26 Temmuz 1931 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

z Siyasi teirika : 4 ERMENİLER Yazan: A.H. Şamda bir miting Tramvaylar, otomobiller, arabalar hep birden durmuştu Bunun © mukabili © olarak sulh muahedesinde Lübnanlı- lar Suriye Mandasının bize ve - rilmesini istediler. Buna mükü- faten jeneral Gouro ekseriyeti müslüman olan ve tamamen Su 'riye kısmma ait bulunan Has- baya, Raşaya, Balebek kazala- rile zengin Beka vâdisini ve şi- malden Trablusşam ile Akkâyi cenuptan da Sur ve Sayda ha- sini Lübnana ilhak etti. Fi- istin hududundan Revad adası rına kadar bütün Suriye sa- büyük Lübnana ait bulunu- yordu. Şamışerif yani Suriye- nin mübarek ve zengin şehri de nizden tamamen tecrit | edildi. Suriye bir Makidonya şeklini almıştı. Bu ayırmak ve ayrı ayrı mah küm etmek manevrasın: hiris- tiyanlar da dahil olduğu ahlde İöün Suriyeliler anlamakta ge- cikmediler. İşte Suriye ittihadı ve Suriye namına teşkilât ve ha reket kararları bu sui kastlarla başlar. Mâruni patriki Hoyek alenen bağırıyordu: “Fransız Mandası Mârunilerle kaimdir. Biz yoksak o da yoktur:,, Bu ses Parise aksettikçe Fransız yüce komiserine şu emir tekrar ediliyordu: “Büyük Lübnan hudutlarının münakâşasna mü Küçük bir hi stiyan akalli- imanları da ilâve e- derek büyük bir hudut vermek »e demekti! Bunu Lübnanlılar bile gayri tabii buluyorlardı. Suriyeliler, yani bütün Suri- yeyi teşkil eden unsurlar için süküt etmek esir gibi, pıranga- hı gibi sürünerek çalışmak ve komünist âmele gibi bütün ka- zandığını hükümete (vererek, yalnız alnının terile çıplak ve aç kalmak demekti, Şamda büyük bir,miting ak- tine karar verdiler. 2/haziran/ 931 de bütün dükkânlar kapan jı, Bu hâdise Suriye tarihinde defa görülen bir birlik man- zarası arzediyordu: Tramvay- lar, otomobiller, atlar ve araba İar hep birden durmuş, hattâ fırınlar ve bakkallar bile kapa- muştı. Fransızlar ve onların elinde, tıpkı bir “Damet Ferit, olan hükümet reisi Tâcettin & düştüler, İnzibat kuvvetelerini harekete getirdiler. Fakat ne bir arabayı yürütmek ve ne de bir dükkân: açtırmak kabil ol- madı, Sokaklar polis ve jandar ma kuvvetlerile dolmuştu. Hükümet mitingçilerin “Fah riyülbârudi,, nin evinde topla- nacağını haber almıştı. Polis müdürü (Agribozlu Hamdi Bey Fahriyülbârudi- nin evine giderek bu mitingin ne maksatla yapılacağını. sor- du ve şu cevabı al “Fransızlar meb'usan mecli- ini cümenini feshe- ve yapılan reddediyo- kanununu ingimiz hükümetin Su | riyeyi temsil etmediğini, Vata- nilerin milli varlık ve milli bi lik halinde her zaman kendile- rini gösterebileceklerini, mille tövj temsil eden varlıkların mu i olmadıkça bu mem- ir hüküm cariol- mayacağını ispat edecektir. Milli heyecanın verdiği bir cesaretle söylenen bu sözler hü üsbütün korkuttu. Po wü tekrar Fahri Be- yin evine göndererek “İdari hâkim "amına resmi ruhsat is- tihsâl edilmemiş olduğundan mitingin icra edilemeyeceğini ettirdi. Fahri Bey bu teb | ligi kabul etmedi. “içtima be- nim evimde yapılacaktır. Hü- iki taraf ta si yordu. İtfaiye grupları da eli sin emrine verildi. Fahri Beyin &vi polis, jandarma ve asker ta | rafından kuşatılarak ahaliden hiç kimsenin girmesine müsa- ade edilmedi. Şam gençleri bu vaziyeti görünce sokaklarda nü mayişe başladı. İtfaiye su hücumlarile ve diğer kuvvetler silâhlarla nümayişçileri dağıt- mak istediler. Gençler bunlara karşı taşla mukabele ettiler. İki taraftan da yaralananlar oldu. lardı: Fahriyülbarudinin evi et- rafında bu görültüler cereyan ederken mitingciler Cemil Mer dum Beyin evinde toplanmış ve müzakerelerde bulunmuş- tur. Hey'ete Cemil Merdum B. riyaset etmiş ve Vataniler rü- esasından Fevziyülgazi namma umum hey” dakika sükü- ta davet etmiştir, Bundan son- ra orada bulunanlardan bir ço- ğu söz almış ve çok heyecanla nutuklar irat etmişlerdir. Neti- cede şu karar imzalanmıştır: 1 — Tesis encümeni vazife- sini bitirmeden feshedilmi, 2 — Suriye Kanunu esasisin den 6 madde kaldırılmış, 3 — Milletin istiklâl ve ha- kimiyetini tamamen elinden a- İan ve kanunun bütün madde- gürüten 116 ncı madde 4— Münikie sadık ve Mil letin hukukunu tatmin edecek bir hükümet intihabı talebine rağmen milletin omuzlarında ağır bir yük teşkil eden hükü- meti hazıranın ipkasında ısrar edilmiş, 5 — Milletin en güzide ev- U ından bir çoğu hudut ha- ricinde bırakılmış, 6 — Memleketin işleri hak- kında görüşmek üzere toplan- kümet tarafından ahalinin mes kenlerine tecavüz ve hürriyet- leri gaspedilmekte bulunmuş ol duğundan protesto ediyoruz.Bu maddeler tashih edilinceye ka- dar tesbit edilen hattı hareket- te devam edeceğimizi ilân ede- riz, Saatlarca süren bu müzake- reden ne hükümet adamları ve ne de Fransız casusları haber- | dar olmamıştır . Milliyetperverlerin kararları Bı ancak eline aldıktan sonra hâdiseye vâkıf olan hükümet idarei örfiye ilân etmiş ve daha bir takım evleri nezaret altına almış ise de iş işten geçmişti... Arap bi: Vatanilerin komiser Ponso ile müzakereleri hiç bir netice vermedi. Çünkü dahilde Vata- niler partisi yeni bir isyan yapa cak kadar kuvvetli (o değildi. 1925 isyanından sonra Suriye- nin en güzid- zabitleri kaçmış, yaralanmış, saklanmıştı. Hükü metin başımda bulunan Tacet- tin ve arkadaşları ise para ve mevki hırsile Fransız komiseri. nin elinde bir kukla gibiydiler. Tacettin evvelde o Şam kadısı idi. Medreseden yetişme tahsil İ siz. bir adamdır, Suriye reisi İ cümhuru olmak için her şeyi yapmağa hazırdır. Damat Ah- met Nâmi hükümeti zamanın- de Fransızlar mâni oldular. Bu da ispat eder ki Tacettin uzun zamanlardan beri Fransız hiz- metine girmiş bulunmaktadır. Şam sokaklarında nümayiş yapan gençler “yaşasın tam is- tiklâl kahrolsun bu-hükümet,, diye bağrışmışlardır. Her tarafta parça parca ezi- len araplar için birleşmek ve şu “Milliyet Asrı,, nda ecnebi bas kını altından sıyrılmaktan baş- ka çare yoktu. Arap birliği ses- İeri tekrar duyulmağa başladı. 7 haziran 930 tarihli “Elahdül- cedit,, gazetesi uzun, hazin bir nida ile diyor ki: o “Elcezire, Irak ve Suriye için birleşmek- ten başka kurtuluş çaresi yok- tur. Artık perdeler kalkmıştır. Bütün müracaat ve müzakere- ler neticesiz kalıyor. Dün bize resmen verilen söz ve teminat Vataniler iyi bir oyun oynamış | mak isteyenler menedilmiş, hü |. da kadılıktan atmak istedilerse | HARİCİ EMMUZ HABERLER... Almanlar kendi kendilerini kur- tarmak çarelerini arayorlar .Seville'de Vaziyet Grevcilerle o kanlı musademeler devap edip gidiyor MADRİT,24A. A, —Bi içtimada 14 kral taraftarı tev- kif edilmiştir. Dahiliye “ nazırı, Seville'de sükünun avdet etmiş olduğunu beyan etmiştir. Ya- kında Seville'de örfi idarenin kaldırılacağı ümit edilmekte- | dir. SEVİLLE, 24 A.A. — Dün | akşama doğru (komünistlere merkez hizmetini gören bir meyhane top ateşile tahrip ©- muhafızlardan bir yüzbaşı bir neferi öldürmüşlerdir. SEVİLLE, 24 A.A. — Grev ciler havagazi fabrikasını hü- cumla ele geçirmek teşebbüsün ! de bulunmuşlardır. Milisefradı grevcilere ateş etmek mecburi- yetinde kalmıştı Grevciles- den bir kişi ölmüştür. Sabahtan akşama kadar elliye yakın kim se yaralanmış ve hastaneye kaldırılmıştır. Çinlinin intikamı Teimes gazetesi garip bir cina- yetten bahsetmektedir. Cinayetin kurbanı Reginald Leo namında Mar silyadaki İngiliz konsolosudur. Bu Ingiliz konsolosu, Türkiyeden A- merikaya ve Aksayı sarka uyaştu. rucu maddeler kaçırmağa çalışan bir çetenin plânlarını haber verdiğinden bu çete mensubu olan Çinli Kitado tarafından katledilmiştir. Kitado Japonyada © uyuşturucu maddeler kaçakçılığı yapmakta idi. Türkiyeye gelmiş ve buradan külli. yetli miktarda uyuşturucu o mevat satın alarak Marsilyaya göndermiş. Oradan Jnponyaya nakledilmek üze- re iken konsolos tarafından vaki o- lan ihbar üzerine uyuşturucu mad- İ deler musadere edilmiş. Konsolos. tan intikam almek için Çinli Kitado kendisini katletmiştir. BENMİ RS LE MERRMARLEN Kaybolan motör İçindeki üç kişiden hâla haber yok Bu üç genç hâlâ aranıyor Hayrı, Mahmut, Nuri B. ler Evvelki günkü nüshamızda Mahmut, Hayri ve Nuri *Bey- ler isminde üç kişinin bindikle- ri motörün bozularak Moda a- çıklarında kaybolduğunu yaz- mıştık, Motörde bulunup ta bir | İ sandal tarafından kurtarılan | Mahmut Beyin zevcesi Saniye hanım dün Müdanya ve Gem- lik ile sair Marmara liman reis liklerine cevaplı telgraflar çe- kerek kayıplardan haber sor- muştur. Polisin ve alâkadarla- rın dün de Marmarada yaptık- ları bütün taharriyat oo hiçbir ! netice vermemiştir. bugün bozuluyor. Milletin hiç bir arzusu dinlemiyor. Kuv- vetlilerin zaiflere karşı verdiği | söz ve yapılan müzakereler da ima böyle nihayetlenir. Bizim | kuvvet ve saadetimiz birleşme. | | mizde ve çalışmamızdadır. Bi- | zim Kâbemiz budur. Umumi bir Arap kongresi kurmalıyız. | Bu kongre İerkmeli ve “Bir- | lik! İstiklal!,, diye bağırmalı. | dır, (Bitmedi) i Hey'etler Döndüler Almanyada —tetkikar yapılması için bir komite teşkil ediliyor M. Erüning ve Curtius LONDRA, 24 A.A, —Lon dra konferansının hitam celsesi iki saat devam etmiştir. Neşre dilen resmi bir tebliğde itimat- sızlık yüzünden mühim miktar da sermayelerin Almanya'dan çekilmiş olduğu müşahede edil diğinden, konferansta temsil e- dilmiş olan devletlerin son za- manlarda beynelmilel tediyat bankasının delâleti ile merkezi bankalar tarafından Rayhişban ka açılmış olan 100 milyon do- larlık kredinin 3 ay müddetle tecdidi hususunu Avrupa mali müesseselerine tavsiye etmek suretile Almanya'nın meli va- ziy ıslaha amade oldukla- rmı beyan ettikleri bildirilmek tedir. Almanya'nın ihtiyaçları hakkında tahkikat icrasma ve Alman sanayiinden hususi te- minat alındıktan ve mütehassıs lar komitesi hükümetler arasın daki borçlarm tatili için zaruri olan tedbirleri kabul ettikten sonra Alman borçlarının vade- lerinin temdidi imkânları hak- kında tetkikat yapmağa me- mur beynelmilel bir komite ih- dası da karar altma alınmıştır. Konferans, elde edilecek temi- natın bilâhare Almanya'ya da- ha vasi mikyasta muzaherette bulunulmak için esas teşkil ede ceği kanaat ve mütaleasında- dır. İtalya hariciye nazırı M. Grandi, konferans reisi M. Mac Donald'a yapılan teşekkürlere İtalya hükümeti namına iştirak ettikten sonra konferansın Av- him meselelere karşı koymak ve bilhassa milletler arasında daha iyi bir anlaşma temin et- mek imkânmı bal yeni bir manevi devrenin mukadde- mesi olması temennisini ızhar öğleden sönra M. Grandi ile M. Masconi ve İtalyan heyetinin diğer azası kral tarafından bü- tün murahbas hey'etler şerefi- ne Buckingham Palace'ta veril miş olan Garden Party'ye git- mişlerdir. Dün akşam Alman ve İtalyan heyetleri birlikte ye mek yemişlerdir. Almanlar Fe: | lemenk tarikile bu saah Alman- ya'ya dönmüşlerdir. Heyetler hareket ettiler DOUVERS, 4 A.A.—M. Laval, Londra'yı terketmezden evvel M, Mac Donald'a bir tel graf çekerek Fransız heyetine karşı gösterilmiş olan hüsnü kabulden dolay teşekkür ve minnetini bildirmiştir. Mumai- leyh, M. Henderson'a da bir telgraf çekerek gerek arkadaş- larına ve gerek kendisine kar- şı gösterilen samimiyci ve dos luktan dolayı teşekkür etmiş. | | tir. M, Flandin'de M. Snowden | | doğru Berlin Milli bir yardım proğramı tanzim edilmesi isteniyor Zeppelin Kutba doğru hareket etti FRİEDRİCHSHANFEN , 24 A.A. — Zeppelin, saat 9,50 de kutup muıntakalarına müte- veccihen hareket etmiştir. BERLİN, 24 A.A. — Zep- pelin, saat 18” de Berlin yakı- nında Stanken namındaki yere iştir. Balonun Nüremberg üzerinden uçmuş olduğu haber verilmiştir, Eğer bu sırada dok tor Eckner, doğru yolu takip etmiş olsaydı balon saat3e üzerinden w- çacak ve saat dörtte Staaken'- de yere inecekti. (o Fakat mumaileyh seferini uzatmağı tercih etmiş ve balon daireler çizmek suretile Leipzig üzerin de uçmuştur. Balon saat 14,45 de yola çıkmış ve saat 16 oda Staaken üzerinde görüldüğü bildirilmiştir, Balon, fazla sr- cak yüzünden o saatte karaya inememiş ve Berlin garbindeki varoşlar üzerinde uçmuş ve bu uçuşu büyük bir merak tevlit etmiştir. Mamamafih, balonun geç vakit gelmiş olmasına ve Berlin'den 20 kilometre mesa: fede bulunan iniş mahallinin u- Zaklığına binaen o Staaken'de pekaz kimse buluniyordu. Ba- lon saat 17,45 de Staaken üze- rinde uçarken bir torba atmış ve pek alçak bir irtifadan iniş mahallinin etrafında devirler yapmıştır. Müteakiben rüzgâra karşı mevki alarak iplerini aşa- ğı koyvermeğe başlamıştır. Bu ipleri 200 polis memuru yakala mıştır. Balonun sepeti tam sa- at 18 de karaya temas etmiştir. Berlin belediye reisi meraklıla- rm en önünde bulunmakta idi. Zeppelin sabahm 4 buçuğuna kadar bağlı kalacak, sonra Le. ningrad'a müteveccihen hare- ket edecektir, Balonun tavakku fu esnasında motörler muayene edilecek, gaz ve karbon konula- caktır, Balona konuulacak kar bür , icabında 7 gün © havada kalmasını temin edecek miktat dadır. Balona alınan yiyecek, içecek miktarı asyari hadde in | e bir telgraf çekerek son müza- kereler esnasında izhar edilmiş | olan teşriki mesai zihniyetin- İ den dolayı teşekkürlerini bildir | ion miştir. | CALAİS 24 A.A. — Fransız ve Alman hey'etleri saat 14, 10; da Canterburg vapurile buraya gelmişlerdir. M. Brüning ile M. Curtius, deniz isti Berlin treninin hareketinden evvel Fransız arkadaşlarına sa- mimi surette veda etmişler ve | M. Brüning, M. Laval'e Alman heyetinin Fransa'da ikameti es i İ masında gösterilmiş olan hüsnü kabuldan dolayı teşekkür et- ir, BERLİN, 24 A.A. — Lon. dra mükâlemelerinin neticeleri, tahmin olunabileceği veçhile, gayrikâfi telâkki edilmektedir. Şimdi bütün nüfuzlu mahafil, tamamen milli bir yardım pro- | gramı tanzimini iltizam etmek İği tedir. Birçok mahafil, Almanya'- nin sirf kendi vasaiti ile vazi 'i surette tanzim edebilece ğinde tereddüt etmektedir. Da- | ha şimdiden iskonto fiyatınm yüzde 20 değilse de yüzde 15 e çıkarılmasını daha ziyade uzat- mamaş için tedavülde bulunan nakit miktarının tezyit edilme- sinden bahsedilmektedir. | | iyonu rihtimında 'İ Ismet Pş. hafta içini Istanbul'a gelecek Bugün mebus'ar geliyoi ANKARA, 25 (Telefonla) şam treni ile bir çok meb'uslar Bu hafta içinde İsmet Pş. ve gideceklerdir Girdikleri evden bir ANKARA, 25 (Telefonla) — Meclisin tatili üzel İstanbula hareket etmiş Tevfik Rüştü Bey İsi şey alamıyan hırs li — Dün gündüz Yeni Bankası hukuk müşaviri Şevket Beyin evine hırsız gi Ev sahiplerinin İstanbulda olmalarından istifade eden DİĞ evin muhtelif kilitli aksamını kırarak parya aramışlar Yö mayınca eşya götürmeğe cesaret edemeden evden ayrı dır. Zabıta evde bekçi olarak bırakılan aşçıyı nezaret ali mış ve şüphe ettiği bazı kimseleri sorguya çekmiştir. Turnuvamız.. Gazetemizin tertip ettiği turnü artık heyecanlı bir safhaya gir Perşemba gününden beri devam eden turnuvamız bu- günle en heyecanlı devresine girecektir. Çünkü şimdiye kadar olan maçlar duininasoondu. Hal- buki bugün eliminationdufKar de finali) yapılacaktır. Artık Aslar tam manasile meydana çıkmıştır. Şimdi bundan son- ra yapılacak müsabaka ne- tice üzerine müessir olacağı için her müsabık son derece eyi oynamaga mecburdur. İşte bundan dolayıdır ki bugünkü ve bundan sonraki maçlar çok enterasan ve beyecanlı olacaktır. Dünkü maçların İbrahim Şamlı: D 6-3 ; Sönem Lefteri 6 C. Fresco: H. Fuat 6 Hasan Nuri: Walter 0-6, 6-1 j Karakaş-Gannaway! bıda - Watalabe 6-0, 6 Miss Armitage (W. Miso H. Whittalk Patsikakis 6-3, 8-6 Joffredi - Zeki Rızat Elliott - Baldini 6-2, Suat Were 7-5, 6-0 | Chirinian - Jaefe: Dr! - Ohanessian 6-1, 6-4 26 temmuz 93İ pazar gün! oynanacak maçların proğrali A Suat ve Vidat or Nedjmi Joftredy ve Karakas Baldini ve Wallabele Altiote - Mei ve Karakash - Gansawdy 18 Binns - Treguboff Or Recet- A.N.O, saat 4 Bu ve Feriköyünde yangın Evvelki gün (oFeriköyünde Ayazma caddesinde Emin «fen diye ait 100 numaralı" evden yangın çıkmış, mezkür ev ile altındaki dükkân yandığı halde söndürülmüştür. Binns - Dr. İsmet ve Sedat Troguboff ve Recat - A. N. O. Suad - Sedat ve Gamble - Vedat Cbimian - Jaffe ve Zeki « Jefiredy Levi ve Armitaze - Djimdjos Semih Süreyya Kalp yirmi beş” Emirgânda oturan Kemaliyeli Mevlât dün vayla Beyazzıttan ge" let almak üzere biletciyiğ ği 25 kuruşluğun kalp * anlaşılmış, tahkikata maşter, Aİ