17 Mart 1932 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

İktisat vekilinin gazete Hariciye Vekilimiz Yunan Başmurah- PERŞEMBE 17 MART 1932 7 nci sene, Ne. 219 NUSHASI 5 KURUŞTUR mize mühim beyanatı. Buğday meselesi buhranın düğüm noktasıdır Vapurculuktaki noktai nazar şudur: Bir anonim şirket yapmak ve kabotajı buna devretmek.. ANKARA, (Milliyet) — Mustafa Şeref Bey İktisat ve- kâletini deruhde ettiği zaman, iktisadi meseleler o kadar © miyetli değildi demiyece- ğim. Fakat herhalde bunların ehemmiyeti o kadar mütebarız değildi diyebilirim. Her mem- İekette İktisat vekâletlerinin e miyeti, iktisadi buhranın tezayüdü nisbetinde tebarüz et” miştir, Şeref Beyi mütevazı İktisat vekâleti binasının mütevazı bir Odasında birçok evrakı tetkikle meşgul iken gördüm. Bu evrak başka memleketlerin iktısadi va Ziyetleri hakkındaki içerir e ki Şeref Bey ilk söz 0- larak muhtelif Avrupa memle- etlerinin e vaziyetlerini hülâsa etti, Filhakika bizdeki iktisadi vaziyetin en iyi ölçüsü başka memleketlerle mükayese Yap” maktır. i ancak bizim mem lekeli başka memleketlerin Vaziyetine ve başka memleket” de bizim memleketin va- #iyetine bakarak hakiki bir öl- Sü elde edilebilir. Dünya buhranı hakkındaki umumi bir hasbühalden- sonra kısat vekiline, kontenjanın tatbikatından memnun olup ol- Madi dum ve İst — da bu usulün değiştirilmesi! mevzwu bahsolduğu hakkinda ir takım rivayetler olduğunu söyledim. Şeref Bey hiç düşün cevap verdi: . — Kontenjanın değiştirilme- si mevzuu bahis değildir, dedi Bilâkis kontenjanın büyük f8Y- 1 olmuştur, Eğer kontenjan tatbik edilmemiş olsaydı, Karşı” lanması çok güç vaziyetler hü” dis olacaktı. Sistemin tatbiki i geçen zaman zarfm- daki hâdiseler bunu göstermiş- ir, — Doğru, fakat bazı eşya hatlarının yükselmesine olduğu söyleniyor, dedim. Her- mgi bir idhalât maddesini © alınız. Bu maddenin veri Piyasalarındaki fiatı yüksel Miş, belki de bi tenezzül #tmiştir. Sonra tüccar hüküme- te ayni gümrük resmini veri- yor. Halbuki müstehlik (daha fazla fiate satın alıyor, Aradaki Si mütevassıtın elinde kalı- Or, . — Esya fiatlerinin yükselme si için hiç bir sebep yoktur. Her lem eşya için kontenjan “- tesinde kâfi mikdar vardır. Ve Basen arttırmak elimizde oldu ndan lüzum görür görme? derhal fazlalaştırabiliriz. Fakat Siya fiatlarının yükselmemesi için halkın da müteyakkız © ması lâzımdır. Mükemmel bir ihtikâr kanunu yaptık. Franss- | da halk beş santimlik haklcını | aramak için mahkemeye gider: | aksat beş santim kazanmak değildir hasm on paralık şahsi men, araması da ba- Zan menafii umumiye meselesi olur, — Ticaret muahedelerine der k bir vaziyet bâsıl olma dr mı? — Kat'iyyen. Ticaret muahe delerine mugayir değildir. Bu sistemi tatbik eden yalnız biz değiliz ki, İsviçre tatbik ediyor. Hollanda tatbik ediyor: Maca- vistan ve diğer devletler esasen İ yene ettirmek. Bunların hepsi- bizdeki iktisadi — Vapurcular meselesi ne halde? — Bir heyet geldi ve görüş- tül. Kendilerine fikrimi söyle- | dim. Ve bu fikir de gazetede in- ! tişar etti, Bunun tekrarını Şeref Bey den rica ettim. — Hükümet isterse daha ile- ri gider ve inhisarı tamamile tatbik eder. Bu mesele müzake | te edildikten sonra taayyün ede cektir. Benim kanaatim şudur: Mevcut gemileri seyrüsefer ka- biliyeti itibarile tetkik ve mua- ni aksiyonlara ayırmak. Seyri- sefainin ve gemi sahiplerinin dahil olduğu bir anonim şirket vücude getirmek ve kaputajı buna devretmek. — Buğday meselesi günün en çok bahsedilen meselesidir. Buğday meselesi diyince Şe- ref Bey doğruldu. — Bu, azim bir meseledir, dedi. Mahiyeti böyle kısa bir mükâlemede anlatılamaz. — Fakat dedim. İktısat ve- ille te eri mühim ik- vi isöele hakkında sual sor mazsam aykırı olur. l ef Beyin bu mesele ile ire meşgul olduğu âşil rdı. — Dediğiniz gibi, dedi. Buğ- day meselesi bizdeki buhranın düğüm noktasıdı Şunu kat'i olarak yazabilirsiniz ki ben buğ dayı ancak iktisat meselesi ole- rak telâkki ederim. Mustafa Şeref Bey buğday meselesi hakkında bu kadarla ; iktifa etmek istiyordu. Benim — Nüfusumuzun üçte ikisini llkadar eden bir iştir. Ve bağ- dayın kıymetlendirilmesi mem 1424 dahilinde iktısadi müvaze Ke temini için hizm ve zaruri- dir. Nüfusumuzun bir acımı temin e“ : e arttırmak ihtiyaç temini â hâsıl etmek deme küm kn temin edilirse, İkt. sadi faaliyet tahrik edilmiş ©- ler. İşsiz kalmak ne eki İh tiyacını temin edem. ei mektir. İngilterede Si kiza işsiz vardır. seli, ni doyurmaktarı başka ihtiyacını temin yor. Ancak buğday, meselesi #4 mahiyette nazarı itibara eri <a günlük, aylık mesele değil P dir. Evvelâ sistem kurmak lâ- amdır, Kurulmuş sistemler var dr. Kanada'da vardır. Ameri- , Lokal ambarlar yapmak lâzrm- İli. Bunlar zamana mütevakkıf | © Meselâ kazalarda muayyen | Satın alma merkezleri tesis et” mek icap eder. Velhasıl işe baş lamazdan evvel sistem kurmak | icap eder. Mustafa Şeref Beyin buğday meselesile esaslı surette meşgul bulunduğuna kanaat getirdim. Cihan iktısadi buhranı çok iyi kavramış bir siyaset adamı olduğu kadar da bi m adamı olan muhterem v deruhde ettiği ağır ve mes'uli. vekiline | hasile ne Mübadele işinin Yunan hükümeti ile Yunan M. Sukalaropules Başmurahhası Mübadele komisyonu Yunan fev- kalâde murahhası OM, Sakaloropu- Birinci makinist Etem B. adliyeye götürülüyor Rüstemiye vapurunun Batumdan yetli vazifede muvaffak olması nı temenni ederel: yanından ay Şoktan tatbik ediyorlardı. Vur kuat böyle giderse herkes © yo- rıldım. limanımıza muvasalâtı > esnasında zabıtaya vaki olan biri siyasi ma- bitmesi lâzımdır.. müzakeer açılması muhtemeldir Dünkü nüshamızda Hariciye ve- | işlerinin kat'i kili Tevfik Rüştü B. in Muhtelit| kümet arasmda yakınd. Üçüncü Kaptan Avni Bey Şeyh Esat asılmış ama ruhu yaşayormuş! Nakşilerin huruç zamanı yaklaş- tığından dem vuran kaptan tevkif edildi Sermakinist Etem Ef., kaptanın nasıl tahrikât yaptığını anlatıyor.Kaptanda şeyhin sakalı da var! İ vak kaptanın kamerası görüştü? hazirana kadar bu hususta yeni bir los'u kabul ettiğini yazmıştık. Ve rilen habere göre bu mulâkatta | Mübadele komisyonunda mevcut işlerin hazirana kadar bitirilecek komisyonun dağılması © mesel mevzuu bahsolmuştur. Bununla beraber komisyonda daha iade ©- dilecek emlâk meselesi gibi henüz halledilmemiş mühim bazı mese- eler vardır. Bu meselelerin hazi- rana kadar hal ve intacı şimdilik müşkil gibi görülmekle beraber, k:misyon masarifine | karşı veril miş olan tahsisat mayıs nihayetin | de hitam bulacağından gelecek | sene bütçesine yeni tahsisat kon- | mamak için komisyonun işlerini bitirerek dağılması arzu tedir. Yunanistanın © meli senesi de bu ay nihayetinde hitam bula- | caktır. Nisan iptidasmda başlıya- <ak yeni sene bütçesine komisyon mesarifine karşılık olarak ancak iki aylık tahsisat konabilecektir. Hükümetimizin sene bütçesine yeniden tahsisat koyup koymıyacağı henüz malüm değil- dir. Bununla beraber bütçeye tah- sisat konulmaması we mübadele sfiyesi i bir an- cude getirilmesi pek muh laşma temel e l i sahiplerinden ANB, İ Gemi him ihbardan dünkü nüshamızda tafsilâtile bahsetmiştik. / Polis Be- şinci şube memu taraftan İBhakkındaki İİre olunmuş ve üzerinde ehem) İnhisar Memurları Kanun lâyihası cu- martesi günü Mecliste görüşülecek Mütekaitlerin vaziyeti ANKARA, 16 (Telefon la) — Devlet tarafından ida- re olunan inhisar memurları kanım lâyihası bütçe encümeninde müzake- imiyetli tadiller oyapılmıştır.i İLâyiha cumartesi günü Mec- lis heyeti umumiyesinde gö rüşülecektir. Bu münasebet. le Gümrük ve İnhisarlar ve- ili Rana Beyin de beyanatta bulunmasa intizar olunmak tadır, Açıkta kalacaklar için Lüyihanm aldığı son şekle | İmur ve müstahdemlerinden İ kesilecektir. | (Devam: 6 ıncı sahifede) Hazine bonoları| Imhası Alâeddin Cemil Bey verdiği takrirde ne diyor? İstanbul Meb'usu Alâeddin Cemil Beyin Büyük Millete Mec lisine hazine bo p noları hakkında bir takrir ver- miş olduğu ya- zılmıştı. Bu bu- susta bir muhar ririmiz dün tah- kikat yapmış ve şu malümatı al. mıştır: Hükü- met 158 milyon küsur liraya mu - Alâeddin Cemil « kabil Cümhuriyet Merkez Ban. kasına hazine bonosu vermiş bu Tunmaktadır. Merkez Bankası da istikrar kanunu yapılıncaya kadar bu evrakı nakdiyeyi uh- desine almıştır. Halbuki şimdi, hükümet hazine bonolarını her | sene muayyen taksitlerle imha tile beraber ayni mikdar parayı imha etmek, yani tedavülden çı karmak tarafına gitmektedir. Fakat Banka meclisi idaresi a- zalarının ekserisi bu imhanm a- leyhinde bulunmuştur. Lâkin müdiriyet ile ekalliyet azaları imbayı istemişlerdir. Ve birme- tice iye vekâleti kanuna Gemide kaçak eşya sakladığı ihbar edilen gemi sahiplerinden Ali Bey, diğer taraftan bazı tahrikâtta bulun. duğu haber verilen Sabri kaptan hak | larında tahkikaia başlamıştır. Ali Beyin kamarasmda kaçak olarak kismen içi boşalmış havyar teneke- lerinden manda bir şey zuhur etme mesine mukabil, Ali Beyin ihbarı doğru çıkmıştır. Polis Beşinci şube memurları, kaptanın kamarasında yaptıkları araştırma neticesinde 400 çakmak taşı, bir hayli sigara kâğıdı yesnir kaçak eşya ile birlikte Me- nemende asılan mürteci Şeyh Esa din ve oğlunun resimlerini, Şeyhin sakalından kesilmiş olduğu iddia e dilen bir demet kıl, ve buna benzer bazı dualar, ve muskalar bulmuş. lardır. Bu vaziyet karşısında, ilik iş ola mühürlene- rek muhafaza altına alınmış ve cür. mü tespit için mahallinde bir zabıt varakası tanzim olunmustur. Zabıta bundan sonra vapurda bulunan ge mi sabibi Ali Beyle diğer kaptanla- rm ve bilhassa o vakanın ihbarında en mühim rolü oynayan birinci ma- evamır $ iner sahifede, müsteniden hakemlik yapmış İve müdiriyet tarafını iltizam et İ miştir, Halbuki Maliye vekâle- tinin hakemliği kanunun tefsi. rine aittir. Tefsiri ise ancak i Meclis yapabilir. İşte Alâeddin | Cemil Bey, bu tefsirin Meclisçe İ yapılması için Meclis riyaset İ bir takrir vermiştir. Bu takrirde İsöylendiğine göre Alâeddin Ce mil Bey, bu imha hareketinin, memleketin ne iktısadi ve ne de mali ihtiyacına ve ne de kanuna İmutabık olmadığını iddia et- mektedir. AA İşsizlere iş, işçi Arayanlara işçi Buluyoruz! — İkinci sahifede.. ettikçe banka da bu itfa hareke | Sahip ve Başmuhazrir! Siirt Meb'usu MAHMUT Umumi Neşriyat ve Yazı Müdürü 16 Mart şehitlerinin kabri başında Muzaffer B. hir. besini söylüyor... 16Mart şehitlerininru- hu taziz vetebcil edildi Bu elim ve kara günün sabahında canlarını veren aziz Türk çocuklarının mezarı başında., Dünkü ihtifal pek muazzam oldu.. Dün 16 Mart, İstanbulun işgali- nin yıldönümünü idi. İstanbullular, bu elim günün a- ziz şehitlerinin, yataklarında w- yurken bu unutulmaz günün kefa- retini temiz kanlarile ödeyen kahramanların ziyaret etti ve şükran borcunu ödedi. Dün, istiklâl | cidalinin bu ilk masum kurbanlarının Eyübün bir köşesindeki mütevazi kabri bin- lerce İstanbullu tarafından çevril- pu tü, Bir çok çelenkler kabire vaze- dilmişti. Vali muavini F. H. F. İstanbul idare heyeti e det Kerim, Belediye reis muavini Hâmit ve merkez kumandanı bey- lerle, şehir meclisi âzası, fırka er- kânı ihitifalde hazır bulunuyorlar- dı. Tam saat 14,5 ta ihtifal Müftü efendinin beliğ bir düası ve okur nan sürelerle başladı. Bunu müte- akip müderris Muzaffer Bey şu nutku söyledi: Mütti efendi aziz şehitlerin ruhuna dua ediyor. ni ve mes'ut milletler arasındaki Müzatler Beyin natku gr olan bir milletin fedakâr e ları, Türk milletinin istiklâl nigel banı ve hissi vazife timsali; Yur <e ordunun kahraman çocukları, ri. Türk milletinin istiklâl tarihinde şanlı bir sahife yazmış olan sizlere ana © yurdun vine ve şükranlarını getirdim. Alevin bir meşale gibi kalpleri” : mizi aydınlattığını, istiklâl; için | teb$ir etmek vazifemdir. kendini feda ettiğin vatanm her | , Hetirlarsın; sene bizden ayıran gün yeni bir hamle ile ileriye doğ- | günlerde milletin ne kadar muz- (Devamı 6 ıncı sahifede) ber çün bir az daha geri gittiğini | tepsir'için geldim. Aziz Türk şehitleri, ruhlarınız müsterih olsun; Yolumuz sizin İ tuttuğunuz yol ölelâl aşkını, | vazife hissini kendisine bayrak yapmış olanlarm yolu. Sana bunu | ru gittiğini, milletinin, hür, mede | | Istanbuldan Graf Zepelin ile Cenubi Amerikaya mektup! Almanların meşhur Graf Zepelini biri bu ay içinde olmak üzere Cenuhi Amerilaya dört sefer yapacaktır. Alman posta idaresile pos arasında bu seferlerden istifade için bir anlaşma vulubulmuştur. Bu an laşma mücibince İstanbul merkez postahanesi © Graf Zepelin ile Cenuh Amerika memleketlerine nakledilmek üzere mektup, eşyayı ticariye mü. müneleri / ve paket kabulüne başlamıştır. Bu mektup veya eşyanın sey hat günlerinden dört gün evvel İstanbul merkez poztahanesine teslimi 18. zim gelmektedir, Graf Zepelinin birinci seyahati 20 Mart tarihinde ve müteakıp seya İ hatleri 3 ve 17 Nisan ve 1 Mayısta olacaktır. Friederichsafen'den hareket İ cdecek olan Graf Zepelin sırasile Arjantin, Bolivya, Bresilya, Şili, Pre ağ guvay, Peru, Oruguvayı ziyaret edecektir. Bilhassa İstanbul ihracat tasin. leri bu seyahatlerle alâkadar olmaktadırlar. 5