18 Eylül 1932 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

18 EYLÜL 1932 7 inci sene No. 2373 NUSHASI 5 KURUŞTUR v DÖRNEAT seEmaRE usulün .'mıııımmı.'ınnımmnnnmummmuı% ET Gazi'nin verdiği hüküm: “Bu Dil Kafa Yetiştirmez,, Dil kurultayı ile açılacak olan mesai yalnız milli değil,beynel- milel kıymette bir iş ve hizmettir Türk dilinin hiç olmazsa, Türk ırkı kadar kıdemli ve Türk ırkının dağılışı kadar sirayeti olması gerektir Gözlerimizin önüne yeni bir ufuk açan Türk Tarihini Tetkik Cemiyetinin ve tarih kurultayı- nın faydalı mesaisinden sonra Gazi Hazretlerinin işaretlerile Türk Dilini Tetkik Cemiyeti mesaisine başlamıştır. Ve 26 Eylülde Dolmabahçe sarayında bir kurultay toplanacaktır. Ce- miyetin umumi kâtipliği tara- fından hergün neşredilen tebliğ den Dil Kurultayına hizmetleri ni arzedenlerin mikdarı şimdi- den yüzlere baliğ olduğu anla- şılmaktadır. Memleketin her ta rafından gelen haberler de ku- rultay etrafında derin bir alâ- ka uyandığımı bildirmektedir, Türk Dilini Tetkik Cemiyeti nin mesaisi iki noktadan fayda- h olacaktır: Bütün yeni tarih tetkikatı Türk milletinin ve Türk mede- niyetinin kablettarihe kadar u- zayan kıdı 1 isbat et dir. Orta Asya türklüğünden ko pan parçalar: dünyanın her ta- rafına dağılmıştır. Etrüskler'in dili türkçe ol- duğunu iddia eden âlimler çok- tur. İskitler'in Türk kabilesi ol- duğunu iddia eden ciddi ilim er babı vardır. Tarihi tetebbüler ile gittikçe tenevvür etmekte olan bu noktaların burada tet- kikine girişecek değiliz. Ancak “şu muhakkak ki bu kadar eski »bir milletin dilinin diğer diller üzerinde tesiri olmaması imkân sızdır. Çünkü bu dilin hiç ol- mazsa, Türk ırkı kadar kıdemi ve Türk ırkının dağılışı kadar sirayeti olması gerektir. kte. vaziyetin, asri medeniyetin um desi olan halkçılık ile telif ka- bul etmediği âşikârdır. Bu ka- rışık lisan hakkındaki en iyi hükmü Gazi Hazretleri vermiş- lerdir. Demişlerdir ki: — Bu dil kafa yetiştirmez. Filhakika yazı lisanı» tedrici bir tekâmül ile halk diline doğ- ru gitmekte idi. On sene evvel- ki yazı ile bugünkü yazı ara- sında büyük fark vardır. Türk Dilini Tetkik Cemiyetinin teşki lile açılan mesai, bu karışık va- ziyetin radikal bir tasfiyesine doğru atılmış çok mühim adım- rr, Bu: haddi zatında çok müş- kül bir iştir. Ancak Büyük Gazi kuvvet ve ilham ol- dukça hiç bir iş yoktur ki başa- ramıyalrm.Dört sene evvel harf inkılâbı arifesinde milleti vazi- fe başına çağıran ses, şimdi de o büyük inkılâptan daha az e- hemmiyetli olmayan dil işinde vazifeye davet ediyor. İşte Dil kurultayının mânası budur!, Ahmet ŞÜKRÜ Cenevreye Gidiyoruz ANKARA, 17. — Hariciye Ve- kili Tevfik Rüş- tü Bey refakatin- de Bern sefiri Ce« mal Hüsnü ve ha- riciye umUm mü- dürlerinden — Ce- vat, hariciye ka- lemi mahsus mü- dürü Kemal Bey- ler olduğu halde İşte dil kurultayı ile aç olan mesainin bir kısmı buna ait olmak zarureti vardır. Bu. Yalnız milli değil, beynelmilel ayın Cenevreye hare- ket edecektir. Tevfık Ruştu B. C yeti Ak- Cemal Hüsnü B. kıymette bir iş ve hizmettir. Dil cemiyeti mesaisinin ikin- * kısmı bugün kullanmakta ol- duğumuz dili Arap ve Acem ka idelerinin esirliğinden kurtara- rak, öz iştikak ve lâhikalarını rak; kelimelerinin manala- rını şahsiyetleştirerek onu bu- günün medeni ihtiyaçlarına ta- Mamen uygun bir hale getir- mektir. Türk Dili, Arap ve Acem li- sanlarınm tahakkümü altında milli: hüviyetini kaybetmiş, ay- rı bir lisan halini almıştı. Aza- vam meclisinin içtimamda hazır bulunacaktır. Falih Rıfkı Beyin “Milliyet,,için hazu ladığı son tefrika Parayı, hak kazanır gibi, bağıra bağıra, alkışlar arasın- da k ld k ve marş ” | cık türkçe ve çok mikdarda a- rapça ve acemce kelimelerin birleşmesinden husule gelen bu ılnna turkçe denıluııezdı Bıı hun yazıda goııılıiyordu Ko- nuşma dili bir dereceye kadar temizliğini muhafaza- ettiğin- tedricen yazı lisanı ile ko- huşma dili arasında mühim fark tebarüz etti. Yazılan dili | halk kütlesi anlamamağa başla En iyi yazı: en az anlaşılabi- | len yazı şeklini aldı. Böyle bir Yeni bir apartıman aldığı zaman, İzmiri geri almış sanır- sınız. Madem, ki Türk üstüne yeni bir mal geçirmiştir: Tapu- sunu etek gibi öpüp, Amme cü- zü gibi başınıza koymalısınız. .«.ve her gün bir ur büyür gibi, Yahudi'si büyümektedir. Yakında Tefrikaya Baş'ıyoruz. Siirt Meb'usu MAHMUT Umumt Neşriyat ve Yazı Müdürü | ETEM İZZET ııııııııııuııııııııııııııııııııuıııııııııııııııııııııuııııııııııunııııııuııııuuıuıuuıııııuuuıuııııuııMîııîıııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııımıııımuıımmıınııımıumnııuuı% Dün Tarsusta bü Ankın, W7 Celâl B. yarın İsmet Paşayı ziyaret ede - cek ve tetki- katmın ana hatları etra - fında izahat verecektir. İk tısadi işler he yeti vekile ya rın akşam top landığı - tok - dirde görüşül meğe başlana caktır. İstih- baratıma gö - re vesika u$u- lünün memle P ketin iktısadi yatını — felce uğratacağı ve iktısadi âhen gi — bozduğu mülâhazası i- le ilk vasıta i- le kaldırılma- | - sı takarrür et miştir.Beş nu maralı karar- namenin üze- rinde İktısat vekâleti tetki kat — yapmaktadır. FKarar- namenin tadili icap eden esasla rı tesbit edilmektedir. Diğer ta raftan öğrendiğime * göre para vaziyetimiz memnuniyete şa- yan görülmektedir. Mutedil bir kontenjantman - usulüne gidil- mesi kararlaşmıştır. Sanayiciler bugün geliyor, Ankaradaki temasları netıcesınden memnundurlar Başvekil İsmet Pş. Hz. İktısat Vekili Celâl Beyle beraber Sanayicilerin avdeti ANKARA, 17 (Milliyet) — Birkaç günden beri şehrimizde bulunan sanayi heyeti bu ak- şamki trenle İstanbula hareket etmişlerdir. Heyet azası bura- da gördükleri hüsnü kabulden memnundurlar. Posta vapurculuğu bugün devlete geçiyor Yeni idare ne zaman başlayabilecek? Kılağuzluk inhisarda deği) işe Posta vapurculuğunu Devlet “inhisarma alan — kanun bugunıkn Vapurculara verilen müddet dün ıkpııı bılful bıtınıglır Ka- nun mevkii itibaren mevkii mer'iyete gi | tir . (Devamı altıncı sahifede) Gazi Hz. Reisicümhur Hz. dün Dolmabahçe sarayın- dahi dairelerinde meş- gul olmuşlar, bir tarafa çıkmamışlardır. Almanlar Cenevreye 9| Gitmiyorlar Kararlarını resmen konferans İreisliğine bildirdiler : '; M. Mussolini'nin müzakere- lere iştirah edeceği bildiriliyor Ay sonuna doğru toplanacak olan terki teslihat konferansına Alman- Dün gelen ajans telgraflarına naza- ran, Alman hariciye nazırı von Neu- vath konferans riyasetine gönderdi- ğı mekluptı Almanyanın konferans ine iştirak edemiyeceğini bil- Almınyı malümdur ki silâh bah- || sinde hukukta müsavat talep ediyor- dıı ve bu talebini de bir nota ile F ya bildirdi. Fı bu no- taya verdiği cevabı, Alman hüküme ti asıl meseleye temas etmemiş ad- detmekte ve bu sebepten tahriri ye- ni bir cevaba da lüzum ıüfııııınek 5 Numaralı kararnamede tadili icap eden esaslar tesbit ediliyor. Vesika ün kaldırılması takarrür etmıştır. Sanayiciler bugün geliyorlar.. yük bir yangın oldu, bir fabrika ve 144 ev yandı ıııııııımmııınııınmımıııımnnnmııımımmmıııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııınııııı Heyeti vekilede iktısa di işler görüşülecek 'Dün Maarif vekilinin riyasetinde toplanıldı ŞOMMALANIILANKAILIATULN LA NAASANLDDUSAA DU Maarif Vekili Esat Bey dün öğleden sonra Maarif müdiriye tine gelerek akşam geç vakte kadar meşgul olmuştur. Evve- lâ, Vekil Beyin riyasetinde ve- kâlet umumi müfettişleri bir iç tima yapmışlardır. İçtima iki buçuk saatten fazla sürmüştür. Bu içtimada yeni dere senesi başı münasebetile mekteplerde tatbik edilecek usuller ve ecne- bi. ekalliyet mekteplerinin va- ziyeti ve bunlara dair işler gö- rüşülmüştür. Bundan sonra Ve kil Bey iş sahiplerini kabul ede rek müracaatlarını dinlemiş ve uzun uzadıya tetkik etmiştir. Bu müracaatların arkası alm- dıktan sonra da Vekil Beyi ma- arif müsteşarı Salih Zeki: Or- ta tedrisat umum? müdürü Fu- at Beyler ziyaret ederek tedri- sat işleri üzerinde görüşmüşler dir. Bilhassa lise ve orta mek- (Devamı 6 ıncı sahifede) Vekil Beyin gazetemize izahat ve beyanatı.. Maarif umumi müfettişleri ile yapılan içtimada neler görüşüldü? Dün maarif idaresinde Vekil Bey bir müddet ziyaretleri kabul etti konferansının mesaisine iştiraki de faydasız görmektedir. Dün gelen a- (Devamı 6 incı sahifede) Tarsusta Büyük Bir yangın 29 taş, 115 kerpiç ev yandı TARSUS, 17 (Milliyet) — Bu gün Tarsusta büyük bir yangın olmuştur. Havanın çok — rüzgârlı olması yangının sür'atla genişle- mesine sebebiyet vermiştir.. Sar- fedilen gayretlere rağmen ateşin önüne geçmek kabil olmamış, biri fabrika olmak üzere 29 taş ev, 115 kerpıç ev yanmıştır. Za- rar ve ziyan 200 bin lira kadar tahmin edilmektedir. Yangın geç vakit söndürülmüştür. Karilerimize yerde bulunmadığını ve bâazan Milliyet satın almak isteyenle- rin “kalmamıştır” cevabını al- dıklarını öğreniyoruz. Karileri mizin gazetemiz hakkındaki bu alâkalarına teşekkür ederiz. “Milliyet” in her tarafta meb- zül mikdarda bulunması için tertibat aldık. Binaenaleyh muhterem karilerimizin behem hal “Milliyet” üzerinde 1s- rar etmelerini ve “yoktur” ce- vabını veren müvezzilerin isim- l:nm bize bildirmelerini rica Çuıııkluılı’nm her karış toprağını kanlarile sulayan 60,000 Mehmcet- 4| çiğin kellelerinden yükselen zafer âbidesi — Arıburnun'da Mehmet çavuş abidesi — Siddilbahir'de tahrip edilen bir top. Türk çocuğunun etten kale kurduğu vatan parçası (Heyetle beraber giden muha- birimiz yazıyor): — Şehitlikleri imar cemiyetinin tertip ettiği Ça- nakkale şehitlerini ziyaret seya- hati halkm her sene daha fazla alâka ve rağbetini celbediyor. Çanakkale, bu oylc bir yu ki burada her Türk evinin bir kur- banı yatar, burası öyle bir vatan parçası ki her Türkün kalbinde derin bir yer ve izi vardır. Pormboıkşıımınt 19 da | £ Her karışı bir mucizenin destanını terennüm eden bu topraklar üzerindeki merasim pek hazin oldu.. lar daha o zaman, 1915 senesin- de, Türkün maküs taliini bir de- fa daha Akdeniz h==dı ye- nen büyük Gaziye alkışlarla şük- ran yolladılar. Gelibolu ve Tekirdağında.. Gece saat 2 de Tekirdağımndan iki yüz kişi alan Gülcemal sabah saat 9 da Geliboluya vâsıl oldu. Buradan vapura Edirne, Uzun- Gılıcı h Ha b ı ayrı- -lan Gülcemal Dolmabahçe önüne “doğru ilerledi. Gemide bulunan- (Devamı 6 ıncı sahifede)