26 Ekim 1931 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

(intişar etmemiş kısa sözle) Saraydan bir kaç hatıra Sultan Reşat; çocuk istemezdi ve sarayda bunun için her şey yapılırdı ! age Saraylarda mücerrep ve mü essir ilâğlarla gizli © gizli ço- cuk düşürtmek âdeti, çocuk hâsıl etmekten daha kolay bir iş idi. Yüzlerce kadınların, ikbal- lerin, gözdelerin, — cariyelerin haremde kaynaştığı bir muhit te, padişahlardan şehzadeler- den vukuu umuru âdiyeden o- lan meşru veya gayri meşru, vakitli vakitsiz bir sürü müna- sebetlerin mahsulü zevklerini henüz rüşeym £ halinde iken en kolay tedabir ve £ vesaitle yok etmek haremi hümayunun iç yüzüne ait mahrem ve mek- tum âdetlerden Fakat Sultan Reşat, kendi kadınları ve ikballeri hakkında sırf şahsi bir o düşünce, şahsi bir maksat için buna cevaz ver mişti Çünkü kendisi yalnız (bir evlât) yetiştirmek isterken her nasılsa sahip olduğu (üç ev- lât) v çok görür, artık bir da- ha çocuğu olmaması için de, haremlerile ikballeleri ve müs tefrişeleri tarafmdan tedabiri mahremanede bulunulmasına son derecede dikkat ederdi. Hattâ, ikbal ve müstefrişe- inde mutlaka çocuk hâsıl etmek arzusunda bulunanları çırak çıkartır, bir e kadın için pek tabii gördüğü evlâda ma- likiyet arzusunun husul ve tat- hariçte münasip gör “düğü birine kendi elile tenkih ve tezviç ederdi. * — Saray dahilinde, o kalaba- rik muhitte ana oğul, akraba ve taallükat muhabbetleri, ha- riçtekiler gibi değildi. H lık, veya vefat vukuunda ta teessürde İâkayt bir vaziyet te kalırlardı. Ortanca mahdumu Necmet tin Efendi vefat ettiği gün, huzurunda taziyetkârane söz- lerle teessürünün tahfifine ça- lişan en yakın bendegünm. birine sarfettiği atideki sö evlât hâsıl etmemek hususun. daki maksat ve mülâhazasının isabet ve hakikatini, ve teessü rünün derecesini gösterir: — Bizler esasen milletin sır tında azim bir yük mesabesin- deyiz.. Ben bir evlât kaybettim fakat millet bir yükten daha kurtuldu! —4— Almanya imparatoru ikin- ci Wilbelm'in İstanbulu ziya- reti tarihinde idi, bir gece im- paratora kı dilen ziyafetin hitamından sonra, Sultan Re- şat kendi hususi odasında is- tirahat ediyordu. En nafiz ve yakın bendegâ- nından olan £seresvabi bey, Hünkâra hitaben: — Efendimiz. İnşaallah ke mali şan ve şerefle, zatı şaha- meniz de imparatora Berlinde iadei ziyaret buyurursunuz.. Temennisinde bulunmuştu. Bu temenniyi (o kendisinin de memnuniyetle telâkki etmesi. leri Yazan: İZZET ZİYA ne intizar olunurken, bilâkis seresvabinin bu sözü (üzerine Sultan Reşadın çehresi atıl dı, canı sıkıldı, şu cevabı ver- di — Bu sözü sakın başka bir yerde sarfetme.. Beni oraya sü | rüklemeğe ( kalkarlar.. Ben, mensup olduğum memleketin bir çok medeni mahrumiyetle- ri önünde, Avrupa payitahtla- rındaki o harikulâde terakkiya tı görmek istemem, buna ta- hammül edemem.. Hem de böy le bir seyahat, memlekete hiç bir faide de temin etmez.. Be- ni Eskişehre, Konyaya, Erzu- ruma, Sivasa götürsünler razı- yım, memnun olurum. Çünkü bu seyahatimden ben şahsan istifade edeceğim gibi, fazla o- larak ta memlekete bir çok fa- idelerim de dokunabilir! Halbuki yapılması takar- rür eden bir seyahat için yaşlı- lığmdan ve seyahatte herkese bâr olmak istemediğinden bah sile bütün teklifatı reddetmiş- ti. m Sultan Reşadın ahlâk ve zacile, biraderi olan Vahdetti. nin bir çok tabiatleri, setiyele- leri daima ehline terkederdi. Yegüne meziyeti de bu idi. Halbuki Vahdettin de tama men onun aksine idi. Saltanat- lar devrinde hep bu ıttıratsızlık lar, şahsi huyların memleket siyasetinde yaptığı akislerdir ki, millet dürüst bir idareye nail olamaz, akılsız padişahla- rm müdahalelerile dahili veya harici siyasetlerde sağlam bir istikrar yerine pamuk ipliğine herdem tebeddül v. havvüllere müstait, O haricin emniyetini selbedici güna gün, renk renk idareler görülürdü. Vahdettin, kendi şahsında tevehhüm ve iddia ettiği (kur- nazlık) hassasile (o övünürdü. Bilâkis halk, bu hassanın ma- dei telmihen onu, (ah ve hareketlerinde müstebit bir şahsiyet idi: Onun en zayıf da- marlarından biri, ve hattâ baş- lıcası para idi. o Kardeşi olan Sultan Reşadı hiç bir gün men faatsiz, maksatsız ziyaret et. Bütün ziyaretlerinde, bir ta kım yapılması müsteb'at ta Lplerle birlerini icin dar di. Bir gün, gene bir para işi için Sultan Reşadı sıkıştırıyor, bin bir sakim mütalealarla bu paranın doğrudan doğruya ha- zinci maliyeden verilebilmesi için kardeşinden irade ısdarma çalışıyordu . (Devamı var) m Romanyada Mali vaziyet Marmaros bankası gişelerini kapattı BÜKREŞ, 24 A.A. — Mar marosh bankasının gişelerini kapaması doğrudan (doğruya bankanın dahili vaziyettindeki müşkülâttan ileri gelmiştir. Maliye nezareti ile milli banka bankaların da müşkül va- Ziyette olduklarına ait işaa olu nan haberleri tekzip etmekte ve bu suretle serbestçe yapılan banka muamelelerine zarar ver isteyenlere mâni olmakta- ir, Mübalağalı olan bu haberle- rin aslı ve esası yoktur. Lord Reading Londraya döndü LONDRA, 24 A.A. — Ha- riciye nazırı Lord Reading bu akşam Cenevre'den buraya av- det etmiştir Bir mahkümiyet kararı! ii CHİCAGO, 24 A.A. — İrat vergisini vermediğinden dolayı mahkemeye verilen Alcaponie 11 sene hapse ve 50 bin dolar para cezasma mahküm edilmiş tir, M. Pilsudski'nin sıhhati BÜKREŞ 24 A.A. — Grip- ten sonra mareşal Pilsudskinin sıhhati düzelmiş ve hararet ta- | bi şeklini almıştır. e Nekahat hali daha birkac gün devam e- decektir Japonya kabul Etmiyor Akvam meclisine yeni bir proje verdiler CENEVRE, 24 A.A, — Ce- miyeti Akvam Meclisinin uzun ve çetin celsesi esnasında Ja- pon murahhası, meclisin ve bil hassa M. Briand'm musirrane taleplerine rağmen meclisin ke rarmı kabul edemiyeceğini be- yan etmiştir, İngiliz ve İspanyol murah- haslarının müteaddit sualleri- ne karşı, Japon murahhası tah liyeden evvel Çin tarafından kabul edilmesine Tokyo hükü - metince lüzum gösterilen esas- h noktaların neden ibaret oldu | ğunu söylemekte imtina etmiş tir. Meclis, kat'i bir karar ver- mek üzere saat 16 di (tekrar toplanacaktır. Saat 16 da Lort Cecil ile M. Yuchizava arasın- da muhavere başlamıştır. Ja- pon murahbası, Japonya hükü- meti tarafından tahliye mesele sine müteallik olarak serdedi- len esaslı şartları tekrar eimiş tir, Mumaileyh kendisinin gay ri sarih olan metninden vazge- çerek 16 teşrinisani'yi tahliye larak tesbit eden mecli inin metnini kabul etmiş Ne istiyorlar? CENEVRE, 24 A.A. — Ja- ponya'nin — Cemiy we mukabil projesini vermiştir. Bunda tahliye keyfiyeti, Japon ile Çin arasında Japon tebaası- Bin emnü selâmetini temin ede cek esaslı prensipler hakkında Japonya ile Çin'in mutabık kal masına tabi tutulmaktadır. Mukabil proje bitaraf mu- rahhasların tahliye müzakera- tma iştirakinden bahsetmiyor. Proje, vee eti Akvamın önü- Japonya hükümeti, son Ja- pon seferinin şrmendiferler mn takasında geri alınacağı tarihin tasrihi mümkün olamadığı mü taleasında sabitkademdir. Akvam meclisinde CENEVRE, 24 A.A. —M. Briand” ın riyaset ettiği celse- idayetinden itibaren Çin murahasıM. Sze,meclisin müza kerelerine ve Amerika'nın mec liste temsil edilmiş olmasına rağmen Mançuri'deki Japon as keri işgalinin beş haftadan be- ri devam etmekte olduğunu kaydeylemiştir. Efkârı umumiye bu hal mu vacehesinde pek tabii olarak sulhü idare eden makinede bir bozukluk mevcut olduğuna ka- rar verecektir, Çin - Japon ihti- lâfı, Cemiyeti Akvamı bidayeti teessüsünden beri uğraşmış olduğu meselelerin en vahimlerinden biri muvace- hesinde bulundurmaktadır. Bu buhran, Cemiyeti Akvamın sa- lâbiyet ve hakimiyetini tecrü- be mihekine vurmaktadır. Çin murahhası, Çin için en ehem- miyetli telâkki edilen noktala- rm halline sit hiçbir - neticeyi muhtevi olmamasına rağmen meclisçe ittifakla karar altma alınmış olan muhtırayı kabul hususunda hükümetinin kendi. sine mezuniyet vermiş olduğu- nu söylemiştir. Mukabil proje reddedildi CENEVRE, 24 A.A. — Celi Japon ! miyeti Akvam meclisi mukabil projesini - Japon mü- messilinin bir muhalif reyine karşı - ittifakla reddetmiş, mec | karar suretini Çin mümes de dahil olduğu halde itti- I eylemiştir. Japon aleyhte rey vermiş- tir. Meclis içtimalarını 16 teşri- nisaniye tehir etmişti meclisin kabul eltiği karar suretinin manevi kıymetine “dikkati celbetmiş, Japonyanm da 16 teşrinisaniye kadar bu kararı kabul edeceği ümidinde bulunduğunu . söyle- miştir, Meclis azası M. . Briand'r meclis müzakerelerini idare hu halletmeğe | ERLER m | Atinada nümayişler ATINA, 24 A.A. — Etnos gazetesi muhabirine Kıbrıs va- | kayii hakkında beyanatta bulu nan M. Venizelos, İngiltere ile Yunanistan arasında bir Kıbrıs meselesi mevcut olmadığını söylemiş fakat İngiltere hükü- meti ile şimdiye kadar hukuku hu talep için kanuni tariklere müracaat etmiş bulunan Kıbrıs | İılar arasında mevcut ihtilâflar hasebile halkın son günlerde as ker ve polis kuvvetlerine karşı müsellâh hücum ve mukave- met hareketlerinde bulunmuş ve Nicosya'da valinin ikamet ettiği sarayı yaktığını söyledik ten sonra bu hareketlerin bü- yük Britanya hükümetinin mü samahakârlık hislerini rencide etmiş bulunduğunu ilâve eyle- miştir. M. Venizelos hareket müret tip ve müşevviklerinin bu tar- zın tahaddüsünü istemedikle- naat kuvvetini de nefisl8rinde bulamadıklarını söyleyerek vu kua gelen hâdiselerden teessür hissettiğini beyan etmiştir. Yunan Başvekil adanın Rum matbuatı tarı a din- bilmi, bira hetice çık- miyacağına'dair tavsiyelerde bulunmak istiyeceğini söylemiş tir. Atinada da arbedeler oldu ATİNA, 25 A.A. — Yuna- nistanla birleşmek maksadına müstenit olarak Kıbrıs'ta baş gösteren hareket lehinde nüma yiş yapmak istiyen yüksek tah sil talebesile”* Zabıta arasında bir takım arbedeler çıkmıştır. Bir kaç kişinin vücutlarında bu arbedeler yüzünden bereler hâ sıl olmuştur. Yüksek tahsil talebesine ait cemiyetler Kıbrıslılara tebrik İ telgrafları göndermişlerdir. M. Grandinin seyahat BERLİN,24 AA.— Grandi'nin Berlin'e em münasebetile M, Brüning, Ste- fani Ajansının bir muharririne beyanatta bulunarak M. Musso lini'nin Almanya tarafından vu | ku bulan davete icabet edeme- mesine müteessif olduğunu be- yan etmiş ve fakat Hariciye ra Zirmin gelmesini memnuniyet- le selâmladığını söyliyerek A. ğustos ayından vehamet kesp- etmiş iktısadi buhran âcil ve müşterek tedbirler ittihazımı za ruri kılmakta olduğunu ilâve etmiştir , İ Mumsileyh demiştir ki: Son | senelerde ittihaz etmiş oldukla rı kararlar cihanı sulha kavuş. İ turmiak ve islâh etmek arzusun dan mühim olmuş olan memle. ketler mümessilleri O arasında vuku bulacak temas ve mülâkat larm müsbet neticeler tevlit e- deceğini ümit etmek isterim. İtalyada zelzele ROMA, 24 A.A. — Pelun. go'da şiddetli bir hareketi arz- hissedilmiştir. Bunu hafif bir kaç sarsıntı takip etmiştir. Zel. zele şehirde panik tevlit eti de hasarat kaydedilmemi susunda gösterdiği muvaffaki- yetten dolayı hararetli surette | tebrik etmiştir . Taerruz devam ediyor - TOKYO,24 A.A. —200 kadar muntazam Çin © askeri, Müukden civarında kâin Süel tog'a dün öğleden sonra taar- ruz ederek telgraf ve (telefon hatlarmı kesmişlerdir. o Muk- dendeki küvvetler arasında tef rik edilerek gönderilen iki bö. lük bunları dağıtmıştır, İ ve burada söyledi İ M. Hoover ile M. Laval, dün- İ hakkında diyor ki: Fransız ef- Bu hâdise, Manrçuri'de Ja. pon askerinin mevcudiyetinin muhik olduğunu ve hali hazır. | da geri alınmasının imkânsızli. | ğını göstermektedir. ! Son buhranlar Ve Italya M. Venizelos VE İM. Mus adada cıkan son hâdiseler... | solini Faşistleri mücadeleye davet ediyor.. NAPOLİ,24 A.A, M. Mussolini büyük bir balk küt- esinin alkışları arasında hükü- met konağına giderek hükümet ve fırka erkânını kabul etmiş- tir, Bunu müteakip M. Mussoli- | ni Maddoloni sarayma git utukta ev velâ beynelmilel havadislerden bahsederek demiştir ki: “Bir takım iktısadi ve siy! si buhranlar Avrupa devletle rinden bazılarını müteessir et- miştir. Halbuki Faşist İtalya, bu buhranlara karşı sağlam va- ziyelini muhafaza eylemiştir. Dünya biliyor ki liret çalışkan bir milleti ve kuvvetli bir hükü meti temsil etmektedir. Buh- ran devam edecek dahi olsa. i- Ecnebi istikrazlarını reddet miş olmamız, bizi iktısadi saha da mümtaz bir mevkide ve ma- nevi sahada emin bir vaziyette bulundurmaktadır. Faşizm ye- ni bir medeniyetin banisidir.” M. Mussolini, bütün Faşist- leri müşkilâta henüz zail olma mış nazarile bakmağa ve müca deleye devam eylemeğe davet etmiş ve Faşizm aleyhtarı dö- küntülere karşı şiddetli bir li- san kullanarak sabir ve adalet vazifesine devam lüzumunu kaydeylemiştir . Amerika ve Fransa VAŞİNGTON, 24 A.A. — yanım iktisadi vaziyeti hakkın- daki müzakerelerini bu sabah bitirmişlerdir. Hariciye nazırı M. Stimson ile Maliye müsteşa rı da bu mülâkatta hazır bulun muşlardır. Fransız gazetelerinin mütaleaları PARİS, 24 A.A. — Libert& gazetesi ington (seyahati kârı umumiyesi, Amerika tara- fından yapılan resmi bir taah- bütle Avrupa'da sulh tarsin e- dilmedikçe Fransa'nın dolar i- çin mücadeleye atılmağa ve Al- manya'ya yardımda bulunma- ğa mecbur edilmesini isteme- mektedir . Enpransigeant gazetesi, M. Laval'in seyahatinin en vazıh neticesi yüzlerce Amerikan ga- zetesinin Amerika efkârı umu- miyesinin bir kelimesini bilme diği emnü selâmete müteallik ilk hakikatleri 48 Amerika hü- kümetinin kulaklarma eriştir- mek olacağını yaziyor. Gerek yeni ve gerek eski dünya, sulhü tehdit eden yegâne millete me Fran izüncü defa olarak katlanacaktır. Fa- kat hiçbir şey mukabilinde ol- maksızın fedakârlık O yapması aslâ mümkün değildir. Neticeler VAŞİNGTON, 24 A.A. — M. Laval sabahleyin müt sıslarla görüşmüş, herhangi bir beyanatta bulunmak istememe miştir. M. Laval, biraz sonra M. Ho over, M. Stimson ve om M. Mills ile görüş- bulmuştur, M. Laval görüştüğü Ameri- ka devlet adamlarının göster- dikleri samimiyet ve muhalâ- sattan memnun kaldığını söy- lemiştir . Resmi tebliğ VAŞINGTON,24 A.A.— Bu akşam, beyaz evden neşredi len resmi bir tebliğe nazaran, M. Hooverle M. Laval'in ayrı ayrı her iki hükümetin cihanm iktrsaden ihyası için takip ede- cekleri siyaset hakkmda mük& lemelerine başlamış oldukları anlaşılme!lıra dır, Balkan konferansı bu: ün Meclis salonunda toplanacak Gazi Hz. murahhaslara hitaben bir nutuk irad edecektir.. ANKARA 25 (Telefonla) — Bal| kan konferansı azaları yarm burada bulunacaklardır. İstasyonda Ankara valisi Nevzat, Belediye reisi muavini| leri ve Meclis Reisi Kâzem Paşa ta Hâzım ve Hariciye vekâletince ta! rafından kabul edileceklerdir. yin edilen mihmandarlar tarafından| © Konferans Meclisin umumi salo” istikbal edileceklerdir. e Misafirlerin | nunda bir içtima aktedecektir. e cümlesi istasyonda Balkan Birliği madan sonra murahhaslar Gazi çift- bayrağı ile süslenmiş. otomobillere e İzaz edilecekler binerek tarihi ve yeni Ankarayı gez dikten sonra Ankara Palasta istira- hatlerine tahsis olunan salona gele- ceklerdir. Tevfik Rüştü Bey. murahhaslar | şerefine 250 kişilik bir ziyafet vere-| cektir, Ziyafette İktisat vekili ve İk tısat vekâleti erkânile matbuat mü- Yeni sene bütçesi Vekiller heyeti bütçe hakkındaki kararını verdi a ANKARA 25 (Telefonla) — Tera vekilleri heyeti 932 bütçesinin muza keresini bitermiştir. Hükmet teşkiltâı esasiye kanunu mucibince küşadı gü- nü Millet Meclisine tevdi edeceği yeni bütçeyi 831 bütçesinin aynı olmak üzere 188 milyon lira olarak takdime karar vermiştir. Hükümetin ba kara- rma sebep yeni bütçenin Millet Meclisinde tetkikine başlanmasına daha asgari beş ay olmasıdır. O zamana kadar 931 bütçesinin tatbikatı ilerile- müş bulunacak xe yeni varidat ye tesbit olunurken daha esaslı malü- edilmiş bulunacaktır. Ni ürakeresine başlarken bül tatbikat devresinden alacağı fili neticelere istinaı e üzeri, ilâtri: bir tezkere ile Millet Meclisine bildi. aylık tatbikatından alınan neticeler tam kâfi olmamakla beraber yeni sene varidat büt gesinde bir mikdar tenzil yapmak lüzumunu hissettirmektedir. Dahiliye vekilinin tetkik seyahati ANKARA, 25 (Telefonla) — Dahiliye vekili Şükrü Kayu B. önümüzdeki hafta bidayetinde cenup vilâyetlerinde tetkik 66 yahatına çıkacaktır, Vekil Beye bazı zevat refakat edecektir. Vali Muhiddin B. i dahiliye vekili kabul etti ANKARA, 25 (Telefonla) — İstanbul (valisi Muhiddin Beyle fen işleri müdürü Yusuf Ziya B. Dahiliye vekili Şükrü Ka- ya B. tarafından kabul edildiler, Hariciye vekili Tevfik Rüştü B. dün Gazi Hz. tarafından kabul edildi. ANKARA, 25 A.A. — Hariciye Vekilimiz Tevfik Rüştü B bugün şehrimize gelmiş ve istasyon'da B. M. Meclisi Reisi Kâ zım Paşa, Riyaseti Cumhur kâtibi umumisi Tevfik ve seryavo Rüsühi Beyler ve icra vekilleri heyeti, vekâletler ve sefaretler er: kânı tarafından ilmişti Vekil Beyi lamış ve müzika selâm ha- vası çalmıştır. Vekil Bey doğruca Başvekil Paşa Hz. lerinin nez dine gitmişler ve müteakiben Reisi Cumhur Hazretleri tarafın- dan kabul buyurularak öğle yemeğine alıkonulmuşlardır. Diyarıbekirde atletizm müsabakaları DİYARIBEKİR, 25 (Hususi) — Dün atletizm müsabaka. larının bir kasmı yapıldı. 1500 ve uzun atlamada Diyarıbekir at letleri birinci, Elâzizliler ikinci geldiler, Bugün Elâziz - Van futbol müsabakasmda, Elâzizliler sıfıra karşı iki ile gelip geldiler. Oyun çok heyecanlı oldu. Vanlılar sür'at ve mukavemet itibarile Elâzizlilere faik idi- ler. bulunacaktır. Murahhaslar ziyafetten sonra Mül let Meclisinde Reisicümhur Hazret: vinde Riyaseticümhur orkestrası W rafından verilecek konserde bulun duktan sonra istasyona dönerek İs tanbula hareket edeceklerdir. Gazi Hazretlerinin yarn Balkar murahbaslarına bir nutuk irat etn leri dür. İcra memurunu öldürenler yakalandılar SİNOP, 25 (Hususi) — lere icra memuru Zühtü Beyi gece merdivenle hanesine girerek öldüren üç katil vilâyet müstantiki Ali Ulvi Bey tarafından tevkif olunmuşlardır. Şurayi devlet azasından Haydar Bey tekaüt ANKARA, 25 A.A. — Devlet Şurası azasından Haydar Be- yin 65 yaşına girmek hasebiyle tekaüdü yapılmıştır. Bu müns- sebetle yapılan merasimde Başvekil İsmet Paşa Hz. lerinin sep keten yüksek hizmetlerini takdiren mumaileyhe gönderilen mek tup alkıslar arasında okunmuştur. İtalya hariciye nazırı Berlin'de BERLİN, 25-A. A, — İtalya Hariciye Nazırr M. Grandi bu raya gelerek saat 11 de M. Brüning'i ziyaret ve günün muhtelif meseleleri etrafında 45 dakika kadar görüşmüştü, * hati koruma teşkilâtıma Tahsisat kabul edildi PARİS, 24 A.A, — Milli ci- hazlanıma programının üç mil- yar franklık kısmı da dün na- zırlar meclisi tarafından tas- vip edilmiştir. Bu yeni da ziraate 690, nafra işlerine 500, deniz limanlara 500, sıh 350, Hüsrev B. Ankara'd ANKARA, 25 (Telefonla) — Tahran böyük elçimiz Hüs” rev B. bu sabah şehrimize gel: miştir , kasma. | mam masrife ve mektep ( inşasın! 300 milyon frank tahsis alum muştur,