22 Temmuz 1932 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

Milli Tarih kongre- sinde Zeki Velidi B.in Türkistanda Kuraklık. Zeki Velidi Bey kendi noktai nazarını nasıl ifade veizahetti? raklık ahalinin bir müddet göç: | mesini icap etmiştir. Bunların muvakkat olduğu bir kaç sene sonra Çinlilerin bunla» ayni kayıtlarından anlaşılı Beşinci asırda bunların geç- yor. tiği yerler çok münbit, mahsul. dar, zengin memleketlerdir. Bun lar da hep uzun seneler o devam #den açlık sebebile göçtüler. 10 ye 11 inci asırlarda o müteaddit Türk kabilelerinin bu cümleden Oğuzların ve Selçukilerin yekdi- ğerini şarktan garba tazyik ede- rek mühaceretleri vardır. Bunun sebebi tarihlerde mevcuttur. Cen gizin zuhurudan bir kaç sene ev vel kitabını ikmal © etmiş olan Moli Avfi nin eserinde Türk ait çok kıymettar malümat ır. Buradaki pek vazıh malü Selçukilerin muhace- reti meraların kifayet etmemesi ve nüfusun kesafeti neticesidir. Bu, müellifin kendi ifadesidir. Milâdi 808, 821 seneleri arasın- da Uygurlaria harbeden Kırgız- İarın ordusu 400 bin kadar gös- terliyor. Karahanlılar da Doğan Han | Ibni Ali ile 1017 sene-| Ahmet sinde harbeden Moğolistanın gay | adli Türkleri 300 bin in Tan ile vaki olun hareplerin de Çungarya mmtakalarında yaşa yan Yabako Türklerinin ordusu 700 bindir. Bu rakamlarda mü- balâğa vardır. Fakat her halde muhtelif membalardan malümat mize göre her halde nüfus çok. olmuş ve muharebeler müfu- sun kesafeti husule ea Hattâ İbnülesir'de deni- Karahanlıların hükümdarı liyor ki, Ahmet Han bu muhaceret dalga larmı durdurmak için kadınları rehin tutarak muhacirleri muha- fiz tayin eylemiş ve geçitlere yol lamış ta ki vazifelerini iyi temin —onii ve gelecek eleme 'ürkleri buraya sokmasınlar. Lâ. dir xi, Mogolistan ve Türkistan bu kadar nüfusu © istiap etmi- yor. Türkistan ve Moğolistanm iyi bir idare altmda (o refah ile rare bir hayatla daima nüfus fevkalâde ü Tamirat meselesi Lausanne da halledildi mi, edilmedi mi? Gaçen hafta bu sunle hiç dü- şünmeden müsbet cevap ver- mek mümkündü. Fakat bu haf ta iş biraz şüpheye düştü. Va- ziyet şudur: Lausanne mukave lesile beraber İngiltere ile Fran sa arasmda bir itilâf imza edil- diği anlaşılmaktadır. İlk gün! ler zarfında gizli | tutulan bu itilâfnameye göre, (İngiltere ve Fransa, oAmerikaya olan borçlarını tasfiye & etmedikçe, Lausanne itilâfnı (o tasdik et- memeği taahhüt © etmektedir. ler. Binaenaleyh Lausanne mu kavelesinin mer'i olması için Amerika ile itilâf © devletleri ımdaki borçlar meselesinin konferansı miştir. Ve bundan dolayı muha- Se » Müreffeh ha- ge- | Ürdüği İz mliyonlan fazla Türk dıhın 30 bini geçtiğini söylüyor lar. Bazıları evlâtlarının ismini bil- ğundan iaşe meselesi mevzuu ba- his değilmiş. Maruzatım © zannederim Re- şit Galip Beyefendinin söyledik- İerini ancak teyit (o eder ve daha ziyade tafsil ve ilâve mahiyetinde olur şimdi rapordaki o maruzatır mın bir kısmı tamam oluyor. Sözümü bitirmeden evvel Türk Tarih kongresinin ilk içtima do- | layısile çok mütehassiz olduğu mu söylemek isterim. Çünkü ta- rihte şimdiye kadar © böyle bir sey vaki o olmamıştır. Bundan 20 — 23 sene kadar evvel tarih İle meşgul olduğumuz zamanlar bize mezar taşları ile uğraşan a | | damla: ehemmiyetl8 bu sahaya Şimdi Türk o tarihi, yalnız eski Osmanlı | tarihine münhasır kal mayıp Türklerin yaşadıkları bü tün tarihleri iap iyor ve | bunlara o büyük bir ehemmiyet | veriliyor, Gerek Şarki Türkistan hafri- yatı neticesi hakkında bu kadar alâkadarlık göstermek... Sadri Maksudi Bey — Şehir- ler hakkında itirazınız nedir? Lüt - | fa etmek İstediğini - | Türkiyenin Cenevrede huzuru yal- fen onu da söyler 2? (O sonra sesleri) Reis — O bahsi bilâhara söy- İ Hiyeceklerdir. Zeki Velidi Bey (devamla) | | — Gerek Türklerin en ceki za- manlarına ait (o taharriyatların verdiği neticeler çok şayanı dik | İ kattir. Ayni zamanda milli tarih sahasmdaki bu mesainin umum cihan tarihil müsavi bir gayo takip etmesi yolunda Türk Tarih Cemiyetine mesailerinde muvaf | fakıyet dilerim, Reis — Arkadaşlar, her ne | | kadar saat altıyı 25 dakika geç- | mişse de Reşit Galip Bey | Zeki Velidi Beyin bazı mütalearma karşı belki cevap vereceklerdir. Görüyorum ki yoruldunuz. Zeki Velidi Beyefendi bir saatten faz- | ia mütalea beyan ettiler. Binacn | aleyh 10 dakika kadar istirahat yapmağı münasip görüyorum. Bitti (Yarından itibaren Reşit Galip Beyin Zeki Velidi Beye cevap olan konfe- ransının gelinini neşre başlayacağız. | İrlanda ithalât tari- fesini kabul etti DUBLİN, 21. A. A — Ayan mec bisi ithalât * tarifesini kabul etmiş. tir. Âyan 18 ay sonra mer'iyete gi- | recek olan sadakat yemininin ilgası lâyihasında meb'usan o meclisi tara. fından reddedilen tadilât ipica eyle. miştir, sında bir münasebet olup olma | dığı öteden beri o Amerika ile Avrupa devletleri arasında bir ihtilâf mevzuudur.. İtilâf dev. letleri münasebet vardır diyor- I Jar. Amerika ise (o yokturdi- yor. Münasebet olup olmama- /sıda (o ehemmiyetlidir. Çünkü İ eğer münasebet © varsa, itilâf devletleri kendi tamirat hakla- rından © vazgeçtiklerine göre, Amerika da itilâf devletlerin- den olan kendi alacakları ba- ne kahşılü münasebetiyi İ | ünde bulunduğunuz yüksek dosta. kabul | derin bahişleri bulunduğu & cihanşü- bir anlaşmanın | Türkiyenin bundan böyle İ manya ile müzakere İ cekler mi, yoksa Almanya ile | buna yanaşmak istemiyorlar. ğışlamalıdır. Lausanne © konferansı top- landığı zaman, bu dola- devletlerinin mese- HARİCİ HABERLER M. Böğes | Projesi Umumi komisyonun içtimaı nasıl oldu? CENEVRE, 21. A. A— Dün saat 16 da tahdidi teslihat konferan senın merasim salonu ağzıma kadar dolu idi. Beynelmilel müzakerelerin Cenevreye cezbetmekte olduğu koz- mopolit bir halk kütlesi, orada ran. devu vermiş gibi idi Binanın diğer bir cenahında parlâ | mentolar konferansı toplanmıştır. Fakat konferansın bir karar verece. İk silâh: Dayanacak mı Bolivya ve Paragu- | ay kuvvetleri ara- sında bir musademe SANTİAGO DE CHİLİ, 21AA. Le Paz'dan iş'ar edildiğine göte, Bolivya ile Paraguay kuvvetleri ara sında Santa Cruz'da yapılan muha- rebede Bolivyalılar 5 ölü zayiat ve 3 yaralı vermişlerdir. Bütün Bolivya dahilinde Para- guay aleyhinde hasmane mümayiş ve tezahürler yapılmıştır. Merkez bankası hükümete ehem- miyetli bir kredi açmıştır. Reisicümhur radyo ile neşir ve tamim edilen bir nutkunda tecavü- ze maruz kalan Bolivyanın hakarete uğrayan şeref ve haysiyetini müda beyan eylemiş. © İkoNTEVDES 21. A A—U- rüğe hükümeti, Arjantin ile zuhur den diplomasi ihtilâfrşın halli için Amerikan tavassutta buluamasmı ilde ağır başlı mutahassıslar, mütemadiyen işleri bulunan gazete- ciler, yalnız Berlindeki darbeli hükü- metten ve İtalyada 5, nazırm çekil. miş olmasından, hem de son derece İ harsretle bahsediyorlardı. Bütün bu zevat, biraz sonra müza İ kerat salonuna geçtiler. Matbunt tribünlerinde ekseriya gazetecilerin Mek atm, almış oldukları telgrafnameler müna meme — | kaşa edilmekte idi Bu gazetelerden ia , bazıları, muhabirlerine haberlerini “ M.Venizelos MEN | kusa keseselerini bildirmekte ve ef kârı umumiyenin Almanya ve İtalya vakayii ile meşgul olacağını ilâve eylemektedirler. M Hendersor'un zili, mükâleme lere nihayet verdi. İsmet Pş. ya Telgrafı ANKARA, 21. A. A.— Ti kiye- nin milletler cemiyetine duhulü mü nasebetiyle dostumuz Fransada Vog moles de Torne de bulunan M Ve- nizelor cenapları başvekil Paşa Har retlerine atideki telgrafı göndermiş lerdir; Milletler cemiyeti tarafından Tür kiye hakkında gösterilen yüksek ve haklı eseri tazimden dolayı on hara retli tebrikâtimi kabul buyurunuz. kes kendisini bilbassn slökadar eden dat etmeği düşünmüş tür. Bu hususlar, yese . İtal yava mit olan işlerdir. İşte bundan dol: derson'un müzakerevi yarına bırak mak hakkındaki teklifi, azayi hakiki | bir surette ferahlandırmıştır. MLGib son, söze başlamak” istedi rahhasları, bir infial eseri göster. mişlerdir. Bunun üzerine yarına ka | dar nutuk eğime vazgeçmeğe hazırlanan M. , reisin kat'i daveti ürerine «ui kürsüye çık miştar. M. Heover'in nakili kelâmı olan M. Gibson'un beyanatına intizar 6 den samiler büyük bir alâka göster. meğe başlamışlardır. İM Gibson, bu karar suretini A- VENİZELOS | merikanın ümit ettiğinden daha a7 seyleri ihtiva ettiğini, bununla bera” Başvelilimizin cevabi telgrafı ber çe ven yakar i | kabul eylediğini söylemiştir. Bu beyanattan sonra, herkes, ken di düşüncelerine avdet etmiştir. Benes karar sureti Bız beynelmilel camia manafüi w mumiyesi için değil her şeyden ev- vel kendi mamafii hakikiyesine de İnide temin edeceği ve memleket Terimizin halisane teşriki mesaisine yeni fanliyet sahaları açacağı hak- kında beslemekte olduğum kanaatle memleketimizin milletler cemiyetine duhulünü derin bir meserretle | se- lâmlarım. ne hissiyattan dolayi en har teşek | Mice buyurunuz. Millet daha müessir bir surette vakfınefe edebil mesi fırsatını bahşeden bu keyfiyet | kabul, ayni zamanda © tarafımızdan | takip edilmekte olan sulh siyaseti- nin beyneddüvel resmen (tasdikine bihakkin delâlet etmek & itibariyle meserretimizi mücip olmuştur. Bundan mada meml: İz m rasında mevcut münasebatın ilham aldığı açık dostluk ve samimi teşri- ki mesai fikrinin tezahür ettirilebi. arasında kara toplarının adedi tahdit olunacaktır. 2 — Mukalevename sabit kun- 'daklar üzerindeki / topların seyyar toplara tahvili için müessir bir usul tesis edilmek ( şartile kara topları leceği yeni bir zeminin elde pre 1 — Sahil | bataryaları için bir çap azamisi tayin edilecek ve bu aza mi, deniz topları azâmisinin damun- bir tebrik telgrafı geldiği ve çok ha raretli bir surette iki hükümetin ve tepeli vala yali öğrendi ! miştir. 23 Temmuz ANKARA, 21. A. A. — İ3 tem muz hilâliahmer lıkları hususatta kullanılan topları için tayin edilecek azamiler. Rene Bazin, vefat etti PARİS, 21 (A.A.) — Aka- demi azasından romancı Ren& Bazin, vefat etmiştir. (1903*ta rihinde Fransız akademisi aza- lığına intihap edilmiş olan mu maileyh, 79 yaşında idi.) oyunları yesi temsil edilecektir. A: yosu Sel piyesimi 9,30 dan itil neşredecöktir, | ka nan, ölyüdek leyi nası! halledecekleri merak- İla bekleniyordu. Acaba arada | devletle ayrı ayrı müzakere &- münasebet vardır diyecekler | der.k, tediye kabiliyeti daire- de, Amerika ile anlaşmadan Al | sinde her birile © alacaklarını etmiye- | halletmek. İtilâf devletleri de işi intaç ederek (o Amerika'ya sonradan mı yaklaşacaklardı? Öyle anlaşılıyor ki itilâf dev- letleri ne birini nede ötekini yaptılar: Almanya ile uzun ve çetin pazarlıktan sonra u- yuştular. Fakat bu itilâfın tas dikini Amerika talik ettiler. Çünkü tediye kabiliyetimiz yoktur demeğe © yüzleri yok- tur, Dünyanın en zengin dev- Ietlerinden biri olan eme, tediye kabiliyeti lida edebilir? Ve Bana een iddia ederse, kendisinin alacak ile anlaşmağa | i olduğu devletlere karşı vazi- Am im ke yeti ne olur? rupa'nın b Delişeeğeke cep- İşte bu mülâhaza iledir ki, hesi karşısında daha “kat'i bir | Avrupa devletleri birleşmişler vaziyet almıştır. Reisicümhur | borçlar meselesinde Amerika. Hoover, Lausanne © itilâfının | ya karşı cephe almışlardır. A- Amerikayı alâkadar etmediği. | merika'nın yalnız borçlar hak- i ika'nın borçlar hak. | kında siyasetine karşı de- deği gil, ayni zamanda tahdidi tes- t teşebbüslerine © karşı da M. Benes nutuk söylerken, her. | Pİ -) Tadilât için bir çap azamisi tayin edecek. | tör. Muhtelif a iler, şu suretle tes-| İ bit edilecektir: İtalyadaki , Tebeddü Sabık Hariciye na- zırı Londra sefiri oluyor ROMA; 21. A. A. — M. Musa Tini, son te ilât neticesinde de- ruhte ettiği iye ve yonlar nezaretlerine hit işleri gör. meğe bu sabahtan itibaren © başla- Maştar. Saint Brice'in kehaneti M PARİS, 21. natta bulundu: Saint Brice, makalede İtalya kabinesinde yapı- lan tadilât neticesinde M. Grandi- sin Londra, M. Bottai'nin Moskova” ve M. Rocconun Paris büyük elçi- liklerine tayin edileceklerini haber almış bolanduğunu bildirecektir. | İtalyanın Londra sefirliği “LONDRA, 21. A, A.— M. Gran- dinin Londra tayinine muvafakat “edilip edilmiyeceğini an lamak üzre İtalya bülkümeti tarafın dan bugün yapılan resmi müracaata . müsbet cevap verilmiştir. Yeni nazırlar gelecek > 21. A. A.— berededir. Maliye vekâleti Kasaba kefil olmuştu. Binaenaleyh vekâlet sunu tamamlamış « Vi kezlerine de irtibat tesisi için yolla! için yapıldığı temin ediliyor. temin için Gördus yolunu da yaptır. Hali hazırda M. Mussolininin uh desinde bulunan nezaretlerin Teşri- İ misvvel ayında muhtelif | nazırlara İ tevcih edilecekleri söyleniyor. Ayni | zamanda pek yakında © diplomatlar ve valiler arasında bir tayin hareke. & de yapılacaktır. yoktur. Şehir içinde ve bir köyde eşyalarla birlikte derdest edilmişti memnuniyete şayan bir haldedir. Tetkikatı Tütün inhisar, kanununda ya- pılacak tadilât için teşekkül eden Ni den İstanbula gideceklerdir. asalak 'Bu komisyonda Ticaret, Ziraat odaları ve Ofisten birer setinde toplanacaktır. Muhasebeye memur balıkçılığı hakkında mufassal bir alınıyor İnhisarlar idaresi muhasebele- vi işin alınacağından dün ANKARA, ZI (Telefonla) memur taliplerin müsabakaları yapılmış- tır. Müsabakaya inhisar memurla- rından ve hariçten 30 kadar talip iştirak etmiştir. Kazananlar, merkezde 80 - 90, taşrada 125 liraya kı In tavsif edilecek! Hasan Fehmi ve Şevki B.ler geliyor ANKARA, 21 (Telefon) — | Bütçe encümeni reisi Gümüşha İ ne meb'usu Hasan Fehmi Bey İ intihap dairesine gitmek üzere bu akşamki trenle İstanbula ha reket etmiştir. Ayni trenle Muhtelit ” mübadele komisyo- nunda Türk heyeti reisi Şevki Bey de İstanbula dönmüştür. tren kazası hakkındaki tahkikat devam etmektedir. kırka yükselmiştir. İZMİR, 21 (Milliyet) dırılacaktır. , Romaya 5 ANKARA, 21 (A.A.) — Gidecek heyet Nusret B. Müşavir tayin edildi ANKARA, 21 — İtalya hükü- metinin açacağı kredi hakknda müzakerede bulunmak üzere Ro- maya gidecek mali heyete riyet Merkez Bankası mecli re azasından Nusret Boy de müşa- vir olarak edecektir. He- yet maliye müsteşarı Ali Rıza ve nakit işleri müdürü Sırrı Beyler. deri mürekkeptir. mağlâbiyet olduğu da aşikâr- dır. Belki de İtalya hariciye ve maliye nazırlarının.istfala rn i bu noktada öra- mak lâzım geliyor. Her halde şu muhakkaktır ki Lausanne yalnız tamirat me- selesini halletmekle kalmamış, bütün dünyaya karşı bir. İngi- liz — Fransız t« — de te. barüz ettirmiştir. Fransız ga- zeteleri bu itilâfa büyük ehem- miyet atfediyorlar. Tıpkı 1904 senesindeki meşbur o “Antant Kordiyal,, m yeni bir nümune- si olduğunu üyorlar. Diğer taraftan İngiliz gazeteleri daha ihtiyatlı davranıyorlar, Bu ga- zetelere göre, İngiliz — Fran- sız itilâfının hususi bir ehem- miyeti yoktur. Hattâ ilk gün- ler zarfında bunun Oo mahrem kalması da bahse değer ehem- miyeti olmamasından ileri gel. ole teşkil işlerdir. Borçlar ml; tahdidi teslihat meselesi (© arasındaki münasebet te şu şekilde teba- rüz ediyor: Amerika (o borçlar hakkında müsaadekârlıkta bu- İunabilir, Ancak itilâf devletle- ri de silâhları için bu (kadar para sarfetmekten vazgeçmeli- dirler. Borçlar meselesi mev- zuu bahsolduğu zaman, İngil- tere ile Fransa o Amerika'nın yürümeği taahhüt etmişlerdir. İşte İngiliz - Fransız itilâfınm mahiyeti budur. Ve buna İtal- ya'nın da iştirak ettiği bildirili- yor. Ancak bu, gerek. borç- İsr meselesinde gerek tahdidi tenlilat meselesinde başka bir Ahiren bütçe tetkik edildiği için bu para ile kurşunlu taahhüt eden mütemhbhit bu işi yapacaktır. Bundan başka geçen © bütçeye konulan 15 bin lira ile henüz ikmal edilemeyen aygır için bu sene daha 6 bin lira konulmuştur. Bu suretle bu aygır Vilâyetin umumi asayişi iyidir. soyulan evlerin failleri çaldi Kurşunlu banyoları da asri şekil alıyor, Valinin izahat MANISA 19 (Hususi muhabirisizden) — Vali Fuat Beyti nisa dahilindeki teşebbüsatı nafia hakkında âtideki izahat ve Bİ “Manisanm en büyük bir derdi ve ihtiyacı olan su işini mak için belediye şimdilik 60 bin lira verdi. Her,ne kadar bedeli $if 400 bin lira ise de bu keşfin dört baş sene evvel yapıldığı dikkate alınırsa şimdiki iş ve malzeme fiyatlarına göre bu işin Zİ bin fira ile başarılması mümkündür. 60 bin liradan va r belediye Maliye vekâletinin kefaletini istemiştir. Bu hal kazası belediyesine de bu ban; hemmiyet veriyor. Kazaları ve i köylerin merbut oldukları kazai ır açılmaktadır. Geçenlerde sar Sındırğı üzerindeki köylerin yolları yapılırken Akhisarla iri rilmiştir. Gördus-Akhisar yolu da bitmek ize 'acağIZ. Faili tutulmayan biç bir . Binaenaleyh vilâyetin Hey'eti vekile bugün Ismet nın köşkünde toplanacak ANKARA, 2i (Telefonla) — Yarın heyeti vekile da İsmet Paşanın köşkünde toplanarak meycut işlerden cellerini intaç eyleyecektir. İsmet Paşa ve kendisine refaki leyecek olan üç vekil pazar günü 16 buçukta hususi bir tre mire hareket edeceklerdir. Vekiller de Başvekil Paşa ile İz rimiz balıkçılar cemiyeti İsmet Paşaya verilmek üzere rapor hazırlamıştır. — Nafia Vekâleti Beylil Manisanın su ihtiyad temin ediliyor. * nisa belediyesinin bu & kabul edeceğine ümit varım. Muhasebei hunusiye bu. sene Ki banyolarını asri bir şekilde ikmal etmiş olmenit Ismet Pş. nın Izmir.seyahati İZMİR, 21 (Milliyet) — İsmet Paşanın istikbali için j lanan program son şeklini aldı. Alınan bir habere göre B ” | merasiin yapılmasını arzu etmediğini bildirdiğinden prog. Trenkazasıhakkındakirapor: raporları üzerinde" tetkil fa Enver Bey 86 yaşında vefat etmiştir. Enver Bey 51 beri doktorluk etmektedir. Cenazesi öbür gün büyük ihtifalle”| Adana'da şiddetli sicekEbi ADANA, 21 (Milliyet) — Burada bir kaç günden beri # hiş sıcaklar hüküm sürmektedir. Bugün sölgede hararet d İzmirin lk Türk doktoru 80) yaşında vefat etti — İzmirin ilk Türk doktoru N Trakyalı gazeteciler geliyorlüj Trakyalı gazeteciler bugün —2 gelmişler ve istasyonda hararetle karşılanmışlardır. firler şehrimizin şayanı temaşa yerlerini gezdikten sonra ak ki trenle İstanbula avdet etmişlerdir. Iran Şahı Hz. gelmiyorlar ANKARA, ZI (A.A.) —İran Büyük elçiliğinden: - | şeyhin şahi Pehlevi Hazretlerinin eylül nihayetinde Türkiy seyahatleri hakkında gazetelerde şayiat görülmektedir. Teri evvelde İran Hariciye nâzırının Türkiye Hi lerine mukarrer olan iadei ziyaret için teşrif buyuracağı bu atı tevlit etmiş olmasından tashihi rica olunur. iye vekili Has mişti. Bizce her iki taraf ta m lâğa ediyor. Yeni itilâfın miyeti sonra h rin alacağı cereyana bağ 1904 itilâfı hakkında da olmadı midi? 1904 İngili# ği Fransız itilâf; o haddizabli Fas ile Mısır hakkında kabil siyasi müzaheret itilâftan ibaretti. Sonraki, diselerdi ki bu itilâfin miyetini tebarüz ettirdi. sa ile İngiltere (e arasında bir tesanüt ve teşriki siyaseti başladı ve bu, kadar devam etti, “Hemen söylemeliyiz. ui gün vaziyet te böyle 1 İfnemesinin çtiğr çığır rar açılması için müsait müyor. O zaman ve Fransa karşılarnda viz bir Almanya gö , Ş m ariyor #EPEŞESSİ Fpserrr ESPEFEİZELPPES, mi m