6 Mayıs 1931 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

5 ÜREYEDE MILLİYET ÇARŞANBA MAYIS 132 , | SURİYEDE ae * HARİCİ HABERLER. No:4 | Muharriri: A, A, 1925 senesinde ısyan . başladı, fakat ne oldu? © Binlerce Arap topun, mitralyözün En küçük bir Fransız me- müuru bir Arap şeyhini, bir E- miri ve paşa ünvanmı taşıyan bir Suriyeliyi huzuruna çağı- rir, ayakta tutar, elindeki kam şıyı sallıyarak ve bazan Çiz- mesine veya masaya vurarak onlara yapmayacakları emir- ler verir. İşte bu suretle Corbillet'in ektiği kıvılcımlar birer cepha- ne oldu: Dürzü isyanı başladi. Birinin ceplerini dolduran A- rap milyonlarını ve diğerleri- nin gurur ve haşmetini okşa- yan tehakiküm zevkini nihayet Fransız kasaları Ve Fransiz da warları ödediler. Ufak bahanelerle köyleri yakılan ve sokaklarda aç, sefil dilenme deröcesine indirilen zengin Araplar, zuhur eden is- yanı bir sığınacak kuvvet ve kendilerini kurtaracak bir çare addederek âsilere iltihak etti- ray” ve (Franşe Desp- rey) e mazaran daha ağır başlı ve daha makul zannedilen Ceneral Gouro bile ayni zihni- yete düşmüş “Beyrut” abir Ehli Salip “serdarı gibi çikmış lerinde meşhur “Ehli Salip” ilerden Godefroy, Boudouin Böohemand'lar temsil ediyor- du. Suriye artık bir hıristiyan memleketi olmuştu. Araplar ve.diğer müslüman widar sonradan gelme fuzuli wühacilerden ibaretti, Bunları birden bire bu topraklardan çı karmak mümkün değikdi. Fa- kat köle gibi kullanmak ve bu hayatı kabul — etmeyenleri çı- Kıp gitmeğe mecbur etmek en kestirme yol idi. Vakıâ 30 © milyon müslüman içinde an- sak 700 bin turistiyan vardı, lakat lâyık Fransanın asırlık hiristiyan siyâseti böyle isti- © yordu, ğ Cereral Gouro bir gün “Şam,, da Salâhattini Euyübi- nin türbesi önünde nutuk söy- £ levken “Benim buradaki mev- © cudiyetim Salibin galibiyeti: ni ifade eder.., demekten ken- dini alamadı, Mâruni Patriki Gouro'nun önünde bir Pier Cetmit solü almıştı. İşte bu andan itibarendir &i Suriyeliler, Iraklılar. ve hi- ristiyan hükmü altına giren di ğer memleketler “Hilâl, altın bir gerdanlık mış.bunu boyun © duruk diye attık, şimdi hakiki © Salip boyunduruğunun altına * girdik. diye feryada başladı- . İar. 1925 Avustosunda isyan © basladı. Fakat ne oldu? Bin- lerce Arâp yüzlerce topun, tay yarenin ve mitralyozun ateşi- İe biçildi, Şam sokaklarını ş€- bit vücutları doldurdu. Şam'ın en güzel mahalleleri yangın arsasına döndü. , Suraya dercettiğimiz man- iç zaralar gene Fransızlar tara- ( Oİmdan çekilmiş ve mahrem tu ie fotografilerdir. Akvam Cemiyetinin isyan tedip hareketlerini tetkike gmandalar komisyonu ateşile biçildi. e tr. Bütün hareket ve muamele | Şam bombardımanında yıkılan evler caix'in verdiği resmi rapor Su riyelilerin telefatını 150, zarar ve ziyanlarını 80,000,000 frank gösteriyor; kendilerinden yal nız 14 telef kaydediliyordu. Suriyelilerin yaralı âdetleri gösterilmemiş ve telefat mik- darı hemen on beşte bire imdi- rilmiş olmasına rağmen kendi zayıatlarma nispet edilince te dip harcketinin ne kadar mera hametsizce yakıp yıktığı anla- şılabilir. Ne adar gariptir ki bütün Suriyeyi Fas gibi, Cezair gibi, Hint ve Zenci müstemlekeleri gibi Fransayı besliyecek bir i- nek haline koymak “için her tedbire baş vuran mandacılar lere Araplar arasıda en ve gitikçe ısınan sa- sea dani boğmak o maksadile 1926 da Aliye divanıharbi ta- rafından idam edilen bir kaç Suriyeli namına Beyrut hükü- met konağının önüne taş bir direk diktirmişler ve oraya Şe hitler Meydanı ve Şehitler A- bidesi ismini vermişlerdir. He İ men ber sene OFransadan bir ceneral gelir, bu abide önünde merasim yapılır, nutuklar söy- İlenir ve güya Suriyelilerde Türk düşmanlığı uyandırıl- mak istenir abidenin üzerinde karşılıklı biri islâm, diğeri hi- ristiyan olmak üzere ayakta İ- ki kadın heykeli vardır, Çün- kü idam edilenlerin hemen ya tısı gayri müslimdir; zavallı müslümanlar bu bıristiyanla- rada şehit demeğe ve onlar için fatiha okuyup ağlamağa mecburdurlar! (1) (Devam edecek) (1) Falih Rıfkı Beyin “Suriye me selesinin hakikati, ismindeki eserin- 'de bu casuslara ait çok kuvvetli ve Bursa yolunda bir soygunculuk BURSA 5 (Hususi) — Su- surluktan M, Kemal “Paşaya gelen 17 yolcuyu hâmil posta otomobili meçhul müsellah şa- hıslar tarafından taarruza ma- ruz kalmıştır, Atılan silâhlar- dan Yaşuva isimli Yahudi ağır sabık orman memuru Mehmet Nuri Bey hafif yaralandılar. Failler yolcuların 800 lirasile saat ve altınlarını gasbederek firar etmişlerdir. Gasıplar M. Kemal Paşa ve mücavir kaza jandarması tarafından şiddet- le takip edilmektedir. Efgan sefiri Efgan sefiri Gulâm Nebi Han dün Ankaradan şehrimi- ze gelmiştir. Sefir cenapları 20 gün kadar İstanbulda kalacak bilâhara Ankaraya gidecektir. Gulâm Nebi Han İstanbula bir sayfiye tedariki i e gelmiştir. bildik taşın kopyası “Bir Alman asarı atika heyeti mü- zeler müdürlüğünden müsaade ala- rak Sultanahmet meydanındaki yazı lı dikili taşın kaidesindeki yazı ve re Simleri estampajını yapmıştır. heyet zamanda kaideye konan ve za- içtima ettiği daya rr e gr batında Beynelmilel siyaseti ve Fransa M.Laval Avrupanın iktısa iktisadi sahada teşriki mesai etmesini isteyor | PARİS 4 (A. A.) — Başve- | kil M. Laval, dün La Courncu ve'de irat etmiş olduğu mühim bir siyasi nutukta, Fransız hü- kümetinin icraatmdan ve proje lerinden bahsetmiş ve bu hu. susta izahat vermiştir. Dahili | siyasetten bahseden mumaile- yh, mali vaziyete de temas et miş ve vergilerin son hadde vâ sıl olmuş olduğuna e işsizliğe karşı bir siy: umumiyetle içtimai bir sulh | siyaseti takip edilmesi zaruri olduğunu teyit eylemiştir . Harici siyasetten bahseden M. Laval, Fransa'nın sulhü ar- Zu etmekte ve sulhü tensik için her şeyi yapmağa amade oldu- ğunu söylemiştir. Mumaileyh sözüne devamla demiştir ki: Maamafih Fransa, kendi vakar ve şerefine riayet esası- na istinat eden bir sulha talip- tir. Çünkü kendisi de diğer milletlerin vakar ve şerefini ihlâl edecek hiç bir harekette bulunmamağa azmetmiştir.,, M. Laval, esas hatları M. Vickers Limited Şirketinin İmiş olan beynelmilel itilâf siya itilaf Briand tarafından tesbit edil setinin Fransa'nın kendi müda faa vasıtalarını tam bir hakimi yet dahilinde istimal etmesi keyfiyeti ile tamamen kabili telif olduğunu ve bu siyasetin Avrupanın umumi istikrarını temin etmesi lâzım geldiğini söylemiştir Mumaileyh, netice olarak, buhranı örtadan kaldırmak i- çin Avrupanın iktısadi ve ma- li sahada teşriki mesai etmesi- | ni iltizam etmiştir aa e Bir milyonerin vefatı NEVYORK, A.A. — First National Bank müdürü M, Fi- sher Baker, 91 yaşmda olduğu halde vefat etmiştir. Mumai- leyh, 350 milyon dolar mikta- rında bir servet bırakmıştır. Do-X Tayyaresi LİZBON,4A,A.—Do-X tayyaresinin Pazar günü Saat 17 de denize indiği Bolamadan bildirilmiştir, mesi heyecan tevlit etmiştir. m amam amam mam Buhran | M. Hoover'in icen odaları murahhas- larına beyanatı VAŞİNGTON, 4 A. A.— Beynelmilel ticaret odaları kon gresine iştirak eden binlerce murahhasa beyanı hoşamedi ©- den M, Hoover, umumi tahdi- di teslihatı iltizam etmiş ve ci- hanın iktisaden tealisini bun- dan fazla hiç bir çarenin temin edemiyeceğini söylemiştir. M. Hoover, cihanda teslihat için bir sene zarfmda ihtiyar o- İunan masarif miktarını Beş milyar dolar olarak tahmin et- mektedir. Şu hale göre, harp- ten evvelki. masarife nazaran İ “o 67 nisbetinde ve hattâ daha fazla bir tezayüt vardır. M. Hoover, ilâveten demiştir ki: “Bugün bütün memleketle- rin muztarip bulunmakta oldu- ğu iktisadi inhitat, bütün bü- yük harpleri takip etmiş olan iktısadi inhitatların ayrıdır. Sabık belçika nazırlarından M. Thâunis'in hali hazırda mevcut olan iktisadi müşkülle- rin esaslı sebeplerinden birisi- nin de gümrük tarifelerinin yüksek olması olduğunu söyle kuvvetli vaziyeti maliyesi. 1930 senesi hakkında mesai raporudur. 31 Kânunuevvel katedilmiş olan Vickers Limi- ted şirketinin bilânçosiyle mü- amele raporu fevkalâde mem- nuniyet bahş netayiç icra ey- lemektedir. 1930 senesinin iktisaden pek buhranlı ve şimdiye kadar mi- sali görülmemiş kuvevtli buh- ranlı olduğu nazarı itibara alı- nırsa, elde edilen neticenin ha- kikaten hayretbahş olduğu bedihidir. 1929 senesinde te- mettüü safi (o 1,270,999 ingiliz lirasma baliğ olduğu halde 1930 senesinde - temettü safi 1,173,269 ingiliz Tirasma baliğ olmuş yani farkı 97,730 ingiliz lirası olmasına göre tahminen 7196 nispetinde bulunmuştur. Geçen senenin bütçesitde tez- yit edilmiş olan kazanç vergi- sinden dolayı geçen sene ver- gi olarak sarfedilen 144.778 in 212,870 ingiliz lirası sarfedil- miş olduğu gibi hissci temettü ve ihtiyat akçesi olmak üzere baki kalan meblağ 941,971 in- giliz lirasmdan 775.026 ingi liz lirasma tenezzül eylemi: tir, Fevkalâde hissei temettü ü 418,190 ingiliz | rası ve dilekçesi olarak | 100,000 ingiliz lirası tefrik edil miş olduğundan ihtiyat akçesi miktarı bugün bir milyon ingi- liz lirasına baliğ olmaktadır. Sermaye üzerine tediye edi- lecek temettü 94 8 olarak ka- bul edilmiş vii bu derecede tediye edilen temettü dördün- cü senedir tekerrür eylemekte dir. Bu bapta sarfedilecek para 231,970 ingiliz lirasma baliğ ol maktadır, Senei sabıkada ihti- yat hebâbina geçirilen meblâğ tarihinde | giliz lirasma' İkarşı. bu sene | 250,000ingiliz lirasına baliğ ol- muştur. Şirketin bilânçosu va- ziyetimizin son derece kuvvet- li olduğunu o göstermektedir; filhakika nakit olarak mevcu- dumuz son derece memnuni- yet bahıştır. Muallak hisse senetleri 9 milyon 350,300 ingiliz lirasına ve taahhüdatımız 2,133,056 in-| giliz lirasma baliğ olmaktadır lar. Kasamızda mevcut ve hü- kümet hisse senetleri olarak e- limizde mevcut nukut S5 mil yon 861,368 ingiliz lirasma ba- liğ olmakta olup bütün borçla- rrmızı ve taahhüdatı hariciye- mizi tamamen tesviyeye bele- gan mabelâğ kifayet etmekte- dirler. Bilânçomuza ait erkamı, ge çen seneye nispetle o berveçhi ati naklederiz: MEVCUDAT 1929 Fr. Frangı: 1.568,361.925 — Sağlâm 68,718.965 — Tesisat mevcudat. Muallak mevcudat. 365.974.589 — Borçlular ve şubeleri: mizin borcu OZ. 374 40 ag lir, Pr Frang ing Lir Fr Feng 12GAAM0 1SOZZOTAM 150705 351.953 44716,082 38.183.703 — me edilecek bonolar H9833 Kasa ve devlet eshi : Joz, Lir Fe, Frang, 117.260.587 — Banka ve kasa hesabı 1.232.482. 154.080.589 520.662.865 — İngiliz devlet eshamı 4672506, 57417269” 27.907.627 — Müstemlekik esharı 2718174252 sermayesi teşkil il üzere götürülen mesarifi gay- | edilerek (muhtelif alacaklılar) yoyamyimmm ibarettir. İm AA, Lawrence tarafından irat e- rı melhuza ve sermayenin ten- 14.884.457 784.281 S&OLAGR 778040519 0,350,300 L,161,490,763 | Corporatıon şirketinin zararla 6.*M) 271817425 217210 27 1929 : Fr. Frangı ag. Mir. © Fe, Frag İng. Lir. © © Pr Frag LO4LOROL5 — Serinayel girket ve ihtiyat Takası 18468968 — 1,672,080,515 Sermaye 2500000 — — 310,535,000 408003021 — İpotekli sermaye 3283607 — < 407,868004 576143489 — Alacaklılar ve şubelerimize olan borçlar 2138055 — © 204040708 Kâr ve zarar hesabı; 1929 dan mödevver bakiyye? 228.754 — (28413534 — 31 K. Evvel 1930 da bitem balan sene temettğü. 115926 — 96377769 — 1.004.680 — 134791803 — 9209072; — 1030 senesi imtiyazlı hissel ., 418190 — o 51.943380 — © 586400 — Oo 72847923 #emeitü bâdertene 'akslmat: Ing. Lir. Er, Frang. heiyar akçesine > 100000 — 12421.000 — Sermayei şirket tirerine 8"/, eme 284520 — 31618939 — Gelecek seneye devir edilecek” 23970 — 28812904 — faslma kaydedilmiştir. İşte ih- am — Era Fırka gurupu bugün toplanıyor Reisliklerde degişiklik olmaya - cağı anlaşılmaktadır ANKARA 5 (Telefonla) — | li Beyle Cemil Beyin yeniden Halk frkası grupu yarın (bu| intihap olunacakları muhal gün) içtima edecektir. Bu içti mada grup rcislikleri ve idare heyeti seçilecektir. Reislikler- de tebeddülât olmayacağı veA kaktır, İdare heyetinde ise bazı & beddüllere intizar olunabilir, Gazi çiftliğinde merasim ANKARA 5 (Telefonla) —| ri, Kâzım ve İsmet Paşal Gazi orman çiftliğinde bugün senei devriye münasebetile me rasim yapılmış, Gazi Hazretle vekiller ve meb'uslar hazır bi lunmuşlardır. Sakarya vapuru ka- raya oturdu Vapur geç vakit kurtarılarak limana geldi, hasar yoktur İNEBOLU, SA. A, —Bu | rılamamıştır. i sabalı Sadıkzadelerin Sakarya | İNEBOLU S(A.A.)— Sisji vapuru kesif bir sis içinde İne- | yüzünden karaya oturmuş olani boluya yarım saat mesafede oturmuştur. Vapurun tahlisine | gelmiştir. Hasar yoktur, Sinsi çalışılmaktadır. Henüz kürta- | kilmiştir. mm ikame Muhafızgücü sporcuları seyahati ANKARA, 5 A.A. Muhafız | seyahat yapmışlardır. Her iki LE amme il sein kafile de 1 haziran 1931 de bi- İometre olmak üzre ÖR a ” şa ve yine muhafizgücü atlıları | Fi Şark Geri Eeep m gidip gelme 90 kilometre ol. | iza kadar mühim bir spor s mak üzere Çubuk'a kadar bir | yahati yapacaklardır. 14 saat 45 dakikad Istanbuldan Londray LONDRA, # A. A. — İngi- liz tayyarecisi Neville Stack ile Chaplin, Cumartesi sabahı İngiltere'den hareket etmişler ve ayni günün akşamı İstan- buldaYeşilköy tayyarekarargâ hıma inmişlerdir. TTayyareciler bidayette Avustralya seferine devam etmek niyetinde bulunu yorlardı ,Fakat bilâhare bu se- ferlerini bir iki hafta tehir et- meğe kârar vermişler ve hai tatilini İstanbulda geçirdikte! ciler İstanbul ile Londra ara” sındaki mesafeyi 14 saat 45 19,45 te Londra'da Heston tay el yare karete inmişlerdir. ından sonra 18,193, - İngi- | liz lirası temettü kalmıştır. İşbu meblâğ yeniden elde edi- len paralara zammedilerek ye- ni hesaba 60,416, - İngiliz lira- sı geçirilmiştir. Vickers Arms trong Limited şirketi İngiliz | (İnglish) Steel Corporation şirketine ait 1,708,428, - İngi- liz Kiralık 76 7 faizli imtiyazlı hisse senedatına ve 3,253,050, - | İngiliz liralık adi hisse seneda tma malik olup bilânçoda bun- ların kıymeti 4,701,478, - İngi- ve si şirketimiz bugün hiç bir bankanın ve yahut para ik- raz eden müessesatın ianesine | tş İ muhtaç değiklir. Vaziyeti ma- fe, i liyemiz iktizasından olmak ü- İ zere mutedil teminat mutkabi-| b, İ linde her bir müşteri ile pek we İm zun vadeli mukavele imzasına hazırız. İstihsalâtı ucuzlatan her nevi yeni tesisatı derhal icra ctmek iktidarını haiz bur- lunuyoruz. Vaziyeti iktısadiye- de bir salâh hâsıl olur olmaz İki, —İ nin bilânçosunda mubarrerdir. liz lirası olmak üzere gösteril- imalâtımız! tezyit ve her tara- İç miştir. İngiliz (İnglish) Steel fa mal verip defatirimizde mat Tup olarak kayıt zımnında eli- mizde muktezi nakit mevcut olduğunu kemali memnuniyet- le beyan edebilirim..” $ Vidkers şirketi esas itibarile Ai, vapur inşaatı ve eslâhai karbi- İh, ye imalâtı ile iştigal etmekte- fi dir. Vaşigton itilâfnantesi üze $; - ,rine tahdidi teslihat dolayi | bugünki istihsalât harpten ev-Aç velki miktarın dunüne düşmüş tür. Dünyanm en büyük esla-$. ha fabrikası olan Vickers, Armstrong Limited şirketi, dahi tahdidi teslihattan müte- fi, essir olmuştur. Maamafih fen-fi, nen diğer mücessesata faik bir &, | vaziyette bulunmasından do” i Jayı şirket memaliki ecnebiye- | den gelen eslaha siparişatnı temin edebildiği gidi birinci Âği rı Viğkers Armstrong şirketi Vidkers Limited. şirketi Vickers Armstrong Limited şirketine âit olmak üzere 3.849, 439 - İngiliz liralık 94 7 daizli (A) işaretli KEL ihisse senedi ve 1,500,000, - giliz Kiralık 906 faizli ve(B) işa retli imtiyazlı hisse senedi ve , - İngiliz liralik adi hisse senetleri almıştır. Bu se- netlerin yekünu bilinçoda 6,732,870, - İngiliz lirası ol- mak üzere gösterilmiş olup bu hesaba göre Yo 7 faizli (A) se- netleri baş başa ve (B) senet- leri /11,/10. şilin olarak ve adi senetler sıfır kiymetinde gös- ilmiştir. “İngilterenin cesim sanayi mücssesatı arasında Vickers Limited şirketinin kuvvei ma- liyesi bugün emsalsizdir. 30 Mart tarihinde aktedilmiş olan heyeti ümümiye (içtimamda | meclisi idare reisi sör Herbert dilen nutukta bu cihetin şirket tiyat akçeleri bu seneki hesa- İM mettü elde ederek “ 7 faizli | derece haiz iri olan. artık. il görülmeyor. akçesi teşkil edilmiştir. (A) imtiyazlı 6,099,839 - lira- ğunu göstermektedir... Muma-