8 Mayıs 1932 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 5

Goethe'nin ölümünün yüzün- Sü yıl dönümü © müna i, dünyanın her tarafmda © olduğu #ibi, bizde de ihtifaller © terp olundu. Karınca kaderince feh- yada, bu en büyük © insandan izde de bahsedildi. Mecmualar; eler sütun yazı yazdı verildi, alkış- nin me mi öl ler. tanıyanlar, daha iyi tanıdı- Var. İnsan kabiliyet ve zekâsmın Şıkan bu büyük baş önün Çosthe'yi maasi irk dili ile yazılan ve söylemen bize tanıttığı Goethe, Ak panya'nın ve bütün o dünyanın w Goethe ise, kahrolsun san'atkâr!, z i, başka © milletlerin Me say bize demi ne kadar iaaka bir adamdır. En fazla sa konseri İstanbulda birçok kıymetli ta- ebe yetiştiren üstat ve san'atkâr M. Berger, 13 Mayıs cuma günü Ünyon Framsezde bir konser vere sektir, Ke: tanıyanların hep si ve şehrimizin yüksek. musiki Muhitleri bu san'at gününü bü- Yük bir iştiyakla bekliyorlar. Kon *er hakkındaki fikirlerimizi daha sonra neşretmiye çalışacağız. Münir Nürettin Beyin konseri Münür Nurettin B. bu sene ü- Sühcü ve sonuncu, konserini 5 Mayıs persembe akşamı Glorya sinemasında verdi. Halkımızm büyük tevaecühüne mazhar olan Münir Nurettin B: bu defa gene >engin bir programla dinleyicile Memnun etmiştir. Bu defaki Program her zamankinden daha Parlak ve kiğmitli parçaları ib Hiva ediyordu. — Dede efendinin ia en dihen” . #aahur bes- “ile Oo başlayan © programda çi Beyin “Severin her güze- i şarkısını okurken vecdiçi nleyen hazirun bu şarkıyı pek Balkan Ticaret odası Mayısın üçüncü haf- tasında şehrimizde açılıyor Mayısın üçüncü haftası sar *da yapılacak olan Bülkan haf unda resmi küşadı icra edile çek olan — Balkan Ticaret Odam hağırlığile meşgul olmağa İstan- bul Ticaret odası memur edilmiş ki Oda derhal hazırlıklara baş- eştir, ui Balkan hükümetinin iştira | tesis edilmekte olan Balkan 4 afet Odasının küşat resminde la Merasim yapılacaktır. Ha- de glarla meşgul olacak olan al- sin kan memleköti mümessille - mel Pğünlerde şehrimize gel “rine intizar edilmektedir. dee Ticaret Odusı merkezi 5, çok iktısadi çisde Bulunduğu 4 öncü anda olacaktır. Balkan kayi da ayni hafta için de İk. edööektir. Kahrolsun Goethel. â güzeli masal söyler gibi mi- eleme trim sebepleri olarak mu işaret edili- YO ike bu mu? Göstbe bun ları yapan adam . mi7. Bütün dünya Çe yor?. Onun özü a 'at kabiliyetinin tahlili, sap- Saian çeerleri, terirleri kani, Berede?.. tanımamız. lâzım Bila böyük adamı, biz ortadan TÖl'ettik, Onun yerine serseri, bereni bir adam ME e büyük â- Hangi öz bil- sada işitiyor. Goethe gülünç tan ileri geçmez. Goethe'nin san'atını, dehasını bize tanıtmıyan dünkü nesle han MI. Diplaraku Matmazel Talia #ehrimize geldi. Misafirimizdir. Kendisini izaz ettik. İstanbul şehri ona © göbeğinde bir salon tahsis etti. Vali ve belediye reisi ni gönderdi. Sergisinin kapılarını açtık. Büyük bir meraklı seyirci kütlesi konferansmı dinledi. Ken disi tebrik. edildi. Matbuat sü tunlarında meyküi sitayiş verildi. Matmazelin boyaya karşı rağ beti ve Akdenizi geçerek memle ketimize kadar tuvallerini taşı- mak külfeti hakikaten © şayanı takdir ve teşekkürdür. Türk mü nevverleri misafirlerine karşı elin den geldiği kadar vazifesini yap &. Serginin küşat merasiminde Diplaraku | | dar Avrupada ve —Fridrih Ayzenlor" dan naklen— Garp musiki üstatlarının en kud retlilerinden biri olan Rişard V. nerin karısmdan sonra oğlu da dü, Kozima Vagnerden sonra Zigf- rid Vaşmer... Kudretli böstekârn hayatıma | ai safhalar, — Garpta her hakiki san'a kâr için olduğu gibi — şimdiye ka ilhassa Almanya da sütun sütun, cilt cilt anlatılmış, alâka ile okunmuştur. Şimdi karıs- nm ölümünü takip eden oğlunun ölümü vesilesile Alman mecmua ve gazeteleri, gene Vagneri hatırlıyor, hatmrlatryorlar, anlatılan şeyleri ye ni şekillere dökerek £ tekrarladıkları gibi, on küçük teferrünta sit bile olsa, edindikleri yeni ralümatı neş- rediyorlar. Bu arada yeni ölen 0- bulunan kalabalık içinde ben de vardım, Matmazelin müsaadesile ben- de vazifemi yapayım. Ben de Galatasaray mektebi: Ssörlerinin © isimlerini sa Biz Goethe'yi (o tanımak isti- ievdiği, evlendiği kadınların ma- | yoruz, kahrolsun bize tanıtılan <eralarmı anlatmak, eri ÜN Nİ aralamak, hususi hayatını ge Reşat FEYZİ Konserler Mösyö Bergerin alkışlamıştır.. Sonra ik Kabil Sabahattin Beyin ge lerini gerekse “Gitti de gelmeyi. çalmışlar, hasseten Mes'ut Cemil Beyin bir meyanı pek ziyade al- kaşlanmıştır. Her halde Münür . refakat arkadaşları" intihap etmiş bulu- Refik Bey Hilâliahmer menfaatine ma- yısın 3 üncü sah günü Elhamra sinemasında © Tamburi Refik B. ve refikas tarafnıdan verilen konser muvaffakıyetle | verilmis, ve samiler tarafından çok alkış erin konseri Geçen sene ilk konserini “ve ven Mİ, Meline Papelyan'n. kür ük talebeleri bu sene inci gk ea lessekleriir «Ken 1er 13 mayis 932 cuma günü Glorya sinemasında saat 1l de verilecektir. MI Papelyan'ın kü- çük talebeleri dört ile on iki ya” şindaki piyanistlerdir. Mini mini İere muvaffakıyetler temenni © deriz. —&—————— m-——————— | Kaydedilmiyen Esnaf ame so We kadar alınacağı ilân edilecek Feci bir tayyare kazası LONDRA, 7 A.A. — Şimali Hamptonshire'de Peterborcugh İda 2 askeri tayyare havada çar İ pışmışlar ve biribirine - geçmiş İbir halde yanarak düşmüşler. ! dir. Her 2 pilot ta alevler ara- sında mahvolmüslardır nin duvarlarma — çakıh bu kark || beş tavalin sahibini cesaretin. den dolayı tebrik ederim. San'at bahsinde her halde alıp ları iülettayin bir takdir ve sita- yiş tufanına boğmaklığımdan her halde memnun .olmıyacaklarını umar ve hatır için değil, san'at için yapılacak her hangi bir ten kitten de incimmiyeceklerini ümit ederim » Matmazel Diplarakunun gör- düğümüz tuvallerinden edindiği miz filcir, Matmazelin resim san. ati denen ciddi teveccüh göstermiyerel nı gergef işlergibi kullandığı mer kezindedir. Bu tuvallerde tes- me mahsus telenik yoktur. Bun- lar, desen, renk ve kompozisyon gibi bir tabloda aranılması zaruri olan vukuf, meleke ve'orijinalite den pozisyon itibarile mükemmel ol- sun. Resimde ifade, kompozisyo dun sağlam olmasile | kaimdir. Öylesine kompozisyon ki meslek taşın, temaşagerin veya din onu ne sağından, ne | solun- dan; ne tepesinden, ne gerisinden bir santim kırpamasın. Bir resim de ton olmayabilir. O zaman de sendeki ifadeye, manaya baka rez. Desen sağlam ve kuvvetli ise onda orijinalite bile aramaksızın “Güzeldir.,, Diyebiliriz. Matma- zel Diplarakunun © tuvallerinde bu resme mahsus ifade ve ahenk yoktur. Zaten bu tuvalleri pen- Bür'üm çerçevesi içinde görmemek icap ediyor. Zaten onlar bana müşamba üzerine değil, krepdöşin üzerine inmiş, Lüi Kenz (o kanapeleri yen yastıkları hatırlattı. tmazelin resim tekniğine bezli t etmedikleri © yani resmin surf ve nahvile rini pek üzmedikleri muhakkak. Bunları söylemekle vazifemi yap tıktan sonra kendilerini hürmet ve tazimle selâmlarım. Elif NACİ MI, Diplarakn San'at sahifemiz Her hafta sali günleri in tijar etmekte olan San'at sa- bifemizi Bundan sonra mun- tazaman pazar günleri bekle- yünü. i i Wağner Huban ve daha evvel ölen annenin isimleri, şahsiyetleri etrafında yazı” lanlar da hayli dikkat uyandırıcı mahiyettedir. Bilhassa annenin ismi ve şahalyeti etrafındakiler. Vagnerin karısı Kozima Vagner. Vagnerle muasır ve büyük bestekâr Franis Listin kızıdır. Vagserin ikin silâtile öğreniyorlar: Pariste hulu- #up birleşmeleri, mubtelif yerlerde buluşmaları, mes'ut, zevkli hayat ve bu arada üç kardeşin birer birer dö- ğuşları ve bütün bu romantik sev- giye rağmen günün birinde ayrılış | Kontestin,, ten uzaklaşmasına İ sebep, bestekâr Lola Mentez is- minde bir dansözle sevişmesi olmuş, bu yeni temayül (üzerine Kontes İ aralarındaki müşterek hayatın deva- mı imkânsız olduğu neticesine va- rarak, Şanzelizedeki villasına çekil. işti, İşte Kozima, Listin hercailiği, ve ii üzerine biten müşterek sev- i hayatı esnasında hemşiresi Blan- dineden bir sene » sonra Komer sa- hilinde Villa Melzide doğmuş, — 1837 senesinde — ve Jorj Sanın bir romandaki tip düşünülerek, ken- disine onun ismi ölan Kozima ismi verilmistir. Közima ve kardâşleri annelerinin salonunda Vagnerin eserlerini tani- tıyorlar. “Lahengrin”, "Tanhoyzer” gibi eserlerini. Babalarının tavsiyesi üzere iyice öğrendikleri bu kuvvetli eserleri, anneleri de tanımak, bilmek istiyor. Vagnerin musikisinin en ha- raretli yapan, rinden bilhassa Kozimadır. Onu ve onun bu büyük bestelerini yalnız an nesine değil, her kese beğendirmek, sevdirmek istiyor. Çocuklar, annelerinin / salonunda şair Lamartinle, müverrih Rönanla , ve Parisin edebiyat | ve musiki hasında yüksek mevki sahibi diğer şahsiyetlerile tanışıyorlar. Bu csna- iy da Ralzakın, mamını, ânneleri Kontesle habaları- nın hususiyetlerine dair Jorj Sanın kendisine istinat etti. rerek yazı Derken babaları çocukları - Vay- mara çağırıyor. Paristen hareket e- diyorlar, Kendilerini Paristen Vay- uhabbetini | : i karısıdır. Vagner inci | snra gölüren, Listm s9 kocası olduğu Eki * 1868 senesinde | kazanmış talebelerinden Bülovun Vi ilk karısı Fray | annesi Frav fon Bülevdür. Danyel Boşanma, evlenme?.. Vağnerle aralarında İmre bir aşk va çar dı? Evet, Kozima,, Vagneri eskiden beri arpa sarsılmıştı. Ve-o; Vagner ilk zaman. larda boşa gider © gibi görünen bü. yük ve yüksek” hamlelerini yaptığı zaman, n sizbiğe düşmemesi temin etmiş,ba- riz hususiyeti haiz san'at hareketle. rine musirran devam etmesi, yılma, ansı için bendimi teşci ve onun kudretine derin bir / itimat besliye. rek onun için mücadele etmiştir. Koğinük; Vağnerle 1853 söneüiüde bir akşam tanışmıştı. Büyük anne sinin evinde idi. Babası Frante List, o akşam Paristen & ve yakatli iki dest getireceğini bildir. işti, Kozima, o zaman 16 yaşında idi. Kendisinden bir ü b- rine vurarak acaip akor: tıldarmı daha canlı olarak ifade et i; m üzerinde bu beraber dıkları nı ” alez ancak birkaç defa şöylece gör müşlerdi. Könserdeki | tesadüfte, Kontes onları villasına davet etti p zel zeki, kadın tara edildiler. tında ki mahibbesi > “Sanın edebiyat | sahasında yo ri takip eden kadın! Konser ver- önek için seyabatlere çıkmadığı za- nan, Vaymar çivarında Altenburgta oturan List, bu yakından, sıkıfıkı ta nışmayi hoş görmedi. Belki de bu hosmutsuzluk, o sıralarda aralarında rabıta bulunan Grefin Karoline Vit- yenstaynin kıskançlığı tesirile olu. yor. Bu kadin, kendisinin eski mü rebbiyesi Madam Patersinin List ta rafından Parise gönderilerek çoc ların temamile onun terbiyesine tev âi edilbedi için List üzerinde nafiz oluyor Bu sırada çocuklar habalarının Kantesle ölün macerasını bütüm taf Stern” ismi al önün menfi neticeden ümit. * Danyel | oraya dönüyor, Blandine ve Kozima Berline giderek, tahsil ve terbiyelerini kendisine bıraktığı Frav fon Bülorun yanında kalıyor- lar. Parlite iki hemğire ile evlöninek istiyen bazı kimseler çıkıyor, fakat bu teklifler müsait şekilde karşilan- mıyor. Kozima, evlenmemekte mu. sırdır. Bilhassa ©! Babası, onun gö- zü yüksekte olduğunu ren eder tarzda cevap veriyor. Acaba, kızı. nın Vağneve olan temayülünü daha o zamandan sezmiş mi idi? Kim bi Tir, İhtimal öyle! Berlinde Kozima ile Hans fon Bülov, buluşuyorlar. Hans fon lov da Vagnerin musikisine Kozi- ma kadar temayül ; duyuyor. Bülov, Vagnerin “Tanhoyzer” operasının vertürünü idare ederken samiler ta- rafından ıslıkla mukabele görüyor. Sinirli, çok hassas olan Bülov, bu 15- liklar arasında adeta kendinden ge- giyer. Kozima ,bu eserin bir şaheser ol- duğuna emindir. Bunu Pariste iken piyanoda çalmış ve dinletmiştir. Bü #ovun ıslıklanma üzerine tesssüre düştüğünü görünce, onu teselli et- meği vazife biliyor. List, sevdiği ta- lebesine evine kadar refakat ediyor. Pevcerede ışık var. List, kapıda ay- zimayi ler buluyor, . Kozimanın teselli ver- mesi' o kadar samimi ki! Bu gece konuşması, bu kadarla kalmıyor. Na sıl oluyorsa oluyor, Kozima, Bülov- la evleneceğine söz veriyor. renince, evlenmelerine muvafakat © diyer. — Devam edecek '— Mehmet SELİM. M. Mac Donald'ın sıhhai akşam neşredilen sıhhi M. Mac Donald'ın hiç istirap çekmeksizin rahat bir gün geçir miş olduğunu ve ameliyat edi. len gözün salâha doğru terakki | etmekte bulunduğunu bildiri- yor. Bir inhidam ve yangın | NEVYORK,7TA. A, —Cu- nard kumpanyasınm merkez kelesi yıkılmış ve 2 milyon do- lara baliğ olduğu tahmin edilen hasaratın vukuuna sebep olmuş tur. Etfaiye efradından 150 kişi dumandan pek fazla müteessir Jolmuşlardır. Alevler diğer iske | mı hazırlayacaktır. Vekâlet ya. | « de sirayet etmek tehlike- | kında vilâyetlerin mütaleaların: | ket hastanesine get İlelere sini sö östermektedir “Beatris” ismindeki ro | Kozimanın babası, bu kararı öğ- | LONDRA, 7A. A. — Dün! bülten | Aşk mektubu (Frağonard) Fragonard evvelâ Chardin'- in talebesi olarak isini o tuzlu defterlerin ara- sından çıkararak Chardin'e tes- lim etmiştir. Uzun müddet Char din ile beraber çalışan Fragonard bilâhara Boucher'in yanında da Fragonard . iptida iaklide © başlamış, © kadar ki Boucher kendi resimle- İ rile onları tefrik edemiyecek bir vaziyete gelmiştir. Bu sebepten saray için yapılacak halı örnek- lerini kartonlara yaptırmak için Boucher'inin siparişlerini ekseri- ya Fragonard yaparmış. 1752 de Roma mükâfatını ka zandığı halde hemen , İtalyaya gitmedi. Uzun o zamandan beri Mülhak bütçeler ANKARA, 7 —- Önümüzde. ki hafta meclis heyeti umumi- yesinde mülhak bütçelerin mü- zakeresine başlanacaktır. Bu bütçeleri vergi kanunu lâyihala Tı takip edecektir. Umumi çenin müzakeresi ayın yirmisin den sonra kabil olacaktır, bu. nun için vergi kanun lâyihaları nın müzakeresinin bitmesi lâ. zumdı. İ Uumumü bütçenin müzakere- İsi sırasmda, meclis her gün öğ. leden evvel ve sonra olmak üze İre devamlı içtimalar aktederek bütçeyi hazirandan evvel intaca gayret eyleyecektir, İzmir rıhtım şirketil satın alınıyor ANKARA, 7. — İzmir rıhtım gir ketinin hükümetimiz tarafından mü baynası takarrür etmiştir. Bu husus ta mezkür şirket hissedarların tem- sil eden bir fransız avukatile mafia | vekâleti arasında müzakere cereyan İ etmektedir. Hükümetimiz tarafından peşinen verilmek üzere teklif edilen meblâi hissedarlar tarafından © gayri kabili | kabul görüldüğünden, mübayaa şek İ limin 20 senede itfa edilecek taksit- İ lor dairesinde tesbiti işin temaslara devam edilmektedir. 5 senelik yeni bir yol prosramı ANKARA, 7 — Vilâyetlerin üç seneden beri tatbik ettikleri Yol inşaatının öç | senelik pro- gramı bu sene nihayet buluyor. Bunun için Nafia vekâleti yeni. İden beş senelik bir yol progra- | isori ii is 8 himaye gören talebeler için açılmış Ecole Rayale'e girdi ve orada asil inin kemal devresini buldu, 1756 da Romaya gitti. Orada | Fransız akademisinin pansiyoneri sfatile çalıştığı için harekâtm- da tamamile serbest değildi. Bu sebepten orada da kilise kubbele rindeki fresekleri, saray tavanla rmdaki dekorları kopya ettirmi. yorlardı. Nihayet eli sari men erini çtı, Ve ciddi sürette ça lışmağa başladı. 1761 de Parise döndüğü za man resim akademisinin kapıla rından girmek çaresini aradı va aza ok 1765 de de akademiye a, O da Rensir makstem a: anlamak için onün tezatlarını kopy. muvaffak gi kompozisyonlar yaptı. Fragonard'ın o san'atinde bir guur cazibesi vardır. Öyle bir şu ur ki, mevzuu belki buzün bizim modem kulaklarımıza belki bi raz yabancı (gelir, Fakat öyle olmakla beraber, bu şuurun, su- uruna hâkim bir beşeriyetin mut lak hir malı olduğu da “muhak- kaktır.. Fey eau zamanlarda bile rahat bir hayat geçirmiş, yıldı en ttmek senelerde bi; Ümmi dan ayrılmamış, ihtilâl zamanla, rında bile güzel san'atlar dikta 1806 da nisyan (o halinde öl- müştür. (1732) de yani bundan tam iki yüz sene evvel doğduğu nazaran ölürken 84 vasında li. Fecir (Pragonard) Ticaret müdürlüklerin- de tebeddüller ANKARA, 7 — Bursa tica- ret müdürü Mes'ut Bey Trab- zona, Trabzon ticâret müdürü İ Necdet Bey Bursaya “nakledi. mişlerdir. Kayseri ticaret müdürü Bür- | han Bey vekâlet emrine alınmış İ tır. Yerine Konya ticaret müdü. rü Ekrem Bey tâyin olunmuş- tur, Mersin ticaret odasi baş kâ- tibi Haydar Beyin iktisat vekâ- İeti neşriyat müdürlüğüne tayi İni takarrür etmiştir. Kanla temizlenen | aşk rekabeti İ Evvelki akşam Menemende hülü- (met civarında kadın yüzünden kan- İl: bir hâdise olmuştur. Neticede bir İlkişi ölmüş, bir kişi “de ağır suretle | yaralanmıştır. | Maktul; Hüseyin mamında genç | bir kıpti, katil ve mecruh ta yine &y- ni tayfadan © Ali namında bir genç- Hüseyin evlidir mında bir baldızı ve Rahime na- vardır. Ali, Ra- Fakat rakip ola rak Hüseyinle karşılaşmıştır. Çün- İ ki Hüseyin de kendi baldızı ile alâ- kadardır. Kavga bu yüzden çıkmış ve her iki taral bıçaklarına sarılarak birbirlerini tehlikeli surette yaralan mışlardır. Neticede Hüseyin ölmüğ- Ütür. Ali de, ağır surette mecruh ©- larak İzmirde sevkedilen imdadr O muştar,