27 Nisan 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 5

Adliye Vekili ahmut 930 Esat B. huzuru hâkimde davasını nasıl izah etli?.. Adliye Vekili Mahmut E- n ı&w mahkemedeki izaha- Di &. | ilk kısmını dün llqnlııî Bugün de diğer kısmını liyoruz: Ve temyizden usulü cezaiye- |maddesi mucibince yazılı Hirle nakzını talep ettim. Tem Tz bu talebi kabul ve meni mu- İlteme kararını bozdu. Ve ta- bat yeniden başladı. -Niçin C. müddei umumisi ile Tüstantikin müttefikan verdik- bu meni muhakeme kararı- ğ haiz olduğum kanuni salâ- | ,”tti kullanarak nakzını talep | ötim? Madeki: muhbir avuka- rafdarı idim, niçin işi bu kadar, ince eleyıp $ık dokuyarak yeni müstantiklere tevdi ettim? Ni- çin kanaatları meni muhakeme süretinde tecelli eden eskilerin elinde bırakmadım. * Bana iftira edilen maksada| bü yolda daha kolaylıkla varıla: mazmı idi? Ve böyle hareketi- me ne manil kanuni vardı? Bu üç davayi ikinci safhasında cl- lerine alan yeni müstantikler tahkikatı İstanbulda ikmal etti- ler. İstanbul C. müddei umumi- liğinin müstantikin ilk — meni mühakeme kararını tasvip et- miş olduğunu düşünerek, dava- ğer sui kast maznunlarının ben, €e kurtarılması matlup olsaydi? Nazım Beyin lüzum muhakeme| kararına iştirak etmemesi; me- ni muhakeme kararı vermiş ol- ması lâzım gelmezmi idi? Bun-| dan başka bir işe el sürmüş iki mükstantikten yaknız birinin de- ll ikisinin de elde edilmesi İ- cap etmez mi idi? çünkü birisi meni muhakeme diğeri lüzum muhakeme kararı verince maz-| nunları beraet ettirmek istiyen adamın maksadı hâsıl olur mu idi? Nazım Beyi terfi ettirişim sebebi bana hizmetinden imiş ne hizmet etmiş bir hâkimin terfii kanunladır. Hikmet Bey- ye muvacihesine idi? Avukat Haydar Rifat Bey, çıkârmadan | Bey Kadriye Hanımn ve arkadaş| muameleye koyabilirdimde. Bi-| — 1 hal etmek daha kolay olmazmi| lari hakkında lüzumu muhake- |Hriz ki teşkilâti esasiyenin 82 gibi oda mahkemeye gidecek- | | me kararı verdiğinden ve muh- bir avukata göre bu karar benim Kadriye hanımın ve arkadaşla-| fikrime muhalif olduğundan be- rının beraetlerine çalışdığımı is|ni dinlemeyen Hikmet Beyden Yapmiş ise Kadriye Hanım , nci maddesi mucibince vekiller| tir. Yapmamış ise benim bu a-, ve vekâletler istidalara cevap ' vukat Beyden açdığım dava gi j vermekle mukellefdirler. Bir is- bi oda şikâyetcilerden iftira da- tidanımn cevabr ise ancak onun / vasi açabilecektir. Bilirizki: ö- ; bat sadadında şunları da söylü- yor: Güya İzmir müddeiumumisi Hasan Bey Avukat Hikmet Ga lip Bey isminde birine vekâlet-| ten aldığı emir mucibince Kad- riye Hanımın beraetini hazırla- yacağını söylemiş ve” davayi deruhte etmesini teklif etmiş bu feci bir iftiradır. Bunun ma- hiyetinâi size Hikmet Galip Be- yin mazbut ifadesini *okursam hancımı almak istiyorumuşum, Avukat Bey bu suretlede nasıl bir beraet taraftarı olduğumu isbata çalışıyor. Evet, Kadriye Hanım işinde müstantik Hik- met Bey hakkında Hanımın ko- casının resmi şikâyetleri vardır. Bu şikâyetler Adliye vekâletine yeni değil çok eskiden verilmiş ddi. Ben ozaman bu istidalarli, mevki muameleye koymadım, İşin etrafında çalışmakta bulu- lünceye kadar hapse mahküm etrafında lâzım gelen muamele t pildiktan sonra verilebilir. |edilmiş bir katilin bir hainim', İşte şimdi Hikmet Beyden o is-| bile kanun hilâfına kalbine do-', tidanım muhtevası sorulmakta- | kunmağa hakkımiz yoktur. Ne-'| dır, Fakat hasmimizin gözleri tede kaldıki bir maznuna hem- " ve bağrı o kadar kararmıştırki| de bugün cümhuriyet mahke-i| yapmak mecburiyetinde bulun- | mesi huzurunda beraet — etmiş duğumuz kanuni bir muameleyi|bir maznuna tecavüz etmek sa- | bile aleyhimizde kullanmakta-|lâhiyetini kendimizde bulalım. | Ö dır. Müdahala var, kanunsuzluk| Bütün bu vaziyet karşısında ve | | | İ â var diye gırtlağını yırtacak ka-|bütün kanunlardan üstün olan | dâr bağıran bu zavallıların şim-! teşkilâtı esasiye kanunun sera-,| h göre ben Kadriye hanım ve İnın İzmirde başka bir müddei | Şkadaşlarının beraetini isteyor umumt, henüz kanaatı tebellür L Hum; o halde bu meni muha etmemiş bir müddei umumi ta-. BB Tarınn nakamnı talep et- |rafından takibini muvafık bul- kliğim lâzemgelirdi, gün- dum. Ve bunu temyizden ceza | mazâınlar işin bu safhasın- Muhakemeleri usulü kanunu- kurtulmuşlardı. Bu iki, aca-'nun maddesi mucibince - talep İ ik meni muhakeme kararı'ettim. Temyis karar verdi, ve İten müddel umumi ve müs-'dava oraya nakledildi. Madem- İ “atikte mukbir avukat beye gö ki; Muhbir avukat Beye — gö e ui kastcilerle beraber midi? ben, maznunların beraeti | _"hyü meni mühakeme kararı yordum; niçin işin takibini ilk | , Hakzetttikten sonra işi yine meni mahkeme kararına iştirak kararr vermiş olan müddei u-'etmiş olan İstanbul C. müddei Hle müstantikin ellerine umumiliğinin elinde bırakma- hiç bir kanuni dım? ve buna ne manii kanun! temyizce tastikinden lunan müfteriyane maksada vu- alelüsul yine men'i mu'sul daha kulay olmazmı idi? bu kararmı veren müddel dört, muhbir avukat Beye göre ve müstantike lade olu- davanın İzmire nakli safhasın- t bunların mesele etra da müstantiklerden Nazım Be- jyi suwi kastcileri, beraet ettirmek u en u- İçin kullanmışım. Bunu ne - ile meyi vermemek isbat edebilir. Fakat ben vaziye vayi eskdi müstantike tin temamen aksini biliyorum, rmeyerek hâkimlere ve aksidir. Müstantik Nazım verme — kanununun' Bey diğer müstantik Hikmet mucibince başka müs-' Beyle hem fikir olarak lüzum havale ettirdim. Mı-lmuh.ılııme kararı vermişlerdir. ben muhbir avukat Beye O halde müstantik Nazım Beyi Maznunlarım beraeti ta-'nasıl kullanmış oluyorum? lğ £ EELİTETEE T 4 Ş h £ ğ ![şf Hatta bu gibi ka-'vardı? Bu suretle bana isnat o-| de terfi etti ağırceza reisi oldu. Bu beş. Muhbir avukat Bey, ih- barnamesinde İzmir müddei u- mumisi Hasan Beyi Ankaraya davet ederek Kadriye Hanım ve Tüfekasının beraeti için tertibat aldırdığımı bildiriyor. Ben böyle bir emir verme- dim. Böyle bir tertibat alma- :dım. Fakat kendisi bu sözlerini ne ile isbat edebilir. Yalnız bu iddianm aksini gösterir bir va- 'kıayi kayit etmeliyim ki: Ha- san Bey İzmirde müstantiklar- ca verilen son lüzum muhake- me kararına temamen etmiş ve iştirakini — mübeyyi: İbir iddianame ile bu kararı ağır ceza mahkemesine sevk etmiş- tir, Etti 6. Mademki muhbir a- vukat Beye göre ben maznunla- rın beraetini istiyormuşum ve |Hasan B.yi Ankaraya beraet ete şim, neden hentiz iş müstantik- lar elinde iken onlar tarafından, verilen lüzumu muhakeme ka- rarına itiraz ettirmedim. Bana| isnat olunan müfteriyata mak- sada bu suretle vusul işi mahke- iştirak | birlerini almak için davet etmi-| kolaylıkla anlayacağız. (Bura-'nan müstantığın faaliyetini mu da Hikmet Galip Beyin mazbut' amelâtımı ve selâmet fikrini il ifadesi okunmuştur). Bilmem | lâl etmemek içiti durdurdum. İş bu baptaki haberin yalan ve if- temamen bittikten ve aradan a- tira oldugunu isbatıma başka ylar geçdikten sonra hatta muh suretle lüzum varmıdır. Buda bir avukatın ihbarnameleri Rei- İ:ıedî' Hatta: farzımahal bir an'sicümhur Hazretlerile Büyük asan Beyin böyle dediğini ka-'Millet meclisi reisliğinden Baş bul etsek bile bu benim ona bu vekâlet vasıtasila bana havale| yolda bir direktif, verdiğimi is-'edildikten sonradırki Hikmet |bat edebilirmi? Her hangi bir Bey hakkındaki mevzuubalıs şi-| müddei umuminin bir dava etra kâyetleri mevkii muameleye ko fında bu yolda söyleyeceği söz ydum. Eğer ben Avukat Beyin İler benim bu davada beraet ha-' iftira ettiği gibi bir kast altında ıgı.ıîıımıı ğılge:-ıi olacaktır. | Kadriye Hanım ve rüfekasının |Böyle şeylerin benim aleyhim- beraeti taraftarı olsa idim şikâ- de delil olabilmesi için bu yol- îyeı insllağmnı Pülkanda aynikatai |da emir vermiş olduğumun is- (İhbarlari bana tevdi edildikten bati lâzımdır. sonra muameleye koyacak ka- Gene muhbir avukat Bey di-'dar cür'et iraesine neden lüzum yorki: müstantik Hikmet Bey'görecektim. Müştekilere ma- |hakkında Kadriye Hanımın şi-'demlci beract ettiniz artık işi ü- kâyeti üzerine mlüfettişlere tah zatmayınız diyecek gibi yolsuz kikat emri vermişim, Bunu na- :lukları sapmaklığım lâzimge- sılsa yeni haber alân — Haydar lirdi değil mi? Fakat ben ne Rifat Bey bundan 10 gün evvel-' yaptım? Takibatın cereyanında ki şon ihbar namesinde alelâce-'ufak bir zâfa meydan verme- le Reiscümhur hazretlerine ve'mek için bu şikâyet istidaları- Büyük Millet Meclisi reisliği-'nım muamelesini bir müddet ne bildiriyor. Bununla ne ifade' durdurdum. Halbuki, durdurmu- |mimi zanediyor? Bilmiyormu diden kanunu tatbık ettiğim- den dolayı aleyhime yürüdük-|rafından yapılan şikâyeti hasır , lerini görmek ne kadar can ya- kıcı bir manzaradır. Adliye ve- kâletine verilen şikâyetnamede Kadriye Hanımın kocası karısı- na taarruz ve işkence edildi den bahs ediyordu. Milletin ka- nunlarının verdiği salâhiyetle bir vatandaş hakkında — takip emri vermekliğimin manasını bu avukat Bey o vatandaşın nmı malini irzinıda helâl etti; : takip emri yalnız kanunla- rin amir olduğu şekilde yapıla- bilir, ve o şekilleri tecavvüz e- denlerde tıpkı haklarında takip emri verilen maznunlar gibi ta- kibata maruz kalırlar. Yoksa maznunu takip eden memurun her istediğini yapması bu cüm- huriyet vatanında yanma kârmı kalacak? iHkmet Beyşikâyetna mede söylenilen şeyleri yapdı mı? Bu bilmiyorum, fakat bana bir şikâyet verilmiştir. Bu şikâ- yetin muhtevasını tahkik ettir- dikten sonradır ki Hikmet Be- yin işi yapıp yapmadığını anla- me huzuruna ve efkâri umumi-|etmek istiyor? Güya Hikmet'ya bilirimde. Ve derhal mevkii | yacağim. Mabmut Esat B. kdatlarına tak güzel bir tecvit Üzerine oku- nutkuna : “Hükim çağırınca hu çıkıbır, bir takım vekil arkadaş böylece şehadet için mahke- 'e gittiklerini ve İşte kendisi de rak geldiğini,, söylemekle baş| Hükimi çağırarak gelmedi, muha: ortasında haftalardanberi duyulan ve sabun köpüğü 'kıymeti olmeyan yazılarını ma- Üzerine okumak için geldi. Ve- h::::ı şehadete, hurürü hâ- çıkmışlar, işte kendisi ce geliyormuş. Biz Hâkim hu Cümhuriyet devrinde - bir en basit bir köylünün farkı u düşünemeyiz, fakat Mah- t Beyin, arkadaşları gibi gel- kâfi değil; o, bir. mazmun gibi ktir. Ben kendi aleyhine İki da- AÇum. Hem onun gibi Ankara'da İstanbul'a tebligat ve — aire ile kaybedilmesini kesmek üzere ıN:“"' değil, Ankara'da açtım. davamın da yürüyüp li bul hükmen olsun benim yanımda olmasını Mahmut — Esat ı_:ıı 'nevi kurnazlıktan ibaret o- ve hünerine atfederim. B dalarının ve kendisinin mahş 'ye gelmelerine “Adliyede müda AA Yar, diyenlere bir levhai intibah N." diyor. Bu çok miskinane bir ğit olup bir vekilin şebadet için Salagümeye gelmiş olmasını adliye nipitinden sayacak kadar faik bir İ ipj'te acımaktan ve adliyenin böy b N bi £ e 5 £ F f L "Ad:: kafadan kurtulmasını te- piden ve buna haddimce çalışmak Matka ne yapabilirim? Ayıımut Esat B. fikri sermaye İti x Yoksulluğunu, bana -bücum e- İy Tek Üzere, nihayetsiz aczini ör- Ay, dek için diline bir küfür dola- h p Muhbir, bir ihbarname, Kadri- N Nakaratı tekrar ediyor. Altı. ). yollamışım, birer nüshası Ga- Nn birer nüshası Meclis Reisi P: Soğye: Onlar, buna muhtıra, vara- N ,_bınuıııe velhâsı! diledikleri is- İ ltrmekte muhtardırlar. Kadriye “ayğltyet bir kadındır. Mücrim bile, HŞA neden oldu diye acırdım. Maypıda onun hatırasına saadet te- aç Erimi yollarım. Kadriye H. me, Ülheyoktur. - Mahmut Esat -Beyin Te Müdahalesi meselesi vardır. İ Heleye bir nevi müdahalesi ol- Say, Fümlerden - rivayet - edilmişse 'k,_'lv tİsimlerile göşterilerek 14- $ onmuştur. Benim on senedir " yanından *dıiğım mukaddes liderime kari Olur. Sen, adliyeye, dolayısile mem-| — Benden cevap aldı. Biliyor musu- lekete hiyanet ettin, herkese de hiya-|nuz, hâdisenin şekli ve mahiyetini net edebilirsin, demektir. On senedir| kendisinden dinlemek istemiyerek he. berabermiş. Ön sene beraber bulun-| men kendilerine “konuşmryalım, bel- mak vefa ve sadakat ilâmr mı almak| ki bir gün bir sual vaki olur. Benim demektir? Tarih, böyle mi söylüyor?| bildiklertm kendi zihinlerinde hiç bir Zaten her irat ettiğim nutukta bu| yer tutmasın, olduğu gibi baki kal- yenilikleri asıl şerefi büyük lidere| sın dedim. O mesele bu iki zatın şe- aittir, diyerek kendine bir hisse ayır- | hadeti ile tenevvür edebilirken hare- mryor musun? ketinin şeklile Mahmut Esat Beyin Bu yeniliklerden birini hazmede-| meslek ve meşrebi arasırdaki — farka bildiğini lddia edebilir misin? benim bu iki zata karşı hareket 5 — Mahmut Esat B., nasıl sui| ve kenditinin avukata müracaatla kastçılarla beraber olurmuşum. diye'hem de imza aldırmasını gösteririm. bir cümle telâvet etti. Ona, mahke-| 8 — Benden neden hmç almadın, melere, ezcümle şu, şu ve şu davala-| diyor. Bu sual midir?... Bir kere bir ra müdabale ettin, derken o dava da/adama fenalık eden mutlak arkadaşı- sayılmıştı. Müdahaleye bir misaldir,|na da eder denilebilir. mi?.. Sonra amma kendisi suikastçılarla beraber| Mahmut Esat Beyin şu iki arkadaş- olur mu, olmaz mr, ben onu düşün-İtan yerden yere vururkea - diğe- medim. Tinin neden terfi ettiğini tahlil ve ten u N vir için bir mocburiyeti mi var zan- di mj: İ:ğ'yî,'_ı"ü'“';lmıned.ynn Daha sonra İrtişa rezaleti| srtandı. Kendi kuvvetine fazla te-| dAVAsında Nazım Beyi istihdam etme veccüh gösteriyor. Hâkimlere keyfi- Miş midir? Müddelumumiliğe de dol- ne göre hüküm verdirdin, demedim.| dürduğu ve cebap ve tahlili kanuni- Müdahale ettim dedim. Ne avukatlar *İTİ gösterdiğim vücuh ile yolsuz, ka ne hâkimler rtahat değildir. Şahit ola/ PüNSuz tevkifat / yapılmamış mıdır? rak bir liste gösterdim. Matbu, İstan ;:;": €n mühim mukaddesatından bul Barosuna dahil olan avukatların | Ürriyeti selbedici indi, keyfi, Hatesidir. Gazi Hazretlerine de yaz-| Pürtketlerinden dolayı Nazım ve a- dum, Adliye bir raddededir, ki dava İCyhine | kalkınca Nazım Beye Sahiplerini mutemet bir heyeti gelip | Tüfettişliğe terfi, maaşına zamlar ya keyfimettefak bir gün Adliye sarayın! Pürak İstanbuldan alan kendisi değil da birer odaya çekip samimtyetle sor! Midir? Ve böylelikle Nazım Beyi kur nlar. Herkes yakasını silkecektir.| tarabileceğini rannediyor. Aleyhimde| Eııı.)._ diye bağıracaklardır. Bu. | Müdahaleler yapıyor diyen Haydar mun tecrübesi zor mudur? | Şitar B. gimdi de durup filân aloyhi. 7 — Müdahaleye bir misal olarak ** tahkikat yaptırdığımı, çok görü- yor, Ben Adliye Vekiliyim, şu kadar zikredilen İzmir avukatlarından bir| Gdi ğil T i bekliyen aleyhe arzuhal ka da, Mİ, imhal mi etmeli idim. Bunu mu Di MAi ama n e geei EŞ Günlüriyetin mekaddn verdiriyor. Ey hâkimler, tir adam Pükimleri naralarile tazallüm ediyor im e efendim. Müdahalelerim var onu arüi, e eğak EDEĞİe İ DAğ aA DEntir yabairden cürüüler “Eüân aleyhine â,ı:“w:â" Balatan var K tahkikat yaptırdığımı değil, tahkika- Mımam, diye bir kdat alıyor. Dava.| © bu kadar ay durduran hücumların Diz da hüyurünüdle Te dini slre|envama uğeıyan o zat bütün isnadat hine şehadet edebilecek olanı bir a |tan beraat ettikten sonra sana nefes kata Ankara'da münseaat ederek böy “İdirmamak garazkâr tablatin borcu- le bir kâatdı imzalatıyor. Bu, dürüst | Üü7 kabilinden o şikâyetin - muahha- bir Adliye vekilinin yapabilmeğe cür| "*P çıkarmaktan bahsediyorum. İs- et edebileceği bir iş midir? Efem işte | Nat olunan şeylerin hepsi birden gö- esas rol o zatta mıdır? Biz, İstanbul'| rülecek, bitecekti. O zat yani Hikmet, dayız. O işe dair iki şahit te İstan-| “.““"L";Y**“ı tertibattan beraet| bul'da, biri Cemiyeti Belediyede âza | “diyor, bir Perşembe günü beraet e- ve avukat. İşte ilân ediyorum. Şu ka (XOr> C::'“â“"“ Milliyet gazetesi dar aydır, kendisini arayıp bu işe da-| ikinci sahifesinde bu beraetin taf- ir tek bir kelime konuşmadığım şahit | SüâLnC veriyor. Alkışları, tebrikleri Kavala eşrafından bir zat, Büyükada | YAZYOT. 'daha altında ne var, da mukim. Bir gün yazıhaneme tüc-| “ümin buyurursunuz. cardan Efezade Mahmut B. bir dava| — Muhterem hâkimler! sını anlatmağa geliyor, iki ay kadar| Daha altında Ankaradan bir tel- vardır, işini bitirdikten sonra soreİgraf var. Müddeiumumi bu — hükmü du: Yanımdaki bu zatı tanıyor mü-) ışııy_ılıâılıürwımıeıuı— şin sunuz? —Hayır. Yoksa ana koca bir Türkiye Cüm- — İşte bu zat, sizin Gazi Hazretle| huriyetinin adliyesi emanet edilmiş. rine vazdığınız hir Mulkada seaseine | Sotlin Bursada an hea esat avval hal zata müracaatla İzmir müddeiumu-| A7 yiz edildiğini atiyen duymama ishküin var mıdır? Halbuki haber edeyim ki| daha o gün temyiz de edilmemiş, bu beractten sonra kanunun mevkii ha- ricinde ayrıca acilen tahkikatın ruhu Nu haber vereyim: Hikmet B. Kadri- ye Hanımı isticvap ederken ensemde, Sivilce vur, şuna bak demiş ve müte- akıben elini alarak oti etine dokun- sun diyerek enaesine götürmüş bu| soruluyor. Ey Adliye Vekili senin ga rarkâr hareketlerine hep birden ni- hayet vetilmesini bütün millet bek- liyor. Hakkın bileğinden büyük kuv- |vet olamıyacağından son saatinin hu- Mi ettiğini bil ve tövbe ve istiğfara İbaşla! Hem şikâyeti şu kadar aylar- danberi beklettiğinden me cür'etle bahsediyor? Bu şecaat arzetmektir. Sen bir hâkim aleyhine olan şikâyeti ne sıfat ve salâhiyetle tuttun ve bu sana ait bir iş mi? O istidaya ce- vap vermek mechuriyetinde imiş te onun için sormuş, neden aylardan ve aylardanberi tuttun. O soruş vak- tinde indelhace tahkikat icrası lüzu- mu tebellür edemez mi? O halde tıp- kt benim davam da Kudret — Efendi- nin yaptığı gibi o zatın aleyhino olan bu temel takibatımda birleşmesini ne den menettin. Cevap ve cevap. 10 — Taarruz ve işkenceden bah- setmişim. Neden bahsetmiş - isem is- bata hazırım. Tevkifanede —mevkuf- Tarm bir kısmına, ve bir kıumına taar) Tuz ve tehdit vakl olmuştur. ll — O şikâyeti Adliye Vekili e- fatile basır altı etmeğe hakkın var ma idi? Diyor yoktur çıkardığına de- Vaktile çıkarmayıp garaz — eseri olduğuna taatruz ediyorum. aleyhine verilen şikâyeti hasır altr et meğe hakkın yoktur, bunu biliyorsun da senin kendi.; inde — Gazi'ye Mahmut Esat B. sıfatile, Mahmut E- sat B. aleyhine lâzım gelen tahkikat için icap eden kanunl mercie neden Sur Bunu takip etmeği mübah sanse der de, kendinizi kanunun yeceği bir mevkide Edersin.Sen lâyüls'el isen kanunun ha Fici misin? Dürüst ve faziletkâr bir Vekil lince mek ve bir şeyler yapmış görülmek! 've ortalığı hayhuy içinde — bırakmak, üzere asıl 6 aleyhime mi davalar , ya öye . aleyhime olan le İse neden Hikmet davayı, şikâyetini takip te Hikmet Beye sivike Suslini yel müştır. muş müdür; onu dÜüşünmedim. Türk| rim!,, Demiştir. Ve kadına sorup ve- hâkimleri mezaya ve mefahirini sen-| kili ben olduğumu öğrenince işi gücü mi farz ve kıyas| tir: den mi aldılar ve onun için mi sen de bunların zerresi kalmamış ey — Mah- mut Beat Bey. Müdahaleyi avaz avaz, haykırıp ilân ediyor muşum. Pfendi, saklanan hastalığa deva olmaz. Hoş, işin saklanacak ve nida edilecek yeri| de kalmamıştır. 13 — İrtişa rezaleti davasında si-| yasi rakiplerini ermek istemiştir. Ört| bas mı edecektim. Bir ihbar vardı, takip ettirmemeli mi idim. İş şudur : İrtişa evlenme gibi biz cürümdür; yalnız bir kişi İle olmaz en aşağı iki kişi lâzımdır ve biri mutlak * memur olacaktır. Memur ile birlikte cürüm işliyen fertlere müddeiumumi, —müs- tantik dokunmaz; evvelâ memurun mensup olduğu vekâlette tahkikat ic- ra olunur; fezlike yapılır. İcabında Şürayı Devlet lüzüumu — muhakeme kararı verir, ondan sonra o fert te ay- ni merasimle mahkemeye verilir. 14 — Mürteşi kimdir? Kimin aley hine tahkikat yapılmış? Pezlike yapıl mış, Şüradan karar alınmış ta o adam lar tevkif olunmuştur. Evvelâ: Bu se beple onlar aleyhindeki hareket baş- tan aşağı kanunsuzdur, saniyen: Bu suretle üç ay yattılar diyor, hilâf söy lüyor, dört buçuk ay yatmışlardır. Haksız kanunsuz olarak göz göre bu kadar büyük bir tecavtüz ihtiyar olun muştur. Bunu bilerek Adliye Vekili- nin terfi ettiği müstantik Nazım B. yapmıştır. Salisen: Bu tevkif yapd- drği zaman mülga usulü muhakema- 'tı cezaiye cari idi. Celp olmadan, ih- zar olmadan, cürmü meşhut olmadı; halde, bilhassa tahliye talebi reddol narak tevkif yapılmıştır. Bu da baş- tan başa kanunsuz bir tevkiftir. Bunu bilerek Adliye Veklilinin terfi ettirdi- Ği Nazım B. ymuştır. Rabran: ı:in!lyd idame karar- larında tahkikatın esnayı seyrinde vasfı cürüm tebeddülü ihtimaline bi- nacn diye eshabr mucibe tir. Bu ihtimal altmda bum meti mevhüme tevkif olunabilir. Bu- nu bilerek Adliye Vekilinin terfi eb- 'diği müstantik Nazım B. yapmış-| | | | tır. Hâümisen: İlk duruşmada ikinci du-| bırakıp sabibi Avrupada bulunan © gazeteye koşmuş ve odaları birer bi- Ter ziyaret edip biz hareketi milliye| kardşleriyiz; hep o leziz hatırat - İle yaşarız.,, Demiştir. 15 — Aleyhine dava açılmasını is- tediği o gazeteye daima yeni pozda fotograflarını sureti mahausada gön- dermekten hali kalmaz. O telgraf Ü- zerine müddelumumtlliğe müracaat edildi. Müstantik çağırıldı. Her za- man ellerini uğuşturarak: — “İçimde dertsiniz bir an bile mevkufiyetiniz caiz değil, bana da acıyınız, vekilden baber bekliyoruz!,. Diyen Nazım B. pusulayı şaşırmış müstantiğin mer- but olduğu üçüncü ceza reisi Kudre- tullah Efendi kahırlanarak ve yapıla cağı tahliyenin gu günden evvelki meş'um ve esasırldan haksız tevkif kararinın nasıl kaldırılacağı, düşünül müş. müstantiğin bir gün evvelki ka rarının tatdika arzı Kudretullah E- fendi tarafından tasdik edilmiyerek iadesi suretile tahliyenin tahakkuku düşünülmüş, ve iş böylece güya kita- ba uymuştur. Halbuki işte bu hare- ket müstantikliğin ilk duruşmadan mevkufları kanunsuz tuttuğuna dair | müddeiumumiliğe hati karşısında bir vatandaş ta- altı etmeğe hakkımız var mi-, dir? Bu de ? sekiz A Şimdi muhbir avukata ben t haber vereyim ki, İzmir ağırce-! za mahkemesinde dava tetkik ! | edilip inkişâf ettikten — sonra | İzmir müddei umumisi Hasan | | Bey Kadriye Hanım ve rüfekasi” hakkında beraet karari talep et- ti. Fakat Hasan Beye beraet et- mesine dair emir vermedim, | |batta tavsiyede dahi bulunma-'ı drm halbuki teşkilâtr muhakim ! kanununun maddesi mucibince ; bunüu yapabilirdim. İzmir ağırceza mahkemesi nin beraet kararını ve Cümhu-!, riyet müddei umumiliğinin bu-', na uyğun talebimi bende herkes' | gibi gazetelerden öğrendim.Be-i| nim, İzmir Cümhuriyet müddei', | umumiliğine beract talebinde , bulunması için bir emir verdiği' mi hatta bu yolda — hususi bir tavsiyede bulunduğumu bu avu , kat Bey isbat edebilirler mi? :- | (Di renki nushada) cevabı.. bir, iki kişi değildir. O öyle bir hes $ ( sap gününün gelerek yakasına yapı | şacağını düşünmiyerek bu müdahar leyi alenen yaptı. | İ | 18 — İkrar ettirmek için emir vet » mi; iyle demedim, mevkuflar « başkâtip Tevfik Beye Maliye Vekili , | Hasan Beye para verdim - dedirttir- | mek için envat mezahime maruz kak mışlardır, halbuki bu iki adam mem * | lekette namusları ile tearlif etmişler- di. Bahusus biri o $ırada bir. vazife ile memlekette sinirleri berbat edici bir tazyik ile mevkuflar bunlar aleye ; hine beyanata tesvik, tahrik tehdit o * lunuyordu. O sırada vekil — oldum. Dosyayı tetkik ettim. Dosya - koku yor, dosya kokuyor.Siyasi bir sulkasi tertibi mi kokuyor, ben vekil oldul. ça buna kimseyi alet ettirmiyeceğim Müddelumumliliğe yazdım. Müddel- tmumilik müekkilin oğlu tarafından götürmüş bu istidayı vekâleten yazık dığından vekâletname olmadığından almamış, çocuk ta istidasındaki müld- deiumumliliğe ibaresini silip dairesin de vekâletname olduğunu bildiği ye dinci müstantikliğe yazmış içi baştan başa müstantikiğe şikâyet olup müd deiumumiliğe şikâyetten ibaret iken yazıldığında kendi elile kendi aleyhine bir hüküm| gösterirken müstantikliğe tahkir da- ve ilâm vermek demekti. Bu - ilâmı veren Adliye Vekilinin terfi ettirdiği müstantik Nazım B. dir ki ilâm da- kendi aleyhinedir, bu ilâm Adliye ve kilinin müvekkil namma mukaddes bir vazife ifa ettiğinden dolayı beni göndermek istediği yere, benim yeri- me göndereceğine şüphem yoktu. Her yere baş vurmuşum da tahliye ettii ce Nazıma hakaret etmi- şim hilâf bu Mahmut Esat Beyin âde) t tablyesidir iftiral Kime baş vur- muşum bir adam göstersin ben hak- kımı kendi arıyan kuvvetini kendin- de lüzumundan fazla bulan bir ada- mım, Nazım Beyi davaya ben teğvik ettim; haysiyetini korumak — isterim| diyor. Nazım B, namusunu, - şerefini) aramakta Mahmut Ksat B, in vesa- yetine muhtaç bir biçare midir? O| Nazım Beyi teşvik ettim diyor, amma Nazım B. benden daima kaçmıştır ve| böyle söyleniyor. 16 — Tahliyeye muvaffak olma-| yınca bana yardı ve yol gösterdi di- yor. Kendi kendisine dalma yol gös- | sterdim. 17 — Basat'ı nasıl olur da tahliye vası açtırdılar. İçinde yapılan şeyler zulümiçin demişim. Yapılan manasıa tevkiflerin zulmün eşnai olduğu hal- de alçakça bir saygı ile zulüm demem gayretullaha dokundu. 3 ay hapse mahküm oldum. 19 — Gazeteciler davasının Bursa'" ya naklini Reisicumhura şikâyet et- mişim, evet... Bu bir faciadır. Bu Mahmut Esat Beyin bütün Türk hâ- kimliğini tahkir etmesidir. Bu, bütür bir adli inkilâbı inkâr eden bir istib dattır. Yalnız ba cür'eti Mahmut E sat Beyin muahazesi için belâgan ma belâğ kâfi bir sebeptir. Bu hareketi teşkilâtı esasiye kanununa —muhalif- tir. 20 — Şahsi bir borç için bir vatanı daşın tevkifnie hiç bir Türk'ün asa- leti razt olacağınr hayalimden — geçir mem diyor. Bu yanlış demagojik sör lerdir. Bu takdirle memlekette kırdı # balki sefalete sürüklemektir. Hükü met borçu için her tevkifhanede bir çok adam vatdır. Türk asaleti borç için vatandaşın tevkifine razr olmaz ettiririm, diyor. lîürdı müdahale e-İderken bütün bir manzumei hüküme derek, $ bin lira ile tahliye ettirtti.| ti tahkir ettiğini anlamıryacak kadar Tevkifhanede bir çok şuhut müva- kafası dar mıdır? Bir takım yerlerde cehesinde müddeiumumiyi istihfaf e-| idam derek müdahalesini bağırdı. Diğer |dar cezasr da kalkmıştır. İnsan ka- | mukaddes bir bina olur mu? İs- NL (ü Ükir | İz l