2 Nisan 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

y Ü 2 Devletçilik Milliyetçilik halkçılık “Zibi bir'de devletçilik vardır. Yalnız devleteilik, * devlet mefhum- nun milliyet ve halk mefhumla- rına nisbetle daha muğlâk bir mahiyeti haiz olması dolayısile | diğetleri gibi izahı çok - kolay değildir. Bununla beraber, Zah man ve tejime göre devletçili- anasile icaplarının saraha ğin m: :zn tayini eyi idarenin ilk şart- larımdan biridir. kâl bir millet lite- her Devlet, mü ği hayatının en büyük bir reali sidir. Rejim ne olursa olsün, | idare devlet mefhumuna istinat ede: y ondan Anı ahtelif rejimlerin Yet mefhumları arasında büy farkları vardır, ve bu farklar i- dare adamlarımın devletçilik te lâkkilerinde kendilerini göste rir. Cümhüriyet ve demokrasi- nin, faşizmin, bolşevizmin, mo- narşinin, diktatörlüğün, -. ken- dilerine mahsus devlet tey'kki- leri ve binaenaleyh devletçilik- leri vardır. “Devlet benim” diyen on dör- düncü Louis'de kendine göre bir devletçi idi. Senelerce, İspa- nya'nın mukadderatına hâkim olan ve nihayet sessizçe dünya- dan göçen diktatör Primo dö Rivera'da devletçi olduğu iddi- asında idi. Fakat tarih ve tec- Tübe böyle uydurma devletçilik lerin akıbeti fena olduğunu gös terdiği içindir ki, beşeriyet en evi sekil olarak — demokrasi ve cümhuriyet devletçiliğini bul- muş ve devlet hayatmım ehi eyi teminatını bu devletçilikte gör- Müstür, Demokrasi umdelerine göre tezahür eden — devletçilik Thalk Hükümeti idaresinin ilk a- zimet noktaşını teşkil eder. - ÜUmumi menfaatin mümess'- H ve müeyyidesi olan-devlet o- toritesinin, memleketin ber kö- ine samil ve nazmolmasm dev hayatının ilk şartıdır. - Esa- sen halk Hükümetlerinde ; dev- let bu otoritesini halktan alir, ve onun hakimiyeti namıma:kul lanır. Halk hâakimiyeti memle- ketin muhtelif kısımları veya şehirleri arasında kabili taksim bir keyfiyet değildir. Memleke- tin her hangi hir köşesindeki iç- timaf bir tezahür, siyasi lgvr faa- liyet millet hayatının yeni şek- linde, bütün milleti ve binnetice devleti alâkadar eder. Demokra- Si umdeleri bu alâkayı men de- Bil, bilâkis davet eder. Hükümetçilik, devletçilik gi- bi bir otoritenin istimalini mt- tazammin olan faaliyetler, tat- bikata umumi menfeatin mü- eyyidelerinden baska'bir şey de- Bildirler, Bunlar milletten kuv- vet aldıkta, ve müillet arzularımı ifade ettikçe demokrasi sahasın dan ayrılmamış olurlar. Demok illet iradesi- nin inkisamır değildir. Millet ira desini temsil ve tevhit eden ali Müeşseselerin faaliyeti tahif ce Teyanında devam ettikçe devlet Otoritesi de zaten milletin müra kabe ve nezareti altında vazife- Bini ifa ediyor demektir. ZEKİ MESUT Son teklifimiz ve Yunanlılar ATİNA; 1. (Apo) — Atina Razetelerine Türkiye tara- findan teklif edilen tadilât Yeni metalip suretinde telâkki edilmektedir. Yunanistanda zelzele GOLOS, 1. A .A. — Şehirde Ve civar kasabalarda 5 defa şid detli zelzeleler — olmuştur. Bir Sok evler yıkılmış olup hasarat Mühimdir. İhsan Bey gitti - Geçen cuma şehrimize gel- Miş olan Gümrükler umum mü dürü İhsan Fıfat Bey Ankaraya üvdet etmi: aai NUSHASI 5 KURUŞTUR ARŞAMBA NİSAN 1930 ci seme, No 1488 Türk Ruslar 6 aylık konte nijan mallarınıaldılar eaeaş e— Nısfı diğerini iki ayda alacaklarını söylüyorlar. * H. Ragıp Bey tıcaret muahedesi müzakeratı için Moskovaya gitti Dün hareket eden Maskova Şefiri- TC miz Hüseyin Rogıp Bey Yeni Türk - Rus ticaret muahedesi müzakeratırıda Başmu- rahhasımız bulunan Moskova sefiri Hüseyin Ragıp Bey dünkü ekgpresle ve Peşte - Varşova tarikile Moskovaya hareket etmiş- tir. Hüseyin Ragıp Bey dün Rus sefiri Suriç Yoldaşla uzun müd det görüşmüştür. n Rus ticaret mümessilliği tarafından İktısat Vekâletine gön- derilen raporlara nazaran, Sovyet Hükümeti, ticaret muahedesi mucibince Türkiye piyasasından mübayaayı taahhüt ettiği Türk kontenijan mallarımın birinci altı aylığını yani yüzde ellisini ta- mamen mübayaa etmiştir. Piyasamızdan mübayaa edilecek olan Sevyet köntenijan mal- larıda yüzde yüz olarak satın alımmıştır. 'Türk kontenijan mallarının ikinci altı aylığı, yani müteba- kısı de iki ay zarfında mübayaa ve ikmal edileceği tahmin - edil- mektedir. Bu suretle eski muahedenin ahkâmının icabatı bitiril- miş olacaktır. Bu ay içinde yeni muahede müzakeratı Moşkovada intaç edi- lecek ve ay nihayetine doğru imzalanacaktır. Yeni muahede, An- karada tesbit edilen umumi esaslar nazarı dikkate alınarak yapıl maktadır. - Yeni muahede mütekâbil ve mütesavi menafi esas — tutul- 'Wz â!uğu için şikâyetlere meydan verilmiyeceği beyari — edil- mektedir. Limanda tahmil ve tahliye ameliyatından bir manzara Limanda buhran mı? Işlerdeki durgunluktan - bedbin olmak için hiç bir. sebep yök Bü durgunluk - yaltız bizde değil, bütün dünya limanlarında mev cuttur 'Ticaret işlerindeki durgun- luk dolayisile liman faaliyeti- ::: çök azaldığı söylenmekte- | k | hiç bir krizle alâkadar olmiyan hâdiseleri buna sebep meğe çalışmak doğru değildi 1929 senesi liman istatistiklı ne nazaran ithalât ve ihracatin heyeti umumiyesinde: 1927 ve 1928 senelerine nisbetle mem- İstanbul liman şirketi mı“ıd"-' ü Fdi Bey, ""."'u:ııu bir muharririmize demiştir ki: — 4Bir kâçüy âz işle geçmiş ol ması ilerisi için — bir delil teş- kil etmez. Çok kuvvetle ümit e- diyoruz ki bir iki ay sonra va- ziyet lehimize daha müsait bir safha alacaktır. Bedbin olmak mevkiinde değiliz, Ticaret ve liman hareketlerindeki durgun- luk bize mahsus değil, bütün dünyaya ait bir buhrandır. Dü- myanın her tarafında liman iş- leri son üç dört ay zarimda a- zalmıştır. Pirede de bir çok Yunan va- purları boş yatıyor. İtalyan gemileri bazı postala rı azaltmağa başlamıştır. Hattâ bu krizden İngiliz ve Amerikan vapurları ve ticareti bile mü- teessir olmuştur. Vaziyet bütün dünyada umu mf bir durgunluk — gösteriyor. Bunun memleketimizde — ifâde etti ali bize mahsus bir buhrari seklinde tefsir etmek, leketin lehine bir fazlalık var- . dir. i Iııınııı)ııımı limarmının 1929 faa- yet yekünu eşya — itibarile 2,778,000 tondur. Halbuki 1928 de 2,261,000 ton, - 1927 de 2,443,000 tondur . Son: tezayüt hem ithalât ve hem de ihracat- ta kendisini göstermiştir. Lima na ecnebi memleketlerden B85,000 ton ve Türk limanların 985,000 ton olmak üzre cem'an 1,867,000 ton eşya - gelmiştir. Buna mukabil 349000 tonu ecnebi memleketlere ve 560,000 tonu memleket dahiline olmak üzre limanımızdan 910,000 ton eşya çıkmıştır. | Tasarruf münasebetile bir ta- İkrm mavunacılara ve memurla- ra yol verileceğine dair neşri- |tın aslı yoktur. İşimiz bir kaç ay az gitti di- | senelerce hizmet etmiş adamları kapı dışarı etmek ak- hımızdan bile geçmez.» Meclisi yakında içtima edecek Tediye muvazenemi- Zi tetkik edecektir Beşinci içtima “devfesi yak- Â devresine ait esi hakkında n umumi kâtibi. Nuru- |lah'Esat Bey bir muhartirimize |su beyanatta bulunmuştur: -— “Sön içtimada Âli mecli-s sin teşkiline müteallik kanunun maddei mahsusasi hükmüne tevfiken çekilen kurada 6 sı =&??q: ve diğer altısı 'telif teşekküllerden — inti- hap edilen âzalardan olmak ü- :erdn üzü meclisten ayrılmış- | r. Yeni intihabın zamanı henüz | ö ı | | Ali İktisat Mecisi azasından bir. grup takarrür etmemiştir. Ancak iç- | timamı akta olmasına binaen tihabın yakında icrası tabildir, “ Meclis bu içti- marmmda 928 ve 920 seneleri te- diye müvazenelerini tanzim e- | decektir. Ayni — zamanda Tür- kiyenin iktısat siyasetinin ya- km hedileri haktönda başlanıl mıaş olan tetkikatı intaç edecek tir. Âli iktisat meclisi bürosü bu tetkikata esas teşkil edecek malümat ve vesaiki toplamak- tadır. Haylı tuhafi.. E K Resimli gazetenin koyduğu resim Tevlik paşa Dün gelen bir Paris gazete- sinde tuhaf bir şey gördük. Es- ki Osmanlı imperatorluğunun son sadrazamı olan Tevfik Pa- şanım resmi ile birlikte yarım sütun yazı. Hanedan hudut ha- ricine çıkarıldıktan sonra Pa- riste ihamet eöden prens İbra- bim Tevfik Paşa isminde $a- ses için yaptırılan esvapların iş, ihayet mahkemeye düşmüştür. Tevfik Paşa Türk kanınu mücibince evlendiği, ontn için zeç ile zevcenin mal lart ayri olabileceğinden zev- cesinin borcunu tanımıyacağı -| Alifiktısat | İş saatleri Devairde mesai sa- atleri deği iyor Memurlar dokuzda iş başında büulunacaklar Kışın geçmesi ve günlerin uzaması üzerine Vilâyet maka- mı dairelerde mesai saatlerinin değiştirilmesine karar — vermiş- tir. Şimdiye kadar mesai saatle Ti sabah 9 buçukta başlıyor, 12 den 13 çe kadar öğle tatilinden sonra saat 16 buçukta nihayet buluyordu. Önümüzdeki cumartesi gü: nünden itibaren tatbikiıma baş- lanacak olan yeni mesai saatleri şudur: Sabahları, eskisine göre ya- rTım saat evvel, işlere saat dö- kuzda baslanacak 12 de öğle ta- tili yapılacaktır. Öğle paydosu, eskisine naza- ran yarım saat fazla, bir buçuk saat sürecektir. Öğleden sonra | saat 13 buçukta mesai , baslrya- cak ve 17 de daireler paydos e- dilecektir. Bu suretle mesai sa- atı yarım saat &ı ır, Vapur ve tren tarifeleri de buna göre tadil edilecektir. Kambiyo vazi- yeti istikrar kesbediyor Konsor#iyom içra komitesi dün bermutat Nurullah Esat B. in riyasetinde içtima etmiştir Konsorsiyomun ay sonu - ol- mak münasebetile piyasaya mü dahalesi beklenirken — buna lü- zum görülmemiş ve konsorsiyo- mun son günlerde 15000 İngi- liz lrası mübayaa ettiği yazıl- mıştı. Bu mesele hakkında ken disile görüşen bir muharririmi- ze Nurullah Esat Bey demiştir ki: “— Konsorsiyom henüz pi- yasaya müdahale — etmemiştir. anı muhafaza etmek teşekkülünün baş- lıca gayesi Konsarsiyam son günlerde Borsaya — ihtiyaçtan fazla arzedilen kambiyoyu muh temel ihtiyaclara karşı ihtiyat Bil;ııııı son on beş günden beri umumi piyasa hareketlerile de teyyüt ettiği gibi piyasada mühim salah müşahede - edili- yor.Bugünlerin daha şayani dik kat bir hususiyeti de son bir ay zarfındaki Borsa temevvüçleri- nin evvelki senelerin ayni ayla- rı zarfındaki temevvüçlerle ga- yri kabili kiyas olan bir istikrar manzarası arzetmesidi! Filhakika muhtelif ticari me kit hanedandan biri Paristeki| bafil ile temaslarımızdan aldiği | Marie Bell ve arkadaşları terzilerden birine zevcesi pren- | mız intibalara göre gün geçtik- | gün son temsill çe bu istikrarın teessüs ettiğine Ürbaka öt & ler kazanarak İstanbula hareket X parasını vermekten >imtina et-| dair olan kanaat umumileşmek | ler geceki temsilde ti-| laslarda bir supe verdi. Supec | tedir. şanın eski ve son sadrazam Te- fik Paşa ile hiç bir münasebeti | ail, nisöylemiştir. Parisli bir avkat| olmadığını söylemeğe hacet | la İtbrahim Tevfik Paşayi müda- İvar mı?... A BUGUN Kadımlar şehir mcilsine intihap edileceklör tk- Rus ticaret muahedesi yakmda imza edilece Abdülhamit vereses nin davası görüldü Fransız ajanı vere olmadığını Verese vekilleri aksini müdafaa ettiler. Dava karara kaldı Türk-Fransız muhtelit mah- kemesinde dün Abdülhâmit ve- resesi tarafından açılan davaya bakılmıştır. Bu mahkemedeki dava Süriye, Lübnan ve Fran- sız idaresine geçen bazı yerler- deki vereseye ait emlâkin iade- si hakkındadır. Mahkemede Fransa, Suriye ve Lübnan Hükümetlerinin vekillerile Ab dülhâmit veresesinin vekilleri Haydar Rifat ve Nesim Maze- Iyah B. ler hazır bulunmuştur. Sabahki celsede Fransız ajanı söz almış ve Abdülhâmit vere- sesinin kanunen Türk tabiiye- tinden iskat edildiğini, halbuü- ki tarafeynin teşekkül edebil- mesi için herhalde bir tarafın Türk olması lâzımeğleceğini söylemiştir. Öğleden sonraki celsede de verese vekillerinden Nesim Mazelyah B. buna ce- vap vermiş ve mevzüu —bahis ço tmm 00 Ppapısız artistleri bugün | Ankaradan geliyorlar Melle Marie Bell Ankaradan iyi intibalarla ayrıldı. Gene gelecek.. — diyor ki: Güzel en kıymetli hatıralarımı bırakıyorum. Fransız san'atkârı ANKARA, | (Telefonla)-— Fransiz san'atkârları, I“ı?:_ İlerini verdiler ve Ankara muhitinde haklı takdir- ettiler. Dün yatro salonu gene tamamen do hu idi. vekil Beyler, Ankara- sek sosyetesine mensup leler temsilde hazır bulunmuş rdir. Reisicümhur Hiz. - tiyatroya| nin y Fransız san'atkârları: Ankara istasiyonunda -| Şambrön ve refikası Mme İ Hahada -Roman bir senin Türk tebaas ileri sürdü iskat ettiğini, halbuki vata bk hukukunun başka ve va daşlık sifatının da başka şeyi olduğunu, ayni kanunumn beş ci maddesinin — vereseyi mahkemelerinde — hukukl buhlunduklarını, vereseye TÜi mahkemelerinde haklarını mj dafaa için bir sene müddet vi verilmiş isede bu müddetin hitam bulduğunu söylemiştir. Mahkermne tarafeynin müd faalarını dinledikten sonra hususta bir karar verilmek üz gelmekle san'ate karşı olan kalarınını göştermiş oldular. Dün gece temsilden sonr Maarif Vekili Cemal — Hüsn | Bey san'atkârlar şerefine P | Hariciye Vekili Tevfik Rüş | | Bey, Fransız sefiri Müsyü E) T T Şa brön ile meb'uslarımızdan Kü tibi umumi Saffet, Vasıf, F | Rrfkı, Yakup Kadrı, Rüşen, ret, Hamdullah Subhi, (Mabati Altıncı