2 Nisan 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

Firdik * alât Paşaya ettiği yemin, olsa, vaktile Karaman o- arının koyunlarına bir gü- in saklıyarak “göğüslerin- cana,, yemin etmeleri ka- den olsa gerektir. , | Ç İyoğu vak'anın zuhurundan (gl haberi omadığına dair | ) iği teminata inanmış gibi || nüyorlarsa da ayni zümre b le aksine kail — olanlar da , değildir. İsmini zikretme- p Aezun olmadığımız fakat çasırım ve sözünün doğru- 7 ndan emin bulunduğumuz T atın anlattığına göre vak'- | vikiüç gün evvel eski Ha- | pe nezareti odasında oturur- (4 yanında bulunanlardan bi- 41 donanmanım ikide, birde | padenize çıkmasının tehlike- |4 duğundan bahsetmesi üze- ü 'Talât Beyin (Paşanım), 7( olduğu üzre, işi - şakaya İ *“fena mı a canım, harbe gideriz, mesele hal iş olur,, dediği muhakkak | | | timizce — Talât Paşa, â merkezi umumi — azsın- İbir ksımı bile Karadenizde bir vak'a ihdas edilerek k : bilmiyodu, ve sonraki in- Hm ee dan evvel haberdar ol- . Hattâ merhu- k'a üzerine fena hal- olarak bir aralık is- € kalkıştığı, fakat Bay günü evine giden arkadaş- am ibram ve israrları üzeri " > fikirden — vazgeçtiği mu- fAakak gibidir. Şaten o sabah erkenden ken- ü zayarete gidenlerin Pa- bütün bir gece devam 3 sükün “tanıyanların cümlesinin bir| hasdan “Hayırt,, diye Süden ü (Yavuz) tarafından alı- mtuz tebrik telgra- göndermiştir. Fakat harp devresi Bahri- nihai - hezimetin c üzerine übünü mütcakıp İsviçre, aldığı ve fakat ora- erline gidip Talât ve En- jŞalarla “ birleştiği vakit ile hazfettiği — hattratmın, ün gelip te, aslı elimize ge- Karadeniz vak'asını takip e- dört gün zarfında — İstan- neler — geçtiğini bu yüz tarihin başlangıcında tük. Binaenaleyh o va: imiz programa sadık “hikâyemizi, -- şimdilik, kesmek lâzımgeliyor. lnız, daha söze başlarken miz — gibi tarihimizin faslını teşkil eden , aralarında mühim ek-' kmryarak, biribirine fi temin etmiş yer bazı noktalarda 'Bügük hafbe nasıl, PI "İğ | 3 'alât Paşaya gelince: Mer- ü yakından tanıyanların günü gü-| Genberi çok vakit geçmedi; fa: kanaate yakın bir | sahnesinden ebediyyen çekil Yercüme ve İkilbar hakkı manfuzdar G Üşten haberi olanlar vardı Fena mı? Biz de harbe ğldnlz, mesele halledilir! loşluklar kalmıştır. Buraları da tenvir etmek, bütün hakikatler, nihayet milletin önüne koymak hususunda başka vatandaşları- mızın dâ uhtelerine düşen milli vazifeyi idrak ve teslim etmele ri lâzımdır. Mülga Meb'usan Meclisi Re- isi Halil Beyfendi İttihat ve terakki devresinin — en mühim röllerinden birini oynamış.. Ve bilhassa Almanlarla ittifak ve Büyük harbe iştirak meselele- rinde bazen müsbet ve bazen de menfi mühim bir âmil olmuş- tur. Mütarekeyi müteakip Mec- lisin beşinci şubesi tarafından iyapılan talıkikatta Sait Halim D ça kabinesine Hariciye Nazı- rı. sıfatile ancak 15 Teşriniev- vel 1915 tarihinde girmiş bu- lunduzundan bahisle o tarihten evvelki vukuattan dolayı ken- disine sual teveccüh edemiye- ceğini söyliyerek mevzuumu-! zu teşkil eden ittifak ve harbe iştirak meselelerini - tenvir yo-, lunda bir şey söylememiştir. O zaman vaziyeti böyle muhake- me etmekte sabık — Meb'usan Reisinin haklı olduğu teslim edilebilir. Fakat bugün mille- tin tarihine ait bütün hakikat- leri bilmek hususundaki hak- etin cebren harbe sürük'kı, daha doğrusu vazifesi de i- Vakıâ, Büyük harp hailesin- kat pek doğru olarak denilebi- lir ki bu son on iki sene zarfın- da memleketimiz, geçirdiği in- kılâplarla, belki bir asırlık za- ye Nazırı Cemal Pa-|man — tayyetmiştir. O devirde Karadeniz hâdisesinden|memleketin mukadderatından resen mes'üul olanlar da dünya miş bulunuyortat. Bütün haki- katlerin ortaya dökülmesinde şahsi veya umumi, hiç bir mah- zur kalmamıştır. Başta, hükü- met cephesinde geçen bütün iş- lere yakından karışmış bulunan Halil Beyfendi ile Merkezi u- müuminin bütün esrarına vâkıf bulunduğu şüphesiz bulunan İttihat ve terakki kâtibi umu- misi Mithat Şükrü Bey bulun. : *m_mihazalardın sonra —| duğu ha'de herkesin bildikleri et bulmuş olduğu- |hakikatleri, hiç bir eksik bıra4 iş olsalar gerektir. İş/|mamak şartile, milli tarihimize tevdi ederek vatana karşı va: — SON — Frlns;; d Şark tamiratı PARİS, 31 (A A,) — Piiltihak etmiş ve — Sinop ö-| tamiratı komisyonunun sırf şek' le ait olarak yavtığı ictirr Kont Bethlen M teselesinin esz La Haye konfe. TÜğ ansında halledi! | miş olduğunda komisyonun kai bir. metin kaleı.. almakla mükelle: M. Benez le neticelendirilmesi icap ni söylemiştir. (Şark tamiratı denilen mese- Je Avusturya Macaristan, Bul- aristan gibi Umumi harpten mağlüp çıkan devletlerin ga- liplere yapacakları tediyat me- selesidir. La Haye — konteran- sında bu mesele de tasfiye edi!'- di. Fakat Macaristan sonuna kadar itiraz ediyordu. Nihayet son tesviye şekli Paziste takar. rür edecekti., Esas itibarile hal ledilen bu mesele” şimdi şekie|'bilhassa Filistine ait olmak üşre Pariste görişü-ı yahndi muhaceretine tealliik e- | lüyor.) Kadınlar ve belediyecilik ANKARA, 1 (Telefonla) — Perşembe günü Türkocağında muallim Afet H. Türk kadinla- rınm intihap hakkı ve belediye- cilik namı altında bir konferans hayal meval sectiren; vezecektir ü:ığunu kaydetmiş ve bu işin| i Filistinde Rapor çıktı Yahudi mese- lesi tazelendi Geçen ağustosta Filistinde vukubuları kanlı vekayi etrafın- |da İngiliz tahkik heyetinin ay- jlardanberi hazınlamakta oldu- ğu raporun neşri uzamıştı. İn- |giliz tahkikat heyeti muhafa- zakâr, ahrar ve mesai firkaları- na mensup birer mebustan teş- kil edilmişti. Raporun şimdiye kadar neşri uzamasında sebep (olarak heyetteki azadan birinin #apora imzasınt koymaktan çe- kinmiş olması gösteriliyordu. Dün gelen aşağıdaki telgraf bi- zeğ'liren bu raporun neşredil- diğini hö'yer veriyor, Fakat ve- rilen bu malüna'm üzerinde bi- raz durmak Tüzumsuz değildir. tin vekayiinden evvelâ A- rapların kabahatlı addedilmele- fi dikkati celbediyor. Gözyaşı duvarı denilen yerde Yahudi- lerin geçen ağustosta toplanıp eski Beni İsrail saltanatına a- gladıkları gün Arapların teca- vüzüne uğradıkları iddia edili- yordu. Ha'buki daha evel Ya- bayraklarla nümayis yaptıkları ve bu sucetle Aranların asabi- kadar gene İoviliz gazeteleri- nin negriy: dan anlaşiliyor- du. Hele Gö: g€razi üzerinde olduğu mevdona eskarılmamıs bir dir. Tahki leri kavdetti mi, etmedi mi?, .. |Gelen telgrafta tafsilât yok. |Fitistin vetaviinde Arapların | Yahudiler âleyhinde - herhangi |bir tertibat*a bulunmadıkları ra pborda tastik edilivor. Bilhassa Araplara vnumi harpte edilen “tlerin tutulmamış olması da surıca zikredilmistir. Filistinin idaresinde şimdive ar yapı- dan Satalara karsı bü rapor hiç değilse ir ihtar teekil edi- vor. Acaba bundan sonr> nasıl LONDRA, 31. A .A, — 1929 Ağustosunda Filistinde zuhur “den - kargaşalıklar hakkında tah'tizat yapnağa memur ko- Misvonün raporu nesredilmiş- tir. Kemisyon umumiyetle A- rapları Yahudilere taarruz et- mis olmalarından dolayi kaba- hatlı cıkarmaktadır. Fakat, ko- misyon bu taarruz ve tecavüz- lerin evvelce kararlaştırılmış bir hareket olma lıfmı, Aranla- rın #İyasi enellerinin birer ha- kikat seklini âlmamasından do- layı uğradıkları inkitardan ve ati hakkındaki endişelerinden ileri geldiğini kaydetmektedir, Bu ranorda İnciliz sivasetinin vır'ca bnlan den safhasının acık ve vazık 0- larat izh edilmesi tavsiye olun maktadır. | Hindictanda Karısıklıklar KALKÜTA. I, A, A. — Bir hudi gençlerinin türlü türlü | yet'ne seben oldukları şimdiye | leü yerin Müs$'—man va'dına ait | hir idare "surulacak?... Bekle- | £ hen sey budür. Onlara göre 3orçlr meselesi İ Times muhabiri- nin bir telgrafı Düyunu umumiye hâmiller | vekillerinin Ankara müzakera- tından sonra İstanbula - gelip tekrar Avrupaya avdetleri mü- nasebetile “Times” in İstanbul muhabiri gazetesine yolladığı telgrafta vaki olan neşriyattan M. Wyalt anlaşıldığına göre — Türkiyede mali bulranın beklendiğinden daha ciddi olduğu hükümetçe nazarı itibata alındığı, iki türlü tebdir düşünülduğu zikredil mektedir. Bunlardan birincisi her vadide sıkı bir tasarruf icra etmekle beraber — alacaklılara Türkiyeye kısmen olsun tediya- tın tecili cihetine gidilmesi el. zem olduğu fikrini vermektir; İngiliz muhabi da büyük bir istikraz aktile bu- nun bir kısmını Osmanlı borç- larına hasretmek, diğer kısmını da imar faaliyetine tahsis et- mektir. Gene İngiliz muhabiri- İne göre umumi intiba hükümet |her hangi bir kaydi hattı hareke Ilc giri zanmak istemektedir. “ Ankaraya olat ziyaretlerinden elle tutulur gibi bir netice hâsıl |olmadığını, fakat bunun bir ci- | betten iyi olduğunu — sövlüyar. | Düyunu umumive meclisinin hü kümetçe bariz bir surette muha sım gibi telâkkiye — hükümetin meyyal olduğu halde M. Wustt ile Ankarada — tesisettiği fik- rinde bulunduğu bu zannı vâsi bir surette dağıtmış - olduğunu muhabir ilâve eliyor. F>kat İngiliz mıthabirin tel- grafının altında son olarak ko. yduğı bir cümle izaha mühtac- tır, İngiliz muhabire göre Dü- yunu umumive meclisinin tek- rar Türkive nakli Hem lüzım, |hem de sayanı tavsiye olup bö- ! yle bir naki! keyfiyetinin gerek | Türkiye ve gerek ecnebi hâmil- ler için pek faideli olacakmış. Muhabir bunu izah etmeden telgrafına nihayet verivor. di mayişi esnasında ahali tarafın. dan atılan merrnilerle yerliler- |den bir kişi telef ve 4 Avrupalı çavuş mecruh olmuştur. Polisin nümayişçileri dağıtmak için vu *tn bulan bütün teşebbüsler a kim kaldığından hücum etmek ve herşeye rağmen silâh isti- mal eylemek mecburiyetinde kalmıştır. Civardaki bütün ma- r kapanmıştır. —- yapılmasına mâni olacağından İsdadaelasız ÖÜ ereina İ 2 Ağlama duvarı önünde Yahedi kadınları Filistin tahkikat raporu neşredildi İngiıliz heyeti Arapların aldatıld di iliraf ediyor Ingilterede Konferans Emniyet ve selâmet meselesi.. LONDRA, 31. A. A. — Salâ- hiyettar Fransiz nahafili Fran 'sanm İngiltereden emniyet ve lönet meselesi hakkında bir yeni ten'ıhütlere gi | sini istediğine dair İngiliz gaze telerinin bazılarıda görülen ya yaları ve iddiaları tekzip et- mektedir. Bu mahafilin iddi: sına göre Fransa Af:vam ce: yeti mizakmım 16 ımcı maddesi- nin tefsirinden v> bu maddeye |bir kıvmet ve müensiriyet ve- rilmesinden bas'ca birsey iste- memektedir. Bu d: |zu Akvam cemiyet'nin maımnda İngiltere tara'ından vu ku fwılan teşebbüse uygun düş- mektedir. birinde herHângi bir taarruz ve | tecavüzde bulnnacak herhangi bir devletin istifade edebileceği noksanların *" nali çarelerini araştırmağı Abvam cemiyetine dahil olan devletlerden istemiş | idi. (Konferan« görülüyor ki bil- hassa emnivet meselesile mes- gul oluyor, Cemiyet' akvam mi- sa'cının 16 ıncı maddesine gö- Te Cemiyeti akvam arasından |bir devlet harbe tevessül eder- se bu devlet diğfer Coniyet a zasma karst da harbe giriemiş added'lece'rtir. Bu devletle her | türlü ticari ve mali münasebat katedilecektir. Gene ayni 16 m cı maddeve göre Cemiveti ak- vam mecli lâkadar devletle- re Cemiyet âzasının iştirak e- deceği a<keri, bahri ve hasaf tedbirlerle Cemiyete olan taah hütlerini icra ettirmek icin ve- sayvada Sulunmak vazifesile mü kelleftir. | Ingiliz bütçesindenki açık gün nihayet bulacak olan mali yekünu 734.188.748 ve masarif 748.172,0L1 İngiliz lirasından i- barettir. Bu hesaba nazaran (14,423.263 İngiliz Tiralık bir a- çık vardır. Japonların cevabı TOKYO, 1(A.A.) — Ja pon hükümetinin talimatı Lon- draya gönderilmiştir. Zannolun duğuna göre Japonya 4 ihtirazi | kayit dermeyan etmektedir: 1 — Amerikan - teklifatının kabulü yüzde yetmiş nisbetinin daimi surette terki ve hali ha- İzırdaki - tahtelbahir - kuvvetle- rinin muhafazası manasını ifa- |de etmez. 2 — Tahtelbahirler Jiçin bir tonaj kabulü 1936 se- (nesinden evvel her türlü inşaat' Japonya inşaat tezgâhlarının o vakte kadar meşgul olabilmesi İiçin gemilerin kadro haricinc çıkarılması — vaktinin hulülün- |den evvel bu gemilerin tebdili liçin inşaata başlamak hakkı. |na malik olacaktır. 3 —Muavin gemiler için tayin çdil;n m_ik |tarın saffıharp gemilerine ait İngiltere büu ictimada günün | | Yenihükümetin siyaseti LONDRA, 31 .A.A. — Bu-l seneye ait varidat ve tahsilât |iki | Türk_— Macar dostluğu Macar hariciye nazırının iki memleket ara- sındai münasebata dair yeni beyanatı PEŞTE, 1. A.A. — M. Val-;tük ve Türk-Macar samimi ko Türkiyedeki ihtisasatı hak- | dostluğunun mütemadiyen 1e- kında Macar ajansma vaki olan 'sanet bulduğunu müşabhede et- beyanatında Türkiyede gördü- tik. Bu dostluğun inkişafırım ğü hararetli hüsnü kabulden ve iki memleketin — menalii ik- iki millet azasındaki hissi rabr tizasından — olduğu — kadar sederek demiştir umumi — sülh için de mü him olduğunda mutabık İlkaldık. Şimdi başlıyacak olan (iktisadi müzakerat iki memle- ket arasındaki dostane havaya | ka | uygun bir fikir dahilinde cere r olan rabıtaların Türk yan edecektir.» Macar milletleri arasında inki- |— M Valko beyanatını şafı için hertürlü şerait mev- | bitirmiştir: cuttur. «Şu ciheti aslâ gözden Ankarada Başvekil Hariciye kaçırmamalıyız ki herşeyden vekili diğer hükümet âzası ve ©Yt hudmlımşü ğüdal;ı:î; Meclis âzaları ile bir çok defa- ;:;'M'! AEÜ A İA vE bekz lar mülâkatta bulundum. kuı'_"'“l h'*“’m'“ elelerindeki | Bilhassa iki memleketi alâ- |alâkası mahsus derecede an kadar eden harici mesaili görüş mıştır.» Keskinde bir suiist!mal Muhasebei hususiyede 10,000 - Tiralık bir ihti'âs meydana- çıkarıldı — tİki şahsi temasları idame ettirdik- leri takdinde faydaları gayri ka bili ink devletin. müdüranı şöyl İ ANKARA, I. (Telcionla) — Keskraı kazasr Muhasebei hır e | susiyesinde 10,000 lirayı mütecaviz bir sufistimal ve ihtilâs mey- ' dana çıkarılmıştır. Muhasebei hususiyeden Ahmet, tahsi!dar Hii , seyin Haydar Faik, Halil Efendiler namımda dört memur d: | tahti zandadırlar. | — Muhasebei hususiye memuru Ahmet Efendi tahsildar Ha- san Efendi tevkif edilmiştir. Tahkikat evrakı Ankaraya gönde- rilmisti: lrak Harbive Nazır Ankarada ANKARBA, 1 A. A. — İrak Harbiye Nazırı Cafer Paşa Haz- retleri bugün şehrimize gelmiş ve istasyonda Hariciye Vekili namına kalemi mahsus Blü ü ve müdafaai milliye Vekili na- mına yaverleri tara'fından istikbal edilmiştir. Cafer Paşa Haz- retleri sazt 15,30 da Hariciye Vekili Tevfik Rüştü Beyi, 16 da Başvekil İsmet Paşa Hazretlerini, 17 de Büyük Millet Meclisi Reisi Kâzim Paşa Hazretlerini ziyaret etmiştir. — v Cafer Paşa Hazretlri şerefine Millii müdafaa Vekili Aptüt: halik Be ytarafımdan bu akşam Anadolu Klöbünde bir ziyalet verilmiştir. 'İş Bankasından kumbaar alanlar arasında kazanan'ar ANKARA, I. (Telefonla) — İş Bankasından kumbara alan- lar namına tertip edilen piyanko dün Barkanın merkezinr keşide edilmiştir. Kazananlar şunlardır: 500 Hira Şurayi devlette âzadan Süreyya Beyin tızı Ha'> Hanıma, 200 lira İstanbulda Muzaffer Ali Beye, yetmiş besar lira İstanbulda Hüseyin Hüsnü Beye, Konyada Hasan Bev, İstanbulda Fatma Gülhis Hantma S0 lira da istatintikte daktil» Füruzan Hanıma isabet etmiştir. Irakta Başvefdl müstakil bir devlet tesisine çalışacağını söylüyor Bağdattan yazılıyor: — Ye- ni başvekil Nuri başa Sait yeni hükümetin hattı hareketi hak- kında izahat verirken demiştir — İki hedefi takip etmek ü- zere iş başına geliyoruz. Evelâ Irakta müstakil bir devlet tesi- «i için icap eden bir siyaset ta- kip edeceğiz. İkinci olarak ta memlekette ciddi müşkülât ar- zeden iktisadi vaziyeti nazarı dikkate alacağız. İlk maksat için İngiltere ile âki hafta içinde müzakereye gi- rişmek istiyoruz. İkinci nokta hakkında da son derece dikkat ve mesai sar- fedeceğiz. Bu bapta tetkikat i- çin mütehassıslar getireceğiz Üçüncü bir nokta hakkında da yeni iktidar mevkiindeki fır kadır. Abdül Muhsin Sadun be- yin vefatından sonra fırka iki- ye ayrıldı. İkiye ayrılan bir fır- kayı idare edemiyeceğim tabi- Nari başa Satt idir.» Başvekil bu beyanatına hi İyet verirken - şndi n meb'usan dağıtıl; lintihap yapılacağını da söyle — bmiştir. ğ —w © merika heyeti Japon heyotine teklifatta bulunarak Japonyayt kısmen olsün bu iddiadan vaz" geçirmeğe — çalışmıtşır, Faküt Japonyanın da'mi svrette burt- ÇAmerika tarafından Japon- yaya geçenlerde yapılan teklif- lere Tokyo hükümetinin vere- ceği cevap gecikmiştir. Japon- ya Amerika donanmasının yüz inşaatın tatilinin — temdidi ile lalâkadardır. 4 — İtilâf 1936 se- fneı'mıle hitam bulacaktır. dan vazgecmek şeklinde bir iti” Tâfa yanaşmıyacağı arlaşluyor. 1 ı de yetmişi nisbetinde — donan- maya malik olamk istiyor. A- lli