19 Haziran 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

PERŞEMBE 19 HAZİRAN 1930 Binci sene, No 1563 NUSHASI 5 KURUŞTUR l Uyanan milletler Beynelmilel hayatı muayyen ir kadroya, muayyen bir - teş- İlâta bağlamak teşebbüsleri ne muvaffakıyetle neticelenmi Yör? Hayatta ve hâdisatta bir Mltikrar ve ahenk husüle gele- lek için, onlarla, onları ida- t eden kanunlaf ve fikirler ara- Minda bir uygunluk mevcut ol- Bak lâzımdır. Fikir ilerler, ha- bir ki den Bilm İşar, fikir onu takip edemezse, İabi Beşc İyenle, teşebbüslerinde samimi kesi hir, l li Bt geri kalırsa, veyahut hayat- if cereyana mâni olacak arı- filar, engeller meydana - gelir. Tiyet hadimleri olmak is- ler, her şeyden evvel hayat- fikir arasındaki zaruri ahengi is etmekle işe başlamalıdır- Bütün dünyada gizli veya a Çik bir sıkıntı ve rahatsızlık var Ür. Mevcut siyasi veya iktısadi dizamı âlemden memnun olmu- Yanların adedi cpeyce çoktür. ir kısım milletler darlıktan, hayasızlıktan şikâyet etmekte İlen diğer bir kısım milletler İk kudretlerinin fevkindeki in- işaf fazlalığı buhranından mü- Ressirdirler. Başka bir kısım Milletler de vardır ki, diğerleri- ih siyasi, iktısadi askeri nüfuz Ve hâkimiyetlerinden kurtul- Mak için cidale girişmişlerdir. r milliyet prensipinden, Milletlerin hukuki esaslarından ötiane ederek can ve bâşla is- Üklâl uğrunda çalışırlarken di- trleri de medeniyet hocalığı, Vazife ve mes'uliyet icabatı gibi di menfaatlerine uygün ge- İt behanelere sarılmaktan ge- H kalmıyorlar. Tabif bu suretle Sidal de devam cdip gidiyor. Halbuki hayat hangi istika- Mette yürüyor? Hangi fikir ruh larda hâkim bulunuyor? Hiç düphesizdir ki, hürriyet ve istik İâi fikri asrın en büyük umdesi Gdir. Büyüklük, küçüklük, zen-i lik, fakirlik başkadır. Fakat Kt için olduğu gibi, milletler hip $ esaslı nimetidir. Bu nimet ihsal edilemedikten sonra iyetin diğer faydalarının ehemmiyeti kalır? Milletler Atasında en esaslı hukuk itiba- bir fark, bir derece tayin #tmek salâhiyeti, bu asrm ser- best düşüncesile telif edilebilir Bi? Emri vakilerin olduğu gibi famını istemek rolünü yapan bir mazinin hal ve istikbal için de faal olmasını arzu etmek ektir ki, tabiati eşyaya zm İT taleptir. İstikbal likirlerile teşekkül edemez. Av- Ütba- mülltlerinin ni olan fikirler bir kıt'anın in İsarı altında kalamaz. Milli ha ; Yatta esir ve serbest adam tas- l iüleri devam ederken, hakikt t Üllir ahenk ve inkişafa imkân ta İ Svvur olunamazdı. Beynelmi- İişt| l bayatta da hâkim ve mah- milletler farkı mevcut ol- İlkça devamlı bir sulh ve müsa et tesisi kolay olmıyacak- ZEKİ MES'UT Zeytin yağlarımız ANKARA, 18 (Telefonla). ktısat vekâleti memlekette is- Hhsal edilen zeytin yağlarınm Ülibirinden tefriki için tahlil e imek üzre nümüneler getirt- Büştir. Mektepliler müsabaukası 58 inci hafta bitti de hürriyet ve benliğine sa-| olamak gururu medeniyetin | mazinin | intrisafma | ! M. Venizelosun çok mühim bir nutku “Türk - Yanan münasebatında yeni tarihi bir devir başlıyor.,, “.. Efendiler Türht- ge ile teşriki mesal ve mukareneti isti- yoruz.. Türkiyenin medeniyet ve teced- düt yolundaki me- saisini riyasız bir takdirle takip ediyoruz.. ,, Yunan meeclisi pazartesiye tasdik edecek.. M. Venize- 108 İsmet 'Paşanın mektu- buna verdiği cevapta son- baharda Anharaya gide- ceğini bildirdi. M. Venizelos | ATİNA, 18 (Anek.) — Dün Türk - Yunan itilâfı parlâ- mentoya tevdi edilmiştir. Salon ve localar hıncahınç dolu idi, Süfera locasında da Türkiye Sefiri Enis B. bulunuyordu. | M. Venizelos derin bir süküt arasında kürsüye çıktı ve iti- |tâfaameyi müdafaa için uzun bir nutuk irat ederek dedi ki: — Geçen hafta Ankarada imzalanan itilâfnameyi tevdi c- diyorum. Mübadele — mukavelesinin ademi tatbikinden Yuna- nistan da mes'uldür. Yalnız Ankaranın mukaveleyi tathik et- mediğinden bahisle Türkiyeye iftira ve suiniyetle ittiham edil- | mesi doğru değildir. Lozanda ilk aktedilen mübadele muka-| velesinin ahkâmı kuvvetten düş cihetle bu son itilâfın ak-| ine zarüret hâsıl olmuştur. Lozan mübadele mukavelesi a mı kabili tatbik olmadığı cihetle kuvvetten düşmüştür.... *Ililâfname ahkaâmını izah saslarını terkederek mütecanis mil- K bir devlet teşkiline çalışıyor. Ay- ni his ve fikirlerle müteharrik olan Yunanistan da milli bir devlet oldu. Elendiler! Türk - Yunan münase- batında yeni tarihi bir devir başlı- yör... | M. Venizelosun nutku şiddetli ak- kışlarla karşılanmıştır. M. Venizelos gazetecileri nezdine — davet ederek |kendilerine bazı vesayada bulunmuş. tur. los bu mukaddemeden âfname ahkâmını izah etmiş Vve muhacirlerin tazminat ta-| leplerine set çekmek için siyasi fır- kalar rücsasile hâsıl olan itilâfı met- hetmiş maamafih Yunanistanın mu- hacirlere karşı şefkatsiz davranmıya- cağını ve iskân ve terfihlerini ikma- le çalışacağını — kaydettiken sonra Türk - Yunan münasebatma — nakli kelâm ederek demiştir ki — Kehndi kanaatim ve prensiple- rim itibarile daima iki- hükümetin mukarenetine taraftarım. Mazide de bu hususta teşebbüsatta bulunmuş- İtum, Fakat o zamanki Türkiye im- peratorluktu ve Osmanlı imperator- İağunun siyaseti bu mukarenet esa- satile kabili telif değildi. | Bugün Türikey yeni şekli idaresi- le ve yeni prensiplerile sulhper- verane fikirlerle kabili telif olan yo- katttmyun Diyzee hir takdir ve tevcecühle bugün Türkiyede vuku- bulan temdinkârâne ve teceddütper- kip ediyoruz. İki 'Türk - Yunan itilâfı alelüsul hari- tiye encümenine havale — edilmiştir. Encümenin 48 saat zarfında mazba- tağını tanzitn edecek ve itilâfname pa zartesi günü beyeti umumiyede mü- zakere ve tasdik edilecektir. ATİNA, 18 (Anek. ) — M, Veni- İzelos İsmet P. nın mektubuna ayni samimi İlisanla cevap vermiştir. Yunan Başvekili iki " hükümetin tenriki mesaisinden kat'iyetle bahset- tikten sonra kendisine vâki olan da-| veti memnuniyetle kabul ettiğini ve Büyük siyasi meziyetlerini takdir | ikârane emeller bes-|ettiği eski dostu ile görüşenek için| lemiyor ve dahili ıslahatlarıma vak- | sönbaharda Ankarayı ziyaret edece- fi nefsetmiş bulunuyorlar. Tarihi| ğini bildiriyor. Bu mektuplar ayni mücadele bitmiştir. Cümhuriyetçi İ zamanda Ankara ve Atinada neşro- 'Türkiye imperatorluğun fikir ve &- | lunacaktır. Muhtelit mübadele heyeti faaliyete hazırlanıyor Yunanistanın vereceği para mahsup edilen emlâkin yekünu tesbitten sonra dağıtılacak Gümülcüne tali komisyonu Türk delegesi dün hareket etmiştir. eden hazırlıklara bir iki güne ka dar başlanacaktır. Bitaraf rcis M. Holştat dün ikinci murahhasımız Nebil Beyi ziyaret etmiş ve bir buçuk saat kadar bu mesele etrafmda ko- nuşmuştur. Baş murahhasımız Tevfik Kâmil Bey de bugün şeh rimize gelecektir. ıMeh'uslm- Ankaradan |dan geldi. Evvelki .ahşı m Yalovagı şereflendirdiler. Gazi Hz. evvelki 23 te refakatlerinde nüulat zevat || bulunduğu halde, Ektuğrul yati- ı | akşam saat le Yalovayi teşrif buyürmuşlardır. Reisicümhur — Hazidün akşam goç vakte kadar şeliğlmize avdet etmemişlerdir. Hüsnü Hâmit Bey Fen Fakültesi Tiyase- tinden istifa etti Geçenlerde rahatstalığından bah- sederek istifa eden Darütfünun Fen fakültesi — reisi Hüsnü Hâmit B.ir istifanamesi Maa tif Vekâletine gör derilmişti. Vekâlet Hüsn Hâmit B. in riya | vet işini ifa € a | sini tensip et | çin bu istifayi ka bul etmediğini Da rülfünuna büldir miştir. Hüsnü Hâmit B. yeni intibap za- manıma kadar Fa- H.Hâmit Bey de kalacaktır. göre, yeni reislik i namzet müderris Bür Maamafih şimdilik — yeni intihâp kaldığı için müderrisler ara: nam| zet meselesi hararetini kaybetmiştir Tatilden sonra gelmeğe başladılar Büyük Millet Meclisi: 2 nci reisi Hasan B, dün Ankaradan şehrimize geldi. Hasan B., bir müddet şehrimizde kaldıktan sonra daltei intihabiyesine Bideceğini - söylemiştir. Dün Ankaradan şehrimize 20 me- bus gelmiştir. Bugünlerde ekseri meb'usların da şehrimize gelmeleri muhtemeldir. Meb'uslar şehrimizde istirahat et- tikten sonra dairci — intihabiyelerini gezeceklerdir Para tevziatı Gayri mübadillerin şikâyetleri varit değil mi ? Gayri mübadiller reisi Hüseyin Bey dün cemiyeti Hüseyin Bey, gayri mübadil- lere yapılan para tevziatı hak- kındaki şikâyetlerin gayri varit olduğunu, kendilerinin istihkak | |larına mükabil verilecek bonola rın zamanı henüz kat'i surette | taayyün etmediğini söylemiş- |tir. M. Şarl Rist Maliye mütahassısı M, Şarl Rist dün şehrin şayanı temaşa | mahallerini gezmiş ve bir müd- det te Bankalarla temas etmiş- tir. M. Şarl Rist henüz raporunu ihzara başlamamıştır. Tetkika- tr hitam bulur bulmaz raporun | ihzarına başlayacaktır. Boğazlar komisyonu Boğazlar komisyonu dün ek- seriyet olmadığı icin mutat içti- mamr aktedememiştir. Telsiz telefon ne zaman işliyecek? 'Telsiz telefon şirketi müdürü Tüesası tarafıı Bu sabah 7 elli trenile geliyor Paşa Hz. bir müddet sonra Balıkesire gideceklerdir. B. M. Meclisi reisi Kâzım Pş. Hz. dün mutelit Ankara tre: dilen hususi bir vagonla Ankaradan hareket etmişlerdir. Ş Meclis reisimirin dün - geleceğini tahmin eden vali ve polis müdürü B. lerle diğer bazı zeyat Haydarpaşada beklemişlerse de Kâzım Pş. Hz. nin bu sabah saat yediyi elli dört geçe şehrimize muvasalat edecekleri anla- şılmıştır. Meclis remimize * Haydarpaşada bir polis müfrezesi tarafından resmi selâm ifa olunacaktır. Kâzım P. Hlz. şehrimizde bir müddet kaldıktan son- dairei intihabiyeleri olan Balike- sire de gideceklerdir. Pş. Hz. nin hareketleri DULYUN A” 1 Pek ga— N f 2 inci sa Taribi tehilkar Harici ve Son Süncü sahilede icaret Odası birinci reke ve iye edildi p çürüyor | n komise Evvelki gece bütün İstanbul, bir saate yakın karanlıkta kaldı. Koca şehir, hayat ve hareketten kesildi. Tramvaylar motörle iş- ANKARA, 18 (A. A. ) — Büyük Millet Meclisi Reisi Kâzım Pş. Hiz. | bugün saat on iki trenile İstanbula | areket etmiştir. Paşça Hazretleri is- tasyonda Vekiller, meb'unlar, —milli | . Rus — sefiri, devair| an — teşyi edilmiş ve bir asker kıt'ası tarafından sclâmlan- mıştır. Dava açı_ldı Prenses Zegjnep H. vakfiyesi.. Darülfünun Mısır hükü- metini dava edecek Misirlı prenses Zeynep HİT taca- fından Darülfünunumuza vakfeı leyen makineler kâmilen durdu. Gece çalışmağa mecbur olanla- rın, elleri böğürlerinde kaldı. Ve bu hal, saniyesi saniyesine ta- mam 50 dakika devam etti. Telefonlar bu müddet zarfm da durmadan işlediler: neresi Elektrik fa- — Nasıl?... Büyük kablo mu yandı dediniz?, Sorulan suallere Elektrik şir keti şubelerinden müphem, güç lükle anlaşrlır cevaplar - verili« yordu. İnkıtam sebebini anlayama- maktan mütevellit bir asabiyet de bir kısım karilerimiz de gazetemize telefon ederek: — Ne oldu? — Ne n para, Mısir hükümetinin — itirazları üzerine şimdiye kadar almamamıştı. Bu meseleyi Darülfünun namına takip için Kahireye gönderilen di vekili İbrahim Şahin B. in vâki olan teşebbüslerinden müsbet bir netice çıkmamıştır. Bunun üzerine bu teberru mese- lesinin mahkemeye tevdii suretile in- | tacı takarrür etmiştir. | — Niçin karanlıkta kaldık? diye soruyorlardı. 50 dakika sonra cereyan iade bu yüzden iş saatlerinden kay- bettiler. Gece yarısında bir sa- ;ate yakın bir tcehhurun telâfisi kolay olmadığını bizde kendi ga zetemizin neşir vasaiti Üzerinde deri yapılacak? yenildik ? ihracatı 4 üncü sahifede : Yunan Meclisi itilâfı pazartesiye tasdik edecek.. % Kâzım Pş. Hz. || Sılahtarağa elektrik fabrihasının umumi! görünüşü 'Bu sefer de mi fare düştü? İstanbulun bir saat elektriksiz kal- İması bir çok zararları mucip oldu? Cereyan niçin kesildi, Elektrik şirketi ve kıta hakkında ne diyor? a Sılahtarağada bir. motör yaptığı tesirle kryas ettik. Yaz döken makinelerimiz kurşun © ritmeğe mahsus kazanları sön- dü ve yeniden ısınması için bir 'a edildi.Fakat, birçok müesseseler buçuk saatlik bir zaman lâzmr geldi. Gazetemizi vaktinde yetişti rememek mecburiyeti karşısm- (Mabadı ikinci sahifede) Tali mübadele kamisyonla- | rmda bir kaç güne kadar da e- Hamdi Bey, radyoyu faaliyete tabli addedilenlerin — tesbitine | getirmek için bir ecnebi grupla başlanacaktır. İcereyan etmekte olan müzakera Gümülcüne komisyonunda | tin neticelenmek üzre olduğunu 'Türk delegesi Cevdet Bey dün | ve temmuz iptidasında — telsiz Gümülcineye hareket etmiştir. | telefonun işe başlayacağını sö- (Mabadı ikinci sahifede) | ylemiştir 58 Jüci hafta bitmiştir . Gazetemizde çıkan haberler en mühimini seçip cu- Martesi akşamına kadar mü- aka memurluğunn gönde- Ftiz. Neticeler pazar günü Söpredilecektir. Winer Spora nasıl yenildik? Bu maça ait tafsilât üçüncü sahifemizdedir. Resimler Ülvinin bir kurtarışını ve müdafaamızda bir kafa vuruşunu gösteriyor. Resimler Galatasarayın oyununu tesbit elmekle beraber gazete fotografcılığı noklal nazarından da büyük bir hıymet arzetmektedir Vebil Bey Mübadele — itilâfnamesinin tatbikatına gecilmesi için icap