9 Eylül 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

ultaniHlamit! Tahsin Paşanın Haltıratı, ime ve iktibas (Terci hakkı mahfuzdur.) Sadrazam Ferit Paşa çok dedikoducu idi * Osmanlı bankasının istediği tevhidi Cemiyeti Akvamda | Almanyanın haric Sadrıâzam Ferit Paşa Sadaret vakarı ile hiç mütenasip olmıya zak derecede dedikoducu idi. Herkesin ahvali hususiyesile aile işlerile, servetile, sarfiyatile uğraşır, karıştırıcılıktan bir zev ki mahsus duyardı. Gümrük resmine yüzde üç zam mukabilinde gümrüklerimi ze ecnebi kontrolu vaz'ı ve istik lâl devletin mühim bir darbeye uğraması onun zemmanı Sadare tine müsadiftir, Rumeli müfetti gi umumisi Hüseyin Hilmi paşa nm muvaffakiyetsizliği için o- nun İş'aratını kasten tehire uğ- tattığı söylenmekte idi. Hüseyin Hilmi Paşa memur meslekinden yetişmiş ve memaü| tiyet disiplini içinde büyümüş bir zat olduğu halde Babıâliden ât üzerine bir) aralık her işi saraya yazar ol- Muştu. Ferit Paşanm pek büyük gay vetle iltizam ettiği mesailden bi- ri de tevhidi düyun projesi idi. Bu projeyi tasdike Hünkârı ima le için hatsiz hesapsız maruzatı vardır, Osmanlı Bankasının ve düyunu umumiye meclisinin çokhararetle arzu ettikleri buişi tsrviç ettirmek için Ferit Paşa-| nin sarfettiği mesai hayli müd det akim kalmış, zatı şahânc bu projeyi tasdike yanaşmamış idi. Ferit Paşa bir taraftan resmi ve imsusi mazbata ve tezkerelerle bunusık sık arzeder; diğer taraf tan mabeyine geldikçe İzzet pa- Şa vasıtasile veya huzura kabul olunduğu zaman şifahen maru- zatını teyit ederdi. Ni Ferit Paşanın Sadareti hayli devam etti. Fakat devlet işlerin de kendisinin rivayet olunan di- rayet ve faaliyetinden bir eser görülemiyor, bilâkis ortalık git- tkçe fenalaşıyordu. Arnavutlar hükümetin evamir ve mukarveratını dinlememek tarzında harekete başlamışlardı. | Yeni bir gaile yeni bir vesilei mü dahaleye meydan vermemek i- çin Arnavutlukta tedibatı askeri ye icrasma mecburiyet hâsrl ol- du. Konyada büyük işlere başla dığı ve icraat sahibi olduğu söy ienen Ferit paşa Sadarette hiç bir eseri faaliyet gösteremiyor Au, Müfettişi umumi Hüseyin | Hilmi Paşanın Babıâliye yazdı-| fı tedabiri islâhiye akim kalmak | ta idi. Ferit Paşanın Hünkâra karşı! cuttuğu meslek, tabasbuskâranc | bir itaat ve her suretle marzii| #liye tevfikr hareket olduğu hal! de saray haricinde şuna buna| hep sarayın ahvalinden, işlerin! fenalığından, Zarratından şikâyet eder durur- politika yan ötedeberide işidilen şayiala| va sebe Bir aralık He- a kafa tuttuğu ylenmekte idi. Halbuki kafa tutmak söyle dursun muha fazai mevki için günden güne tabasbusu çoğalttığı bir hakikat idi, Ferit Paşa bir taraftan İzmir valisi Kâmil Paşa ile hasbihal yollu muhaberelerde bulunarak Saraya dair bir takım imalarda bulunur, diğer taraftan Kâ: Paşanın ahval ve harekâtı İheyi dai olduğunu ve İzmirde bırakılması münasip olamıyaca ğını ikide bir arzeder dururdu. Esasen Hünkârdabu fikirde İidi. Kâmil Paşanm İngilizlere fartı temayülü Sultan Hamidin İinsilâbı emniyetini mucip ol muştu, Ferit Paşa bu ciheti de İbildiğinden Kâmil Paşa aley- hindeki ihbaratile Padişahım ef kâr ve temayülâtmı büsbütün okşamakta idi. Nihayet Sultan İ Hamit Kâmil Paşayı İzmirden İ kaldırıp daha emin bir mahalde ikamete memur etmeğe karar verdi. Fakat bu kabil icraatını resen yapmayıp resmi makanı- ların istizanı üzerine mayıp icabında münasip görmü ettim) diyebilecek pürüzsüz bir vaziyete çekilmek Sultan Ha. midin ötedenberi dikkatle tâkip İettiği bir siyaset olduğundan | Kâmil Paşanın Redusta ikam, te memur edilmesini de Bab; İden bir tezkere ile istizan ettir- di. Ferit Paşa böyle bir tezkere emri derhal infaz etmişti. İrade İçiktı, Kâmil Paşaya tebliğ olun du, fakat Kâmil Paşa Radosa emek için İzmirdeki İngi- şayı konsoloshaneden çıkarmak için bir çok muhaberat cereyan etti. Kâmil Pş.kuvetli temi iverilmedikçe konsoloshaneden| İçıkmağa muvafakat etmiyordu. Nihayet istediği teminat veril- di ve konsoloshaneden çıktı. Ferit Paşa karışık ve karış- tırıcı bir politika ile muhafaz: mevki yolunu tutmuştu. Niha- gelen vakar ve ciddiyetten ken disinde hiç bir eser kalmamış- tı. Saraya geldiği ve bilhas: huzura kabul olunduğu günler herkes “Bakalım Sadrıazam yi ne ne marifetler gösterecek?,, Diye soruştururdu. Ferit Paşa- nın “ihbaratı sadakatkâranesi- ne,, tavassut eden zat ibrikdar! başı Kâmil Ağa idi. Bu nevi mal ruzatı, Hünkâra yetiştirmekte) pek mahir ve bu kabil işlere son! derece teşme olan bu Kâmil A- ğa sarayda Ferit Paşanın en cok sevdiği adamdı. Kâmil Ağa ümmi ve iptidai insanlardan| idi. Osmanlı imparatorluğunun yük memuru olan bir za- tın Kâmil Ağa gibi bir insan ile bu derece sevişip kaynaşması Paşanın efkâr ve hissiyatını is- bata kâfidir. (Bitmedi) | İetle Proje hazır tetkik edilecek Cemiyeti Akvam heyeti umu miyesine iştirak edecek devlet- lerin murahhasları Cenevreye toplandılar. Her sene Cenevre- tün Cemiyet azasının iştirak et tikleri malömdur. Fakat bu se- neki Cenevre içtimanm başka bir ehemmiyet ve hususiyeti vardır. Geçen sene Fransa hari ciye nazırı, M. Briandın ortaya attığı Avrupa Birliği fikri o za- mandan bu zamana kadar | bir tekâmül geçirdi. Cemiyeti Ak- vama dahil Avrupa devletleri bu hususta ne düşündüklerin bildirdiler, M. Briant aldığı ce vaplardan çıkardığı neticeyi bir raporla arzedecektir. Avrüpa Birliğinin tesisi pro jesinin Cemiyeti Akvam heyeti umumiyesi tarafından — tetkiki esnasında hayli hararetli celse ler aktedileceği tahmin edilebi- lir. Avrupa Birliği bahsi, üzerin- ..—. Igı | Ecnebi matbuatı i İ siyaseti “Temps,, gazetesi Almanya- İnn harici siyasetine tahsis et- İtiği başmakalesinde Alman ka- binesinin son içtima mütea- de eylülde böyle umumi bir iç-| kip neşredilen bir resmi tebliğ-| p, tima aktedilerek irili ufaklı bü-|den bahsetmektedir. Alman na-| rlarından bazıları intihap mü- İcadelesi dölayısile şiddetli nu- tuklar söylemişler, Fransızları,| Lehleri kuşkulandırmışlardı.Bu İsui tefehhüme karşı Almanya nın harici siyasetinden yalnız hükümet reisinin ve hariciye na zırının mes'ul olacağı için diğer nazırların bu vadide söz söyle- mek salâhiyeti olmadığını tav- zihe lüzum ü “Temps,, gazetesi buna tah- İsis ettiği başmakalesinde ez- İ cümle di; İ “Alman Cümhuriyetinin hari ci siyasetine gelince, tebliğde! bu siyasetin ancak şimdiye ka-| dar kabul Oedilmişolan esas! —yani müteveffa Custav Stre- semann tarafından tayin edilen| esas— üzerinde yürünse sağ-! HARİCİ HABERLE Avrupa Birl Cemiyeti Akvama dahil bulunan bütün Avrupa dev-| rine mensup murahhaslar Cenevrede toplandı | | Dünya güzeli Brezilya dilberi kazandı Cenubi Amerikada merkezinde yapılan 930 dünya güzel- 2 alâkaları nas İ Ankara, 8 ( Telefonla ) Maliye vekâletince tekaüt kanu nunun muvakkat maddelerinde- ki ahkâm hakkında bir talimat- Brezilyanın name hazırlanmaktadır. Bu ta- İlimatnameye göre 25 yaşından bahsi tazelendi i Tekaüt kanunu talim namesi hazırlanıyolğ etm ——— 25-40 yaşındaki kızların hazin&, ıl kesilecek ? o hil olmak üzere alâkalafiğe silmesini istemiyenleriM © tmın verilmesine deva cektir. 1 Alâkalarını kesmek ler i haziran 930 tarih lik musabakasına Türkiyeden de Mü-!70 yaşıma kadar maaş alanlar müracdat etmek şartile Wi İ beccel Hanımın gittiği mü dilberleri de iştirak etmişti. Fakat İaşağıdaki telgraftan anlaşıldığına j göre bu müsabakadi zilya güzeline verilmiş ve Cenubi A- merika dilberi dünya güzeli ilân edil için de böyle bir mü- tir. 1929 Şimalt Amerikada da sabaka tertip edilmiş, bu müsabakaya Türkiyeden Feriha Hanım gitmişti Şim İmi güzelleri nali Amerika müsabakasında birin gi Amerikek bir dilber © almış ve dünya güzeli ilân edilmiştir RİYO DE JANEYRO, 7 A.A. — n müsabakada mis Bresil ek ya birinciliği ihraz güzellik kıraliçesi ilân olunmuştur Fransiz tayyarecileri ALA. — Vaşin- eket edecek snasında mült akaya diğer memleketlerin | alâkalarmı katedbilecekledir . Bunlardan 20 yaşmı ikmal eden İlere maaş ve tahsisatlarınm dört İe dört seneliği, 22 yaşmı ikmal! İedenel , 23 ve 25 ya İşini ikmal edenlere de gene senelik maaşları ikramiye olar: iverilecektir. İ Bu suretle alikasını ke İüzere müracaat etmemiş olar 25 yaşını doldurmuş bulunan k çocuklarının maaş almaları y İkanun mucibince kabil olamıya- İcağından kanunun #1 inci mad- İdesi mucibince aldıkları maaşm tahsisatile beraber 2,5 seneliği İbirden verilerek alâkaları kate- İdilecekti k Alâkalarmı (Okesmek için; müracaat edenlere müracaat ta rihi nazarı dikkate almarak 25 İyaşını doldurmaları ve eğer iki; İ malümdur. kendi arzularile hükümetle olân lik maaş ve tahsisatları€ de beş zammile defaten alâkalar ” kesilecektir. Kanunun muvakkat € birincilik Bre-|seneliği, 21 yaşını ikmal edenle-'cüü maddesi mucibince si gayesine kadar tahsisi“ miş olan tekatt, eytam VÖğü mil maaşlarmda yüz k dar olanlarının on sel de beş zam ile defaten! mek suretile alâkaları » tir Ancak aile arasındaki i ların maaşlarını maaş v€ kak müddeti nazarı dikk: narak kesilecektir. Meselâ: Erkek çocü na kadar ve kız çocuk ZöNEE kadar maaş alabileceğini kası kesilecek bir bu tarihte 12 yaşında is€ nı bitirinceye adar kağ tarsa ona göre verilecei Bu müddet on senedöli “İverdiği cevaplarda kendini gös|kan verdiği karardan, M. Ter- de çok lâkırdı edilecek, su götü|lam olacağı söyleniyor, fakat rür bir mevzudur. Noktai nazar|her şey bu siyasetin inkişafı lar arasındaki farklar M. Bri-liçin kullanılacak vesaite tâbi- andın davet ettiği devletlerin |dir. Alman kabinesinin müttefi- hiş bir kalabalık hazır bulunmuştur.İsene kaldı ise maaşları ona gö- | tutarsa fazlası hesap © Tayyarecinin polisİre verilerek bunun kanunun me rek on sene addedilecek müşkülâta cha ffak oliriyete girdiği tarihten itibaren) Yalnız kızlara mahsu$ muş ve uça bilmeğe imkân hâst ol-|25 yaşmı tecavüz etmiş olan kız üzere bunların 25 yaşı dö muştur çocuklrr 45 yaş dahil olmak üze sına 2,5 seneden az old FİLADELFİYA, 7 A.A. — (İs 're 1 Haziran 930 da maaşlarının'dirde ma e ifham işareti) ismindeki Costesin tay) verilmesi kabil. olamıyağından 'den hesap edilerek verili yaresi Vaşingtona doğru uçarak sa- onların aldıkları maaş ve tahsi-| Ali tahsilde bulunan at 3,6 da Piladelfia şehirinin üstün. | satlarının iki seneliiğ ikramiye |kek çocuklarının bu Sul terdi. Umumi harbin neticesin- de galip ve mağlüplar arasında aktedilen muahedelerin tadili ni istiyenler, Avrupa B viranus'un beyanatı şimdiki u- Sul ve umdelere bir tecavüz teş- kil ettiği intibâr hâsıl olmamış olsaydı, Alman hükümetinin bir her devletin hukuk ve hakimiye tine zerre kadar dokanmaması kere daha harici siyasetinin €- saslarını teyit etmek lüzumuna İden geçmiştir olarak verilerek alâkaları kesile kaları kesilmiyerek 25 , | rafından selâmlanmıştır. M. Zaleski| yç; takdimi için kendisine verilen) i konsoloshanesine kaçtı. Pa-| | mi ir Maliye müsteşarı bu akşam gidiyor Maliye müsteşarı Ali Rıza B. İdün öğleye kadar tütün inhisar idaresinde meşgul olmuş ve öğle den sonra Maliye vekili beyle bir müddet görüşmüştür. AN Rıza Bey bu akşam An - karya avdet edecektir. Yanlış bir haber Fort otomobil kumpanyası mın şehremanetine müracaatle İstanbulda taksi işletmekinhis; rını istediğini baz” gazeteler yaz | ! anm salâhi- tar bir memuru bu haberi tekzip etmemizi bildirmiştir. Cemiyeti Akvamın nüfuzunu ih lâl etmemesi gibi dikkat edile- cek noktalardan bahsedilmiştir. M. Briand bütün bu endişeleri izale etmek için o çalışacaktır. Her halde Fransız devlet ada- İcektir. cavüz etmemek üzere & | 45 yaşıma girmiş olan kız ço;mal edinciye kadar m. İcuklarından dul hanımlarda da verilmesine devam edilef 931 bütçesi Rusyada * Maliye Vekâleti bütçele- rini göndermelerini devaire tebliğ etti Ankara, 8 ( Telefonla ) İMaliye © vekâleti O mülhak|“i İ umumi bütçe ile idare edilmekte | 00 sehim İolan devsire yaptığı bir tamim-|* pa de 931 bütçelerinin biran evvel ilave haken izi vekâlete gönderilmesi için emi kani olmamış olacağı neticesi- ni çıkarmak belki mübalâğa o- lar. Eğer hakikatte böyle ise M. Terviranus'un kabinede tutul ması, bilhassa Ren, crazisinin mu için bu pek mühim bir faali-) tahliyesinden:sonra filen mev) yet sahnesi olacaktır. İcudiyeti kalmamış bir nezaretin CENEVRE, 7 A.A. — M. Brand başında kalması izah edilemez- saat 20,35 te buraya vâsıl olmuştur.) gi İstasyonda birçok muteber gevat ta- Üç kooperatif mel idam “edildi ? Moskova, sahte iaşe ve | Almanyanın harici siyasette- : gayretlerine vâsıl olmak için re Fon Curtius dahi buraya muvasa-| Kullanacağı vasıtalar hakkında lit edeceklerdir. beynelmilel efkârı tesbit için 217 devletin murahhasları| başka şey lâzım gelecektir. Bu CENEVRE, 8 A. A, — Cemiyeti da ancak 14 Eylülde intihabatta| Akvam meclisinin içtima devresi 83-| Brüning kabinesinin kalıp kâl- At LI de açılmıştır mmryacağı, Almanyanın sağa mı, 2i milletin iştirak ettiği Avrupa! sola mı döndüğü anlaşıldıktan 3 sonra müfit bir surette münaka) İşa edilebilir., İngilterede bir intihap İngiliz parlâmentosundaki | münhal bir azalık için ahiren in sihap yapılmış ve muhafazakâr bir namzet “kazanmıştır. “Ti-) mes” buna tahsis ettiği maka- İlesinde ezcümle diyor ki: İ “Mr. Cumpbeli Bromley in- |tihabatında muhafazakârları ka zandırdığından dolayr kalben İ | tebrik edilmeğe lâyıktır; çünkü| ibü mücadelenin neticesi hakkm! Ida hayli tereddütler vardı. Bu vaziyette ahrar onamzetlerine iktarda erzak şe umurunü v eİbir sipekülâsyon teşkilât İsikârrlmıştır üç kooperatif menmıru ida u sene ilik defa olarak inhi- eri. bütçeleri umumi, t e B.M. Meclisi uhtelif hapis ceri uşlardır edilecektir, İ İstanbul malmüdürlükleri! Ankara, 8 ( Telefonla ) İstanbulun yeni kaza teşkilât: ! na ait ma! müdürlüklerinin kad) roları Maliyece hazırlanmakta - dır, O memuriyetlerde bilhassa! İ Maliye meslek mekteplerini ik-| ma! edenler tercih edilecektir. Maarif vekilini ziyaret o Muğlada belediye intihabı! Maarif emini o Muzaffer B.| Muğla, 8 (A.A) — Belediye dün Perapalasa giderek vekil) batı e Cemal Hüsnü Beyle görüşerek! mahaller: asılmıştır. İntihabat 16 sm bazı izahat vermiştir. apılacaktır, ekseriyeti kazanması |daşlarına cesaret verecek İS. > Fırkası Ne âlemde ? yerim. . | İstanbul hey'eti dün de: toplandı Sovyet icra komitesi if se Cemal Hüsnü Bey Yeni Bern sefiri Cemal Hüs- nü Beyin agremanı gelmiştir. Sefir bey, Ankaraya gidec avdet ettikten sonra hareket eyliyecektir, Moskova, 8 (A-A) İkezi icra kom esini Mlosko aktedecektir. Komite 19 dü eni? tihabat mesai komiserinin el emeğ i ahatmı dinliyecektir. zamanda Türkmenistan dair Türkmenistan Bük ceketli | n raporunu da tetkik Tütün satışı çok ün Muğla, 8 (A.A) — Tü vilâyetin her tarafında herif vam ediyor. Fethiyede ani beş bin kilo kadar tütün Bodrum, Nadya tütünlerin kısmı satılmıtşır. Muğla bir buçuk milyon kiloya Y* İsetıldı. Bir kaç yüz bin okf kalmıştır. Her tarafta Hate Milli reis serbest ALLAHABAD, # A. A. — Dok- M. Motilal bırakılmış M. Erland mıştır. M M. Briandı. İ dinliyeceklerdir . CENEVRE, 8 A.A. — Havas a- jânsının hususi muhabiri, M. Brian- din bugün saat 16 da Avrupa konfe ransmın küşadından evvel alâkadar hhaalar nutkunu | Fakat fırkaya yazılan yeni aza yoktur S.C, Fırkası vilâyet ocak i re heyeti dün akşam geç vaki müderris İsmail Hakla Beyin ehru bu sabah serbest Haber verildiğine göre bir res mi küşat olacakmış. Eyip teşki- lâtına memur edilen zat sabık lk ji iyof Arjantinde ihtilâl Ziraatçi - geliy* İ İd levletler mümesşillerine evvelce ma- Wim olen vesaikten maada, tahkikat lik bir raporu va eden bir risale tevdi edeceğini bil dirmektedir. Fransız raporu cevapla: | Tın ve umumi mülâhazaların tahlilin) den sonra federasyona dahil Avrupa) devletlerinin Avrupa harici devletler) batını, federasyon aza| hukuku hükümra- / icesine mü 5: olan devletleri nisine ve müsavatma riayeti ve bu devletlerin mümessilleri arasında te lâkki ve temaslar temini hususlarını tetkik etmektedir. Konleransın birlik projesini Ce- | miyeti Akvamın meclisi kebirine tev-| di edeceği ve mezkür meclisin bu pro jeyi hemen müzakereye girişeceği zara Milmektedir i tica etmiş ve bir istifaname BUENOS AYRES, 8 A.A — Rei-| sicümhur M. İcigoyen, Laplataya il- imzala mıştır. Hükümet, kendisinin serbest bırakılmasını emretmiştir. Muvakkat hükümetin reisi jeneral Oriburu, Örü idareyi ilân etmiştir İntihap mücadelesi L M. Seholtz, merkez fırkalarınn. bir. eşmesi siyasetini menetmiştir. M. Von Sekt, istikbalin yeni ordu-| da olduğunu beyan etmiştir . İ Feci bir kaza FİLADELFYA, S A.A, — Bin. başı Donaltson, havada bir takım cambazlıklar yapmakta olduğu sıra- da tayyaresi düşmüş ve kendini telef olmustur, riyaseti altında toplanmıştır. İç timada teşkilât ve belediye nam zetleri meselesi görüşülmüştür , Fakat bu hususta fırka mahallin de bir sey söylenmemektedir. Dün de fırka merkezinde tam bir sükünet vardı. Tek bir kişi bile kaydolmamış, gayri faal bir vaziyette hususi işlerle meşğul olunmuştur. Silivri kazası teşkilâtınamemur edilen Ahmet Kemal B. dün fır kaya gelerek izahat vermiştir. Çarşamba günü Nuri ve Tahsin Beylerin şehrimize | geleceğine air dün İzmirden telgraf alın - muştur. Eyip teşkilâtı işe baslıyacaktır. yarın resmen sarıklılardan, Eyip camisi müez zinlerinden ve Kassam ketebe - sinden Hoca Şaban Ef. namında biridir, Mevsukan öğrendiğimize gö - re Hoca Şaban E£, evvelce Hür- riyeti fta imiş. Bu havalide $, C, Fırkasma giren ve gözden kaçmağa muvaffak olan azanm| 7 ekserisi böyle sarıklarını çıkar-| İmiş eski softalardır. Reşit Galip Beyin yeni fırka-| dan istifa ettiğini yazmıştık. Re sit Galip B.hasta olduğu cihetle! dün kendisile bu hususta görüş mek istiyen gazetecileri, kabul etmemiştir. Reşit Galip B. şim diye kadar Nazlı handaki fırka merkezine biç uğramamıştır. ANKARA, 8 (Telef Bu sene İktısat vekâlet ri şubelerde İhtisas sahit mak üzre 10 Bayları gönderecektir. Baytari tahsil AYIKARA, 8 (Tele irsat umumi müdür müddetini bitirmiş olaf daki Efendilerden daf nin memlekete avdet” miştir, Irak sefiri Şehrimizde bulunan Led firi Naci Şevket B. Pi yef günü Ankarava gidec€"”