26 Kasım 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

28 TE Osmarılı Börçlari Kemer Osmanlı borçları için içokaya altı milyon lira tevdi etmiş Bu eski borçların tediyesi husu- daki hüsmü niyetini bir defa da- ebat eylemiştir. lar meselesinin hikâyesi uzun- > Geçenlerde Osmanlı düyunu u- Meniyesinin tarihi hakkında bir A- iş ih profesör çok şayanı dikkat Ser neşretti, Bu ağır faizli ve ikici komisyonlu borçların o 20- Ma Avrupa piyasalarında ne gibi N vesile teşkil - ettiğini ba- kü meler ibret ve intibah ile © hıdır. Dr; Bimisdel'in eserinden yoruz ki bazan bu borçlar sefih İh devletine cebren kabul et- üniştr. Hatt , borçlanmağa pek iğne borlanma hakkımda fikir. İyi daha uygun bir sadrazam ilti- rilmiştir, af Osmanlı padişahları zama Yapılan bu istikrazlardan bu Besle tediye yükünden başka bir şey intikal etmemiştir. Çünkü iye Rusyada bile çarların yaptı lar, şimendifer inşasına ve kei imarına sarfedildiği hal- aya tamamen israf edilmiştir. 4 Türk milleti, bu borçların ken- isabet eden kısmını te- “ #tmeği Lozanda kabul etmiş- * Ancak başbi, .amumiden sonra erçların tediyesi meselesinde bir e- yaba edilmiştir: Tediye kabili- di; Türk Hülcümetinin de bu esas tediye etmek istemesi pek ç İaklemdaki nakisi nazarımız ka İşi, ilmediğinden bu mesele etra- gn bez sene müzakere cereyan et- 0 nihayet 1928 senesinde Pariste Mukavele imzalandı. Mukavele olinakia beraber, hükümet tedi- hücusundaki hüsnü niyetini gös- Yaka için bunu kabul etti ve 1924 ye lerinin ahkâmı dairesinde te- ia, yapmağa başladı. Fakat geçen pm mali buhran bu mukave- be, biline maddi imkân olmındır Şi iner Binsenaleyh son taksit Mayısta tediye edildikten son- k et alacaklıları ile görütmek O zamandanberi yapılan mü-| temaslardan henüz t e çıkmamıştır. Yeni taksi! zamanı da hulül etmiş bulun hükümet, bütün Avrupa i tarafından kabul edilen ah- Umumiyeden mülhem olarak, | kabiliyeti dairesinde ödemek Vermiştir. Bankaya tediye etti- Para ile taksitler tamamen ödes| Fakat tediye kabiliye- ibarettir. Daha Faz- maddi imkân yoktur. letin tediye kabiliyeti na ler Bunun içini kabak edilmi li Ti İL ZPT. fi li fi ii ra tayin etmek doğru değildir. Vazımdır. milletine, dizer Avrupa mil- kıyasen, asgari refah temi- N edilen nisbetin hiç-te az ol- her insafir por tos- çtmesi lâzımdır. Nihayet, ödeye- için yaşamalıdır. Ve kazan- kadar yaşamak kabiliyetin- bırakılan bir borçlu ödeyemez. Ahmet ŞÜKRÜ Gazi Hazretleri Dün de Samsunda kaldılar SAMSUN 25 (A.A) — Re- ur Hazretleri hava mü- İl olmadığından bu gün Baf- Bidememişlerdir. . grupu içtimal KARA 25 A.A. — Halk grupu bugün öğleden sa bir içtima aktederek €sail etrafında müzake- tunmuştur. a raktörler ii “KARA, 25 (Telefonla) — jüri hey'eti, bugün ra- He, Vekâlete takdim etti. Me müzayedeye iştirak . ÇARŞAMBA $ ici sene, No 1722 NUSHASI 5 KURUŞTUR ŞRINİSANİ 1930 gunun İn ri iz Siir Hür gazete 28 numaralı nüshasında Reisi- cümhur Hazretlerinin seyahatleri neticesinde hâsıl edecekleri kanaate göre Cümhuriyet Halk Fırkası Riyasetinden çekilecekleri ve Büyük Millet Meclisinin vaktinden evvel fesholunarak intihabatın tecdit edileceği ve sek ne yapacaklarmış? Verdiğimiz cevapta Düyunu umumiye meclisine müza- keratın devamının teminini istedik Paris mukavelesile taahhüt edilen senelik taksitin üçte birinin tediye Dün gece geç vakit, bir men- badan aldığımız malümata gö- ye düyunu umumiye müzakera- tınm #on safhası şudur: Düyunu umumiye meclisinin ükümetimize ayn 16smda çek tiği telgrafın son kısmı ü- dar mabafilde tenkitlere vesile teşkil etmektedir, Mezkür mec- , bu telgrafında hükümetimi- Senelik taksiti tamamen tes- Vilâyet, bu meselede tı ifa etmediğini ilân edeceği- ni beyan eylemektedir. Hükümetmiz, düyunu umu- miye meclisine verdiği son ce- vapta, Türkiyenin düyunu umu miye borçları hakkımı nok- tai nazarını tafsilen izah etmek te ve meclisten aldığı telgrafın bu kısmıma temas ederek bu tar zı hareketin mevcut davanm ile rilemesine ne gibi faideleri ola- ağının cayi sual bulunduğunu işaret eylemektedir. hakem vâziyetindedir, kararını henüz vermemiştir; alınan para İlk tedrisat vergisi, diger Ver gilerle beraher defterdarlık me- mur veşubeleri vasştasile tahsil olunur ve bilâhra idarei hususi- yesine verilir, Defterdarlık bu vergiyi tah. sil ettiğinden dolayı bir nisbet üzerinden ikramiye tefrik ede rek alâkadar memur vemüdürle re tevzi etmektedir. Bu defada 929 senesi ilk tedrisat vrgisin- denZibin lirayı tefrik ede rek ikramiye olarak tevzietmiş Bu para şu suretle tevzi olun muştur: 4000 lira defterdar Şefik, 2000 lira üçüncü şube müdürü Naci 1800 lira birinci şube müdürü Amir 800 lira ikinci şube müdü. rü Hilmi, 2000 lira Nafiz B.leri almışlar mütebakisi de diger memurlara tevzi olunmuştur. Bu ikrmiye meselesine vilâ- yet, muhasebei hususiye müdü- rü Cemal B. itiztr etmiştir. Muhascboi hususiyeye göre Dahiliye vekili son gönderdiği tamimide bareminbügibiikrami yeleri kaldırdığını bildirmişir. Buna mukabi deferdar Şefik Ben Ankaradan geçenlerde av- deinde Maliye vekâleinde aldı. ğı emri göstermiş ve parayı tevkif etmiştir. Defterdarlıkta ne diyorlar? Bu hususta dün bir muhatri- rimiz defterdarlıkta tahkikat yapmıştır. Defterdarlık mahafilinde bu mesele kakkında deniliyor ki: — İlk tedrisat vergisi tahsilâ tından ikramiye almak kanunen hakıınmızdır. 22 haziran 927 ta rih ve 1930 numaralı kanunda idarei hususiye o varidatından ikramiye tevkif edildikten son- ra varidat vilâyete verilir, den- mektedir. Ve böyle yapılmıştır. Hangisi doğru? “©nkpel, Lansi, Hok, Şe- i Göbrikalarının aletderecat vi? Ziraatı için şayanı ka- Muharririmiz bunun üzerine idarci hususiye müdür- Vilâyetçe eşhas zimmetine kaydedilmiştir Defterdar Şefik Bey ie hususiyesinde de deniliyor i; edilebilmesi hangi esbaptan ileri geliyor? 928 senesinde imza edilen Pa ris mukavelesile teahhüt edilen senevi taksitlerin ancak üçtebiri nin tediye edilmesinin şanjdan mütevellit bir bukfan neticesi olmayıp bunun yeni iktis. mali müşkilâtın icap ettir; tetbirlerden ileri geldi rih eden hükümetimiz, cevabi İtolgrafmda . düyunu umumiye meclisini, Ankara müzakeratını |devam eltirmeğe davet eylemiş tir, Tedrisat vergisinden |H. F. heyeti ikramiye alınır mı? Defterdarlıkta bu suale evet; Muhase- bei hususiyede ise hayır cevabı veriliyor Dün Beyazıt kazası fırka teşkilâtı ile temasta bulundu İâtımı tetkike memur heyet dün gece fırkanm Şehzade başında Letafet apartımanındaki Beya- zıt kaza merkezine giderek bu kaza mıntakası dahilindeki na- hiye ve ocak reislerile temasta bulunmuştur. Tetkikat geç vak te kadar devam etmiş lâğvı ve tevhidi icap eden ocak ve nahi- yelerin tespitine esas olacak kararlar verilmiştir. Samsun teşkilâtı Kongre hazırlıkları görülüyor Smsun 24 (A.A.) — Hasan jSami “Erzincan” Nfiz “Erzu- rum” Beylerden-mürekkep C. (Halk fırkası teftiş heyeti Sam- ;sun mıntakasında fırka kongre- si hazırlıklarmmabaşlamış veicap edenlere tebligatta bulunmuş- tur, Firkanın bu günkü vaziyeti ve öteden beri tarzı faaliyeti ve istiklâl mahkemeleri teşkili hakkında şayia- “Trabzon” Fuat “Rize” Aziz | — Bu kanun, 927 tarihli tev |hususile son belediye irtihabın- | hidi küsurat kanunu ile ilga e- |da görülmüş olan dikkateşayan| dilmiştir. bazı muameleler dolayısile ya- Bizi pılmakta olan tahkikat” esasm- | ça kömüma red Lark Mİİ | da vilâyet ve merkez kaza idare | miye alabilir? i heyetlerini teşkil eden zevatm v > kongre inthabatı netayicinden Vali muavini ne diyor? | |evel vazifelerinden çekilmeleri Bu hususta vali muavini Fazlı | **7Sİp olunmuştur, Bey de muharririmize demiştir kiz C.H. F. kongreleri Dün Ankaradan İstanbula geldi Emniyeti Umumiye müdürünün beyanatı Dün şehrimize gelen emniye- ti umumiye müdürü Tevfik Ha di bey kendisile görüşen bir muharririmizin muhtelif sualle| rine şu cevapları vermiştir: — İstanbula teftiş ve tetkik için geldim. Zaten bu tetkikat her sene yapılır, Polisin mi him kütlesi burada bulundu- ğundan tetkikatta bulunaca- ğım. Asayis her tarafta müem- men ve mükemmeldir. İstan- İbulda üç” İBunlar arasında kabahatliler olabilir, Bunun için teftişler apılmış 30-40 kadar memura işten el çektirilmiştir. Bunlar- dan bir kısmının evrakı > emi yeti umumiyede tetkik edile- rek tekrar vazifelerine iade O- muşlardır. İstanbuldaki zabı takviye ediyo- mucibince her ruz. Bun tanbul mütebaki de taşra polis mekteplerine Halk fırkkast İelanbul” teşki "erler Buradan vilâyatı sur! İyeye nakil yoktur. Oraların ay- rı kadrosu vardır. 9 aylıklar 3 aylık küsürat ta beraber verilecek Eytam eramil ve mütekaidi- nin üç aylıklarının itası için lâ- İzım gelen cetveller ihzar edil- mektedir. Barcm kanunu mucibince kânunuevvel, kânunusani şubat! üç aylıklarile birlikte 12 aylık küsurat ta kânunuevvel maaş- ları ile birlikte verilecektir. Ma aşm ancak 15 kânunuecvvele doğru verilmesi mukarrerdir, Devlet Bankasına müdür kim olacak? uriyet Merkez bankasmın müdiri umumüliği için bir takım nam İzetlerin isimleri ağızlarda dolaşmak İ tadır. Müdiri umumllik için İkusat İvekili Mustafa Şerit, meclisi idare reisliği için de Paris sefiri o Münir Beylerden kuvvetle bahsolunuyor. Gerçi ba iki zatın her ikisi bu gün kü vazifelerine yeni tayin edilmiş ve her biri kendi sahasında mühim işlere başlamış oldukları cihetle ora- dan ayrılmaları pek muvafık olmadı. ğı mülâhaza edilmekte ise de Cüm- huriyet Merkez bankasının chery miyeti ve muvaffakıyeti mütaleasile nihayet işin bu şekilde karar kılaca- ğa çök muhtemel görülmektedir. nden fazla polis var. da “ta hatile;|la Rormada tiç güne kalacık BUGUN . Gazi, Fırkasının başındadır, B. M. Meclisi feshedilmeyecektir 8— Oteller bugünden Miba- tallmatnamesi geliyor Bir gazetenin kaç gündür parmağına doladığı haberler, en kat'i bir lisanla tekzip ediliyor! SAMSUN, 25 (A.A.) — İstanbulda çıkan lar olduğunu yazıyor. Bu hususta Dahiliye Vekili Şükrü Kaya Beye müracaat ettim. Asılsız ve esassızdır. Resmen tekzip edebi- lirsiniz, dedi. .İ Bir senelik taksiti tamamen vermez- 'T. Hadi Bey| Tevfik Rüştü Bey yarın Romaya gidiyor CENEVRE, 25 (Başmuhar- İririmizden)— Tevfik Rüştü B. refakatinde Necmeddin Sadık, (Asım ben olduğum halde (o Çarşamba ORomaya hareket ediyoruz. o Diger- leri konferansın sonuna kadar urada kalacaklardır. o Tevfik üştü B, yarmdaki meb'uslar- talya hükümetinin misafiri ola- İcak ayın ikisinde ( İstanbulda bulunacaklardır, Romada şeref- lerine hariciye nezareti, matbu- ziyafetler verilecek, mcb'us ga- zeteciler M.Mussolini tarafm- dan kabul edileceklerdir. Tev- le B. bulunduğu müddetçe bütün devletler mu- rahhasları ile müteaddit temas da bulunmuş, bütün hey'tler tarafından ziyafetlere çağırıl- mış, bilmukabele bütün hey'et leri davet etmiştir bu mütekabil ziyaret ve ziyafetler Türkiyeyi yakından uzaktan alâkadar e- den mühim muhtelif siyasi me- Selelere temas için çok faydalı vesileler olmuştur. Terkite: hatin mühim noktaların mi nakaşası esnasında Türk hey tinin haklı iddiaları daima ekse riy: teveccühü tezahür ve te- mayüllerine mazhar olmuş her tarafta iyi intibalar bırakmış- tır, Konferansın on gün daha devami muhtemeldir. Hazırla- nacak ihzari proje gelecek sene 53 develtin iştirakile toplana- cak asıl büyük terki |oteslihat Ramada üç gün kalacak, şerefine muhtelif ziyafetler verilecektir i Heyeti murahhasamızın konferansta müdafaa ettiği tezler daima haklı görüldü lü at idaresi, ve sefaret tarafından $ Tevfik Rüştü Bey konferansında münakaşa 26 mini olacak, kat'i (okararlar o zaman ittihaz edilecektir. MAHMUT CENEVRE, 25 A.A. — İh tahdidi teslihat komisyonu ütün devletlerin hava kuvvet- lerinin ilân suretile bildirilmesi hakkındaki Fransız teklifini ka bul etmiştir. Bu iş ne olacak? Müderrisler arasında bir fark olamaz ve gösterilemez.. betalfinun Emi Muammer Raşit Bey bu mesele hakkında diyor ki... Darülfünün bütçesinin bare- me teyfiki de müderrisler ara- sında dikkate şayan bir mesele oldu. Darülfünun emini Muammer Raşit B. bazı edebiyatçılar ta- rafından edebiyat müderrisleri- nin daha ziyade fedakârlık et- tikleri ve bu itibarla hukuk ve tıp fakültesindekilerden ziyade “ — Mesele vakidir. Umumi muhasebe yani defterdarlık bu parayı tedrisat vergisi kanunu- istiyor. Hu- na tevfikan almak isti; SAMSUN 25 A.A. — Sam- sun havalisinde Cümhuriyet Halk fırkası köy ve nahiye kon greleri Kânunuevvelin beşinde Bulgar Kıralının Ankarayı ziyareti Bulgar kralr (OHazretlerinin! Ankara'yı ziyaretleri" hakkında kaza kongreleri onunda yapıla | tahkikat yaptık. Şimdilik bu se maaş almaları lâzım geldiği hakkında ileri sürülen iddiala- Ti tamamen gayri varit görerek diyor ki: — Hiç bir darülfünun müder- risi böyle beyanatta bulun- rat kanununun tedri si | caktır. ikramiyesini ilga ettiği kanaa- tındadır. vilâyet makamı bu hu- Susta hakem vaziyetindedir. Mesele tetkik ediliyor. Hara- rmı verip her iki tarafa tebliğ edecektir. Maliye müfettişinin tetkika- tı büsbütün kendine aittir. Ka- rar, vilâyet makammındır. Pa- ranm almarak taksim edildiği- ne ihtimal vermiyorum.,, Eşhas zimmetine kayıt Haber aldığımıza göre alman yahat hiç mevzuubahs değildir. a maz Zaten yaptığım temaslar da bu tarzda sözler sarfedilme- diğini teyit etmiştir. Darülfünun divanı bütün fa- kültelerin o mümessillerinden E v müteşekkil olduğuna ve bütün Darülfünun Emini M. Raşlı Bey müderrislerin hukukunu müda-| ler fedakârlıkta yarışa çıkmış. fan edeceğine göre, her hangi) lardır. bir müderrisin ayrıca hakkını istemesine mahal yoktur, Çünkü divan vardır. Edebi- yat müderrislerinin digerlerin- den daha fedakâr olduğu mev- zuu bahsolamaz. Bilâistisna 'müderrislerin hepsi fedakârdır. Hariçte iş yapmak müderris. leri zengin etmez. Öyle olsa darülfünun zen- ginlerle dolmuş olurdu. Hâlbuki bunun aksi anlaşıl. maş olduğu içindir ki baremin darülfünuna teşrili hükümetçi