13 Eylül 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

CUMARTESİ 3 5 ini EYLÜL 1930 el sene, No 1649 NUSHASI 5 KURUŞTUR Ben tahrif etmiyorum; onlar mugalâta ya MA Bu kadar telâşın, bu derece âsabiyetin mânasını bir türlü anlıyamıyorum: Son günlerde zmir ve İstanbulun bazı gazet€ krinde Lider Fethi Beyin, A- ğa oğlu Ahmet Beyin ayrı ayrı tarizlerine uğradım: Biri beni tahrif ile itham ediyor, öbürü de teçhile yelteniyor. Ben onla- Ta ayni silâh ile mukabele cde- tek değilim. Yalnız şuna üzülü- yorum: Bu muhterem liderler, İirkalarına bayrak olarak ku landıkları fikir münakaşasını böyle mi anlıyorlar?. - Muarızlarımı bir bardak suda fırtmakoparmağa sebep olan makalemin o meşhur fıkrasını İşte biraya aynen maklediyo- rum: “.., Fethi Bey, beyanatı ara| sında, askeri ve siyasi zaferler bir milleti kurtarmağa kâfi de- Bildir, diyor. Mühterem lider, her milletin askeri ve siyasi Za- erleri daima her zaferden üs- Yün tuttuğunu unutuyor. Hem de bilmiyoruz ki, iktisadi veya mali muvaflakiyetlerin ehem- miyetini, —hattâ hayati ehenr miyetini— isbat için askeri v. zaferlerin kıymetini kü- e sebep var mıdır? Muh m .muarızlarımız bilmeli- dirler ki, iktisadi ve mali 28- erler, ancak askeri ve Siyasi sağlam vaziyetlere istinaden in kişat edebilir. .,, N Gazeteciler makalemin bu fık Tasını Fethi Beye göstermişler, yle beyanatta bulunup bulun- Madığnı sormuşlar. Serbest Sümhuriyet fırkasının lideri, İç bir gazeteye bu yolda beyâ- hatta bulunmadığını ve Milli Yetteki neşriyat tekzip edil Mesini söylemiştir. Muhterem Fethi Bey beni tekzip etmek istedi, fakat ben on Posta gazetesine verdiği eyanatı inkâr ettiğini değil, unuttuğunu düşündüm. Bu ka- dar kesif politika mesaisi için- “e en kuvvetli hafızaların da bi- Taz sarsılacağımı pek tabii ve be Şeri buldum. Bunun için başka bir makalemde Son Postadaki €yanatı aynen naklettim ve ha trlattım. , Bunun üzerine asabi bir eda ile bazı kelimelerin tahrif edik “iğini söylediler; (Yaşatmağa) Yerine (kurtarmağa) demişim. ence bu kelimeler, cümlenin Tuhunu değiştirmez. Hem niçin bu noktada o kadar israr ediyor lar, “Askeri ve siyasi zaferler bir milleti kurtarmağa kâfi de- Üildir!,, Filrinin müdafaası o kadar güç müdür? Her halde bu fikir, yerinde ve yolunda sarfe- dilmek şartile her zaman kolay| lıkla izah edilebilir. Hususile bu fikir, mali ve iktisadi. zafe- rin kıymet ve ehemmiyetine.da ha ziyade bir kuvvet veriyor. Makalemde istihdaf ettiğim) Baye aşikârdır: Öyle bir devir-| “İ€ Yaşıyoruz ki, bir memlekette | Mali ve iktısadi zaferin ehemmi Yetini bilmiyen vatandaş ol- Mâz, Hükümetin siyasetini tenkit “diyorlar. Bu tenkidata, birin- <i derecede garp cephesi kuman danlığını ve Lozan'ı yapmış bir Zat muhataptır: iyette öskeri ve siyasi zaferin kifayet siaiğiden bahsetmek, yerinde eğildir, diye düşündüm. Belki bu düşünüş tarzı, bana mahsus bir nezaket telâkkisinden ileri geliyor. Başkalarınm bu ksa, daki telâkkisi, beni asla alâka: dar etmez. i Bence, eğer İsmet Paşadan Veya onun politikasına taraftar olanlar tarafından: “Askeri ve iyasi zaferler milleti yaşatma- kâfidir. İktisadi ve mali sa- da çal lüzum yoktur!,, a Ortaya atıl. Fethi Beyin o ya lanatı cok Pa mlerde bizzat! ii Paşa; iktidar mevkiinde iŞ zaferlere istinaden dm “İsem bu cevap kendisini tatmin "İtör kullanılmakta idi. pıyorlar! madığını, bilâkis halin ve istik-| balin meselelerindeki sağlam esaslardan kuvvet aldı söy-| lemişti. | Kendisine karşı çok büyük saygı beslediğim Ağa oğlu Ah» met Beyin mantığı da beni hay- rette bıraktı: Sanki Siyasi ve askeri zaferlerin kıymeti var mı, yok mu meselesi münakaşa ediliyormuş gibi Fethi Beyin bu işleri benden daha iyi Ni- diğini söylüyor. Bizzat Ahmet Bey herkesten iyi bilir ki ben şimdiye kadar hiç bir sebeple başkalarma karşı tefevvuk iddi asında bulunmadım. Bundan böylede o hataya düşmekten Rabbim beni esirgesin. Yalnız muhterem Ahmet Beye sora- rımi Meselâ: Yarn İsmet Pa- şan şimendifer ve milli mü dafaa politikasını, Sıhhiye Ve kâletinin sıtma mücadelesi sis- temini tenkit ettiği zaman ken disine: “Azizim, bunlardan bahset- mek size düşmez. Her halde İsmet Paşa ve Sıhhiye Vekili bu işleri sizden iyi bilirler!, der eder mi? Ahmet Beyin beyanatında ye rinde bulmadığım başka bir nok| ta var: Bir memlekette mali ve| iktisadi o muvaffakiyetlerin lü- zum ve ehemmiyetine kani mi- yim, değil miyim?. . Senelerden beri hariçte bulunan ve belki o- rada iken yazılarımı takip fırsa nı bulmamış olan Fethi Beye- fendi bunda tereddüt edebilir, Fakat bu tereddüt ve ima, sene lerce ayni sütunlarda ayni fikir) ve kanaatleri birlikte müdafaa! ettiğimiz bir arkadaş tarafın- dan izhar edilirse mânasını ân- lamak çok güç olur. Şunu da ilâve edeyim: Tahrif| ve mugalâta fikir münakaşala-| rında en ziyade nefret ettiğim vasıtalardandır. Karakterim, bu! vasıtalardan istifadeye mâni- dir. Esasen kelimeler üzerinde oy namağa da lüzum yoktur. Bir aydanberi ortaya atılan kucak kucak beyanat ve nutuk- lar içinde öyle aykırı fikirler, öyle ölçüsüz sözler var ki, bun- ar, her muharrir için bitmez tü kenmez bir münakaşa ve tenkit mevzuu teşkil ederler, Siirt Meb'usu MAHMUT eme t1| Son mukaveme Asilerin son muka- vemeti de kırıldı Hava ve kara kıtaları- mızın gayreti her tak- dirin fevkindedir. ANKARA, 2 (AA) — yük Ağrı mıntakasında mahsur vaziyette bulunan eşkiyanın kurtulmak üzere yaptığı bütün teşebbüsler akim kalmakta ve son mukavemetleri de kırılmak üzeredir. Ağrıdaki belli başlı sat rüesasının da bunlar içinde bulunduğu tahakkuk etmiştir. Kara ve hava kıtaatımızın gös terdikleri gayret ve kahraman lık takdirin fevkindedir. Ototrezin kazası İzmir, 13 (Milliyet) — Adli- ye Vekili Mahmut Esat Bey, Selçuka giderken vaki olan ka- za hakkında tahkikat yaptım. Hâdisenin aslı şudur: Mahmut Esat Bey ototrezin ile Selçuka giderken Selçukla Kazpinar ara sında ve hat üzerinde uyuyakal mış olan Garbi Karaağaçlı Mus| afayı çiğnemiştir. ie : Gi seyrederken iki lâmbadan maada bir de projek- | Lâmbalarm söndürülmüş ol İduğuna dair yazılan haberler, asılsızdır. .İviedanımın gösterdiği yol üzerinde giHlliyet sa e e a Haşmuauhbhnrrizi: Süit Melas TEAHHONIE mm m MA AY amm a Fethi B. Akhisar ve Balı- kesirde iki nutuk söyledi Bermutat iktisadi buhrandan bahsetti ve halka birçok vaitlerde bulundu İstanbul Meb'usu Haydar Bey dün geldi, Fethi Bey de bu sabah İstanbula dönecek , Fethi Beyin dün nutuk söylediği Balıkesirin manzara $. C. fırkası lideri Fethi Bey Ban-| Fethi Beyin nutku dırma tarikile bu sabah saat 8 de Ça-| Muhterem Akhisarhılar; 8. C. fir nakkale vapurile şehrimize muhabbetinizi gös sir. teren tezabürünüze bütün - kalbimle gelecek- | kasına itimadınız: Fethi Beyi istikbal için hiç bir te- alnız fırka er aktır. 8. C, imrkası umumi merkez ocağı zahürat yapılmıya, (leri münakaşa hürriyeti, matbuat hür riyeti, tcaret hürriyetidiz Cümhuriyetin büyük Türk milleti- könr tarafından karşılı |bu akşam ilk içtima Taksimde Kal| ne temin ettiği siyasi haklardan ta-| miz aparftımanında yapacaktır. Bu-| mamen istifade ederek bu gayeleri günden itibaren faaliyet bilfiil | Kal-İ emin etmek için fikir vadişinde, ka- miste başlıyacaktır İmaat vadisinde çalışacağız. Bu çabş- İstanbul meb'usu Haydar B. Fethi! mamız medeni ve terbi anlara Beyden e İyakışacak şekilde cersyan edecektir. Kalmis Büyük Türk milleti yüksek bir icvbası konmuştur. Vilâyet ocağının | rüştü siyasiyi idrak çimiştir. Bunun- galıştığı Nazlı handa elân levha yök'|la cümlemiz iftihar eğilim. imi Bu rüştü siyasiyi almış olan millet Dün tatil olmak dolayısile fırkada| efradının intihap hakkında hiç bir faaliyet olmamıştır. inen istifade etmesi, beğendiği vekil Kâtibi uzumi Nuri B. dün Büyük! eri tayin eylemesi Kizımdır. dereden inmemiş ikametgâhında ist| oç Ç. Eırkasının silâhları rahat etmiştir. Bizim elimizde bulunan silâhlar Balıkesir yolunda İintihap hakkından, münakaşa hirri- Balikesir, 11 (Milliyet, gecikmiş. yetinden tamamen istifade etmekten tir) — İzmirden saat yedi otuzda ha) ibarettir. reket edildi. İstasyonlarda fazla kala limizde bu silâhlar bulundukça balık yoktu. Fethi Beye büket takdim! bir takım fenalıkların, yolsuzlukların. edildi. Fethi B. Akhisarda şu nutku önünü almak pek kolay olacaktır. e lk (Devamı 4 üncü sahifede) Reşit Galip Bey 8. C.Fır. kasından niçin çekildi ? gelmiştir. apartımanı üzerine fırka Kanlar içinde boğuşmak için hiçbir sebep görmüyorum, İzmir tezahürlerinin şeklinden müteessirim Ben bundan sonra Mecliste müstakil kalacağım ve ürüyeceğim Aydın meb'usu, doktor Reşit Galip B., S. C. Fırkasından isti fa etmesinin sebepleri hakkın bir muharririmize dün beyanat- ta bulunmuştur. Reşit Galip B. in bu beyanatını aynen dercedi yoruz: “— Serbest Cümhuriyet Fır kasından çekilmekliğim, tek fış ka sisteminin bir müddet daha devamı muvafık olacağı kanaa- tmda bulunmaklığımdan ileri gelmemiştir.Müteaddit fırkalara lüzum ve ihtiyaç kat'idir. Son İzmir ve havalisi tezahürleri bu ihtiyacın şiddet ve mübremiyeti 'ni isbata kâfidir. Halk fırkasile $. o Fırkanm ana ve temel sayılacak siyasi prensipleri arasında hiç bir fark yoktur. Esaslarda tamamen müt #hit iki fırka namına yapılan tezahürlerin kanlı neticelere var ması her iki taraf nümayiğçileri | 'nin bu esas birliğini unutarak, bir tarafa atacak kadarasabiyete | kapılmış olduklarına delâlet e- 'der. Kanlar içinde boğuşmak i- cin bir sebep görmüyorum. İz- Reşit Galip Bey mirtezahlirlerinin şeklinden çok müteessirim. Bunda Serbest fır- kanın hiç bir mes'uliyeti olmadı ğına kaniim. Milletimizin fıtri vakar ve terbiyesi ile telifi kabil olmıyan bu hareketlerin saiki mahalli idarenin hatasr ise mi sebbiplerinin cezalanması için Mecliste bütün kuvvetimle çalı (Devamı ikinci sahifede) teşekkür ederim. Fırkamızın prensip) Piyango 35.000lira 59851 numaraya düştü 15.000 lirayı da 12.030 | numara kazandı | Tayyare piyangosunun doku- zuncu tertip ikinci keşidesine dün Darülfünun konferas salo - nunda devam edilmiş ve bütün| numarlar çekilmiştir, En büyük ikramiye olan 35 bin lira 59,851 numaraya 15000 lira 12030 nu- maraya isabet etmiştir. Bundan başka en son çekilen on.numara arasında daon bin liralık mükâfat taksim olmuş- tur, On bin liralık mükâfatı ka- zanan numaralar şunlardır: 7728 12172 12801 32786 39217 40304 41149 47227 51278 57027 Diğer kazanan numarlar sira ya konulmuş bir halde iç sahife mizededir. İKâzım Pş. bugün! geliyor İzmir, 12 (A.A) — Büyük M. M. Reisi Kâzım Paşa Hz. öğle- den sonra hareketeden İzmir vapurile İstanbula avdet buyur muşlardır. Vali ve kumandan Paşalar ile erkânı askeriye ve müllkiye ve adliye ile belediye! reisi C. H. fırkası erkânr tara-| fından teşyi edilmişlerdir. Pasa port dairesi önünde müstahkem | İmevki muzikası ile bir krtai a6- İkeriye ve jandarma ve polis ve İinzibat memurları tarafından merasimi ihtiramiye ifa kılm- kı İmişter. Cemal.Hüsnü Bey | Ankaraya gitti | Bir haftadanberi şebrimizde bulunmakta olan Maarif vekili Cemal Hüsnü B. dün akşamki 'ckspresle Ankaraya haraket et- miştir. Cemal Hüsnü B. bir kaç gün sonra Ankaradan gelerek | Bem sefaretini deruhte etmek i- çin İsviçreye gidecektir. İktisat Vekili Şakir Bey gelmedi Şehrimize gelmesi beklenen Jiktasat vekili Şakir B. dün gel- memiştir. İktisat vekilinin şeh- rimize ne zaman geleceği malüm değildir. Bayrak hâdisesi tahkikatı Akhisar, 12 (Gecikmiştir) — istikbal için buradan tedarik e- dilen bir kaç yüz kişi istasyona çıktı. Bu vaziyetten bilistifade kirli ruhlarını . saklıyan bir ta- kım hoca bozuntuları bir siyah bez üzerine “Lâilâhcillallah,, iş- lenmiş bir bayrakla merasime iştirak etti. Hükümet, Arapça harfletle yazılan bu bayrak hâ- diseği: hakkında ehemmiyetle tahkikata başla Amerikada işsizlik Vashington, 11 (A.A) — Ha li hazırda Amerikada hüküm sürmekte olan işsizlik dolayısi le memlekete sokmamak ve mu haceret kanunları harfiyen tat bik etmek çarelerini tetkik mak sadile Londrada bu ayın 22 sin de, Stutgar'ta 26 sında, ve Var şovada teşrinievvelin birinde bü tün memleketler konsolosları - nm iştirakile könferanslar akte-| dilecektir. Bü konferanslara iştirak ede cek olan Amerika konsolosları yeni bir program ve muhaceret hakkında hususi talimat alac. lardır ” Fethi Bey, Balıkesire geçerken | BUGÜN 2 nel sahifede : yo Tarihi tetrikamız. hara 3 üncü sahitede Yedek iaallimler kında gelen emir. 2— Mülkiye müfettişleri polle merkezlerini tetilş edi- | MA A bii , 4 ! — 1 N 1 k Kambiyo dalavere Kambiyo heyetine haber sattıklarından bugün Solda: Miçinin yazıhanesin, komiseri Abdülkadir Bey Borga acentalarından M. Mi- çinin ve üç arkadaşlarını borsa da spekülasyon yaptıklarından dolayı dün akşam geç vakit tev kif edildiklerini yazmıştık. Dün yaptığımız tahkikata ve aldığınz mütemmim lâma- ta nazran bu tevkif hâdisesi şu şekilde cereyan etmiştir. Miçi * biraderler borsa acenta Mığının müusmelâtından ötedenbe ri şüphe edilmektedir. Nihayet evvelki gün kambiyo mürakabe heyetince bu acentanm şüpheli işlerle uğraştığı tesbit edilmiş tir, Evelki akşam Miçi biraderle- İrin yazıhanesi evvelâ iki polis memuru tarafından tecrit edil miş sonrada borsa komiseri Ab dülkadir B. yazıhaneye girerek defterleri tetkik edeceğini bil - dirmiştir. Defterlerin tetkiki neticesi Filomuzun iştirakile dün Havanın biraz sert olmasına rağmen Heybeliada deniz yarış ları donanma, deniz mektepleri ve kulüplerin iştirakile büyük bir kalabalık huzurunda intizam la yapıldı. Seyircilerden bir kıs mı deniz lisesi avlusundan ya- rışları takip ettikleri gibi bir kıs mı da hususi merakibi bahriye ile yarış sahasını ihata etmişler di. Bu meyanda Galata aray mensupları ve denizcileri de fı- talarmı da hamil olan hususi İbir vapurla erkenden mektebin önüne gelmişlerdi, o — orlar, Komünist tahklBatı dana civarında müthiş ir dolu yağdı. üncü sahifede ikiye kilerin son mukavemeti de kırılıyor. Borsasında çevirenler Borsa acentası Miçi, kardeşi Alber, kâtibi ve bir İranlı tevkif edildi vermeksizin kambiyo alıp adliyeye verilecekler de taharriyat yapan borsa ile Miçinin yazıhanesinin içinde bulunduğu Borsa hanı de bu acentanm bütün dalavereli işleri meydana çıkmıştır. Bunun üzerine derhal orada bulunan acenta Miçinin kardeşi Alber Miçi ve kâtibi tevkif edil miştir. Biraz sonra M. Miçi de bulunarak yakalanmıştır. Diğer taraftan defterlerin tet kiki neticesinde bu işlere karış İtiğı anlaşılan bir İranlı tüccar İda tevkif edilmiştir. Bu işler oluncaya kadar va- kit gece yarısını bulmuş ve maz nunlar polis müdüriyetine gön- derilmişlerdir. Bu dört maznun kefalete rap İten tahliye edilmişlerdir. Bugün İmilddei umumiliğe tevdi edile - ceklerdir. Miçi biraderlerin cürümleri İkambiyo mürakabe heyetinden habersiz İngiliz alım ve satımı ile iştiğal ve borsada spekülas - yon yapmaktadır. | Heybelide yapılan deniz yarışlarından bir sahne Dünkü deniz yarışları On yarıştan yedisini Galatasaray kazanmıştır Deniz orkestrası tarafından çalınan İstiklâl marşından,son- ra müsabaka proğramma yüzme lerle başlandı. Yiüzmeler Yüzme müsabakaları deniz mektepleri talebesine mahsus - tu, Bu müsabakaların birincileri- ni kaydediyoruz: 100 Metre: Cemal Ef. (De - niz lisesi) 400 metre: Hakkı İsmail Ef. (D.L) (Devamı 2 inci sahifede)