9 Ocak 1931 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

ik Ingiliz propagandası Biz burâda daha ziyade İngi- liz propagandasından bahsede- Çünkü, görüleceği üzere, büyük harpte askeri başkuman- danlık Fransızlarda ise istihba- rat ve telkinat başkumandanlı- ğı da İngilizlerde idi. İngilizler ameli ve takipçi adamlardır.Ye ni şekiller karşısında yeni vası- talar bulur ve başladıkları işi takip ederler. Büyük harp baş- layıp ta Alman ordularının aza- met ve şiddeti önünde her kuv- eğe mahküm olduğu İngilizler bu sert nden çürütmeğe karar vermişler ve istihbarat servisi- nin kifayetsizliği karşısında ay- rıca bir propaganda servisi teg- kil etmişlerdir. Bu servise ve- rilen ehemmiyet ve bunun elde ettiği muazzam neticeleri gör- mek için propaganda nazırı - servis bir nezaret mahiyetin- de idi - “Lord Nortklif” m mu- avini taralından neşredilen ki- tabi beraber okuyalım: “ .. Propaganda bilhassa bü yük harbin sonlarma doğru o kadar genişledi ve o kadar mü- kemmel bir sistem aldı ki yeni ve kuvvetli harp vasıtalarndan biri haline geldi. Propaganda umum ve ya bir kısımı halki muayyen ve hesap- lanmış bir hissin tesiri altında bırakacak sürette hakikatleri değiştirip yapmak bilgisidir. Propagandanın bir takım şart- ları vardır. Evvelâ matluba muvafık bir zemin bulmalıdır. Askeri vak- alar ve ihzari propagandalarla kütlelerin haleti ruhiyesi işaa edileğek haberlere sabırsızlıkla muntazır bir vaziyet almış ol- malıdır. Bu halde bütün fikirler manen müdafaasız bir hal al- mış olurlar. Binaenaleyh siyasi, | askeri, iktısadi vaziyetlerin inki şafını ve hedefin ahvali ruhiye- sini hesap etmek şartile hakiki vak'alar üzerine“ kurulmuş bir faaliyet tatbik olunur.., m kitabına devam ederken şu satırların altını - çizmelerini ve memleketimizde zaman za- iman, dalga dalga kabarıp çalka| Dan cereyanlarlakarşılaştırmala zın muhterem yurttaşlarımdan | rica ederim. Propagandanın şu basit tarifi bile bizde kimlerin nasıl roller oynamakta olduğu- e kâfidir. Muhte- dükçe herkes kendi şeytanınm rengini bulabilecektir. s6. m kitabına devam ede- , Almanlar propaganda hu susunda hiç bir muvaffakıyet el de edemediler. Onlar diğer mil- letlerin ahvali ruhiyesini bir tür| lü tetkik ve doğru bakışla gö- remiyorlardı. Lüdendorf Alman “propagandasının ne dahilde ve ne de hariçte müessir olmadığı- Bi görünce 1915 te-bir - “Propa- ganda — Nezareti, teşkili te- şebbüsünde bulunuldu, Fakat vakit geçmişti. . ., Kitap bundan sonra İngiliz teşkilâtına geçiyor: “ 1918 de Lord — Nortklif'e, propaganda nezareti teklif edil- di fakat o, Amerikada erzak ve mühimmat mübayaası komisyo- , nundaki misim vazifesinden ayrılmak istemediğinden yal- nız propaganda teşkilâtının şef- liğini kabul etti. Lordun tayini keyfiyeti bile düşman üzerin- de bir propaganda tesiri yapmış “Lord >> Nortklif,, düşman Meselâ; Viktorya nişanını >) iz miralay kont Denbi, Deyli Kronikel gazetesi sahi bi, Robert Donalt, Royter telgraf bürosu müdü rü, Rudrik (Cons) Gohns Meb'us Sir Çarls Nikolson, Taymis başmuharriri Vik., mı Stead Meşhur Jes Doktor Vatson, » A. sik kitabı bıraka elif b iliriz. Nor şi | teler, propaganda .İne 11727994 beyanna' ,.| Bir Alman muharri: | temiz semasından İngiliz zehir-| mubarrirlerden Ve-| larında da ayni teşkilât vicude getiriliyor. Marki de Krev muhteşem ika metgâlımı bu hey'ctin emrine bırakıyor. “Krov — Hava,, İn- gilterede propaganda karargâhı umumisi oluyor. TEMELLERİ SARSMAK Evet, bu propaganda erkânı harbiyesi ruhlara, gayelere ta- arruz edecekti, Karşılarındaki kuvvetler arasında en kolay sar sılacak olanı Avusturya idi.Çün kü Habsburglar idaresindeki bu hükümetin dörtte üçü başka mil letlerden idi. Bu muhtelif un-! surlarda istiklâl fikri uyandır- mak ve bunu kuvvetlendirerek iş ve hareket haline getirmek kolaydı. Almanyaya gelince, 6 Mayıs 1918 de İngiltere Başvekili Lord — Nortklif şu mektubu göndermişti: “Avusturyaya kar şı yaptığınız propaganda tama- men muvaffak olmuştur. Al- man cephesinde de ayni faaliye ti sarfederek manevi kuvvetleri ni kırmağa çalışmanızı. . . Almanyada bütün enerji iki | kuvvete istinat ediyordu: Hohenzolern hanedanı ve or- du. İşte propaganda ordusunun bütün taarruzları bu iki temel taşmı oynatmağa hasredilecek- ti, Almanlar nazarında mukad- des bir kıymet taşıyan Hohen- zolernleri bu mevkiden dü mek diğer işleri kolaylaştıracak tı. Bu sebeple Almanların tema çe tetkik etmiş olan Mister Vels bu işe memur edildi. Vels, cepheyi yarmak iki nokta intihap etti: 1 — Etrafı çevrilmiş, açlık İve yoksuzluk içinde istırap çe- İken Alman halkına sulhün ha- zır olduğunu ve fakat imperato'a un harbe devam etmek İstedi. £ devletler nin Alman milletini Hohens lern istibdadından kurtarmağa çalıştıklarını ilân etmek. için 2 — Alman esirlerine iyi mu- amele edildiğini, iyi” yemekler ve iyi elbiseler İman zabitlerinin yalan söyledik lerini ve itilâf devletleri Alman imperator ve erkânı harbiyesi- nin sulhü kabul edinceye kadar harbe devam edeceklerini gaze- ğıtları ve propaganda ajanları vasıtasile elradın zihnine sokmak. Vels neşriyatı gu temel rine kurmuştu üze Harbin neticesi ne olursa ol- sun sulhün tanzimi beynelmilel bir hey'et tarafından yapılacak- tecavüz vuku bulmıyacaktır. Bu telkinatı alan her Alman ve siperlerde zahmet çeken her nefer emeklerinin boş olduğu na hükmediyordu. Ayni propa gandanın bizim istiklâ! harbi za manında muhalif matbuat tara fından yapıldığını hatırlarsı- Jnuz, Velsin programı umum itilâf hükümetlerince kabul ve takdir olundu. Alman meb'usan mecli sinde sosyalistler ve sosyalist gazeteler bu telkinin cereyanı- na kapıldılar, Hudut civarlarm- da çıkarılan gazeteler yanın her tarafına sokuldu. Ha tâ Alman gazeteleri bile bilme! sizin “Krov — Havz,, ın fikirle. rini neşrettiler. İki ay zarfında Alman cephe- sine 1689457 ve cephe gerileri- me atıldı. “Allahım leri yağıyordu,, diyor. (Bitmedi) Yeni çıkt: Anafartalar kumandanı MUSTAFA KEMAL mülâkat ile #enkli haritalarla Huşen Eşref Kimsin, 1 Sira Devlet matbaası sal. subestida | Yaza, “ İdütle iş görmesi ileri sürülüyor. yül ve haleti ruhiyesini seneler | verildiğini, Al-| tır, Arazi ilhakı ve milli haklara | * Alman-! HARiCİ| KANUNUSANI HABE 19831 RLER.. İngilterede hükümetin mevkii Mac Donald kabinesi zaif olmakla beraber muha- fazakârların gelmesi de müşkil... Pazarlık | Liberaller muzahe- ret ediyorlar Uoyd George İngilterede amele hükümeti- | İnin mevkii zaif olduğuna şüphe İyok. Bilhassa işsizlik buhranı İkarşısında hükümetin bir şey yapamamış olmasından vellit hücumlar her © vesile ile | tekerrür ediyor. o Mac Donald) hükümetinin gözden düşmesine en birinci sebep olarak kendisi- nin herkesi memnun etmek is- temesi, bu yüzden daima tered- Kat'i bir hattı hareket takip et-| memesi bu kabinenin taraftarla- rını memnen etmemiş, aleyhtar İlarımı da büsbütün harekete ge- tirmiştir. Bugünkü hükümet 929 iy yapılan umumi inti- habat neticesinde iktidar mev- kiine gelmişti. Bu intihabatta | Avam kamarasında muhafaza- kârlar 260, amele fırkası 287, ahrar fırkası 59, müstakiller 9! meb'usluk alarak yeni parlâmen | toya dahil olmuşlardı. Muhafa- zakârların 260 meb'usluğuna karşı amele frrkasınm aldığı 287 meb'usluk bir eksetiyet ise İde muhafazakârlar ile 59 meb'- usu olan ahrar fırkası birleşince Mac Donald hü etinin ekal- liyette kalacağı besbellilir, Şim diye kadar Mac Donald hükâ- meti parlâmentoda pek halecan | Mh saatlar (o geçirmi: Fakat Lloyd George'un riyaset ettiği ahrar fırkası muhafazakârlara karşı Mac Donald hükümetini ekalliyette kalmaktan kurtar- | muştar. Dün gelen bir telgraf ahrar| fırkası r vin, yani Lloyd Ge örge'un bir beyannsme neşrede- | © rek fırkasının hükümete ve mu- beral, yani ahrar frrkasının bu muzahereti bir pazarlık netice- sidir. Mac Donald hükümeti bu suretle mevkiini muhafaza ede- cektir. LONDRA, 8 A.A, — Libe ral fırkası reisi bir beyanname nesrederek amele hükümeti ida resinin acınacak bir halde olma sına rağmen muhafazakâr fırka yı iktidar mevkiine getirmek mes'uliyetini derihte edemiye- ceğini bildirmistir. Kömür madenleri meselesi i LONDRA, 7 A.A. — Cenubi İGalle kömür madenleri ihtilâfı hakkında bugün ayrı ayrı müza | | kereler yapılmıştır. Meselenin halline doğru mühim terakki dımları atılmış, maden işçile İmurahhaslarile maden sah'ple- İri murahhaslrr arasında bu ak:| İşam için bir içtima zemini hazır 'lamağa muvaffakiyet hâsıl ol-| İmuştur. LONDRA, 7 A.A, — Cenubi Gall maden ocakları sahiplerile maden işçileri murahhasları bu »kşam toplanmışlar ve 9 kânu- nusanide Cardiff de - yapılacak içtimada müzakere mevkiine ko | nacak meselelerin esasları hak- kında anlaşmışlardır Ispanyada vaziyet MADRİT, 7A.A, — Darül. | müte- |“ İsinin fil Ecnebi matbuatı Şarkta yenilik hareketi Londrada açılacağından ev. velce bahsedilen ve Evkaf mü- zesinden gönderilen eserler do- layısile “Türkiyeden bahsedilmeğe vesile teşkil eden İran güzel san'atler sergisi ev- veli gün Londrada açılmıştır. “Times” gazetesi bu münasebet İle yazdığı bir makülede ezcüm- İle diyor ki: “Şimdiye karlar pek az Avru İpahı san'atkâr İranın sarayların- 'da muhafaza edilen bu hazin; leri takdiretmekfırsatına malik İnazik ve kırılabilir olan bu ince eserleri göndermek için © kendi müzelerine müsaade . etmişler- r, Hususi surette koleksiyon nış olanlar da bu alicenaplı- ğı gösterdiler.” memleketlerindeki teceddüt ha- reketinilen bahse vesile bularak diyor ki: “Avru garbi As- Şarkın ananevi - itiyatçılığına karş: galebesi takip etti. Garbin idare usullerini almak, garbin e- saslarına göre yeni o kanunlar yapmak, yirmi sene evvel a'ka- mete mahküm olacak (o surette devletin asrileştirilmesi şekli jde bu'galebe tecelli etmiştir. “Times” bundan sonra bu te- ceddüt hareketinin İranda cog- rafi ve içtimai bazı şeraitetaban Türkiyedekinden daha az seri olduğunu ilâve etmektedir. Aiiianyanın harici siyaseti Almanya'nın harici ride Avrupada, bilhassa Fra pek ziyade merakla takip edilen bir meseledir. Bilhassa ahiren siyasi fırkalarından k vetli bir fırka olan katolik fırka si reisi Koos tarafından ahiren ri sürülen kirler Fransızların son derce nazarı dikkatini celp 3 iş “Temps” gazetesi bundan bahisle neşrettiği başmakalede Merkez katolik fırkası rei- Almanlar eğer Verpaill uahedesine hücüm ederlerse bu kayaya . başlarını çarparak ezilirler. Onun nasiha tine göre Almanlar ecnebi ma- hafilin makul kısmı ile birleşe- rek Almanlar felâketi onların da felâketi demek olacağını ken dilerine, anlatmak olduğunu ve Almanya'nın kurtulması onla- m rmektedir. M. Kaas diyor “Almanya'nın hedefledi aşi- â kat bunlara vâsıl ol-| n takip edilecek yol mas kul surette intihap edilmelidir. Ancak bu suretle bir inhidamın 6 Alman saret eseri sayilabilir. bir kaç aydanberi Almanyada milliçi ihtiraslar o muntazaman tahrik edilmektedir. Bilhassa Janlaşmak siyasetini muslihane surette kurtulmak siyasetile Ka- rıştırmamak lâzımdır. Çünkü Fransız mareşali o Yoffre'un ölümü üzerine Avrupa matbua- ptmın sütunları bu asker için ya- an yazılarla doludur, denebi- lir. Fransız mareşali Joffre'un ölümü münasebetile bilhassa Alman matbuatının ne diyeceği merak edilebilirdi, Fakat Alman fünunda derslere tekrar başlan- | mıştır. Yalnız, hukuk fakültesi | talebesi grev "yapmağa karar var İgazeteleri de bu eski asker hak- kında hürmet ve sitayişle yazı- Jar ir yazmaktan kendilerini! ala- yada hezimete oğradı, Bun Av | rupanm fen ve teşkilâtçdığının | nda kurtulması demek olaca-| l italyada M Vösizülnr ve mülâkatı ROMA, 7 A.A, — M. Mus-| solini, M. Venizelosu kabul et- takdirle | miş ve kendisile yarım saat sa-| otomobil, y mimi bir surette görüşmüştü! M. Mussolini M. Venizelosa Zzi- yaretini iade etmiştir. Amerikada işsizlik | VAŞİNGTON, 7 A.A. — Hoover tarafından işsizliğe kar şı mücadele komitesi reisliğine tayin edilmiş olan M. Woods, İolrmuştun: Muhtelif * hükümetler | Amerikada şimdiki halde işsiz İbulunanların 4 ile 5 milyon a- İrasmda bulunduğunu ve vaziye İtin ilkbahardan evvel Şini ilmit etmediğini $ İriMiniy- tir | Doğrü malümat alan İgöre işsizlerin âdedi 6 ile 7 mil yon arasında tehalüf etmekte- dir. Ha'yan tayyareleri BOLAMA,8A.A yan deniz tayyareleri: ti esnasında bunlardan biri de- nize inmeğe mecbur olmuştur. Teknede bulunan bir çavuş &l- müştür. Diğer bir tayyare 10 dakikalık bir uçuştan sonra de- nize inmek mecburiyetinde kal- mıştır. İniş hareketinin şiddetin den dolayı tayyarede yangın Bir yüzbaşı, bir mülâ zım ve bir çavuş ile telsiz mema ru telef olmuşlardır.Bu kazalar, tayyarelerin hareket masında ağır surette yüklü bulunmaların | dan ileri gelmiştir. Hindistanda bir vaka BENARESS,8B A.A, — Si- lâhlı haydutlar dün güpe gün- düz bir posta kamyonulu revol verle tehdit ederek durdurmuş- lardır. Asilerin posta çantaları- ladıkları sırada ansızın ikinci bir posta kamyo- Jhu gelmiş ve içindekiler haydut İları tevkife teşebbüs etmişler. idir. Bunun üzerine âsiler bir İbomba atmışlar, fakat bomba İpatlamasına rağmen iyi bir te Sadüf eseri olarak hiç bir hasar tevlit etmemiştir. İki (o haydut tevkif edilmiştir. Kız tayyareciler LOS ANGELES, 7TA.A.— Mis Bobby Troit ile Mis Spoo- ner, halâ havada bulunmakta- dırlar. Bunlar şimdiye kadar fa- sılasız 69 saat uçuş yapmışlar- dır. Mis Bobby Troitin doğumu- nun 25 inci yıldönümü iki genç! tayyareci kız tarafmdan bugün havada tes'it edilmiştit. Bu mü- nasebetle iki tayyareci kız ken- di kendilerine hmdi kızartması | ve mütenevvi pastalarla bir ziya fet vermişlerdir. Birmanyada isyan RANGOON, 8 A.A. — Asi | taslağı rivayete göre faler ve maruf bir şarlatanmış. Saya- san ismini taşıyan bu adam esa- sen ruhsatsız piyango tertip et- tiğinden dolayı zannaltında bu- lunmakta ve ayrica bir katil maddesinden de ittiham edil- mekte idi. Tevkif edenlere 50 bin rupi mükâfat verilmiştir, RANGOON, 7 A.A. — Hü- kümet kuvvetlerinin âsileri çe- irmeğe matuf hareket ve gay- retleri büyük bir netice verecek gibi görünmemektedir. Aşilerin karargâhı teslim olmuş ise de isyan teşkilâtınm kuvveti kırıl- miş olmaktan uzaktır. Alınan son haberlere nazaran isyan ha- reketi civar mıntakalardan te- vessü etmekte ve daha ziyade genisleyecek gibi görünmekte- Ci i İİ İdarei Di İzmir, 8 (Hususi muhabirimiz- den) — Menemende idarci örfi ye takyidatı şiddetlendi. Seya- jhat vesikası için istida ile müra/" Jcaatlar başladı. Bugün bu yüz- İden İzmirle Menemen rasında ya münakalatı ya-| pılmadı, Örfi divanı harp heye- ti bugün içtima etti. Bazı ihzari kararlar verdi. Kararlarm mahi yeti mühim değildir. İkmaledi- İen tahkikat evrakı divamharp zabıt kâtiplerine tevdi edildi. Muhakemeler cumartesiye, ol - mazsa pazara muhakkak başlı- yacaktır. Cuma olmasma rağ- ti İLAĞIRİ rfiye takyid şiddetlendi Divanıharp bugün, olmazsa yarın! laka işe beşlayacak SİLK Foça hâdisesi tahi İzmir, 8 (Hususi # mizden) — Foça hâdi İkatı devam ediyor, Me muallimi Cemal Bug vap edildi. Mektepteköl an haberi olmadığını ir, Fakat dalâil ve eld | vesaik aleyhine neticej tir. İ İzmirde dört kişinin$l kif edildiği söyleniyo İl Hizmet aleyhind İzmir, 8 (Hususi men tahkikat faaliyeti van etmektedir. Baş müd bugün devam edecektir. İstiçvaplar de mizden ) — Sabık Hü muharriri Zeynel Besifl dei |hindeki davaya bugünğl ildildi. e İlecektir. Bir şey söylememiştir. umumi Hidayet B. bugün İzmi-|< re gitmiştir. Yarın avdet ede- cektir. Nallıderede yakalanan Şeyh Seyyah bugün istiçvap e- arm Menemene gönderi r Menemene bazı yerlerden bu- gün de bir kaç mevkuf gönderil İ miştir, İsticvap edilmektedir. İler Hakim olacak Hukuk mezunları |, Ankarı, 8 ( Telefonla ) İfera ve iflâs kamınunu' tadil e- den lâyiha bugünlerde Adliye ti leye takdim edi" zektir, Bu lâ- yiha en kısa zamanda Meclise sevkolunacaktır. Edirne polis müdürlüğü Ankara, 8 ( Telefonla ) iEdirne polis müdürü Feyzi İ Beyin İstanbul polis müdüriye- )ti dördüncü şube m nakli ve yerine dördüncü” şube müdürü Sadeddin Beyin tayini mütasavverdir. l İcra ve ifiâs kanunu tadilâtı Ankara, 8 ( Telefonla ) — İHâkim olacak hukuk mezunla- rma altı aylık staj müddetlerin ce hazirandan ücret tir. K Mimarlar kongresi ANKARA, 8 (Telefon) — Türkiye mimarları umumi kon- gresi cuma günü burada topla- nacaktır. Kongre için Ankara belediyesi konferans salonu ih- zar edilmiştir. Kaymakamlar arasında tebeddülât ANKARA, 8 (Telefon) — Aldığım malümata nazaran Da- ihiliye vekâletince kaymakamlar arasında mühim bazı tebeddülât İyapılmıştır. Yalnız 1930 bütçe- İsinde harcirah tahsisatı bitmiş İolduğundan Büyük Millet mec- isinden bu kaymakamlara yeni vazifelerine gidebilmeleri için tahsisat istenmiştir. o Meclisçe tahsisat verilir verilmez bu kay- makamlara tebliğat yapılacak- tır. Tapu tekaüt kenunu ANKARA,£ (Telefon) Eskiden Tapuda aidatla mü: tahtem tapu memurlarının de tekaüt hakkmdan istifadele'i i çit bir kanun projesi yapılarak Şurayı Devlete verilmiştir. Bu | | kanuna kadastroda ücretle ça- lışanların da istikballerini te- min edecek esaslar vazedilmiş- tir, Şurayı devletçe tetkik edil- mekte olan bu kanun Tapu teş- kilâtında büyük bir inklâp ya- pacak ve Tapu işlerine modern bir şekil verecektir, Amerikalı âlim KEMBRİÇ “Masa joset”, 8 - A.A. — Harvard. darülfünunu tarihi kadim müderrisi profesör Edward Channig, dün akşam vefat etmiştir. : Mumaileyh, müttehidei Ame rika hakkında yazdığı tarihi p 1 verilecek- | adliye vekilinin önü: yediklerini söyleyen # rin celbinden sarfı nazif sini istedi. Maznun retli münakaşalar oldüll de hâkimler bu üç celbi için davayı ayın mi ziraat kongresi rinden bir kısmımesai! zu teşkil eden meseleli daki tetkiklerini raporlarını Cumartesi günü öğled toplanacak olan hey" yede müzakere edilecefi raporlar zira kredi vej H mirle pi et ettiler. | dildi. Zeynel Besim müddei umumi arasımığı 7 salik ettiler, B. M. Meclisi) ANKARA 8 (A.A) yük Millet Meclisi Vekili Nurettin Ali Bi setinde toplanmış ve İvekâleti tarafından Heyeti veki|/hıslar tarafından işlenil rümlerin affı ki kanun lâyihasınm /İ zakeresi yapılarak kab tir. Meclis cumartesi tecili b lanacaktır. U. Ziraat kont ANKARA 8 (A.A. 21 2 ikmi hazırla e gülcülük, sebze ve ğa aittir. Atinaya giden Hi çularımız İZMİR 8 (A.A) — yahati münasebetile uğ yan İstanbul Da kuk fakültesi tal in makamı vilâyeti, İğmi, müzeyi ve erkek ziyaret etmişler ve $ ne devam etmek üzere | terketmişlerdir. Hukuk talebesi W İZMİR 7 — Atina te olan İstanbul huk: buraya uğradılar. Vali Paşa talebeye şehrin İ ; yerlerini otomobille | Hukukçular kız ve erk İce doll plerinin hepsi: sonra Atinaya müteveğ i vukal çok halk bi “vrupaya gi talebe..| Fethi bey Supl Avrupada hükümet tahsil edecek talebedef Suphi ef. ler dün Fri ket etmişlerdir. Bu ikİ rüşşafakadan mezund' im ve a tahsil 1