6 Aralık 1931 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

2 Tariht ve Siyast Tefrika: 17 Birinci Millet Meclisi Yazan: Edirne Meb'usu M. Şeref Çerkes Etem'in hıyaneti karşısında meclis! Mustafa Kemal Hz. mecliste vaziyeti izah ediyorlar.. Birinci Büyük Millet mec- lisinin en bariz sıfatı şüphe- siz şu cümlede toplanabili Mü pek çoğu gi rültülü ve yavandır. Fakat v. tan meselelerindeki müttehit ve hararetli bahislerinde mutla ka bir hakikate ermiş, çok kıy- metli ve vatanperverane karar lar vermiştir. Meclis bir kere en sıkı bir nizam altında £ kıskanç oldu- ğu milli hâkimiyeti, bunu as- İâ feda etmemiştir, Hükümetin ef'al ve icraatinı mü be ve teftişte ise o kadar bi basi- retler göstermiştir ki (aziz ve Büyük Şefimiz işte.bu seciyeyi mecliste gördüğü içindir ki ne yapmış, ne yapmak istemiş ve ne düşünmüş ise daima onu meclise izafe eylemekle bu kıy mete bir meziyet ilâve eylemiş tir. Yukarda anlattığım — softa cepheden korku yoktu. Bunlar mazinin çemberinden kurtula- mıyan dar düşünceli, kara ruh- lu insanlardı. Lâkin asıl ikinci cephe korkunçtu. Memleketi hirpalıyan hıyanet bu cephede bozgunculuğu yaşatmak isti- yordu ve bu cepheden (o meclis içine fesat ve nifak havası ya- yılıyordu. Çerkes Ethem'in hıyaneti Bir çok misali sayılabilen bu işlerden birisi de Etem — Reşit işi idi. o Bu iki emsalsiz hain artık yüzlerinden nikabı atacak raddeye gelmişlerdi. Mahmut Celâl B. (Saruhan —İş bankası müdürü) Bu işi yerinde, Eskişehirde tetkik et- miş, çok uğraşmış, çok çalış- maştr. Celâl Beyin dü dürüst anlayan, dürüst söyle yen seciyesi ve yüksek vatan- perverliği Etem ve arkadaşları nın hiyanetini kavramıştı. Lâ- kin vatan âli menafii, vukus- tin hassasiyeti, zamanın darlık ve inceliği vatanperverleri pek çok feragat ve fedakârlığa mec bur ediyordu. Mahmut Celâl > böyle ya uğraştı, fakat şanetin sardığı oruhlar bu me ve vatanperver teşeb- büsleri anlayı Ve nihayet hıyanet el ile tu tulur bale geldi, derhal hareke te geçmek lüzumu anlaşıldı. 'Törk vatanı bu büyük temiz leme hareketini İsmet Paşaya borçludur... Ve İsmet Paşa kat'i azim ve kararile Türk vatanıma lâyık şerefli bir Türk evlâdı olduğunu ispat eylemiş- tir. Meclisin yüz (otuz birinci içtimamda ikinci | reis vekili Hasan Fehmi Bey: — Söz Mustafa Kemal Paşa Hazretlerinindir. Demişti, Mustafa Kemal Paşa söylüyor. Kürsüye gelen Mustafa Ke. mal Paşa (Ankara) © Şunları söyledi: — Muhterem efendiler cep- teşkil © eden kuvayı as keriyemiz meyanında birinci Kuvvci seyyare tesmiye ettiği- miz kıt'anın başında o kuman- hey'eti âliyenize (o bazı izahat vermiştim, Fafat bu izahatım celsei hafiyelerde vuku buldu- ğu için bütün milletçe mesele henüz gayrimalümdur. Binaen- en son safha (o hakkında beyanatta bulunmadan evvel şimdiye kadar © cereyan etmiş olan vakayiin o gayet kısa bir arza yapmak istiyorum. üst gören, | verdiği kat'i kanaatlere istinat edecektir. Etem ve Tevfik Bey lerin beraber maatteessüf meb- deinden son zamanlara kadar bizimle beraber ve içimizde ar kadaşlık etmiş bulunan Reşit Bey menafii mülk © ve milleti müdafaa etmek için (o emir ve İ kumandalarında bulundurma- ğa muvaffak oldukları kuvetle re istinat ederek bir takım ha- yalâta saptılar, bizce kanaati kat'iyeye müstenit olarak inki- şaf etmiş olan bu kanaat şu idi: | Evvelâ Kütahya ve havalisinde kendi tabirlerince bir hükümet, bizim hakikati ifade etmek üze İ re kullanacağımız tabirlerle bir | derebeylik teşkiline yeltendi- | ler, bu derebeyliğini Afyonka- rahisarma, İspartaya ve belki Konyaya, Eskişehire kadar bir taraftan teşmile teşcbbüs et- mekle beraber memleketin ak- samı o sairesinde dahi (Okuv- vetler teşkili ile daha © ziyade tevsi ve taazza etmek ve binne- tice Türkiye Büyük Millet mec lisini iskat ederek yerine hey- eti umumiyeye hâkim bir hükü met vücude getirmek istemiş- lerdir. Bittabi bu kadar sakim MİLLİYET PAZAR 6 KAÂNUNUEVVEL mL | HARİCİ HABERLER Çirliler ü ç koldan Mukdene meri | Çin Hariciye nazırı ve Cemiyeti akvamdaki Çin murahhasları TOKYO, 5 A.A. — Rengo Ajan- sı, Cemiyeti Akvam meclisinin ka- rar projesine ve meclis reisinin beya- natına cevap teşkil eden talimatın M. Yoskizawa'ya gönderilmiş olduğumu bildir ir. Mezkür Ajans, bu cevabın artık Japonya tarafından herhangi bir fe- dakirlıkta bulunulması — ihtimalini külliyen ortadan kaldırmıştır. M. Sze ile M. Vellington Koo istifa ettiler NANKIN, 5 AA. — Mançuri meseleleri hakkında Cenevre'de ve Paris'te yapılan müzakerelerde Çin hükümetini temsil etmiş olan M Sze ile Nankin hükümeti Hariciye nazırı M. Wellington Ko$ istifaları. m vermişlerdir. Mançuride vaziyet vahim! TOKYO, 5 A.A. — Rengo Ajan- #, Çin kuvvetlerinin Japon ordusu- nün umumi karargâhmı sarmak mak istikametten Muk kesbetmiy olduğu bildirilmektedir. Kinteheou'dan gelen Çin askerle- ri, Tsin - Min'e doğru ilerlemekte dir, Tehang - Sou ve Fa - Kou- Men'den gelen Çinliler ise Tahou « Lino hattı üzerime yürümektedir. Ecnehi kuvvetleri ile bitaraf bir inmtaka ihdası teklifinde bulunmuş olan Tehang - Sue - Liang, kuvvet- lerini Kintehecu civarda tahşit et- mekte berdevamdır. MOUKDEN, 5 A.A. — Jeneral fikirlere zahip olacaklarını ve | fena yola sapacaklarını hiç biri- | miz tasavvur etmek istemez-| dik. Yalnız cümlemizce malâm | olan bir hakikat var idi isede © da Etem Bey ve Tevfik Bey | kendilerine raptedebildikleri ba ! zı kimselerle memleket içinde | daimi bir anarşinin idamesine taraftar bulunuyorlardı, yine bu adamlar memleket ve mil- let menafii namıva ifayi vazife ederken her vazife ifa ettikleri yerde milleti mutazarrır ediyor lardı. Şüphe yok ki hey'eti cı leniz ve cümlemiz bu adamla. rm ve kuvvetlerinin millete etmekte oldukları o mazarr yakinen görüyorduk. Lâkin öy İe devirler geçirdik ki o devirler de bittabi her kuvvetten istifa- de etmek zaruretinde (o idik ve fakat her kuvvetin fenalıklarını bertaraf ederek müsbet ve nafi | bir hale getirmek ümidini de kuvvetli olarak muhafaza edi- yorduk. Etem ve Tevfik Bey- İerin kuvvetleri o hakkında ilk tatbik etmek istediğimiz teda- bir bunları mantıki ( “makul, meşru ve kabili istifade bir ha- le getirmek olmuştur. Bununla uzun zaman mücadele edildi. Bittabi hükümetimiz ve hükü- in memleket içindeki irtaraftan cep güne kesbi intizam ve mükem- meliyetve kudret beyda ediyor. (Devam: var)! Etabli Vesikalar Şimdiye kadar vesika alanlar 70,000i buldu tevzi muamelesinin iki aya kadar bit mesi muhtemeldir. - Etrafa hücum eden bir çılgın JEAN (lspanyada) SAA. — E- binde bir bala olark akları da Talan mel hil rette yaralamıştır. Polis bu deliyi etmiştir. Sabık Ispanya kralının atları satılıyor MADRIT, A.A, — Sabık krala sit ahardakki atların müzayede İle s2- tulmanına başlanılmıştır. pe affı umumi Ma Chang Chan'ın Lino nehrini geç meğe hazırlandığı söylenmektedir. Jeneralın Kungtaipu şehrine hücum | edeceği zannolunmaktadır. Bu şehir. deki Çin zabıtasmın büyük bir taar- ruz vukuundan korkarak Japon as. keri makamlarından takviye kıtaatı istemiştir. Bunun üzerine Japonlar bir tayyare göndermişlerdir. Bir miktad Japon askeri gelmesi de beklenmektedir . Japonlar, ordularına hâkim olamiyecaklarmış! LONDRA, 5 A.A. — Tokyo'den Renter Ajansın bildiriliyor? Hariciye nezareti utmmına idare kelâma mezun olan bir zat, Çir'liler taahhütlerini ifa eylemedikleri tak- dirde ordusunun kontrolunu muhafa | za etmek salâhiyetine sahip ol mayacağı hususunda hükümetin & reddüde düşmüş olduğunu bildir. | mişti Şu setlerin gerisine çekile: #inde verilmiş olan teminat üzerine | icra edilmistir. Nankin hükümeti *» rafmdan bitaraf bir mıntaka teşkili | teklifinin reddedilmiş olduğuna dair olarak deveran etmiş olan şayianın. banon erkin üzerinde fena tesirler | bisd etmesinden endişe edilmekte dir; Japonlar, bu hareketi bir suini- yet eseri addetmektedirler. Eğer Çinliler, Japon askerlerinin çekilmiş olmasının artık Cin İevvet Terinin mukabil istikamete çekilme- lerine ihtivae bırakmadığı kanaatin- de iseler aldaniyorlar. Cemiveti akunm sual sormaklı meşgul PARİS, 5 A.A, — Cemiyeti Ak vam meelisi, ihtimal verildiğine gö- Te, Janonya tarafından yapılması ar- zu edilen zabıta harekâtınm . vüsatı ve bilhassa bitaraf mrntakanın budu dunun temdidi meselesine ait bir su- | ali tevcih etmeği kararlaştırmıştar. PARİ A.A, — Cemiyeti Ak- yam meclisi tahrir komitesinde Mar- ki İto tahkikat hevetinin Mançuri'ye varır varmaz meclise göndereceği “a porn müteallik bulunan ve meclisin teklif ettiği karar #nreti İâyihasınm. 5 mri maddesini teskil eden fıkranın tadil edilmesini istemiştir. İlsinci dereerda ehhemiyeti haiz tadil talenleri hakkında bir anlasma hurule gelmesi muhtemel görülmek tedir. Bitaraf mıntakada yapılacak teş- kilât meselesine gelince bu mıntaka- sım idari teşkilâtmı bilfiil vücude ge- tirmek İşini meclisin Cin ile Japon- ya arasında doğrudan doğruya yapıl. makta olan müzakerelere bırakmağa mütemayil olduğu görülmektedir. Ba eni kald Çele dele ponler arasında hâlâ bir takım fikir mevcut bulunmaktadır. Vosische Zeitunge'a göre. BERLİN, 5 A.A. — Alman mat- buatı, Mançüri ihtilâf halkında mür talen ve tefsirlerde bulunmakta ber. 'devamdır. Vanisehe Zeitunge, askeri harekâ tın bu mıntakada iktrsadi menafi a- istifa ettiler Cemiyeti akvamda istifasını| * veren Çin marahhası Pr, Sze olduğunu ve fakat ciddi manialarla karaılaşmakla balunduğumu yazmak. tadır. Hindistanda İngiltere, yün emte aya ve bazı iyi.cins eşyaya fazla mik rusum koymak suretile Japon etmeğe uğraşmakta ta olan müteme- di boykotaj, Japon lerinin miktarını azaltmış olup bu suretle Japonya'nın iltısadi o tevessül ber dır, Çin'de | taraftan tehdide maruz bulunmakta. dır. Japonya tarafından ittihaz edil. miş olan siyasi tedbirlerin ilk sebebi budur. semer Varşova Mükâlemeleri Yugoslavya ile Lehis- tan bir çok noktalarda anlaşmışlar VARŞOVA, 5 A.A. — M. Marin: kovitch ile M. Zaleski, gayet dosta ne rmükilemelerde bulunmuşlar ve umumi vaziyeti gözden geçirmişler. dir. Yugoslavya ve Lehistan harici- ye nazırları, hali hazırda mevcut ©- lan başlıca setseleler hakkındaki nok tai nazarlarnın mümaseletini mem- puniyetle müşahede etmişler ve iki memleketin bundan sonra daha s'kı ve daha mücesir bir mukarenet öçin çalışmaları lüzumunu tebeyyün eyle | mişlerdir. Memaileyhima, bilhasın Leh ve Yaçoslavya milletleri arasmdaki kan tini ve ayni milli hars mom. balarna sahip olduldarını ehermmi. yetle kaydetmişlerdir. M. Marinko- viteh ile M. Saleski muallim ve ta lebe mübadelesine müteallik bir ta- km mukavelenameler İm etmişler Mumaileyhima, iki memleket ara sındaki iktisadi münasebetlerin in- kişafına medar olacak mahiyette hü- kümetleri trafından sarfolunacak me saiyi teshil etmek vedinde bulunmuş lardır. Siyasi münasebetlere gelince mumaileyhima, ekalliyetler, tahdidi teslihat ve sulh munhedelerinin mu- hafazası hakkındaki mütekabil nok- tai nazarlarını yekdiğerine iblâğ et. meğe karar vermişlerdir. Nihayet iki devlet adamı, Lehis- tan ile Yugoslavya mrasındaki teşri. alar ai m netice. inin elde ğunu — hede etmişlerdir. Bu teşriki istikbalde de devam edilmesi e gelen siyasi ve iktısadi ümumü kal. kınmayı istihdaf - Gandhi Pariste © PARİS, 5 (A.A.) — Gand bi saat 16'da Paris'e gelmiş, Hintli cemiyetlerin mümessil. İleri tarafndan kürgilenimış” bar. | Hitler Geliyor mu? | Alman milliyetperver- | Oler lideri ecnebi gazetecileri çağırdı BERLİN, 5 A.A. — Hitler, Fran sızlar müstesna olmak üzere, cenebi gazetecilerini Berlin'e davet etmiş tir, Mumaileyh, Daily Mail muhabiri. ne gu beyanatta bulunmuştur: “Eğer tamirat bedellerinin tediye edilecek olursa, | mektir. Bizi esaret haline arzusuna istinat eder siyasi borçları tanımaktan imtina ederim. Lâkin ti- cari borçları tanırım, zira bunlar iş adamlarının borçlarıdır. İlk işim ©c- nebi idhalâtının mutlak surette tah- didine çalışmak ve dahili piyasanın faaliyetini tezyit eylemek olacaktır. Fırkada adeta kanun hükmünde © lan benim arzumdur. İktidar mevki- ine geldiğim zaman Almanya'yı ko- münistlerden tatthir edeceğim. Dail Mail muhabiri Hitlerin, iş başına gelmesinin yakın olduğunu zannetmekte bulunuyorum ve man-. ünden İngiltere ile çıkmış olan izale etmek suretile İn İ giltere'ye karşı vaziyetini tahkime çalışacağını söylemektedir. Gelmesi yakınmış yay $ A.A. — Birkaç günden ber dap alâka göstermektedir. U- mumiyetle mumsaileyhin iktidar mev küni ele geçirmek üzere talihi zamanlarda söylemiş olduğu biri lar, Hesse ve Massü'de ahiren icrm edilmiş olan intihsbatm neticeleri, tam bir intizam dahilinde ve tama- mile askeri bir inzibat altında cere- yan etmiş bulunan son mümayişlerin ehemmiyeti, Alman zimamdarları i- le Hitler rüesası arasmdaki mükâle- meler, Londra ile icra edilen müza- 'Hitler'cilerin hareketi muvaffaki: yetle neticelendiği takdirde Alman- ya'nın harici ve dahili siyasetinin ne olacağı suali daha şimdiden heyocan içinde bulunan Fransız efleâirı umu- miyesini meşgul etmetkedir. Umumiyetle zannolunduğuna gö- re Almanya, “Millet — vasıtasile ve millet için” düsturunu kabul edecek ve bidayette gayrıl olacağı tahak- kuk edecek olan Hitlercilerin siyasi | terbiyelerini mevcut ahval ve şeraite uyacak şekilde tadil edecektir. Fransa için en ziyade şayamı © hemmiyet olan cihet, harici siyasetin esaslı hatlarını temyiz etmektir. Ma amafih bu harekâtın son derecede hat bir nasyonalizm buhranına mün- cer olmasında ve bu buhranı Avru- asayişini değilee de mukarenetini teh etmesinden korkulmakta- Hitler'in adamlarından olan M Posenberg'in Londra ve İtalya seya- hatlerinden sonra Paris'e gelmek vo orada Fransız iktrsadi mahafili ile müzakerata girişmek niyetinde bu- lunmakta olduğuna dair bir | takım sayialar deveran etmektedir. 'Mumaileyhin Amerika'ya da git- mesi melhuzdur. Çelik Miğferlilerin nümayişi BERLİN, 5 A.A. — Çelik mifer. İ liler teşkilâtı Almanya'nın yeniden silâhlanması lehinde propayanda maksadile gayet büyük bir nümaiş yapacaktır. Nazis'lerin propagandası BERLİN, 5 A.A — Nazis'ler ma- hiranc propagandalar yapmaktalarsa 'da bu propayandalarda bzen zevksiz lik görülmektedir. — Berlin'i müfrit milliyetperverlerden bir Webe, teşrih edilecek bir kadavra'nın kalçasından gamalı bir salip parçası kesmiştir. İşsizlik Fransada da artıyor PARİS, 5 A.A. — İşsizlerim mike tarıma sit son haftalık istatistik - ki tarihleri 3 Eri lere nazaran, işsizlerin miktarı 1914 tarihinden g olan bir mile- tra çıkışlar Tamam iğ çen ve işsizlik tazminatı almak baş ye ni kadındır. Geçen sene, ayni devrede yalnız 4,B93 işsiz vardı. Sene bidayetinden beri kaydolunan işsizlerin miktarı şa suretle tahavvül etmiştir. Kânunusa nide 29 bine şubatta 41 bin, martta b azda Belkin mala Gi bin, haziranda 27 bin temmuzda 36 bi, aura 28 bi, eid 50 bm teşrinievvelde 57 bi Girünmizt bir cumhuriyetçi CASTELLON DE LA PLANA, S A.A. — Bu havalideki kara mer- mer ocakları sahibi, hükümete müra- eat ederek İspanyol reisicumhuru için inşa edilecek olan saray malze. smesini meccanen vermek teklifinde ERSEL EE neşredilecektir Mart ayı için listede fazla mıkda da kontenjan vardır ANKARA, 5 (Telefonla) — Yeni kontenjan listeleri tet kikatı bitmek üzeredir. 1708 numaralı kanunda (o muvakket kabul usulünden istifade eden eşyanın bu defaki listeden ha- riç tutulması muhtemeldir. İstanbulda işlenmek üzere gelen ve bilâhara Avrupa'ya ihraç edilen yaprak halindeki Rus tütünleri, tarak, (tesbih ve kaşık imaline mahsus selloit oriant, çuval imaline mahsus keten, Ayintap havalisinde iş- lenen mensucat © için iptidai maddeler, kutuluk ast ha k imali için iplikler ve saire bu meyandadır. Fabrikalarımızın kullandık- ları iptidai maddeler de listeye ithal edilmiyecektir. Dahiliye Bunlar | 160 kalem tutmaktadır. lar serbestçe fabrikaların cekleri beyannamelere müsti niden memlekete girebilece tir, Künunusani ve şubat ayl rından ziyade ithalât mevsim nin başlangıcı olan mart 9 için listede fazla miktarda kı tenjan vardır. Viyanada bir maruken rikası İstanbulda yerli deri i letecek tesisat © yapacaktır Bu müessese için elzem oli mevaddı iptidaiye temin edil cektir. Yeni listelerin tatbikind en fazla kısım İstanbula veril cektir. Listenin ayım on biri de neşri ihtimali kuvvetlidir. vekilinin Adanada tetkikatı ADANA, 4 (A.A.) — Dahiliye Vekili Şükrü Kaya B. dün İslâhiye'de kaçakçılık vaziyetini tetkik ve geceyi Fevzi P, şada geçirmişti Cebelibereket vilâ; Vekil Bey Fevzipaşa'da, etlerile birlikte üç komşu vilâyeti Antep, Maraş alâkadi eden işleri tetkik etmiştir.Bugü n Osmaniye'de, Ceyhanda halk İa temas ettikten sorra Adana'ya gelmiştir. İstasyonda me simle halk tarafından karşılanmıştır. Vekil Bey yarın cenup hududuna mış olduğu tetkik, | töpimen mütalea edecek ve Adanayı tetkikten sonra Erzine gid cektir. Leningrad Sovyet nümune şehri olacak MOSKOVA, 5 (A.A.) — ve merke nesinden Dün neşrolunan icra komiserli icra komitesi kararına nazaran Leningrad 1932 si ,aren Sovyet nümune şehri olacaktır. Bir haftalık üzüm ve incir ihracatımız IZMİR, 5 (A.A.) — Şehrimiz Ticaret ve Sanayi odasmıf üzüm ve incirlerimizin ticari vaziyeti ve ihracatı hakkında & zim eylediği rapora göre 2-11 - 831 tarihinde 3 - 12- 931 rihine kadar İzmir borsasında bir milyon dokuz yüz bin üç yü yirnu kilo incir satılmıştır. Mezkür bir ay zarfında ecnebi mı leketlere vki ihracatımız ise üz milyon altı yüz doksan beş bi dört yüz elli beş kilo üzüm ve üz milyon üç yüz yetmiş iki pil ir yedi yüz on altı kile incirdir. Fransa ile İngiltere galiba uyuşamayorla Bu günkü şerait dahilinde de müsait bir hâl çaresi bulunamayo; PARİS, $ A.A, — Havas Ajan- sinin aldığı malümata göre gümrük tarifeleri hakkında doğrudan doğru ya müzakereye girişilmesine dair o- İarak Fransa tarafından yapılan tek- fe İngiltere hükümetinin — verdiği cevabın umumi hatlarını Fransız bü kümeti ittilâ hâsıl etmiştir. Bu hu- susta alınan malümat bugünkü $0- rait dahilinde müsait bir bal çaresi bulunacağını ümit ettirmeğe pek az müsait bir şekil've mahiyettedir. va 5 AA a “ ee ile yı yapı cak olan, itmadi müzakoratın tehli- beya düştüğünü tahmin ndir lar meclisi İngiltereye “bir heyeti göndermenin lüzumlu 0- edecek- murahhasa bap olmadığımı bazün tetkik M. Ruciman'ın beyanatı LONDRA, 5 A.A. — Anormal ydedilmiş bulunan işsizlerin tarı 92 bin 157 olup bunların 16 bi-| M. R Fransız karsrnamesinin bizi muta» zarrır ettiği şekilde mutazarrır ola- akslı bizim de mukabil. harekete linde herkes tarafından anlaşılma iktiza ML mektnii seal en dok, ümit ediyoruz, vi Ingiliz mena ini haleldar edecek her türlü fark muameleyi gayet ciddi bir nazarı dikkate alıyoruz. Bunu müteakip kamara, mevzu“ bahis mahsulâta ait “e 50 re: yarı m İtil “mer'iyet mev) kölne gireceğini natık olan kararı meyi 37 reye karşı 234 rey ile kabol etmiştir. Fransa ticaret heyeti sea“ habini tehir ediyor Konulacak (Başı 1 inci sahifede) fint zaruri Belediye kıvırcık, dağlıç, kari man, keçi, sığır, dana Gibi Gi ayrı ayrı fiat tesbit satanlar o indirecekler b 3 izalesi için ilk tedbir «| Dan sureti)