25 Eylül 1931 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

45 EYLÜL 1931 3 ncı sene, No: NUSHASI 5 KURUŞTUR CUMA İngiliz lirasının kıy- | * metten düşmesi.. Bu sukutun sebep: Bösünuharririmizden (Tele a) — Bütün dünyayı alâ- r eden mühim bir mesele yPir para olmaktan çıkmış a unuyor, İngilterede 1925 se “inin ilkbaharında ilân edil | $ olan altın esası muvakkat avdile bir kaç gün evvel il in 1918 den 1925 senesine ka- r sarfedilen emekler ve İngi- > milletinin katlandığı feda- lıklar herkesin malümudür- iyük Beritanya bu mücadele ım maddi ve manevi V Wi arttı, © Bu parlak vaziyet ON günlere kadar devam edip Bidiyordu. Acaba İngiliz mille- niçin meydan veriyor? er halde İngiliz milletine pek i âni bir karar ile feda ede- in bükmetmeli ki va- lir mahiyet arzediyor. Şurasını ilâve edelim ki, İngi iz Yirasının bugünkü vaziyete irie hiç ihtimal verilme Yanın umumi i Bun olmadığını iddia edenler İngilterede kredinin azalma im sınai buhrana, işsizliğe el sil memlekette çekilen umu- Mİ ıztıraba belli başlı sebep ©- İsrak 1925 senesinde tatbik olu nakit siyasetini gösteren- İ e Sok olmuştur. Vaka tatbi t sahasında bu iddiayı teyit de» bazı hareketler yok değil Ür. Son asırdaki inkişafını yeci derecede kömür ihraca 'â medyun olan İngiltere para- iü tamamen altın vabidi Kiya ine ireg ettiği için reka Yahasında büyi ük: müşkülâta İ j,9ruz kalıyor. Bundan başka giliz ihracat emteasmın bun- müteessir bulunduğunu İn Dün başlıca sebebi altın esasına ) 'cu siyaseti olduğunu söyle- an ler vardır. İngiltere tarihin 1, avakıb, barile pek vahim | yılan büyük grevin de bu na- i siyasetinden doğduğuna ka- İ © olanların sayısı da pek çok- vr. Kanartimizce meselenin — Ziyade tetkike değer tarafi tüy malıdır. Ortaya atılan bü- ii bu mütalealar doğru olsa düş, meshur ve maruf (Siti) yi Na Yanım mali merkezi olmak- e» çıkaracak, onun daima em- yayi ve kudret ifade eden ha- aşını bozacak kadar kâfi ve & ip yetli bir sebep olabilir mi? “diselerin seyrinden ve muh- ia memleketlerdeki tecrübe» sl şu hakikat yeniden anla * ki iyi ve mazbut bir devlet liyesi olmadıkça sağlam pa- 2 mevzuu bahsolmaz. Müteva- — bir bütçe müstakar paranın Şı, saslı, en iptidai bir şartıdır. rası muhakkak ki parayı al- ik. €sasına irca ettikten ve mi- ağpisiz fedakârlıklar mukabi- | he Senelerce istikrarını mü- NA aza ve müdafaa ettikten son İ A birden bire karşılığından tak, rum etmek onu gayrı müs ar bir hale sokmak İngiliz | | şibarına, Londra piyasasına İman tedbirler - bu sukutun eki muhtemel tesirleri - Tü ilmiştir. Altın esasına avdet | ıya mal olmuş olan bir ne- | tilteredeki iktısadi depersiyo | leri - buhrana karşı “Sukutun Türkiye- rk parası- nın talii emniyet altındadır. ye hareketlerinde İen şey senelerce, ca süren itibar deni- hattâ asırlar- devamlı ve metodik inde kazanılır, fa- arın yeni Hürü bile İngiliz lirasının, İngiliz itibarınm uzun müddet i emniyeti bulacağı şüp . Muhtelif memleketler- deki para buhranları bizi bir müşahedeye daha sevketmekte dir. İktisadi muamelât ve mü- İ masebatında diğer milletlerle rabıtası olan her milletin para- #mn mukadderatı münasebatı- nın derecesine göre, diğer dev- letlerin mali politikalarının te- sirine maruz bulunmaktadır. Şüphe yok ki Almanyanın ge çirdiği tehlike ve düştüğü müş kül vaziyete İngilterenin bu olmuştur. Avrupa borsalarının ekserisinin kapatılmasına zaru ret hasıl olması da bunu göste- riyor. Milli paralarının karşılı- ğı İngiliz lirası olan bazı mil- letlerin paraları da tehlikeye düşebilir. Bu münasebetle mil- ii paramızın müdafaa ve istik- rarını temin için hükümetin it- tihaz ettiği tedbirleri ve aldığı İ neticeleri etle hatırlamak tabii bir kadirşinaslık olur. Tür kiye kendi hususi şeraiti içinde mali ve iktisadi vaziyetini sey rini ve avakibini iki sene evvel görmüş, büyük tehlikelere mâ- ni olacak en pratik ve en makul tedbirleri almıştı. Geçen her gün ve muhtelif memleketlerde geçirilen her tecrübe İsmet Pş. hükümetinin bu tedbirlerdeki | isabetini bir kat daha teyit edi- yor. İki sene evvel vaziyetin i- cap ettirdiği bu müsmir ve müs bet tedbirlere istihfaf ile bakan lar, hattâ son zamanlarda bile bu tedbirlerin Türkiyeyi tecrit ettiğini,Türkiyeyi kapalı bir ku tu haline soktuğunu büyük bir otorite ile söyleyenler daha ev- vel Almanyanın bu gün de İn- gilterenin aynı takyidatı koy- malarına, aynı tedbirleri alma- larına acaba ne diyecekler?İngi liz lirasının âni olarak kıymet- ten düşmesi ve gayrı müstakar bir para halini alması milli pa- yanıza itimadı olmayanlar ve her çareye bas vurarak serveti- ni dövize tahvil edenler için de bir ibret dersi ii etmez mi? ngiliz Jirasınm düşmesi a< a piyasada ne gibi tesirler yapacak? - Her halde bu sukut ihraçat eşyamız ve harici satr- şumız üzerinde tesir yapınoktan hali kalmayacaktır. Bu tesir da ha ziyade 21 eylülden evvel ya pılmış satışlarda, akde mukavelelerde, girişilmiş e hütler kendini hissettirece! tir, Esasen bir paranın a dinde her bir tahavvül, ine meydan açar. ©U sr rm “ğer bir kısmın ise tabinti- mamriz ia, Bu itibarla İn- giliz lirasının sukutü da döviz- ie alacağı olanları zarera > kacak, borelu bulunanları da "uracak demektir. İngiliz österdi ki paranın i8 e kanun i 'da altın esasının kan Teiimi y ile kabul ve ilânı e o esası bayat /dame ve müdafaa derecede zordur. imi tın esasının Kapa as igin yalanı kredinin kontrolü kâfi değildir, altın ha- üyakabesi şart reketlerinin de m' tır. | günkü halinde mühim bir âmil | MİRİ m mii LE Vaziyet Ankarada ehemmiyetle takip ediliyor!.. Ihracat tacirlerimiz vaziyetin inkişafını bekliyorlar. i Son hadiseler hükümetimizin ötedenberi aldığı! tedbirlerle en emin ve en feyizli hattı hareketi seçmiş olduğunu birdaha teyit ediyor ANKARA (Teletonla) — İngiliz lirasının düşmesi burada dikkat ve ehemmiyetle takip ediliyor. , Bu hareketin seyri ve Londra hükünüetinin aldığı takyidi tedbirler bundan iki sene evvel milli paramız: korumak için hükümetçe derpiş edilen mü- dafaa tedbirlerini hatırlatıyor. İsterlin'in sukutu Türk parasını | koruma kanunu ve kambiyo kararnameleri sayesinde ne Mali- ye vekâleti için, ne de milli bankalar için hiç bir zarar verme- miştir, Yeni İngiliz tecrübesi Ankaranın resmi ve kisusi ma- hafilinde yeniden şu kanaatin kökleşmesine sebep oldu. Ne gi- bi itirazları davet eder ve ne kadar fedakârlıklığı icap ettirirse ettirsin bütçenin mütevazin bu lundurulması, resmi ve hususi hayatımızda âzami tasarrul esası, nihayet ticaret müvanezene- mizin tanzirzi her ieşebbüsümüzde göz önünde * bulundurmağa mecbur olduğumuz esaslardandır. *.. aziyetimiz emin ve İl Büyük “Reis Ankara- İ ya avdet buyuruyor Süsen usa İngiliz lirasının kıymetten düş mesi üzerine hâdis olan © vaziyet daha normal bir şekle girmiş- tir, Cihan mali vaziyetini — alâkadar eden bu hal temamile müstakar bir safhaya girmediği için, birçok müş- kilât ve endişeyi mucip olmaktadır. evesenmarsasmmassssmersssa0 saanen manssamene erman semana een vans myo ssereakasıne Bu müşkilâtm da zamanla ve umu- mi vaziyetin istikrar o nisbetinde zail olacağı şüphesiz addedilmekte- dir, İngiliz Birasınn ve İngiliz dev- let eshamının sukutu ve cihan bor. salarımın bir çoklarında vücude ge- ördiği panik, şüphesiz ki bizi de (Devamı 6 ıncı sahifede) Çinliler Cenevrenin kararını bekliyorlar.. Japonların Harbin'den sonra ileri harekâta devam etmiyecekleri anlaşılıyor Çinliler işgal edilen yerlerdeki Japon müesseselerine bombalar atıyorlar ordusunun tahaddüşünden beri bura daki vaziyet gitgide vehamet kesbet mektedir. TOKİO 23 (A.A.) — Bütün Ja- pap kıtantı cenubi Mançorideki de- Miryolu mıtakasına doğru geri çekil mektedir. Mukden ve Chângehun şehirlerinde halâ Japon askerleri bu lunmakta ise de bunlar bu şehirlerin idaresine müdahele etmemektedir. Japon müesseselerine bom- balar atıyorlar TOK10, 23 (A.A.)—21 gecesi, Çinliler Harbin'deki sekeri heyetinin bulunduğu Japon konsoloshanssine ve Eylül | Japon | binaya | ban de Yokohama ve Cowre sı binalarına bombalar atmışlardı sı o al gr Kiun'da sakin Japonların vaziye. ti vahimleşdiğinden Japon ordusu 21 eylül akşamı bir kıt'a asker gön- dererek bu şehri işgal ettirmiştir, | TOKİO, 23 A.A. — Cöüre hudu l dunun şimalinde Çin © toprağında kâin bulunan Chien-Tao'da Çin me: | murlarının tahriki yüzünden 21 ey. lülde bir isyan zuhur etmişt pon mektepleri ile Japon demiryol rna sit binalara ateş verilmiştir, emi Fua-Chag'dan hareket | eden bir Çin fırkası bu şehre doğru yü (Devamı 6 ıncı sahifede) , Siirt Meb'usu M Sahip ve Başmuharriri Umumi Neşriyat ve Yazı Müdürü ETEM İZZET AHMUT r ii eiliz Reisicümhür Hz. dün Sarayda meşgul olmuşlar. dır, Büyük Reisin bugün ve- İİ ya yarın Ankaraya avdet | büyuracakları istihbar edil: | miştir. Ismet Pş. Bugün Ankaraya Gidiyor.. Baş vekil dün Fransız sefirini ve ayan azasını kabul etti , Şehrimizde bulunan (Başvekil | İsmet Paşa Hazretleri o dün sabah saat 11,30 da Dolmabahçe sarayını teşrif etmişlerdir. Paşa — Hazretleri sarayda Fransız sefiri M. Conte 'de Chambrun ile şehrimizde bulunan Fransa âyanı ikinci reisi M. Rabiyer i ve âyan azasından ve © sabık muz- zarda M. Reynaldy'i ve yine sabik nazırlardan ve meb'usundan Palma- de'i kabul etmişlerdir. Bir müddet i ol “ İsmet Paşadan çok samimi intibolar in ayrılmışlardır. Bu zevat © İsmet Paşadan ayrıldıktan sonra kendileri- ne Dolmabahçe sarayı gezdirilmiş- tir. Heyetin gördüklerihüsnü kabul. ! den pek salitekmsdli oldukları ve| Dolmabahçe sarayından memnuni. | yordu, İsmet Paşa Hazretleri dün öğle- den sonra Heybeliyi teşrif etmişler İ ve rahatssx olan biraderleri Rıza Be. yi ziyaret etmişlerdir. Başvekil Hazretleri bugün Anka- raya avdet edeceklerdir. Kendileri. e Hariciye vekili Tevfik Rüştü B. in refakat etmesi muhtemeldir, i Başvekil Paşanm Ankaradan İs- tanbula ne gün dönecekleri ve Ati- naya ne gün gidecekleri henüz ma- lüm değildir. benimi Saracoğlu Şükrü B. Amerikan mahafili ile temasa gidiyor Hariciye Vekili Tevfik Rüş- tü Bey dün saat 17 de Darülfü- nuna gelerek Balkan konferan- sıreisi Hasan Beyle iki saat ka- dar görüşmüştür. Hasan Bey Vekil Beye konferans için şimdiye kadar yapılan hazırlık lar etrafında izahat vermiştir. Tevfik Rüştü Bey Darülfünun emini Muammer Raşit Beyi de makamında ziyaret ederek çey« rek'saat kadar görüşmüştür. müstakardı re ai Hariciye vekili Tevfik Rüştü B. Dörülfünuna girerken Yunanlılar Balkan konferansı için bir bayrak gönderdiler Hariciye vekili dün Darülfünuna giderek, konferans reisi Hasan beyle görüştü.. Vekil Bey akşam geç vakit Da- rülfünundan ayrılmıştır. Siyasi ve içtimai komisyon dün de top lanarak, mesaisine devam et- miştir. Komisyonlar her gün muntazaman mesailerine de- vam etmektedirler. İkinci Bal. kan konferansı ve Balkan birli ği Türkiye milli şubesi umumi kâtibi Ruşen Eşref Bey dün bir J «(Devamı 6 ıncı sahifede) Futbolcularımız ve eskırimciler gitti.. Yunanistanda son tespit edilen rekorlara nazaran yetle ayrıldıkları müşahede olunu- | atletlerimizden Balkanyata iştirak edecek o lan milli takımımız ve eskirim ekibimiz dün #kşam 19,40 da Sofyaya müteveccihen hareket etmişlerdir. Ekiplerimiz çok büyük bir ka- Vabalık ve sporcular tarafından teşyi edilmişlerdir. Yazdığımız Sabık Maliye vekili Şükrü Beyin yakında Türk bankacıları b de Amerikaya gi: pm deceği haber alın- maştar, istidlâl olundu- ğuna nazaran Sa- & racoğlu Şükrü B. Amerikada rical İ ve mehafili Mali ye ile temaslarda bulunacaktır. Ma- İ amafih bu temas ların mahiyetini şimdiden tayin et mek kabil değildir. YENİ Si ŞUKRU BEY | bey refakat etmişlerdir. .. Gidenler şunlardır: Nihat, Burhan, Rebii, Avni, Fikret, Muzaffer, Niyazi, Hüs- nü, Hakkı, Eşref, Sami, Hüsa- mettin, Selâhattin, Mitat bazı işlerinden dolayı yarın gidecek tir. Sporcuları teşyi edenler ara sında Muvaffak Bey, Mıntıka reisi Orhan Bey, tekmil heyet ler azasından birer murahhas gazeteciler vardı. Giden spor- | da yeni beynelmilel pacak olanlar çok se- vinçli idiler. Tren o hareketin- den evvel ayrı avrı oyuncular cular ara: temas, Dün akşam Sofya'ya herek:t eden sporcularımız... gibi kafileye Fethi ve Aptullah | çok ümitvarız. | şerefine yaşa. diye bağırıldı. İ Mukabeleten Milli takım oyun | Salar dn kanslildribi deye lenler şerefine yaşa diye bağır mışlardır. Teşyi çok samimi olmuş ve oyuncular büyük ümitlerle git mişlerdir. Son dakikada aldığımız ma- lümata nazaran Sofyadaki ilk maç: Bulgar milli takımı. ile Türk milli takımı arasında ola. caktır ve tarihi 27 eylüldür. Eskrim milli takımımız çok ümit vardır. Gençlerimizi: teb. rik ederiz. Atinada son yapılan müsa- Bakalarda alınan netayiç Son gelen haberlere nazaran | Atinada olacak Olimpiya, ba zırlanan Yunan atletleri nihet seçmede geçen seneden çok aşa ği dereceler almışlardır. Netice leri karilerime daha iyi bir fikir