29 Eylül 1932 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

MBE 29 EYLOL HARİCİ HABERLER Cümhuriyeti 1932 > Ben Gaziyi gördüm.. Yarının çocuğuna Daha önce görmüştüm: dur: İngiliz kabinesinde 3 İngiliz kabinesinde — Kurtuluş marşı!.. Yeni.. Sınır aşacak, milyon- ları bir edecek; kurtarış götü «| goplandı. Son padişah Vahdettin de rühas lordu M. Smovden, nazırı sir Herbert Samuel, İskoç ya nazını lord Archibald Sinclair biri halkı zaptetmekte olan ve ge çecek nazırlara yol hazırlıyan po- Bu netayice 102, Çaldarisçiler 96 mebusluk almışlardır. Kat'i netice göre Liberaller bu ak- Bursada, Sultan sarayında halk kun- ii 5 Tanırsa.. Ankarada, duraları ve.. Cümburiyet sara- © İstanbulda, nda Millet!. nazır istifa etti Seli m İma ann Çakdarizn mil istifalar çoğaldı | imdi de: 'undura takırtıları çoğaldı. "ya 3 ül me! İİ Dil imkanda ld! Macdonald milli kabineye baş. si z | 0 lk Türe Dİ Kurultayında. Bilen br. ka miğeklür bulklığş Sdiiink teşkili muhtemel (İstifa eden yedi liberal nazır li d di e. birden her şey sustu.. . .. . İliünüz Dilmbelçe saydı Muzik başladı: LONDRA, 28. A. A. — Mük- flan 30 dan fazla fotoğraf muha Başvekile mektup gönderdiler LONDRA, 28. A. A. — Herbert Samuel fırkasına mensup yedi libe- ral nazır ve müsteşar istifalarını ver dünyada eski refahın avdetine engel olan gümrük tarifelerinden veticari tahditlerden cihani kurtarmaklan i- lis kordonunun arkasında yerleş” | iy op22 Eylülünün 28 sında Dolma istifa etmişlerdir. tiler. İ sam veyahut yarın belli olacak: | mişlerdir. berenin Birl mler vee ii b inkılâba bahçede bohçası toplamıştı! Saray o günbu gün Türk mil ! jletinindir ve: Hâkimiyet milletindir!.. Ve.. gene bu millet o saray- jdan sesini yükseltiyor: — Türk milletinin dili türk- | çedir. İ Bu, yeni bir inkılâbm hızla İaışıdır. Kendi varlığına kendi i öz dilini getiren atılıştır. 922 yılından beri hep böyle koşuyoruz. Zaferden zafere. inkılâptan vararak koşuyoruz. i Fakat, sadece yıkan inkılâp de- | ği yapan inkılâp! Daha durağa gelmedik... ... Kurultay eski ismile sarayın muayede . Mu- eteğe değil alım terine ve arık alma i yükseltir. Dil inkılâbı kürsüsünde söy- İenen sözler, okunan tezler de birer alın teridir. Uzun. yıpra- va senelerin emeği, verimi, te- ri! Bu inkılâip Kemalist Türki- yenin temeli olan köylüyü ve köyü yı Türk kafasını yenileyecektir. Dil ayrılıklarını kaldıracak- tar, Türk birliğini kuracaktır! Fakat, ben bunları söyleye- cek değilim. Bumu benden daha iyi her Türk biliyor. Türk daima ve her yerde yap tığını bilerek yaptı. Düşmana ilk kurşunu atış! Büyük zafer!. Kurtuluş. Padişahlığı yıkmak... Medreseyi kaldırmak!, Arp harfini atış... Şapka!.. Bütün bunlar onun ve.. kal- bini, nabzı bağlayıp kendine birlik ettiği büyük dehanın bi- lerek. inanarak yaptığı, kazan- dığı ve kazandırdığı silişlarıdır! Ben tek şey yazacağım: — Gaziyi gördüm Onu! inkılâp ... Bir duvar.. Bir sütun!.. Bir kubbe!, Bir kubbe daha, Gene bir sütun! Yaldız.. Bizans bozması resimler. Ve.. geniş, göz sınırından ırak parkeler! am salkım yapma saçak- Ve.. derim uğultula bir kay- naşma, recek. kurtuluş getirecek bir atılışın hızile herkes ayaklandı. ve, bir ağız fısladı: — Gazi geliyor!. Bütün başlar çevrildi tün gözleri büyi Ağır bir yürüyüş Dik bir boy!.. Yukarıda bir baş, Sarı, güneş sarısı saçlar! Parıltılı bir yüz. Her göze payını veren bakış- lar. Bu bir çift derin gözün içinde daima bir yığın ve onun bütü- nü vardır; — Türk milleti... Geldi Durdu. Marşın bitimini bekledi. İşte ben bu bekleyişte Gaziyi gördüm. O Mustafa Kemal değildi! O Reisicümhur değildi! O Fırka Umumi Reisi değil- il Bunlar bir insana verilebilen isimler, O insan değildi! O bir âbideydi!. Abide kelimesi onun bu du- ruşunda asıl mânasını buldu. Allahım: — Azim. irade iman, hamle, deha; zekâ işte budur.. Diyip kendi eliyle yaptığı ve Türk milletinin arasından dünyaya çıkardığı bir âbide!. Küre kuruldu kurulalı insan eli, insan beyni. insan hayali böyle bir âbidenin resmini bile çizemedi!, Şaşırdım. Bakındım. — Ben mi böyle görüyorum? dedim. Herkesi birer birer gözden im: Hepsi insan! Hepimiz i insanız. ği gumuza giren gözlerimizde diri len bir âbide, Demek ki. Gazi bir insanım ismi değil, bir âbidenin adıdır. Yapılan değil, yapan ve vara tan bir âbide! Bir timsal.. Öyle bir âbide.. Ve.. O Türk milletidir. Türk milleti odur!. Türk milleti yaşadıkça göz kapaklarının ardında. beyninin içinde daima bu Abideyi ve şi” Bu uğultulu kaynaşma şu- | İktısadi ve Mali Hafta ) Geçen haziran ayı felan Ingilteredeki büyük bankalar, Akvam Cemiyetinin himaye ve sahabeti altında. bazı devletlere yapılan ikrazata ait senedat hâ millerinden mürekkep bir ko- mite teşkil etmişlerdi. Sir Aus- ten Chamberlain'in riyaset et - tiği bu komite, ahiren, gerek İngiltere hükümetine ve gerek Akvam Cemiyeti meclisine ver diği bir muhtırada. Akvam Ce- miyetinin kefaletile akdolunan bu istikrazların kupon tediyatı- nın, borçlu hükümetler tarafın- dan tatil edilmesinden şikâyet ve bu halin, Akvam Cemiyeti- Din siyasi ve mali haysiyetine büyük bir darbe teşkil ettiğini beyan etmektedir. Muhtura zatta bulunulan devletlerden Yunanistan. Macaristan, Avus- turya ve Bulgaristan tediyatı veya tamamen tatil et- meleri yüzünden kapitalistlerin emniyet ve itimadı derin suret- te sarsıldığını izah ile normal halin avdeti için lâzım gelen tedbirlerin Akvam Cemiyeti ta rafından ittihazını musirren ta- lep eylemektedir. Akvam cemiyetinin müşkül bir vaziyete düştüğü şu sırada, müzakeratı hitam bulan Stresa konferansının. merkezi ve şarki Avrupa hükümetlerine yardım edilmesine karar verdiği malüm dur. Fakat bu yardımı kim ya- pacak ve Akvam Cemiyeti tara fından yeniden vâki olabilecek LONDRA, 28. A.A. — M.Mae Liberallere ait iki münhal na- sırlıklar da mühim fırka meselele ri ortaya çıkarmaktadır. Bunlar dan biri pek büyük bir ehemmi- yeti olan dahiliye nazırlığıdır.. Bu makama, muhafazakâr bir nazır getirileceği ve Simon taraftarı bir İiberalin de İskoçya o nazırlığma tayin olunacağı | zanmedilmekte- dir. Kabine saat 12,30 da tekrar top lanmıştır. Sabahleyin istifa eden- İer hariç olmak üzere bütün nazır lar bu içtimada hazır bulunmuş- lardır. Herkeste merak LONDRA, 28. A. A. — Saat 10,30 dan itibaren meraklılardan kapısının. Orada saat 11 de kabinenin aki- betini tayin edecek olam bir içti- ma aktolunacaktı. İçlimadan tak- riben yarım saat evvel gelmiş o- Saat 10,45 te müsteşarlar geç- . Chamber- “li M. Baldvin ile “ | lan daha evvelce Başvekâlet dai- resine gelmişler ve oraya halk a- rasından geçmemek için Hall'den girmişlerdir. Nazırlar- dan ilk önce gelen, Sir John Si- mon olmuştur. Beraberinde lord ve ledi Snovden, lord Sankey ve M. Runciman bulumuyordu. Müte akiben ziraat nazırı sir John Gii- | M. mour, hıfzısıha nazırı sir Halton Young, harbiye nazırı lord Hails- ham, müstemlekât nazırı sir Liş- Philip Cunliff, İskoçya nazırı sir Archivald Sinclair ne nihayet M. Thomas, mütebessim bir halde bulunan sir Herbert Samuol,Hint işleri nazırı sir Sazael Hoare'dan mürekkep olan son grup görün- dü. Bütün bu zevat, | içtimadan bir çeyrek saat evvel meraklıla- rm arasından geçmiş bulumuyor- lardı. Pek sakin bir halde bulu- nan halk, gelecek müzakerata ait hissiyatını izhar etmeksizin nazır ları selâmlıyorlardı. Birçok aylardanberi kabineyilk defa olarak tam mevcutlu olduğu halde içtima ediyordu. Berlinde büyük bir matbaada grev BERLİN, 28. A. A. — Volff a- ianamdan: Her gün çıkan Lokal Anzeigor ve haftalık Voche gaze- b ve meşreden, 3000 me i kullanan Seherl ismin fen me- mur ve işçileri ücret meselesi do- layinile zuhur eden ihtilâf metice- sinde dün gece grev ilân etmişler dir. Berlinde çocuk felci salgını , BERLİN, 28. A. A. — Volff «- lığma karşı bir vikaye tedbiri ol mak üzere 3 mekteple diğer 2 mektebin iki senıfı kapatılmıştır. Öaçem senek vukunt 29 musaptan va eni kasırgası NEVYORK, 28. A. A. — Dün Porto Ricoda hüküm sürmüş olan ark 3 saatten fazla devam et m 1928 senesindeki tay leniyor. 30 ölü, yüzlerce yaralı, hinler- ce yersiz yurtsuz kimse vardır. Vatani fırkası lideri geliyor BERUT, 28. A. A; — Vatani fırkası lideri | İbrahim Hanane beyin, istirahat etmek üzere ya- kımda Halepten İstanbul'a gidece ği söylenmektedir. residir, Onun başında da Gazi var! Türk kanının. Türk gönlü- Bu millet. andederim ki. her kafasma koyduğunu yapacak, her tuttuğunu koparacaktır! Etem İZZET Von Papen Ne yapacak? Şimdiden gelecek intihaba hazırlanıyor Ç BERLİN, 28 A.A, — Havas Huyenberg fırklasından başka di- ğer bir fırkaya istinat <Jemiye- cektir, Halbuki Hugenberg hükü metle bi hareket etmeği ak- lına bile getirmiyor. Von Papen, hususi o bir. propaganda servisini vücude getirmek niyetinde bulu- suyor. Bu maksatla kendisi har. il larını Alman milletine lin idi. Heimatdiemst risalesi, mea - servis tarafından dır. Jeneral von Sekleieher'in çen tarafta heyecan ve merak uyan- dıran makalesi, bu risalede inti- şar etmiştir. Von Papen plânmı tatbik mevkiine koyduğu takdir. propa anda için kuvvetli bir alet ve va a halini alacaktır. Risale, peri metin şimdiden vaziyedettiği siz tertibatla sıkı münasebatle bu lunacaktır. Yeni servis ii ti, sabık veliahtin çocuklarına mü rebbilik etmiş olan sabık süvari yüzbaşısı von Moyiezevicz'e tevdi olunacaktır. Muhalif yz efkârı un miyeye bir vermeğe memur bütün rimnylzar mer kezlerini milli iz ordusu tarafından mürettep bir plan da- hilinde tedrici bir surette işgalini umumun nazarı dikkatına arzede Von Papen, “Tahkikat komisyonu huzurunda BERLİN, 28. A. A. — Havas Rayiştağ tar, Resmi mahafilde hüküm süren kanaate göre, M. Zaimis, M. Çal daris'i davet edecektir. ATİNA, 28. A. A. — M. Veni- — şimdiye kadar il olan rarı üzerinde müessir olabilecek her türlü telkinattan içtinap eyle miştir. M. Zaimis" int tan m kemmel bir surette cereyan etmiş olmasından dolayi M. Venizelos'u tebrik etmiştir. Tastik edecekler mi? ATINA, 28. A.A. — Liberal gazetelerinin moşriyatına göre im- neticelerini kat'i surette halletmeğe | karar vermiştir. M. Venizelos, Çaldaris fırkasınım mebus ve âyan azaları içtima aktettirerek cürhü et edecektir. Çaldaris, bu hususta ikna i- Hatta M. Venizelos'un birli khükümetine şahsen irak ğa davet etmek niyetindedir. ATİNA 28 (A.A.) — M. Veni ol kadar malüm olan neticeleri bildirmek üzere Reisi- cümhur M. Zaimisi ziyaret etmiş ve mümkün olan sureti halleri kendisine izah eylemiştir. Mama- fih M. Venizelon Reisicümhurun kararları üzerine müessir olabile i | cek telkinattan içtinap eylemiş- tir, M. Zaimis intihabatın mülem mel bir tarzda cereyan etmiş ol- M. Venizoolosu meclisinin feshi etrafında yan etmi; olan karanlık hadiseler hakkında izahat vermek © üzre von Papen dün Rayiştag tahkikat tar. yaylı mateşine maruz kalan von Papen kendi nefsi üzerindeki hâ- Borç ödemek hususunda her tarafta büyük bir lâkaydi gös- terilmektedir. Bizzat Akvam Cemiyeti azalarından bazıları kendi “cotisation” İarını verme mişlerdir, Norveç hükümetinin mümessili Mr. Hambro gerek bu husus ve gerek Akvam Ce. miyetinin vaziyeti maliyesi hak kında bazı mülâhazatı havi bir râpor tanzimetmiş ve bu raporun azalara tevzii kararlaş tırılmaştar. ... Ne Geneve, ne Ottava.ns Lausanne ne de Stresa konfe- ranslarında müsbet bir netice elde edilmemesi üzerine, bütün ümitler Amerikanın da iştirak edeceği dünya iktisadi konfe- ransına kalmıştır. Birkaç ay sonra toplanacak olan bu konfe rans icin şimdiden istihzaratta bulunulmaktadır. sının 22/9/9332 tarhili bilânço- sunda bir evvelki hafta bilânço suna nazaran aşağıdaki tebed- dülâtı gördük. Mevkii tedavüldeki paralar gene 207000 liralık bir farkla 164.633.590 liraya inmiştir. Bu fark geçen hafta da olduğu gibi. kanunun 6 mcı maddesi mucibince hükümet tarafından ayni mikdarda yapılan amortis mandan ileri gelmektedir. Te- davüldeki paranın 8.688.590 li- rası. karşılığı yüzde yüz altm olarak banka tarafından ihraç olunmuştur. Pasif kısmında vadesiz tev- diat yekünu 835.254 çoğalarak 8.778.988 liraya; döviz mevdu- atı da ufak bir farkla 1.604.936 | kiloya tekabül. eden mikdarı | kırdı. Bununla beraber kanaati dır. mevcudu yalnız sekiz kilo ka- dar artmıştır. Buna mukabil al- tna tahvili kabil serbest döviz- halis külçe veya oyum altın» ler mevcudu 121.015 liradan | rilen 575.201 liraya çıkmıştır. Keza cüzdan mevcudu 331.674 lira- lık bir fazlalıkla 3.841.999 lira- ya baliğ olmuştur. Başka kayda şayan bir şey oyktur, ... Esham ve tahvilât atanbal secili kayaletler | ave ikfümiye eşidelerine tak ve kambiyo borsası gene nisbe- ten faal bir hafta geçirdi. Düyu liradan 1.524.321 liraya inmiş- | nu umumiye hakkında sıhhati | tir, Aktif kısmında kasa ve mu | habirler o nezdindeki mevcut | teeyyüt gitmeyen üç veya beş | | senelik “moratoire” lâkırdıları çıkmamış olsaydı piyasamız da Lortlar kamarasındaki liberaller grupunun reislerinden lort Allemda- le ile lort Stanmore da istifalarını işlerdir. iktisadi vahim güçlüklerden mak için hükümetle birlikte çalıştık larından pek memnun olduklarını kaydetmişlerdir. Ba mektuba pa suretle devam edi sonra yapılması icap eden iş bütün Yunanistanda zat hükümet karışık bir tarife siste” mi ve devam edeceği görülen gayet büyük kayıtlar ve tahditler koymuş- em” Yine bu mektupta istihsnlütm bu suretle uğradığı zararlar Ottova iti lâflarma ait itirazlar izah edilmiştir. Mektuba şu sözlerle nihayet veril miştir: “Ingiliz imperatorluk camiasının de kurta- | vamlı bir vahdet teşkil etmesini bu ca mia içerisine ziren hükümetler için çok büyük bir ehemmiyeti ve bütün dünya için son derecede (derin bir kıymeti haiz addederiz. Ancak bu imiz ve son Ottava konferansı gibi içtimalarln kolaylaşmış değildir. Bilâkir bu gayenin tehlikeye düştü ğü zan ve mütalcasındayız. ” zelzele netice- sinde bir ırmak kayboldu ATİNA, 28 A.A. — Halkidikya yarımadasında vuku bulan zelzeleler esnasında ölenlerin miktarı şimdiye kadar 200 kişi ola- rak m. edilmiştir, Sarsıntılar daha kuvvetsiz olarak devam et- mektedi: yor aşina geçen küçük ırmak zelzele | neticesinde ortadan kaybolmuştur. Muhtelif yerlerde topraktan su kaynak- ları fışkırmıştır. Mahala köyünde iki metreye yakm toprak yığılmıştır, Ayna roz dağı il tırlara hiç birşey olmamıştır. münakalât tekrar temin edilmiştir. Buradaki manas- Reisicümhur Hz. inin teessür telgrafi ANKARA. 28 A.A. — Makedonya ve Trakyadaki hareketi ar hakkındaki haberler burada büyük ük bir teessürle karşılanmış tır. İstibbaratımıza nazaran Yunanistandaki bu hareketi arzdan haberdar olan ır Hazretle, ve makamatı aidesi Yu- nan Reisicümhuruna by Fra aidesine telgrafla beyanı tees- sür ve teessüf eyl Başvekil | Tenli Pş. Urfada BİRECİK, 28 A.A, — Başvekil Paşa Neziplilerin verdikleri çay ziyafetinde hazır bulunduktan sonra buraya gelmişlerdir. Pa şa Hazretleri Bireciğe bir saat wesafede binlerce halk ve sporcu- lar tarafından karşılanmıştır, Bir müddet hükümet konağında is- tirahat ettikten ve öğle yemeğini burada yedikten sonra saat 13 te Urfaya hareket etmişlerdir. Maliye Vekilinin tetkikleri ÇANKIRI, 28 A.A. — Maliye Vekili ve meb'usumuz Abdul halik Bey Vilâyetin kaza ve nahiyelerinde gezerek müntehiple- riyle görüştükten sonra bugün Çankırıya döndüler. Vekil Bey. bugün şehrin muhtelif yerlerini ve bu meyanda günü olmak dola yısile kurulan pazar mahallini gezdikten sonra müessese ve te- şekküller mümessillerile görüştüler, İhtiyaç ve arzulârile alâka der oldular, Abdulhalik Bey trenle yarın Ankaraya dönecektir. Brüksel elektiriksiz kaldı BRÜKSEL, 28 A.A, — Öğleden sonra elektrik fabrikasında kısa devre sebebiyle bir yangın çıkmıştır. Fabrika tamamen ha - rap olmuştur, Bütün şehir bu suretle cereyandan madrum kalmı$ tır, Gazetelerin yarın çıkmağa imkân bulmamasından korkul- maktadır. Yunanistanda milli birlik hükümeti teşkil edilecek İntihabatın kat'i neticesi ATİNA, 28 A.A. — Reisicümhur M. Zaimis bugün M. Ka fandaris ve M. Çaldaris ile müşavere etmiştir. M. Zaimis'in tekrar M. Venizelos'u çağırması muhtemeldir. Bir milli birlik hükümeti teşkiline ihtimal verilmektedir. ATİNA. 28 A.A. — Dahiliye Nazırı intihabatın ikinci resmi neticesini bildirmiştir. Liberaller 102 ve Çaldarisciler 95 meb'us Huk almışlardır. Kat'i ve son netice bu akşam veya yarın belli ola caktır. mizce bu moratoire meselesi- beri altın | nin aslu esası yoktur. Saraçoğ- lu Şükrü Bİ. nin Parise gitme- sile beraber “actusire” lere hesaplar yaptırılacak, yani indi- sermayeye senelik 750000 lira ei ve şimdiye kadar tedahülde kalan faizlere nazaran ne kadar nitürk” tahvili İT tayin olunacaktır. Gene istihba ratımıza nazaran Rumeli Şimen diferleri yeni itilâfnameye da- hil olmayıp bunlar hakkında eski ahkâm tatbik edilecek vw. önümüzdeki teşrinisaniden iti. rar başlanacaktır. Ünifiye dün akşam 571, das! İ Rumeli şimendiferleri de 470 | da kaldı. Anadolu şimendifer kâğtıları sarruf sahiplerinin de gittikçe bu kâğıtlara fazla alâka göste dikleri memnuniyetle işitil tedir. Aksiyon 21,70 lira Obligasyon 3360 " Mümessil 35.70 ” Haydarpaşa 40 Tramvay 46; Terkos 33i Bomonti 23,60; Telefon 15; İ tihat değirmencilik 24.80; Şark ilik 2:70; Aslan ço” mento 9.30 ve Rejiler 5,05 lir# etmektedir . Kota harici Mısır kredi Fo8” iyelerinin fiati bervechi âtidir? 1886 tertibi 167 11903 tertibi 81,50” 1911 tertibi 86 Serbest piyasada gayrimü | İ badil bonoları 25 kuruş ediyor” (eks-kur