14 Ekim 1932 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

Dil köşesi: Ecnebi kelimeler yerine “ — hangilerini koyabiliriz? Okurlarımızın tekliflerini, sual ve cevaplarını, münaka- şalarını bu sütunda neşrediyoruz.. Kurultay tarafından kabul olunan s9n takririn maddelerinden biri de gündelik gazetelerde Dil işlerine yer verilmesidir. Bunun 26- | bebi merdandadır: Kurultaya nasıl her Türk âza olabiliyorsa, simdi. | ki Dil cemiyetine de her Türk yardım edecektir. Bu yardım nasıl ola- | bilir? “Milliyet” bugünden itibaren bir « Dil köşesi » açıyor. Bu Dil köşsünde £ yurttaşın kelimeler, ıstılahlar ve lâhi hakkındaki tekliflerini, münakaşalarını, sual cevaplarını neşredec: “Dil kö- i yazılar bir araya toplandıktan sonra, dil cemiyetine ha- teşkil edebilir. ik bir muharririmiz, bazı karilerimizle görüşmüştür. Bun — ları aşağıyı yoruz. “Dil köşesi" nde en çok kelimeler, ıstılah- lar, iâhikalar hakkında kısa teklifler, münakaşalar, sonra da billas- sa ecnebi lisanlarından bir kelime ile tercüme edemeyip cümlelertir- diğimiz tabirlerin Türk lâhikaları ile kelimeleştirilmesi nasıl mümkün olacağı hakında fikirlor neşretmek isteyoruz. İlk şart gönderilen mektupların kısa olmasıdır. Karilerimizin suallerini neşrederken, cevaplarını da yine kari- lerimizden istemiş olacağız. Ayrıca memlekstin belli başlı lisancıla- rının da yardımını isteyeceğiz. ... Bir haberin yazılışı Bugünkü Akşam Me Fransa ile müzakere i Fransa ile aramızda henüz! Mü zi ayi bu müzakerattan bahsettiği gibi Paris sefirimiz Su- gün evvel Fransız ” il Fransa ile konuşma Pei Fransa ile aramızda şimdilik ei) ametıda bulunan Suriye emer ve Ml olağan yahut pe Sİ lar” © demiryolu işlerinin kotarılmmanı ö-| yg Lı, gev, lay çin bir ara yapılan konuşmalar Moni vk ” iyi bir yola girmiştir. | asa > alt Dün Eraser elsisi Başvekilimi | Tercüme: dilertmek Gözlek Ça si görenğu seliğinde be köner | “Kafi yeti ç ktağı 'arıs Elçimiz 5) Sami hey de Frame Bayek | Rl ÜZE lerinin sm bu pürürlü işleri görüşmüştür. gi m ia 'na hep gil getirilmek mec dık ika buri olsa fena mıdır?) Ge; Kelimeler Hürmetler m. A. Di Bir kaç kelime “e Bedeli muhammineli —Değer ta- i- senle il Aran Yapı yeri Teklifler Te Kökünden satılmak lizayedeye — Arttırılığa e ee İhaleyi katiyesi — Son satışı bi Teki “emek: aletmek(aletmek) | Talip olanların —istekli olanl Bİ Teklif: alediş Müracaat eylemeleri — baş «e! Sual: sorgu maları İni O Cevap * söygü €ç Münakaşa: çekişme (1) Tasımlamık © tahmin etmek ı Sütun: dizgi Selânikten Üskübe kadar olan H” Neşretmek: ileştirmek Türk kasaba ve köyleri lehcesin- İİİ Kabul etmek: almzamak den. rsizal: <İ Kabals alıngama Bu ii kaç günde yapabileceği. | su Takrir: yazılak ni tasımiarsın. Bir Alman vapuru battı STOKHOLM, 13 A.A — Volf£ Ajanımdan: Alman bandıralı ve kereste yüklü Kassel vapuru Fen landiya körfezinde salı günü çı kan bir fırına esnasında batmmş- tır, Kaptanın karısı ile 4 o erkek BERLİN, 13 A.A. — Volff A- jansından: Münih'den dönen baş vekil von Papen, bu sabah Berli- Amerikada çifçi- lerin hali fena LONDRA, 13 A.A. — Vaşing- ton'dan Daily Teldgraph'a bildi- rilidöine göre, iflâs — derecesine varmış 1004000 zürra nama, 8000 çifçiden ibaret bir kafile hü- kümetten iane üzere kâ- nunuevvelin 7 sinde Vaşington'a lerdir. İspanyada açlık vi BARCELONE, 13 A.A, — Ha- bulunan ve mu ga HARİC zan LALA HABERL ER Belfast”ta Karışıklık Nümayişçilerle daha çarpış- malar olacak mı? BELFAST, 13. A. A. — Her ihti- Male karşı cuma günü buraya bir müfreze asker gelecektir. Vaziyet yeniden gerginleşmiştir. ge nümayişçiler , ekmek görüm bir kamyonu yağmaya teşebbüs et İ tikleri sırada lk vie ateşi miştir. Arbede pek fena bir şekil almış ve polisler silâh atmak me de kalmışlardır. Şehirde 3000 polis memuru mevcut bulunmasına ve sokalarda durmak ve toplanmak me nedilmiş olmasına rağmen isyanet ar, yine barikatlar yapmağa ve ye- niden yağmakerliklerde bulunmağa muvaffak olmuşlardır. Bu kargaşalıklarm © İkismen İ sefalet neticesi olduğu da muhak- kaktır. Filvaki, birçok kimseler yi- yecek, içecek alabilmek için - eşyala- rını satmak mecburiyetinde kalmış- lardır. Büyük Britanyadaki işsizlerin gör mekte oldukları yardımlarla kıyas kahul edebilecek yardım görmeyen işsizlerin miktarı takriben £ 100,000 dir, BELFAST, 13. A. A— Gece va- ziyette salah hâsıl olmuştur. Fakat, 3000 polis ile zırhlı otomobiller ka- rakol gezmektedir. Bazı sokaklar vücuda olan barikatiardan dolayi a bir hale gelmiştir. Bugün birçok tevkifat yapılacak- tır, Tevkif edilecekler meyanmda ka dınlar da vardır. Ağır ge yaralanmış olan 6 po lis hastaneyi; Birkaç polis te hafif suretle yaralanmıştır. M. Mac Donald 66 yaşında LONDRA, 13 A.A, — M. Mac Donald, dün doğumunun 66 mcı yıldönümünü tes'it etmiştir. Mu- maileyh, öğleden sonra bir çey- rek asırdan fazla bir müddetten beri her hafta Çarşamba gününü munlazaman evinde o Margaret id et Marie Middleton imiği için çalışmış olan O sadık dostları şerefine bir çay ziyafeti vermiştir. Milletler cemiyeti umumi kâtipliği CENEVRE, 3 As A. — Millet- ler Cemiy' yeniden tensiki mesele: da tesviye sureti derpiş adilmek- te olduğu ismin ediliyor. En mu- vafık ve muhtemel hal suretinin umumi kâtibe biri İtalyan ve di- ğeri küçük devletlerden birine mensup bir zat olmek üzere iki kâtibin terfik edilmesidir. Bu tes viye suretinin hattâ bugün kabul edilmesi ihtimal dahilindedir. Macaristan parla- mentosunda PESTE, 13 A.A. — Mebusan meclisinde son gün zarfında cereyan eden müzakereler esna. İ sında sosyalistlerden | kralcılara | varımcrya kadar bütün muhalefet kabine reisi Goemboes'i Fransa ile iyi münasebetler idame lüzu- mu üzerinde kuvvetle israr etme- miş olmakla ittiham eylemiştir. Hiristiyan sosyalist fırkası aza- sondan bir mebus ezcümle Tuna havzasına müteallik meseleler. den biçbirinin yardımı olmakarım ne siyasetin ne de iktisaden hal- Tolunamıyacağını söylemiştir. Vadimizi Tutmadık Lloyd e zi Yy bir nutuk LONDRA, 13. A, A. — Landra- daki beynelmilel sulh cemiyetinin bir içtimamda söz ulan M. Lloyd George, halihazırda zuhuru muhte. mel harp dolayisile hissetmekte ol- duğu endişeleri izah ve teşrih etmiş ve şöyle demiştir: Hiç kimse barbi istemeyor. Fa Gl - | kat bu harp olmıyacaktır demek de Öildir.” a Lay George şu sözleri ilâve “ Biz Versmilles'da Almanyaya si“ klar tahdit etmek hususunda kendisini takip edeceğimizi o vadet- tik, Fakat bunu yapmadık. bu ayıp- tr,” Suriye Kontiseri M. Ponsot ayın 17 sinde dönüyor ADANA, 13. A.A, — Uzun za mandır Paris'te bulunan Suriye fev- kalâde komiseri M. Ponsot bu ayın 17 sinde Berutta olacaktır. M. Pon- 801, gelir, gelmez siyasi suçlular i- gin geniş bir af ilân edeceği ve kapa lan gazetelerin tekrar açılacağı söy lenmektedir. Aym 17 sinde Suriye meclisi tekrar açılacaktır. Me: bu defaki toplanmasına büyük bir €- hemmiyet verilmiştir. Bu defa, Fransa ile yapılacak muahedenin kararlaştırılacağına mu hakkak gözüle bakılıyor. Fransız âyan ve meb'usan meclisleri PARİS, 13 A.A. — Nazırlar meclisi, M. Herriot'nun mebusan meclislerinin içtimar ta- rihini bu ayın 25 i olarak tesbit eden kararını tasvip etmiştir. Bu içtima, hemen hemen mün- hasıran teslihatm tahdidi konfe- ransında mevzu edilmiş olan me- selelerin tetkikine hasredilmiştir. Maymun gibi insan BUKREŞ;T131 ALA, <- nahiyesinde bir kadın, erkek bir çocuk doğurmuştur. Canlı olan bu mahlükun vücudu, maymun vücuduna pek (benzemektedir. Kolları, haddinden çok fazla u- , Başı, bir maymun O başını andırıyor. Lehistanda tevkifler VARŞOVA, 13 A.A. — Lwow Okrayna'lı talebe yurdunda tarafından yapılan bir araştırma neticesinde yurt müdavimlerin. den bazılarının hükümet aleyhin- deki faalyetini isbat © edecek bir takım vesikalar bulanmuştur. Talebe yurdu müdürü ile fen dostları cemiyeti kâtibi tevkif edil mişlerdir. Uyutucu maddeler tacirleri PARİS, 13 A.A. — Bir ay ev- vel tevkif edilmiş olan “Koko kra 4” Harter'in mensup bulunduğu uyutucu maddeler mürekkep bir çete âzasından 4 İrem ba leke ğu depo meydana çıkarı tır.. Kilolerca morfin, kokain, he- roin ve afyon müsadere edilmiştir Venizelos Çekilsin! Çaldaris Reisi- cümhurdan bunu istiyor ATIM, 13. A, A, — Halkçı farm» ya mensup meb'aslar, M. Çaldarisin M. Zaimise göndermiş olduğu mek- tubu tasvip etmektedirler. Halkçı fırkası reisi bu mektubunda milli bir birlik hükümetinin ne gibi sebeple re binaen memleket menfaatine ve arzusuna uygun olmadığını izah ve €n iyi hal çaresinin Venizelor kabi- esinin istifası olacağını ilâve etmek tedir. Duçe'nin Mevkii Yeni teşkilât ile bir kat daha kuvvetlendiriliyor ROMA 15. A. A — Yeni Feğlt seşkili uizammmesi, ve Düçenin salikiyöi- ğin Lr mahiyetini takviye et- O dahili disipline ait çok noktaları, kanun şekline sok- makta ve Faşist hareketinin ilk gün lerinde mekle beraber fırka efradı mevcudu. | nun arttırılmasını derpiş eylemekte- dir. miş ve reşit oldukları zaman fırkaya girmiş olan delikanlılar, Faşist hare- ketine ilk günlerinde iştirak etmiş olanlar ayni seviyede bulunacaklar- dır. Fakat bu hareketin muvaffaki- | yetle neticelenmesinden sonra ferka- ya girmiş olanlara fırka dahilinde biçbir mevki ve vazife verilmiyecek tir. M. İnsull “Atina zabıtasının misafiri ATİNA, 13 A.A. — M. Samu-| el İnsuli, Atinadaki ikametinden memnun olduğunu söylemiştir. Mumaileyh, Amerikadaki vaziye- tini hu ay zarfında düzeltereğini ve bu suretle rakiplerinin kin ve gadebi yüzünden ortaya çıkarıl- muş olduğu telâkkisinde bulundu- ğu mesele nihayet bulacağımı ü- mit etmektedir. Kısa müddet mevkuf kaldığı sırada hakkında gösterilmiş olan nezaket ve riayetten dolayı te- şekkür Çiş üzere dün polis i- polis | deresine Polis, ödiriyeti kendisini mev- kuf telâkki etmeyip belki “zabi- tanın misafiri” addeylemiş oldu- ğu ceyabında bulunmuştur. , VAŞINGTON, 3 e — Ha viciye Atinadaki Ameri- ka Ka olçliğine Samusl İnsuli'den elindeki pasaportu inde etmesini Harp tezimizi soyledik.. silahlarına dair Yarım kontrolü kabul edemi. yeceğiz Necmettin Sadık B. terki teslihat komisyonunda CENEVRE, 13 A.A. — Anado- hu Ajansının muhabiri bildiriyor Terki teslihat komisyonu 5e- çen temmuzda tatil kararı verme den evvel gerek humusi, gerek res mi harp silâhları ve mühimmatı imal eden fabrikaların bir niza- ma rapü hakkında bir karar ver- mişti. Bu karara nazaran şimdi-| den bu meseleyi tetkik © ederek konferansın gelecek içtimamda | teklifte bulunmak üzere bir. ko. mite teşldi edilmiştir. 15 devletin | dahil bulunduğu bu komisyona Türkiye de davet edilmiştir. Ho: susü veya resmi mühü sat kalalım tanzimi kolay. muna hükümetimiz namına millet ler cemiyetinin içtima! münasebe- tile Cenevrede bulunan Necmed. din Sadık Bey iştirak sl Komisyonun bugünkü da Nermsdin Sadık Bep be natta bulunarak Silâh ve mü mat imalât hakkında soktai mazarını anlatmıştır. Nee- meddin Sadık Bey, himmat o fabrikalarma © raalik | memleketlerin teslihatlarını artır» mağa mecbur olduklarını ve bu- nun teslihatta rekabete müncer © lacağmı hususi — fabrikaların ise kazanç saikası ile fazla miktarda mühünmat satmak hevesine kapı- larak cihan sulhünü tehdit eden bir âmil teşkil eylediklerini, si- lâh ve mühimmat fabrikaları kon | isol altına alınmadıkça terki tes: | lihattan bahsedilemiyeceğini an- latmış ve Türkiye noktai nazarın dan bu kontrolun yegâne çaresi İ silâh ve mühimmat imal eden hu: asi larla devlet fabrikala rının beynelmilel bir idare oldu- ğunu söyliyerek (o bu beynelmilel müşterek idarenin ne şekilde tat- bik edilebileceğini izah © ederek gerek hususi sermayelerin va ge- rek münterit devlet fabrikaları» nım ortadan kalkacağını ve hiçbir devletin kendi arazisi dahilinde bütün silâhları birden imal etmek izahat verdi. larının serbest bırakılmasını teki Hf eden Frahsız murahhasına &€ vaben devlet fabrikalarının da bi suzi fabrikalar gibi beynel kontrola tabi tutulmadıkça & rin varım kalacağını söylemiş demiştir ki: “Hususi silâh ve himmat fabrikalarmı ilga ed devlet fabrikalarını silâh imali” de serbest bırakmak bu sah hiçbir vey yapmamış olmağa savidir. Böyle bir yarım — ted faydalı olmaktan ziyade mizu dur. Çünkü devlet fabrikalarını malik ulmıyan memleketleri #erlerinin keyfine tabi tu tur. Yalnız hususi fabrikalar ü: rinde cari kısmi bir kontrol Ti heyetince silâh ve mühimmat malinin kontrolu değil bir kı devletlerin diğer bir kısım de ler tarafından kontrol | edi 1 demektir. Türkiye böyle birşeyi razı clamaz. bu gibi ler bevnelmilel sahada kabili hakkuk değildir. Eğer yalmız susi fabrikalar ilga edilirse sal getirerek silâh imalâtını ve caretini tahdit eden beynelmil bir mukavele akti ihtimali li yük silâh ve mühimmat fal ve İş etinde del huriyetinde kah diğ ve bull işbu m Dağ ran devrinde milyonlar sarfettiği ni anlatmış ve eğer hususi fahri lerini söylemiş ve er su retle nihayet vermiştir: ve devlet fabrikalarmın bei lel kontrol altına alınmasını lep eder. Tedbir bu şekilde tün devletlere müsavi hukuk b seden tam bir kontrol mahiyeti de olmazsa Türkiye silâh ve himmat imalâtımın serbest kalı sına taraftardır. Kısmi bir kı zi A imkânma slemiştir. Necmeddin Sadık Bey yalı Bususü silâh ve mühimmat Fabri kalarının ilgası ve devlet fabrika- malik olamıyacağını sö- lu tazammun eden ve tam fi . | yan hicbir mukaveleye iştirak miyereğini teessüflerile beyan 6 der. Cemiyeti akvamda Tü rkigeniği bir teklifi i CENEVRE, 13 (A.A.) — Sa easimi kâtioliğin yerden teşkil ve tef edilmedi: ürkiye istatük” sikinde bir ( Hizmet gaze kdirde Ti riyasetinde desi beraet etti İZMİR, 13 (Hususi) — Tokadi zade Şekip Beyin resmini koydf ğundan dolayı mahkemeye | verilen Hizmet güzetesinin davası bir : neticelendi. Mahkeme otuz sekizinci muaddel maddeyle Kiizmet'in bö raetine karar verdi. Beşler, dörtler. üçler oderken, Londra konferansı dün Herriot i- le Mac Donald arasında iki taraf- İh bir müzakere şeklini aldı, Al marya silâhlarda müsavat mese lesi yüzünden konferansın büro- sundan çekildikten ve bu müsavat tarınmadıkça Cenevreye dönmiye ceğini bildirdikten sonra diğer devletlerle Almanya arasında te- E mek için müsavatını tanımak lâ- Zzımdı. Müsavat ta tanındıktan son © — ra müzankereye lüzum bile kalmı- yacaktı. Bu çıkmaza karşı İngiliz Başvekili Mac Donald bir çare bul du: Londrada dört büyük Avrupa devletinin iştirakile bir konferans akti.Fakat daha ilk adımda müşkü lât baş gösterdi. Konferans İngilte re Fransa. Almanya ve İtalya a- ti de çok sarih değildir. Ve müza- kerelerin her hangi bir noktasında Almanyaya meyledebilir. Etmese de Fransa İngiltereyi kendi elile hakem vaziyetine koymak isteme- di, Bunun için kendisine yakın o- Tan Lehistan, Belçika ve Çekoslo- vakyanın da işti ileri sürdü. Almanlar da resmen (söyleme mekle beraber, gazetelerile Avus- turya, Bulgaristan ve Macaristanın iştirakini iltizam ettiler. Hülâsa ilk adımda böyle bir konferansın toplanmasından bir fayda çıkmıya cağı anlaşıldı. Bunun üzerine İngiltere ile Fransa arasında hazırlık O mabiye- tinde hususi bir müzakere masma karar verildi. İşte Herriot" nun Londra seyahati bu maksatla yapılmaktadır.Böyle İngiltere ile i ki taraflı hususi mükâleme Fi sız siyasetinin ananesi halindedir. Tamirat meselesinde de böyle ok konferanslardan £ daima £ kaçm- maktadır. İngilterenin iki yüzlü siyaseti Fransızları korkutan (oObir amildir. — Bur nun için beynelmilel müzakereler den evel, Fransa. İngiltere ile an- laşmak ister, Telgraf haberleri Fransız Baş- vekilinin Londraya silâhları azalt- mak ve Almanyanın müsavatını tanımak hususunda ehemmiyetli bir proje ile gittiğini bildirmekte- dirler. Bu projenin ruhu şudur ki, Fransa Almanyanm hukukta ve teslihatta müsavatını tanımazdan evvel, şimdiki vaziyetin muhafaza sı için bir takım siyasi teminat al- mak istiyor.Bu teminat malümdur ki binbir hudutları hakkında Lokar- misakile verilmiştir.Fakat şark badutları hakkında Almanlar bir taahhüde girmemişlerdir. Halbuki Almanya, şark (hudutlarını da garp hudutları kadar bir emniyet amili telâkki ediyor. Bu siyasi te- minattan maada tedricen beynelmi lel bir askeri kuvvet ihdasını, umu mi bir misak aktini ve daha buna benzer bir takım teklifler vardır ki.heveti umumivesi, şimdiki vazi- pp e zsliimdin, " yetin muhafazasına matuf tedbir- vereceği malüm değildir. Fakat şayan: dikkat olan nokta. Fransa- nım tedricen Alman noktai naza- rına yakılaşmasındadır. Fransa- Sml bile hakkında bir kanaat vardır. pey Fransanın hukukta kuvveti Versailles mua- hedesi, zaafı da budur. ki mesele halledilmiş ve müsavat kazanılmış gibi davranıyorlar, Von Papen hükümetinin bu meselede iki tabiye kullandığı anlaşılmakta dır. Filhakika şimdi Almanya ilân ettiği mü tirmek için bir harekette bulunma- ersailles yir değildir. terbiyesi bahanesile yapılan aske- ri telimler de tevil edilebilir, Fa- kat Almanlar pek âlâ biliyorlar. e pal Yunanistan baricine çıka- Ki “ mamasının teminidir. ? ee : : Büyük Ehramdan urultay ve Suriye keleş i “ “ ADANA, 13 (A.A.) — Türk dil kurullayı Suriyede bilhassa düşerek öldü talya ve lale Tülleri taralndan büyük » bir alâka ile talibi i KAHİRE, 13 A.A. — Himala- | dilmiştir. ” ya'ya giden Alman - Amerikan Antalyalı Türk gençlerinden bir heyet 400 seneden beri iy . heyeti âzasından O Amerkak M. a e vu Herrom, büyük Ehrama çıkarken bu hususta tetkikatta bulunacak ve bura Türkleri arasında | ayağı kayarak düşmüş ve hemen | lan türkçe kelimeleri toplayarak Ankarada dil hevetine vübder, y“ ölmüştür, tir. i - — İİ. kendilerinin iştirak etmedikleri bir W silâhları tahdit konferansı bir ka" 1) Londra mülâkatının ne netice | rara varamaz. Bunun içindir ki | söylediği bir nutukta Alman'ki konferanstan çekildikten sonra | nunu esasisinde yapacağı tadilâl kendi dahili işlerile meşgul olma- | anlatmış ve bir de âyan meclisi Mİ yı ğa başlamışlar ve silâhları tahdit | das edeceğini bildirmiştir. V: yg konferansının muvaffakiyeti namı | Papen fırkaların fevkinde bir BÜ ba na kendilerini konferansa £ getire- | kümete hayat halıkı Al bilmek içim tedbir alınması; İm “| bahsetmiştir; He tapkı Bizmarcii giltere ve Fransaya bırakmışlar. | ın kurduğu sisteme uygundur. | hi dır. Von Papen'i bu aralık meşgul .. n i m m N .. r Almanlara gelince; onlar san ty | manya ile Prusyanın yatını kapamış ve tekaüde sevk? ikilik her iki hükümeti de zayıflaş- | dilmişti. 1866 da Sadowa'da i tarıyor. Bunun için Von Papen bu- | harbe eden. 1871 de Alman İİ & Bu izaleye ve eski Bismarck siste- | paratorluğu Versailles'da kur & akı filen tahakkuk et: | mini indeye karar vermiştir. Buda | duğu zaman hazır bulunan ve Pİ İM Prusyanın ayrı muhtariyetini kal- | tün imparatorluğun tarihini Yi & dırmakla olacak. Ancak diğer » muhtar Alman hükümetleri böyle & Alman gençliğinin | bir akıbetin kendi başlarına da ge- N leceğimden korktukları için baş- bi vekil lâzım gelen teminatı vermek üzere Münih'e gitmiştir. Münih, - hakiki bir kontrola müncer olrsfi| R i Y (7s eker a >» FSEZEPİP SGöFNEEE id #ZSEESESİS