14 Aralık 1931 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

Tariki ve Siyasi Tefrika: Birinci Millet Meclisi 25 Yazan: Edirne Meb'usu M. Şeref Müdafaai hukuk grupu teşkil ediliyor.. Mecliste öyle bir vaziyet hâdis olmuştu ki bu grupun teşkili zaruri olmuştu Halbuki, zavallı Ali Saip, ölümü elile tutarak, ortada ya rattığı ve yaşattığı milli ruhun şahlanan Türk © mefküresinin önünde ardında O durmadan, dinlenmeden . koşuyordu. Bu homurtu Kılıç Ali Beyin ma- zun addedilmesi (o hakkındaki müzakerede bütün bütün coş- tu, Gazi Aymtap, Maraş mü- dataları Türk tarihinin Ma- haç, Bizans, Çaldıran, Merci Dabık seferlerini gölgede bı- yakacak şehametlerle, | kahra- menlıklarla dolu idi. Yıkılan, harap olan, taru- mar enkazı tozlu topraklı gök lere çıkan, evlerin düşman top sanılıyorken yangın alevlerin- den, tozlardan daha evvel o vi- raneler ortasından o bir a bayrağı yükseliyor gök ne fırlayor ve karşısında! man topunun (O mefküre al karşısındaki aczini ispat edi- yordu. İşte bu yıkılan yurt! rin ortasnda Kılıç Ali Bey (Gaziayıntap) mert © göğsile Gaziayıntaplılarla beraber yük ne yükseliyor yükseliyor- lu. Bu arkadaşa vazife veren Mustafa Kemal Paşa idi. Ve mecliste bu mezuniyete karşı koymak istiyen harpte bunu bilmiyenler değildi Şark vi- lâyetlerinin daima ne maksat- la ayrılık gösteren meb'uşları hep bu gürültülerin © başında bulunuyorlardı. Bu sebepledir ki mecliste şimdi yavaş yavaş meydana gelen ayrılığa bir çare bulmak | dr. lâzımdı. Radikal bir ihtiyaç vardı. Mustafa Kemal Paşa baş- ladığı büyük işi tesadüfe bira kamazdı. Bütün © devlet ve memleket meclis demekti. Mecliste bu ruhi hâlet, bu sa- kat zihniyet her gün biraz da- ha pir kazanabiliyordu. tedbire temiz ve saf insanlar da buna uyabilirlerdi. Mustafa Kemal Paşa en zi- yade terakkinin kolay olama- dığını bilen bir insandı ve kuv vetli hâd hissile de tekâmü- lün seyrini sezer ve takip eder di. Bu sebeple en ciddi ve doğ ru tedbire müracaatla hareke- te geçti. Ortada icrayi ve teşrii kuv- veti haiz bir meclis vardı, Bu düzeltilmek lâzımdı. İnzıbat altına girmiyen her hürriyetin sonu anarşidir. Bu sebeple hürriyetlerin lâyetena- bi cevelân ettiği meclisi inzibat altına almak (o lâzımdi. Artık vakti de gelmişti. Şimdiye ka dar Müdafaai huhuk cemiyet- lerinin heyeti o tahliyesile ve Onun ykm umdeleri Misakı Milli ile mezcederek elde bir yalım iş programı da var. Buna tâbi olan arkadaşla- rı bir sıra ve saygıya koymak iktiza etti. Büyük Şefin yüksek mezi- yetlerinden (birisi de dinle- mek ve müşavere etmek kudre tidir. Bu karakter kendilerin. | de o kadar lâyengirdir ki her | işte, memleket ve devlete ait her işte asla aksi görülmüş, a değildir. Müşavereleri açık hitap ile karşılamak onun ruhi ve fikri ihtiyacıdır. Bunun için Müdafaai hu. kuka mensüp rüfekasile mü- zakerelerine başladı. Adım a- dım iş düzeliyordu. Artık mec liste bir ekseriyet | fırkasıma lüzum bulunduğu tahakkuk et mişti, “Büyük Şef arkadaşları be şer, onar davetle bu işin esas- larını inüzakereye başladı. Bu işte o kadar - âkil ve tedbirli hareket ediyordu ki herkesin fikir ve mütaleasm alırken sevimli ve nafiz nazarları istik bale ait bu nafi ve hayırlı işi görüyordu. Nihayet (Müdafayi hukuk toplanışında intihap ile idare heyeti seçilmişti. Ebedi ve daimi reis Musta fa Kemal Paşa Hazetleri idi. Birinci reis vekilliğine Şe- ref (Edirne) (o Necati (Saru- han) ve âzalığa Kılıç Ali (Ga- ziaymtap) Mahmut Esat (İz. mir) Şevket (Sinop) Mazi (İstanbul) Nuri (Bursa) gibi arkadaşlar ayrılmıştı, “Hâkimiyeti Milliye, nin İa, bir tavan arasında toplanıl | dı. Mahmut Bey (Şimdi Siirt meb'usu) Büyük reis tarafın- dan gurupun irtibat © işlerine memur edilmişti. Şimdi İzmir | meb'usu Vasıf Beyin kardeşi Esat Bey de kâtip olarak alın mıştı, Müdafai hukuk 'gurupunun teşekkülü feyizli bir iş olmuş tu. Şimdi meclise sevki lâzım ta çok serbest bir münakaşa ile müzakere ediliyordu. Gurupun içtima yeri de o zaman Darülmuallimin © olan şimdiki Maarif vekâleti bina- srmn bulunduğu salon idi. Burası tahta © döşemeli, bir yerdi. O kadar gürültülü ve hararetli müzakerelere sah- ne oluyordu ki çok — defa reis vekilleri, müzakereyi idare ve tanzim için sıkıntı çekiyorlar- Bu gurupun teşekkülü öte tarafta nahoş bir tesir bırak- mıştı. Lâkin meclis müzakere lerinde daha salim, daha dü- rüst, daha yerinde çalışmayı meydana getirmişti. İlk hü- cum Ali Şükrü Bey (Trabzon) tarafmdan vaki oldu. kürsüden gözü yaşlı söy liyen, ağlıyarak anlatan Sır- rı Bey (İzmit) yanık yürekle derdini arlatırkon meclis coş- muştu. Haklı bir milli gaza- bın feveranı her arkadaşı ye rinden © sıçratmıştı. Umumi müzakere kabul edildi. Bu me zalimi cihan efkâr: umumiye- si önünde protesto ederek bu mezalimin şakaatini anlatan Hariciye vekili Yusuf Kemal Bey kürsüden yaptığı teşebbüs leri anlatmıştı. Bu sırada o kürsüye gelen Ali Şükrü Bey (Trabzon) iğ- ri büğrü yollardan, dili dola- şarak bu taşkınlığa lüzum ol- madığmı söylemek (istedi ve İ hattâ İstanbulda çıkan bir İn- i giliz gazetesinde bizim Garp İ düşmanı ve sulhtan Sallan bir millet olduğumuzu yâzmal nın sebebi de hep bur tak taği ğımiz olduğunu söylemek iste di; öteden Necati Bey (Saru- han) atıldı: — O gazetede, sen de gel- mez olaydın?. İş kötüleşiyordu. o Gurup derhal kendini — gösterdi. Ve müzekereyi iyi bir o mecraya İ koydular. Protestolarm tebliğine Ha- riciye vekâletini memur etmiş lerdi, başka bir teknik almıştı. Gu- rupa dahil olmıyanlar birden şaşırmıştılar. Vatandaş! Beş para yersen 10 para biriktir. Milli ve şahsi ser- vet böyle olur.. gurupuna) dahil rüfekanm ilk | | ları altnda artık mahvolduğu | çosudığı matbaanın bir odasın gelen işler daha evvel gurup | Şimdi muhalefet daha/i” (Devam var) MİLLİYET Bir teklif Daha.. Borçlar gümüş para ile verilmeli imiş VAŞİNGTON, 13 A.A. — Ayan meclisi maliye encümeni © reis M. Smnott, ecnebi borçlarının piyasa fi atı üzerinden gümüş para ile tediye edilmesi hakkında — pazartesi günü bir kanun lâyihası tevzi etmek tasa vurunda bulunduğunu M, Hoover'e| bildirmiştir. n ziyade gümüş istihsal eden mmemlekettir. Tamirat bedellerinin tenkisi hafil, mazırların idhalât rusumu me selesini usuli bir surette tetkik et- mek arzusunda bulunmalarını ve Fransa'nın barp boteları için de ay- ni veçhile hareket edilmek | şartile bedelleri erkammın yeniden kabul etmek suretile cihan sadiyatınm kalkınmasma yardım etmek arzusunu izhar © eylemesini pek müsait bir surette telâkki eyle mektedir. | İngiltere, Almanyayı taklit etmeli LONDRA, 13 A.A, — Reynolds gazetesi, Almanya'da vaziyetin veba mleti dolayısile mali ve siyasi snha- filin borçlar ve tamirat © meseleleri vakit kaybedilmeksizin halledilmedi- ği takdirde şiddetli tedbirlerin ka-! bul i tasavvur etmekte ol- duğunu yazmaktadır. İdhalât, | kis we idhalât emtinsı Fiatl di surette kontrol etmek için gıdai maddelerin nisbet dahilinde tevzi teklif olunmaktadır. İngiltere'de dövizin dahili kıyme tinin temevvücüne mâni olmak ve iktesadi faaliyeti felce uğratmakta olan fazla miktarda banknot ihracı tehlikesine bir nihayet vermek için zaruri olan tedbirleri « almak mmecbu- riyetindedir. Moratoryumdan sonra LONDRA, I3 A.A. — M. Mellon un beyanatı hakkında mütalcatta bu- lunan Sunday Times gazetesi, bu be- yanatın Rema e fazla mânaları ihtiva etmekte olduğunu yazmaktadır. Bu beyanat, münhası- ran beynelmilel ve Amerikan maliye leri meselesine müteallik olmakla be raber bir takım siyasi mülâhazaları ihtiva etmektedir. M. Mellon, tedi- yata tekrar başlanıldığı zaman bun- İarın eskilerinden ne daha müunta- mene de daha fazla olmuyacağı- | M. Hoover'den daha iyi anlamış. ei İngiltere, moratoriuma iştirek et- mek suretile milyonlarca lira kaybet miştir, İngiltere, bu suretle borçlu- larından Amerika'ya medyan oldu- ğu para için yapacağı / tediyattan fazla birşey istemiyeceğini natık o lan ağustos 1922 tarihli Balfour no- tasının prensipini muhafaza edeme- kilabilirdi. ir. © Amerika reisicamkuru, Amerika'nın cihana mlm — ü geti izharda ya eyi iğ M. Hoover'in beyanatı VAŞİNGTON, 13 A.A. — M. Hoover, matbuat mümessil lerini davet etmiştir. Müşarü- nileyh, matbuat mümessillerin den iktisadi siyaset ramı nın harfiyen tatbiki lehinde ge rek memleketi ve gerek kongre Yi teşvik etmelerini talep eyle miştir, Cihan vaziyetinin Anahtarı Bir gazete anahtarın Al- manyada olduğunu gazıyor LONDRA, 13 A.A. — Cihan va- #iyeti hakkında mütaleat ve tefsi- ratta bulunan Observer gazetesi, ci- han vaziyetinin anahtarı Almanya'- da olduğumu yazmaktadır. Başvekil, zaruri olan tedbirleri ittihaz etmeğe kabiliyeti vu göstermiştir. Fa kat Hindenbourg olmadıkça vaziyet müşküldür. Son kararnameler, Almanya'nın. elindeki imkânların hududunu gös- termektedir. M. Hoover, Fransa gibi başka haşka sebeplerden dolay, larla tamirat bedelleri mis tisal ve merbutiyet prensipini müda. tane iktisadi münasebetler tesis et. mek için Sa re zuhur et | LONDRA, 13 A.A. — Mahi ma- | Sine) PAZARTESİ 14 IHARİICT HABERLER | İ İngilterenin Borçları Amerikanın. hususi vaziyet karşısında vaziyeti LONDRA, 13 A.A. — Citâ ma- tesviye etmek için İngiliz lirası al- tın ile başabaş olduğu zamanda tedi- 2 milyon 800,000 lira 48 milyon 100 bin hira vacehesinde Amerika maliye nazırı. nm pek teveccühkârane bir vaziyet almış olmasından dolayı memnuni. yet izhar eylemektedir. över tarafından yapılan vesayanm borçların ilgası manasını ve bunu istilzam etmedi seği ihmal etmemiş olmakla m i ber, burada İngiliz mükellefinin da- vasını müdafar eden Amerikan hazi ne hazırının vaziyetin vukuat tev. ldeğu yeni şeniyetleri he. ak suretile yeniden tetle'i ktadır. | —e—— | | Sovyet Rusya Ve komşuları VARŞOVA, 13 A.A. — Tı yetlerle bir ademi teca- için müzakeratta bulun. | mak imkânmı derpiş eylemektedir. Sovyet hükümetinin buna muvaf- fakat etmiş olduğu söylenmektedir. Müzaksrata, M. Potek Ecçen ağustos aymda Sovyet harici- edeceği söylniyor. Diğer taraftan Sovyet Rusya sil müzakerata ge olduğu is- tihbar kılınmı La Haye adalet divanı LA HAYE, 13 (A.A) — Beynelmilel daimi adalet diva- nı, bir celse aktederek, bazı me seleleri kısaca müzakere ve hal ledecek bir heyet vücude getir miştir. af bu heyetin reisli ğine M. Adatci'yi tayin etmiş- tir. Aza, M, Guerrero, M Cecil Hurst, M. Rostworowski ve i e ınzam aza da M. Anziletti- ir, M. Zaleskinin Londra seyahati LONDRA, 13 (A.A.) Leh Hariciye nazırı, Londra- dan müfarekat ederken mükâ- olduğunu söylemiştir. ATİNA, 10 (Muhabiri mahsusu- ) — İktisadi buhran ile uğ” koymak mumun, -hükümetin de, milletin de- meşgalesini teşkil ediyor. Hükümet çalışıyor, müsasesat çalışıyor, efrat çalışıyor. Geçenki mektubumda yerli istihsalâtı koruma cemiyeti hamile ye ni teşekkül eden bir cemiyetten bah- setmiştim, Bu cemiyetin gayesini te- min için, bilhassa matbust, çok. «is- Yunan sanayi müessesesinin mamulâ İ tini, en ince teferrüatma varmenya kadar,bertafsil anlatıyorlar, yerli ma KANUNUEVVEL hafili, Amerika'nın en iyi müşterisi olan ve buzün borcunu dolar olarak yani 15 milyon 300,000 lira fazla te- diya etmek mecburiyetinde bulunan İniltere'nin bu hususi vaziyeti mu- Her ne kadar M. Mellon, M. He- nisfete muvafıle düşeceği da bulunması bir falihayır ime göre Estonia siyasi tarafmdan ye komiserliğine tevdi edileni; alan Leh - Sovyet rojesinin esas teşkil ile Fenlandiya arasında buna sümn- İçtimai tehlike nere- den geliyor? Arasıra taklipkâr temayüllerle arâzını gösteren içtimai hastalık, M. Venizelosa göre, ıstıraptan doğmaktadır ci olduktan bir içtimai müdafaa smkiriz olduğunu ehemmi Aiman Kabinesi M. Bi g istifa ederse ne olacak? PARİS, 13 A.A — “Hitler'i ri yasete getirmek suretile talihini tec- rübeye kiyam mı edecek?” ünvanlı başmakalesinde Petit Parisien gaze tesi, M. Brüning'in telsizle neşredil miş olan nutku hakkında tefsiratta bulunmakta ve bu mutuktan bir ta- kım calihi dikkat ve dakik neticeler çıkarmaktadır. Bu gazete, M. Brü. ning'in tabiyesi muvaffak © olduğu takdirde Hitler'i kanunu esasiye mi- vafık bir surette hükümeti idare et mek gibi ağır bir meşakkatten kur. taracağımı yazmaktadır fak bumu sal etmek - İ ve bu tabiyeyi bozmak için rakipleri. | nin mareşal Hindenbourg'un reisi, | cunhurluğunun iki sene için temdit edilmesi hususunu ileri sürmeleri de mümkündür. Bu gazete, M. Brüni miş olduğu nutkun ehemmiyetini ve bu nutku irat etmekle göstermiş ol- duğu şecaati inkâr etmenin hem hak | siz hem de siyasete gayrimuvafık o- | lacağını kaydetmeletedir. Muemaileyhin mülhem olduğu İ yasetin Rhin eyaletinin tahliyesi va | M. Stvesmann'ın. ir ferdasındaki efal ve tezahüru azardan şim- fu vaziyette — olmıya- Aceba vatandaşları M. Brüning”- in sözlerini dinleyecekler mi? Alman ya, istikbalinin Nazis'lerin demago- | | isini takip etmekte olmadığını ace- ba anlıyacak mı? Bu cihet temin edilmek istenili- yor, Fakat bu ancak bir temenniden ibarettir. Bundan sonra Petit Pari- | sien, Brüning kabinesi düşecek olur- | same olacak? Sualini iret etmekte dir, | . Evvelâ, Nazis'lerin imperatorlak intihabatı icrasından yani o mezkür fırken müntahiplerinin hakiki miktarı anlaşılmadan evvel iktidar mevkiine gelmeleri meselesi moru bahsola; caktır, Bu takdirde Nasyonalistler, mu- bafuzakârlar ve katolikler, rin erkam ile sabit olmıyan faikiyet lerini tanımıyacaklar ve binacnaleyh Nazis'lerin tefevvuku şartile bir sağ cenah koalisyonu vücude getirilmesi zarureti hâsil olacaktır. - Fakat bu Halbuki böyle bir e kombinezon, Hitler'in hiç te işine yaramaz. Eye Fransa - Belçika PARİS, 13 (A.A.) — Fran- sa ile Belçika arasında cereyan edecek olan mühim ticari mü- zakerata pazartesi günü M. Rollin'in riyaseti altında başla nacaktır. olan Milâdı İsa ve metre Alama rında, mümkün tehvin etmektir. M. Venizelos nutkunda yal niz zenginlere veya kazancından ta- sarruf yapıp ta az veya çok bir mik. ancak dar para nafakasını kazanabilenlere de hitap etmiş ve bunların da boğazından ke serek aç kalan, ekmeğini kazanama- yan insanlara ve bu insanları çocuk larına yardım etmek bir insaniyet, | bir vatandaşlık, bir milliyet vazifesi See kaydetmiştir. M. Venipelosa re, komünizm veya başla m altında temayüllerle tezahür eden iç- timai tehlike arazının tedavisi ancak böyle tesanütlerle kabildir, Gene M. ü | Venizelosa mazaran bir ev sahibi e vini, bir tüccar malmı, bir vapurcu ife | vapurunu, hasılı herhangi kıymetli bir maddeye sahip olan her insan 0- nu bir sigorta şirketine sizorta etti- riyor ve buna mukabil bir sigorta pa rası veriyor. İçtimai nizamın sigorta sı da muztarip insanlara yapılacak muavenettir. Çünkü dünyada şu ve- ya bu nam altında içtimai vaziyetleri i | tahribe çalışacak tezahürat ıztırap- | tedir. tan ve ıztarardan doğacaktır. M. Ve- nizelosun nutku içtimada hazır bu- lunanlar tarafından şiddetle alkışları Baştar, RR Atina belediyesi de, yortularda fı- karaya yemek dağıtmak için belediye | bütçesi İ0 milyon drahmi sarfi * | lükten bazı talimat alıp dönecektir. İnhisarların tevhidi ..————— Meclis azalarının büyük bir ekse- riyeti buna taraftar ANKARA, 13 (Telefonla) — İnhisar idarelerinin tevhidi mevzuu bahistir. Millet Meclisi azalarının büyük bir ekseryeti buna taraftardır. Maliye Vekili Bey de bu tevhit: arzüsundaki muhassenatı takdir ederek böylebir tevhide prensip olarak muha lif değildir, Anlaşıldığına göre bu temayülâtın derecesini iyi gö- ren hükümet bu husustaki tetkikat ve hazırlıklarını tesri edecek ve bir an evvel tatbiki cihetine gidecektir. t Kolipostal muamelâtı hakkında yeni talimat veriliyor ANKARA, 13 (Telefonla) — Kontenjan usulünün koli| postal muamelâtma da teşmili üzerine İstanbul idhalât gümrü- ğü müdür muavini Nureddin B. Ankara'ya geldi. Umum müdür- Gümrükler umum müdürlüğü bütçe tahsisat vize defterleri- ne benzer şekilde yeni kontenjan defterleri bastırmaktadır. j İkinci kânun başdan itibaren kararname ahkâmının forma- liteye ait tatbikatı bu defterlere kaydedilecek ve . gümrüklerde muamelât bu defter sayesinde kolay ve seri bir şekilde Kontrol edilecektir, Ankara tacirlerinin istedikleri ANKARA, 13 (Telefonla) — Ankara Ti sup tacirlerden mürekkep bir komisyon top! rak Ankara piya sasını alâkadar eden bazı meseleleri görüşmüşlerdir. Neticede kontenjan listesinden Ankara'ya hisse ayrılması i i çin lâzım elen makamlarla temasa geçilmesi ve yeni yaptırıl- mış olan marşandiz istasyonundaki binanın muvakkaten güm- rük depo ve antreposu olmak üzere istimelinin temini karar altına alınmıştır. Edirne'de fırtına sükünet buldu EDİRNE, 13 A.A. — Havada sülünet var. Güneş ziyası altında bez yazlara bürünen memleket, temiz ve tam bir kış manzarası veri; Ayşekadın, Mihal köprü e G5) mahlllerile moşber Saray j $u içinde, Termemetro yükseldiği için ani eriyecek karların büyük zayinta sebep olacağından korkuluyor. Tetşte bulunan Vali Emin Bey tuğyan hasebiyle Uzunköprüde kaldı Tren münakalâtı elin münkatidir, Yol ve köprülerde sakatlık vardır. Zeynel Besim B. hakkındaki karar tasdik edildi şe. İZDÜR, SALA — Geşan sena bilkümütin çaksiyeti inanaviyezini tb | * Odasına men- çiğ davacı şirketten ner Japonya” dan altın çıkmıyacak TOKYO, 13 A.A, — Kabine tebeddülü münasebetile Japon ya altın ihrecatı üzerine tekrar ambargo vazedecektir. Mısır meb'usan meclisi açılıyor KAHİRE, 13 A.A, — Mısır meb'usan meclisi bu aym 17 sinde toplar nacaktır. m —— m — —ğ—m— —— —ğ—ğ—ğ—şğşğ—ğ—————ş—ş—— Paris ressamları | Avrupa'da Ve buhran Harpmı olacak? Paris artistleri resim |, , AR$OVA,IZ ALA. —ik verip şarap alıyorlar! PARİS, 13 A.A. — Hali hazır daki işlerde hüküm sürmekte olan A A ie rip neticeleri görülmüştür. Nitekim bazı Paris artistleri trampe devrine vucu etmeğe başlamışlardır. 19 kimmuovvelde Paris şehri gö- sal van'atlar weldlizi Versallas yan Kada bir veni ve eyleeltraş börgi- tü öçünülkir Mk; Glüekek “Geli olması itibarile nazarı dikkati celme şayandır, Hepsi de maruf olan res- sada ve haykdcdağ yükün “betisi; mi denli dile en e rl yiyecek ck, İl ii pepe e vnmpe Gk Esasen bu serginin o mazide bir misali vardır. 10 sene evvel artitsler yine Böyle bir bulıran geçirteekteler Hain ire Glürile alaca dikişe ve yiyecek içecek mukabilinde tablo- larını vermek teklifnde bulunmuştu. ön ie e si sağ leri eri a sene daha vasi bir mikyas dahilinde aynı işa girişmekte. ve yüzlerce 22. kadaşı da bu sergiyi meydana çıkar- mak için kendisine iltihak eylemek- de vaziyetin bir iki hafta veya bir ay sonra Avrupa'nın harbe doğru mu, sulhe doğru mu gil mekte olduğunun anlaşılması- na müsaade bahşolacak suret te tahavvül etmekte olduğunu yazmaktadır. İngiltere ilef Fransa arasında husule gele itilâf veya zuhur edecek ihtil Almanya, tamirata müteal- lik mali mükellefiyetlerden 8 rılmak istemektedir. ig Ispanya-Afrika eb SN Tüneli MADRIT, IS A.A. — nazırının bir bir karatnamesi hita rik ile Tuncaya amy bir nokta sında tahtelbahir bir tünel inşası p jesi hakkında tetkikaç icrasina i 'mur bir komisyon teşkilini aktar San'at eserleri satın almak istiyen kimseler, sergiye gelecekler fakat pa ra ile tediyatta bulunmıyacaklardır. Meselâ bir (Nature Morte) u göste- ren bir tablo, bir av hayvanı ile ve gayet nefis ve mebzul yiyecek ve i-