadar ağır olmamalı, Kamışm yarık açtığınız ye- rin mukabil tarafında müsavi aralıklarla üç delik deliniz. Bu dekiklere on. on beş santmietre uzunluğunda ince çomaklar s0 kunuz. Bunlar geminnii direk. leridir. Bu direklere ince tel- lerle gerilmiş kumaştan yel. kenler ilâve ediniz. İşte gemi | hazır! Genişçe bir havuza koydu. nuz mu, gemi rüzgârm keyfi- me göre kendi kendine havuzda #erler. Enğer evde iseniz ve rüzgâr yoksa, üflesen.z de ge. mi yine yük İsterseniz. ceviz kabukla. rından yapılmış gemilerle bir yarış bile tertip edebilirsiniz. Resimde gördüğünüz gibi bir ceviz kabuğunun yarısı, or taya büyükçe (iğneden direk, yelken yerine de bir kartvizit ve yahut kalınca bir kâğıt kâ- fidir. Böyle on kadar nız. Gemilerin devri! çin alt taraflarma bir iki çivi çakımız. Ondan sonra hepsini su zerine havuza koyunuz. Üfü- rükle ri yürütünüz. Ki min üfi daha kuvvetli ise onun gemisi daha evvel yarışı kazanır. | RADYO Bugünkü Proğram İSTANBUL — 18 orkestra 19,30 saz (Tanburi Refik bey ve arkadaş ları Nihal ve İnci hanımlar), 21 or- Kesira, BÜKREŞ (3,942 m.) — 18 ken- ser, 19,10 konser, 20 müsahabç, 20,40 gramofon, 21 operadan nakil BUDAPEŞTE (5505 m) — 21,15 gramofon, 21,45 konser, 22,45 konser, 23 orkestra konseri, 24 dans musikisi, PARIS (1725 m.) — 21 şapka bahsı, 21,10 orkestra, 22 edebi ki- raat, 21,40 şuun, 22,45 radyo, kon- seri, gramofon, 23.30 dans. PRAĞ (4886) —20 Eratisliva. dan nakil, 20,20 Brün'den nakil, 2145 Bratislavdan nakil, 23,15 son haberler, 23,20 Ostradan hakil, ROMA (441,2 m.) — 1830 şar kılı ve çalğılı konser, 21 havadis,era inofon, 21,45 İtalyan kadını Cezair- de operası, VARŞOVA (1411 m.) — 18,40 konferans, 21 hafif musiki konseri, 23,40 şuun , 24 dans musikisi VİYANA (5172 m) — 2030 radyo jarnal, 20,40 şarkı, 21,45 or kestrn konseri, 22,55 radyo jurnal, | 23,10 dans musikisi ler çevirecekmiş. * Sherlock Holmes te i kada filme geçiyor. Mümessilleri, Clive Brook, Ernest Torrenç, İ- van Simpson ve Miriam Jorden. | HAVA Bir kadın tayyare- cinin muvaffakıyet İ Fransız tayyarecilerinden Mache. | navd birkaç sy evvel paraşütil 7900 metreden atlıyarak bir Avrup: sökorü yapmıştı. Bize haber verildi ğine göre Alman kadın tayyarecile rinden Mile Lola Sehroeter Kiel yaptığı bir tecrübede paraşütik 8.080 metreden atlıyarak 28 dakik; da muvaffakiyetle yere inmiştir. Pa raşüt kendisini tayyareden ( ottığ. noktadan 40 kilometre uzağa indir miştir, Prof. Pikarın dere- cesi 16,201 metre olarak kabul edildi İsviçre hava kulübü Prof. Pikarır | yükselişine sit baroğrafı ettikten sonra resmen 16,21 olarak kabul ve Ş le göre profesör evvelki rökorum 420 metre farkla kırmıştır. Belçik; hükümeti Madam Pıkarı, o zevcinir her iki teşebbüsü esnasında göster miş olduğu yüksek sabır ve metane tinin ve bu suretle bu büyük ese rin tahakkukuna yapmış olduğu hiz metinin bir şülnanı olmak üzer (Chevalier de Lopold) nişanile ta ti etmiştir. Resmimiz Pikar ailesin bir arada gösteriyor. Bir İngiliz tayya- recisinin muvaffakiyeti İngiliz tayyarecilerinde yüzbaşı Cyril Uwins bir Bristol tayyaresile 3,412 metre yüksekliğe © çıkarak şimdive karisı Amerikalı Soucek ta rafwudan 13,157 metre ile muhafaza edilen rökoru kırmıştır. Zvirko tayyaresi Mesleğinde büyük hir iktidar ve sebat göstren bu pilola maattses- süf Kahramanı olduğu Avrupa ha- çalençi uğur getirmedi , Muvaf İ fakıyeti, ideri.. lehinde © yazılan | yüzlerce makalelerin mürekkepleri | daha kurumadan 12 eylülde Varşo- İ vadas Prağ şehrine uçarken Çekos- lavakya bududu civarında kuvvetli bir fırtınaya rastgelen Zvirko | bir müddet tayyaresine hâkim olama İ miş ve muvazeneyi temin edemiye. rek sukut neticesi yanmdaki arka- daşile beraber hava kurbanları ara- sına karışmıştır. Zvirko'nun o Avru. pa müsabakalarına iştirak ettiği tay yare büyük bir müessesenin vücude getirdiği bir eser değildir. Varşova Derülfünunumun hava mühendisliği kısmında çalışan üç genç bu tayya reyi inşa etmişler ve bu yüksek ka- yet ve muvaffakiyeti elde etmiş- | lerdir. Polonya hükümeti bu ri taltif ederek (R. W | taşıyan bu tayyaray etmeğe karar vermiştir | Akron balonunun başından geçenler Hepimizin tanıdığı, koca bir kabi- lisevk balon vardır. Amerikanın Ak ronu.Bu hava aygırı günün birinde İ şiddetli bir fırtınaya yakalanarak yüksek dağların arasma © düşer ve düştüğü çemberden kurtulmak için İ safra atmak mecburiyeti İ Dağları aşmak için yüksel ettiğinden ve balonda da kurşun safrası kalmadığından kapta nın aklına balondaki tayyareler ge İlir ve derhal kararını vererek tayya- | releri muçtnasını ve balandan ayrıl malarını emreder. Her şey yalunda gittik en sonra teyyareler ana ge | miyi terkederler ve hakikaten b da yüksek irtifa kazar tehlike. den kurtulur ve dağları aşar. Bu tecrübeden sonra Amerikada büyük balonlara tayyarelerin safra o larak kullanılması kararlaştırılmış. tr, Bunun faydası bilhassa inişlerde yazdığımız bu ameliyatın aksi ya pılınca çok pahalı olan Heliyom ga eğin bop yürü ziydeme Kayak veril miyeceketir. Kısa mesafeleri uçarak atlıyan tanklar Gelecek harplerin ne derece şid detli ve yeni fon vasıtalarile çok kan h ve feci olacağını her gün tevali e den yeni icatlardan anlıyoruz. 1919 senesindenberi Tanklar üze rinde yeni baluşlarile meşhur olan Amerikan mühendislerinden Valter Cristy namında bir zat yeni bir tank meydana getirmiştir. Yüksek bir sür ate malik olan bu yeni tanka asker. İller uçan araba ismini vermişlerdir. İ Azami sürati 160 km. — dir. Resmi İ tecrübelerde bu tank 80 km, süratle İ üç defa ve beheri 10 ilâ VI metrelik İ yarıkları ve manisları atlıyarak geç, miştir. Kuvvetli yay ve kstiklere is tinat eden ve $ ton ağırlığında olan bu yeni tank gelecek harplerde pi- yadeye çok emin bir piştar rolünü İ yapacaktır. 183 metre mesafede 80 | km, sürati temin edebilen ve 96 lum. süratile 9 metre içinde derhâl düra- bilen bu yeni ölüm makinesi 76 san timetrelik bir top ve ayrıca mütead- İ dit mitralyözlerle mücehhezdir,