5 Mart 1932 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 5

Tarihi Tefrika: 65 Sabatay Zevi Nakleder: R. N. Böyle adamların arkasından efsaneler, rivayetler çıkar ————— Zaman bu rivayetleri ve efsaneleri gün geçtikçe o kadar kuvvetlendirir ki. Gerek Osmanlı padişahmm. emri altında £ yaşıyan, gerek Osmanlı imparatorluğu hudu - du haricinde bulunan yahudi- ler nüfusça mühim bir mevcu- diyet teşkil ettikleri gibi servet çe de şayanı dikkat bir varlı- ğa malik bulunuyorlardı. Ya- hudiler paraları sayesinde her istediklerine malik olabilirler. di. Onun için ölmüş bir “Me- sih,, uğrunda para sarfetmeği bir “Mesih,, uğrunda para harcetmekten daha az muv: bulacakları ne malümdu?. Sa- batay Zevi ortadan kaldırılsa bile onun için yahudiler yine para sarfederek (| istediklerini yapmağa uğraşmazlar mıydı?. Çünkü bu takdirde Sabatay Zevi bigünah olarak mazlum ve masum bir halde öldürülmüş bir zavallı “Mesih, payesine çıkarılacak, onun bundan son- ra, bütün yahudilerce mukad. des bilinecek hatırasını ihya i- çin hiç bir fedakârlıktan kalınmıyacaktı!.. Böyle bigü- nah olarak öl len “Mesih, in ölüsü kendisine inananlar unda o kadar derin ve sami mi bir merbutiyet yaşayacaktı ki, bunu bir daha (O kökünden mahvetmek imkânı bulunamaz- dı. Böyle bir adamın arkasım- dan birçok rivayetler, efsane- ler zuhur eder, zaman geçtik- çe bu rivayet ve efsaneler o ka dar kuvvetlenir ki artık esl hakikat ortadan çekilerek bun- lar yaşamış olurdu. Padişah divanı Sabatay Ze vinin mücrim ol beraber müstahak olduğu ölüm cezası” nun hakkında tatbik edilmeme sine esas itibarile karar verdik o. sonra iki gaye takip ediyor uz Sabatay Zevi sağ kalacak- tı, Fakat artık hiç bir ziyan ve hiç bir tesiri olamayan bir adam olarak!,. Sonra (bunun netitesi olarak emar ze nin meydana ğ an ve hareket kendiliğinden geri | dalar temin ölecek, yavaş yavaş o unutu lacaktıl., İşte takibi muvafık görülen İikü maksadın bu olduğu anlaş. lryordu, Müftü Vani Efendi din ve | itikat işlerinden lâyikile anla- yan âlim bir adamdı. Sabatay hattı harekete dair bir düstur bulmakta ( geçikmedi. Bu su- retle hem Sabatay Zevi ölüm- den kurtulacak, bem de artık yaşadığı müddetçe cemaati üze rinde hiç bir tesir ve nüfuzu kalmıyacaktı. Sonra da kendi- sine şimdiye kadar beslenmiş vücut bulmuş (olan derin liye ortadan kalkacak” tı! Buna © varmak için müf- tü Vani Efendi Sabatay. m in ibtida etmesini temin et- sağ çalışmanın muvafık ola. cağı ese er ni müslüman olmasını undan bir fay giri rk ci olarak “Mesih, hareket ve cereyanı kaç beri ba. şında bulunan Sabatay Zevi gibi bir rehberi kaybetmiş ola- caktı, İkinci olarak Sabatay Zevi İslâmiyeti kabul edince, İG zamana kadar kendisine bağ İı kalmış olan yahudileri bir tarafa bıra! , tal ii ayrılacaktı. i gi "Sabetay Zevi, diğer ber türlü mülâhazalardan son- re ihtida etmiş, müslüman olmuş bir adam olacak, İslâmi etmiş olacaktı. Vani Efendinin (o Sabatay Zevinin ihtida etmesini temin için çalışmak yolundaki müta- leası divanda pek muvafık gö- rüldü. Fakat bunu me suretle| gan ibarettir. temin etmeli?. Asıl (o müşkül olan cihet bu kararın tatbikin- de değil o miydi?. Her halde müftü Vani Efendi bunu biz- zat tecrübe etmek (o niyetinde değildi. Bunu kendisinin yap- 'mağa kalkışmasını doğru bul- (Devamı var) Ka Spor Cross Country'yi Peralılar kazandı Mal e Stadyumda ve Fenerbahçe stadın- da çamur dolayısile maç yapılmadı Dün geçen haftaya nazaran *por hâdisesi noktai mazarın- dan bir parça daba hareketli idi Mazmafih bütün bu hare- ket açık sahada bir tek Cross 'ye vabeste kalmıştır. le hafta icrası mukarrer ve her sene yapılması mutat o lan Akşam © refikimizin Cross Cowntry'si muhalefeti hava do- boşa yünler ştı ve bu aftaya tehir edilmişti. Yatta içinde mütemadiyen havanın bozuk olması bu cuma da yapılmıyacağı zannını veri- yordu. Fakat perşembe günü hava- |, nın birden bire açıvermesi bü- tün meraklıları sevindirdi. Ni- hayet dün bu koşu yapıldı. Mü sabakaya muhtelif klüplerden olmak üzere 58 atlet girdi. Bunların 29 kişisi Galatssa- ray klübünde ve 29 1 da Akşam gazetesinde idi, isabakaya yedi klüp gir- di; iştirak eden şunlardı: Fenerbahçe, Beşiktaş, Pera, Kurtuluş; Eyüp; Vefa » Kum- i apı, Yarış onda baş adı ve koşucular gayet mun- izim bir surette koşmağa baş adılar, Cross'ı sekiz resmi oto pobül ve bir çok halk hususi “tomobillerle takip etmişlerdir. seri ldu ve çok Kir rai bra Galatasaraydan (harekette Beşiktaş atletleri öne geçtiler ve gidişte birinci gittiler. Avdette Peralılar birinci gel diler. Yarış muntazam olmuş ve tesbit edilen rekorlar geçen senekine nazaran daha iyi elde edilmiştir. Teknik neticeler şunlardır: Galatasaraydan Akşama gi- diş; birinci Mehmet (Beşiktaş) ikinci Karankapolo (Pera), ü- güncü Yanaki (Kurtuluş), dör- düncü Remzi (Beşiktaş), beşin ci Ferhat (Beişktaş). Akşamdan Galatasaraya ge- “1 ci Corcindis(Pera) ikinci Ib rahim (Beşiktaş), üçüncü Ma. İvridis (Kurtuluş), dördüncü | Sankapolos (Kurtuluş) beşinci Teofanidis (Pera) Koşunun neticesinde puvan | itibarile Pera takımı galip gel. miş ve mev'ut kupayı almışlar. dır, Bundan başka 10 atlete da ha madalya verilmiştir. Rekor- lar: Birinci 24,42; ikinci 24,52; 255 1/5; dördüncü üçüncü 126,52. Voleybol maçları Mıntakanın resmi voleybol müsabakalarına dün de Galata- saray lokalinde © devam edil- Zevi hakkında tatbik edilecek | Nafia Vekili Geldi (Başı 1 inci sahifede) de ikmali ve tediyatın da ona göre yapılması için cereyan eden müzake- rat bir iki güne kadar meticelenmiş olacaktır. Feribot işi Sirkeci — Haydarpaşa arasında feribot tesisatına &it projeleri deruh de eden şirket, işini bitirmiş, proje- leri vekâlete vermiştir. Bu tesisatı vücuda getirmek üzere bir İngiliz grupu müracaat etti, Teklifat tetkik ediliyor. Muvafık “görülür ve “yeni bütçeye tah: konursa işi metice- Tendiroceğiz. İmtiyazlı şirketler Bu sene meclise, imtiyazlı şirket- lerin imtiyazları ve muafiyetlerini | tadil eden yeni bir lâyiha rzedece-| öz | İzmir rıhtım şirketi Izmir Rıhtım Şirketine vaz'ıyet e dildiğini biliyorsunuz. Şirketi be- lediye istiyor. Bu mesele de henüz tetkik safhasındadır. Şirket komiseri Emin Beyin Tsviç- vede bulunduğu tesbit edilmiştir. 7 kos Terkon Şirkeni tesisatın 933 s0- mesinde hükümet mübayan edecek- tir .Bu tesisatı belediye istedi. Bu da hesüz halledilmiş değildir. Belediye- nin, böyle bir müesseseyi daha iyi idare edip edemiyeceğini soruyorsu- muz. Neden? belediye, şimdi uhdesin de olan işleri yapmıyor mu? Bunu da ben sörüymm; Otobüs imtiyazı Istanbul Belediyesi, otobüs imti- yazını istemiştir. Ankara'da bu imti- yazı belediyeye verdik. İstanbul için henüz karar yoktur. Tramvay şirke tinin de otobüs imtiyazmı istediği doğru değildir. Şirket, sadece oto-| büs rekabetinden şikâyetlerini bize bildirdi. Yanlış bir haber | Posta ve Telgraf umum müdürlü- | #ünün Nafinya raptı mevzuubahis | Verem Artıyor mu? İstanbulda veremden ölenle rin ve vereme tutulanlar mik darı gün geçtikçe — çoğalıyor. Bazı bedbin hekimler, İstanbul İda hemen her O©vde vereme müsteit insanlar olduğunu id- dia Kaya 'eremin bu kadar tahripkâr bir seyir takip & etmesine rağ. men İstanbulda verem tedavisi ne kifayet edecek müesseseleri miz azdır. Geçenlerde şehir meclisinde verilen bir karar ü- zerine Heybeliada sanatoryo- muna yirmi beş ( yataklık bir pavyon ilâvesine karar veril. mişti, Bu pavyonun bu sene in şasma başlanacaktır. Fakat, | bu küçük ilâve de yine ihtiya. | ca kifayet edemiyecektir. zşaasyv m him th Hapisanede adam öldüren şerir Adanadan bildiriliyor: Şeh. rimiz hapisanesinde bulunan a- ğır cezalı mahkümlardan Var- tolu Cindo bir müddet evvel ha pisanede de bir cinayet işlemiş ve bir mahkümu © öldürmüştü. Bu cürmü için ayrıca on beş se rir EL doo dar cürümden — dolayı Elâziz me sorguya çekile- j Ankarada Hilâliahmer balosu İ için de İstanbulda mubtelif müesse- selerden tarihi elbiseler, kostümler getirtilmektedir. miş ve şu takımlar galip gelmiş lerdir; Eyüp — Topkapı; (15—11) (15—2) Vefa K. — Süleymaniye; (0S—11) (16—14) Galatasaray — Beşiktaş: | ((15—7) (15—10)i MİLLİYET CUMARTESİ 5 Birinci sahifeden geçen yazılar) Muhabir mektubu Sinop hapsanesindeki mahkümlar arasında neye mahküm olan bu azılı şe. | e gönderilmiştir. Cin | yafetlerle bir balo verecektir. Bunun İl MART Halkevinde Güzel san'atlar Komitesi (Başı 1 inci sahifede) kişinaslar Rauf Yekta, Hulüsi, Sey- ettin Asaf, Cemal Raşit, Hasan Fe- rit, Abdülkadir Ziya Beyleri, Res- samlar da Çallı İbrahirn, Sami, Ve-| cihi, Refik, Ali, Mahmut Beyleri namzet göstermişlerdir. Bu namzetlerin tesbit ve ilânın- dan sonra intihap yapılmış, intibaba, 78 kişi iştirak etmiştir. Neticede ek- seriyetle Mimar, Faruk, Heykeltraş Nejat, Sanayii tezyiniyeden Namık İsmail, ressam Çallı İbrahim, Musi- kişinaslardan Abdülkadir Ziya Bey- ler Güzel sanatlar şubesi komitesi- ne intihap edilmişlerdir. Komite intihabı bittikten sonra Zümrelerin münhasıran kendi arala- rından birer heyeti “iütehassısa in- thap etmeleri teklif olurdu, Mimar- lar bu intihabe bilâhare yapacakları” nı ve heyeti idareye bildireceklerini söylemişlerdir. Heykeltraşlar Sabih. Hanımla Bahir ve Hadi Beyleri, Mu- sikişinaslar Hüseyin Sadettin, Sey- fettin Asaf, Cemal Reşit, Sezai A- saf, Hulüsi Beyleri, Sanayii tezyini- yeciler e İsmail Hakkı, Mü- zehhip İsmail Hakkı, Dekoratör Mit bat, Kemal, Hasan Fahrettin Beyle- yi mütehassinalara intihap et Fakat bu Zümre heyeti mütehas- sısaları intihabr meselesi TES ona münakaşayı mucip olmuş” Müstakil reasamlar Güzel San'at- sısasının münhasıran kendilerinden seçilmesini istemişlerdir. Bu pek garip görülen teklif kabul edilmemiş, her iki taraftan üçer kişi olmak üzere 6 kişilik bir heyeti mü- | tahastısa intihabı teklif. edilmiştir. Müstakiller bunu da kabul etmemiş. ler, heyeti mütehassısanın münhast- | ran kendilerinden öntihabı moktasm- da israr etmişlerdir. Ekseriyeti di- ğer taraf teşkil ettiği için zaten içti- mada mevcut olanlar ö kişiyi geç miyen müktakillerin bu tekliflerini | rilmiş olan hafriyatın | kabul mümkün olamamış, Güzin Fa- himan Hanımla Hilemet, Veci lara netice üzerine 6 müstakil ressam Hallkevinden istifaya Karar i ec ve iti etmiylerdk.. > Tİ Konya maarif bütçesi KONYA, 3 — Vilâyet umu mi meclisi maarif bütçesini 600,000 liradan 300,000 liraya, indirmitşir, Keyfiyeti haber a. lan Maarif veikli bunu kat'iy. yen kabul etmiyeceğini bildir. miştir, Maarifle vilâyet arasın. daki bu ihtilâfın ne netice vere ceği malâm değildir. Falih Rıfkı Beyin eserleri Faşist İtalyadan, inkılâpçı Ar ürkçe kitap: ei 3 — Yeni Rusya Rus irikılâbımdan, bölşevikle. dan, Rus inkılâbinm bugünkü Bu eserlerin hem san'at, hemi aesinde bulunur. | | Maraşal Pilsudski (Başı 1 inci sahitede) şal, bu tavsiyeye ittibaan Mısır'a git mektedir. Orada ne kadar kalacağı ahvali sıhhiyesine bağlıdır. Mareşal Pilsudeki gençliğini Po- Tonya'nın eskiden Rusya'ya ait ka: : eyi çalışmış, Ruslar tarafından Petersburg'a teb'- | it ve orada hapsedilmiş, bir aralık Lehistan'ın eskiden Avusturya'ya sit kısmına firara muvaffak olmuş, 1914 te topladığı gönüllülerin başın- da Ruslara karşı Avusturyalılarla be raber harbe girmiş, 1917 ya'nın teşebbüsü ile Avust kümetince Magdeburg'ta hapsedilmiştir. 1918 Alman ihtilâlinde serbest kalan Mareşal, Lebistan teşekkül ettikten sonra Polonya'nın muvak- kat reisi olmuştur. Üç sene kadar hülcümet reisi ka- lan mareşal, bir aralı Varşova civa. rındaki malikânesine çekilmi; reşal, 1926 da siyasi hayata avdet etmiştir. Kendisi, Polonya'nın yegâne ınare | şalıdır.Polonya, daha evvel yalnız je meral Foş'n Mareşallık rütbesini tev- | cih etmiştir. Memlekette Şehir değil Kabir Tarsusta sinema yapılırken bulunan heykeller Geçenlerde Trasusta kablel milât devirlere ait bir şehir ba İ rabesi zuhur ettiği ve bu hara belerde heykeller, mermer sü- tunlar, kitaplar ve hattâ bu es ki şehrin kanalizasyon teşkilâtı bulunduğuna dair bir haber neşredilmişti, Adana gazetele. rinin yazdığına göre, maarif ve kâleti derhal bu hususta alâka göstermiş ve mütehassıslar ta- rafından mahallinde ( tetkikat yapılmıştır. Alınan neticeye gö re, şehir harabesi diye aksetti- mahiyeti şudur: Tarsus belediyesi eski bele- diye bahçesinin şarkında bulu- nan ve belediyeye ait olan üç eb'adındaki tır. Bu ameliyat iki buçuk met re indirildikten sonra ham taş- tan yapılmış küçük kıtada kı. rık bir heykel ile biribirine ben zeyen üç kırık mermer sütun ve | hapişa: iki parça yine küçük kıtada kı- rık kitabe bulunmuştur. Rumca olan bu kitabelerde bükir bir genç kızdan bahsedil. mektedir, Diğer kırık sütunlar. da san'at telâkki (edilecek bir Ayni zamanda İ) dil de bulunmuştur. İ navutluktan ve bizden sonrakilı ten sonra burada İl Makedonyadan bahseden yegincİ vak'aları nisbeten azalmış gibi “im terbiye ve telkin metotların. || mektedir. | | kıymet görülmemiştir. Bütün bunların yeh'eti umu miyesinden çıkarılan neticeye nazaran bulunan şeyin bir genç İİ kazım mezarı enkazı olduğu an- İ aşılmış ve o suretle tesbit o- lumuştur. Esasen bu kadar dar bir İİ mahalde bir şehir enkazı ola- Cenubi Amerikayı anlatan ye. İl mazdı ve Tarsusun bulunduğu mahal müruru zamanla dolmuş Papyekuşe üzerine tabedilmişiil ebniye ve saire enkazı bu dol. ma altında kalmış tahmin ediliyordu. olduğu da bir kaç kan: Gaziantepte kaçakçılık azaldı Gaziantepten yazılıyor: Ka- çakçılık kanunu neşredilip İh. tsaş mahkemesi teşkil edildik kaçakçılık dir. Fakat geceleri kaçakçılarla zabıta arasında — müsademeler ve silâh sesleri | arasıra işitil- Bilhassa şehrin ten- ha kısımlarında kuşakları ara- minde kaçak eşya satan bir ka tı çocuk anası olup zevci yok. tur, Daha evvel simit satmak. la geçiniyordu. Son zamanlar. da ise işi kaçakçılığa vurmuş vekaçak eşya satarken © tutul- # muştur. aslı ve | SİNOP: Sinobun meşhur bapisa nesini ziyaret eyledim. Burası kale içinde bir kaç binadan ibarettir. Ev- veli metkmideki velilür. Cevdet Be. yin odasında oturdum. Hapisanenin am m year iy lâtını gör mek istedim. Önüme bir yığın zarif şeyler getirdiler. Bunların içinde kahve tepsileri, hamam nelinleri, si , kafesleri, zarif tuvalet takımları, resimdanlıklar ve gümüşten kol düğmeleri vardı. Bun lardan bazılarını mübayaadan sonra koğuşları gezmek istedim. ES Bu hapisane 44 sene evvel kale içinde (10) bin metre murabbas bir | cümlesi İ zemin üzerinde inşa olunmuştur. İ- | çinde 550 kadar mahküm ve mekuf | bulunan bu maruf hapisanenin ka İn ağaçlardan yapılmış âd' manzara Iı kapısından girdim ve o geniş bir bahçeyi kat'en yürüdükten sonra bir kapıdan karanlıkça bir dehlize başımı soktum. Burası “Karadağ, dairesi imiş. o Vaktile Karadağlılar | buraya hapsedildiklerinden © dolayı ba isim verilmiştir. Merdivenlerden her taraf enkaz içinde idi. İ Koğuşlarda sirket, soyeunculudz | | #ili şeni ve katilden maznun ve mah | küm bir çok gençler gördüm. Bun. lardan Ordulu Kulaksız oğlu Mı fa nilesile ini ta senesini ikmâl eylemiş! Kavilhisar lı Zekeriyya çavuş o nammda birisi bir katil © yeselesinden 15 seneye mahküm olarak 8 seneden beri yattı ğını ve kendisinin bu meselede ma- suni olduğunu söyledi, Gerze tahsil bakacak kımsesi o bulunmadığı için altı çocuğunu (da birlikte işaneye almuştır. Şimdi ço- cuklarile birlikte hapiste bulu- muyor. Antebin en garip bir mese lesi de burada gümüş ve altın paralarla alış veriş edilmesidir. Bronz paralar postane ve saire gibi resmi devairce kabul edi. lir ve bu daireler © bu paraları burada sarfedemedikleri için a. it oldukları o başmüdürlüklere irsalât yaparlar. Kâğıt para i- se ancak saraflar (o tarafından bozulur ve mukabilinde kırk pa ralık, iki kuruşluk, mecidiye gi bi gümüş paralar verilir. Esnaf arasında bozanlar bulunursa da sarraflara nazaran eksiğine bo- zar) Sarraflar bir banknotu otuz dokuz kuruş gümüş kuruşa bo- zuyorlar. Bu para ile Antepte mutavassıt iki gün bir aile geçinebilir. Kilis ve havali sinde kaçakçılıkla mücadele i- çin askeri teşkilât muştar. Alman haberlere e kilât kaçakçılığın önünü tama. mile almış bulunuyor. Kaçakçı ların bu teşkilâttan çok çekin. dikleri anlaşılmıştır. Yer altında 22 çuval tütün URFA, 3 —- Tütün inhisar memurları tarafından yer altın da saklı bulunan 22 çuval ka. çak tütün tutulmuş ve inhisar dairesine nakledilmiştir. Bu tü tün 1000 kilo kadar vardır, Bun dan bir kaç gün evvel gene böy z ea ye tütünler tutu- ur endişesile geceleyin şehir- den bahçelere ve Harran ovası. na akan büyük çaya atılmış ve hiç kimse bu tütünleri topla- mak cesaretinde bulunamamış. tı. kayınvaldesini öldürdüğün | den 24 seneye mahküm olmuş, 45 Bir idam mahkümu cellâdın ipini beklerken ne diyor, ne düşünüyor? Sinop hapishanesinin umumi manzarası darlarından Naci Efendi zimmetine 265 kuruş geçirdiğinden dolayı hap- yin ve Mustafa, terzi Ahmet sarhoş luk belâsı olarak belâlılardan Sinop- lu Osmanı öldürmekle © mazmun ve okudu. Benim gazeteci olduğumu an laymca dertlerini dökmeğe başladı- lar ve af temennisine dair Milliyetle Cümhuriyet gazetesine gönderdikle- ri mektuplarınm dercedilmediğini, doktor varsa da ilâç olmadığın ve hastanede yatak, yiyecek, mahrukat ve tenvirat bulunmağığını ve bun- Yedinci koğuşta saz © çalan Zaf- ranbolulu çörekçi oğullarından Meh ; ni | i i di i ii i i ğE Şi il pi ; ii i pil j n Bite