21 Mart 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

bir muhavere T RAUF AHMET | Tercüme ve Iktibas hakkı mahfurdur 25 Büyük harbe girişimiz önünde Gazi.. zi He damat Ismall Hakkı B. arasında - Başımızdaki İyük adamlar neler yapacaklar mış ?! Bir hatıra: Bayezitte Zafer topunun başında, h Ertesi günkü başmakalede *a “Hazırlığımızı - beyhude İ gh lfet sananlara (Şark meselesi W izllediliyor) cevabını veririz.” “| Nülerile harp taraftarlarının ar |larına ve hulyalarına tercü - 4 Pin oluyor. İÜiE O günlerde Enver Paşanın (Nak'afında ve ittihat ve terakki Ş 'nthfellerinde beslenen emelle- fi':' tarif için bu “hulya” tabiri e € kâfi değildir sanırız. :'y'ı Fühakika Cihan harbi arife- " İdıde İttihat ve terakki hükü- Wplsti Almanyanın teklifine bir Şenkurtarana sarılır gibi yapış- H Meş, ve evvelce ğördüğümüz gi- l'pj * kapitülâsyonların ilgasına lerdim edilmesini — bile iste- 4, Bekten vazgeçmişse de — biraz L Anra birtakım manasız ma-. İÇgini Memle - | İ en ilham edilmiş olmayıp, ta- fımızdan ileri sürülen bir ta- cevap mahiyetinde olduğu —ıkln'hr. 'izi Gazi Hazretlerinin üç sene şg'vel intişar eden hatırat sa- tefelrinde bu mühlik zihniyeti svir eden ve şimdiki nesil bi gelecek nesillerin de ibret| izü —önünde (e “Ben.. Almanlar ve Alman- p olacaklar diyordum. Ve bu Hüsait bir zamana e- $ iyordu; çünkü Alman kuvvet- © Ti büyük ve dev gibi adım. | rla Paris üzerine yürümekte| liler. Bütün Alman müttefik- #tirinin ve Türkiyeyi, bilerek “2ya bilmiyerek, aldatmak için| lerini işletenlerin isabetli r iş yapmış olmaktan müte- ellit neş'e ile sermest olduk - wı günlerde bir Sofya Atta - - imiliteri çıkıyor, , İstanbulda| ta sevketmek olduğu hazı zevata sahifeler dolusu mu | dır. ., vv mamış, onların tecrübedide na- zarlafına nazarlarını tevcih et - memiş ve memleketin her ta- rafındaki — muvaffakıyetlerinin esrarını anlıyamamışsın. Eğer bir defa kendilerile — görüşsen ayni fikirleri kabul —etmekte bir dakika tereddüt etmiyece- ğine şüphe yoktur.”, Gazi “Büyük adamlar” tabi- rile kimlerin kastedildiğini an- hyor, ve tabil, — onların sihirli sözlerini dinlemeğe hacet gör- müyor, büyük bir hata içmde' bulunduklarını söylemekle ik- | İtifa ediyor. Bunun üzenine mu-| hatabı: — Kemal, Kemal, bizi rahat brrak, sonra vicdanen mes'ul o- lursun. Biz öyle şeyler yapaca- ğız ki neticesinden sen de mem. nun olacaksın; dünya da hay- rette kalacaktır! Gazi Hazretleri bu hülyalara şöyle mukabele ediyorlar: — Evet, çok şeyler yapacak. sınız; fakat yapacağınız şeyler, #korkarım ki, memleketi çıkıl. maz bir girdaba sokmaktan baş. ka bir şeye yaramıyacaktır. E- ğer ben ve benim gibi düşünen- ler o gün berhayat bulunursak, sizin bugünkü sözlerinizi tak. dir ile yadetmiyeceğiz. Temen- ni ederim ki bizi içinden çıkıl- maz müşkülât içinde bırakmı- yasınız.,,. Fakat başımızdaki “büyük adamlar,, o sırada Alman zafer. lerile o kadar sermest ki kulak- larmma Alman karargâhmın teb. liğlerinden başka bir şey gir- tanbul gazetelerinin, — bilhassa (Tanin) in neşriyatı hep o ga- yeyi güdüyor. Alman muvaf- fakıyetleri n gösteri- liyor, İtilâf fndan gelen haberler ihmal olunuyor. O de- recede ki Paris sefiri Rifat Pş. merhum Sadrazama gönderdi- ği 22 Ağustos tarihli ve (354) numaralı telgrafnamesinde “İs- tanbul inde münderiç tel lere nazaran Alman yanın muvaffakıyatı askeriye- sine dair oraya pek mübalâğalı havadisler yağdırılmakta oldu. ğu anlaşılıyor ki maksadın bizi Almanya ile teşriki mukaddera. aşikâr- Keza 1-2 Eylül gecesi f tıleat yazarak yanlış bir iş ya-| Pransa Hükümetile beraber Pa te| “eam mecnun değil de nedir?”, iyor. Bu a-|risten Bordoya gidildikten son- ra da 28 Eylülde Talât Beye P Gazi Hazretleri Sofyadan gönderdiği 867 numaralı diğer ” stanbula geldikleri vakit “Er - bir telgrafnamede “İstanbul ga-| Snı habiyede en & Elostu” — yanılmiyorsak Da- Jeğat Halız Hakkı Bey — Mü- arünileyhe demiş ki: yüksek ma-.| zetelerinin (*) ezcümle nim res amlardan birini işgal eden bir|mi Taninin meslek ve lisanı (”) Bordoya gidildikten son ra İstanbul gazeteleri on, on “— Bizim başımızda” büyük|beş günlük bir teahhürle elimi- öelkdkznki Buirke MART HARİÇTEN ALDIĞIMIZ HABERLER, 1930 Balkanlarda Komitacılar |Yugoslavyanın te şebbüsü ne oldu? Sofyadan yazılıyor: — Bura daki Yugoslavya sefiri M. Ne- İşiç Bulgar hariciye nazırı M. Burafı ziyaret ederek geçenler de Sırp toprağında komitacılar tarafından atılan bormbalar do- İlayısile teşebbüsatta bulunmuş- |tur, Mamafi bu siyasi teşebbüs pek ziyade nezaket dairesinde |yapılmıştır. Hatta ilk söylenen rivayetler İhilâfına olarak Yugoslav seliri |Bulgar hükümetinden Make- donya kamitasının ilgasmı iste- miş değildir. Yalnız mücrimle- rin cezalandırılması isteniyor. Bu teşebbüsten sonra isimle- ri verilmiş olan Bulgar komita- cıları tevkif edilmiştir. Mamafi davranılıyor. Bundan başka Sofyadaki İn- giliz sefiri de M. Burofu ziya- ret ederek bu vaziyete bir ni- hayet vermek için Bulgar hü- M. Burof kümetinin ne düşündüğünü sor muştur. Bu mülâkat uzun sür- müştür. Fransız maslahatgüzarı da ayni suretle teşebbüste buluna caktır. Fransada Mm. Hanau tahliye edilmiyor PARİS, 19. A.A, — Heyeti ittihamiye Madam —Hanau'un tahliye talebini reddetmiştir. PARİS, 19. A. A, — Doktor- lar Madam Hanau'ya ikinci de- fa olarak zorla yernek yedirmiş lerdir. Hasta son derece zaif olmakta berdevamdır. Açıklı bir yekün PARİS, 19. A. A, — Bir ista- tistiğe nazaran cenubi Fransa- da vukua gelen feyezanların pilânçosu şudur: 206 kişi telef olmuş 693 bina yıkılmıştır. Su altında kalan saha 143,000 hek- tar ve hasar yekünu takriben M. Briand Parise döndü LONDRA,20. A.A.— M. Briand bu sabalı Parise dön- müştür. Hareketi esnasında şu sözleri söylemiştir: Ötelde otu rup kalmak ve pençerelerdenha vayi seyre dalmak hiçbir şeye yaramaz. Benim için görülecek 'bir iş çıktığı gibi gene Londra- ya geleceğim. M. Tardicu'nün izahatı PARİS, 19. A. A. — Nazırlar meclisinde M. Tardieu Londra Mmüzakeratı hakkında izahat ver miştir. Meclis mümaileyhin be- yanatını tasvip etmiş ve hükü- mete Young plânı ile borçların tesviyesine ve şark tamiratına Mmütcallik itilâfların - tasdikine dair bir projeyi mebusan mecli- sine tevdi etmelgiçin mezuni- yet vermiştir. harbi umumi iptidasından beri bu hususta son derece ketum | Hindistanda Hazırlık.. Gandiye esrarengiz bir mektup —rrersen — İhtilâl cemiyetleri vücude | getirilecek AHMETABAT, 20 A, A.— |Gandiye esrarengiz bir mektup İgönderilmiştir. Hintli ihtilâlci- ler tarafırıdan gönderildiği zan İnolunan bu mektupta ihtilâlci- lerin bütün memlekette ihtilâl |cemiyetleri vücude getizmek ve bunları takviye etmek için üç sene müddetle bütün kuvvet ve kudretlerini sarfedecekleri, bu müddet nihayet bulduktan son- Ta da mülâyemetle hareket usu ü birmetice vermediği takdirde ilâlcilerin dahili harp — ilânı ususunda serbest olacakları be yan edilmektedir. Milliyetçiler kazandı KALKÜTA, 20. A, A. — Kal- kütada yapılan belediye intiha- batı milliyetçilere büyük bir ek seriyet temin etmiştir. Felemenkte Devletlerin mesuli- yeti komisyonu LAHEY, 19. A.A. — Devlet- lerin mesuliyeti üçüncü komi- siyonu bir tesvit komitesi teş- «kil etmiştir. Bu komite âtideki ehard (Amerika) M. Devianna eri (İtalya). Komisiyon ittifak ile bir tak- rir kabul etmiştir. Bu takrirde herhangi bir. memlekette bu memleket memurini tarafından Deynelmilel mükellefiyetler ih- lâl edildiği ve bu yüzden o memlekette mütemekkin bir ec nebiniri $ahsı veyahut emval ve emlâki enütazarrır olduğu tak- dirde o memleketin mesul ola- cağı beyan edilmektedir. Tabiiyetler komisiyonu çifte tabiiyet meselesini tetkik etmiş tir. Amerikada Seyrisefer ve siyasi Mmasuniyet VAŞİNGTON, 19. A. A. — Âyandan M. Meckellar umumi yerlerde seyrisefere müteallik Amerika kanunlarına muhafe- let takdirinde siyas? masuniye- tin refedilmesini derpiş eden bir kanun lâyihası tevdi etmiş- tir. Mümaileyh, bu teklifin Şili ataşenavalinin bir şimendifer amelesini devirerek vahim su- rette yaralaması suretinde vu- kua gelen kazanın neticei tabii- yesi olduğunu beyan etmiştir, —— .....—— Yeni bir tahtelbahir tipi BERLİN, 20. A. A, — Gazet- te de Voss'a nazaran Alman zevattan mürekkeptir. M. Bor- | Kelsch (Brezilya) M. Cavagli- | Tagilterede |Haksızliğa karşı | Teslihat ortadan kalkarsa LONDRA, 19. A. A. — Lon- drada bir nutuk irat eden lord | Cecil, hertürlü haksızlığa kar- şı beka ve mevcüdiyetleri te- min edilmedik çe milletlere “döğüşmemel! demiştir — «Teslihatı ortadan kaldır dığınız — zamar. onun yerine baş ka birşey ikame etmek mecburi- yetinde kalacak sınız.Büyük Bri- tanya yakininde bulunan devlet- lerden herhangi birisinin teca- vüzüne uğramak tehlikesine maruz değildir. Fakat, bu müt- hiş tehlike Avrupanım birçok kısrmlarında mevcuttur. M. Balfour'un hatırasına hürmeten LONDRA, 19, A, A. — A- vam kamarası öğleden sonraki celse küşat edilir. edilmez M. Mac Donald'ın bir takriri üzeri- ne müteveffa M. Balfour'un ha- tinasına hürmeten içtimamı ya- İrma tehir etmiştir. Lord Cecil Misır heyeti KAHİRE, 20. A, A. — İngil- tere ile bir muahede yapmak i- İçin müzakereye girişmeğe me- mur resmi murahhas heyet Lon draya gitmiştir. P Suriyede Kabinedüştü BEYRUT, 20. A. A. — Me- busan meclisi: akalliyette kalan kabine istifasını vermiş- tir. Reisicümhurun kabineyi mevkiinde ipka edeceğine ihti- mal veriliyor. Tspanyada M. Primo de Riveranın cenaze merasimi MADRİT, 19, A. A, — Cene- ral Primo de Riveranın cenaze- si saaat 7,22 de istasyona gel- miştir. Cenaze intizar odasında teşhir edilmiştir. Müteveffanın eski yaverleri muhafız vazifesi- ni ifâ etmektedir. Yekdiğerini Mmüteakıp bir takım dualar okun duktan ve kınal ile Hükümet erkânının huzurunda son bir ayin icra edildikten sonra cena- ze iki tarafa dizilmiş olan as- ker kıtaatile kesif bir halk ta- bakası arasından geçilmek su- | | | haberin Ankara: 20 (A.A) Matbuat Nafia Vekili Recep Beyin i: sinde intişar eden havadisin hi tekzib olunur. Nafıa Vekilinin istifasına dair aslı yoktur müdürlüğünden: | stifası hakkında Yarın gazete iç bir aslı ve esasr olmadığında! Belediye kanunu | & | Dahiliye vekili Şükrü Kayal Bey kürsüye gelerek uzun ve kıymetli bir nutuk irat etti. Ser- best ve sevimli bir hatip olan Şükrü Kaya Bey Türk inkılâbı. nin islahat silsilesine yeni bir fasıl ilâve eden yeni belediye ka nun lâyihasını tahlil etti. Dahiliye vekili kadınlarımı. za intihap etmek ve — edilmek hakkını veren kanunun bu cep- hesine temas ettiği zaman şid. detle alkışlandı. Kadınlarımızın yakında teşrit Meclislerde de fazile'kâr mevkilerini işgal edeceklerine şüphe yoktur, diye sözünü biti- ren Dahiliye Vekili davalarının görüşüleceğini haber alan bir çok hanımlarla dolu olan sami- in locasında derin tesirler brrak t Ağa oğlu Ahmet B.in itirazı Dahiliye Vekilinden sonra |kanunun heyeti umumiyesi hak kında Ağa oğlu Ahmet Bey na- zarı dikkatini celp eden nokta- ları bir Darülfünun profesörü Lg“ibi takrir etti. Bilhassa devlet urakabesine işaret ederek: — Esbabı mucibede belediye- ler eski devirlerde Hükümetin mürakabesi yüzünden inkişaf c- demedi deniliyor. Lâyiha bir ta raftan demokrasinin icabettirdi ği hakları veriyor, diğer taraf- tan tahdit ediyor. Bu tezat ne- dir? Bu lâhana turşusu ve, bu iperhiz nedir? Dedi ve bu lâyihayı idarei maslahatcılık tabirile tavsif et- ti. Ahmet B. den sonra Emin Bey (Eskişehir) ve Hayri B. (Balıkesir) mütalcalarnı serd- dettiler. Dahiliye Vekilinin cevabı Tenkidata cevap vermek üz- re tekrar kürsüye gelen Şükrü Kaya Bey dedi ki: “— Ahmet B. in gördüğü te- zat zahiridir ve şekilden ibaret- tir. Demokraside müsavat var- dır, devleti takviye eder, diye- rek müdafaa etti ve: — Belediyeleri bu halde bı- rakmak imkânsızdır. Buna Tür kiye Cümhuriyeti razı olamaz. | Oİsa bunları öldürmek demek- İtir. İstanbul, İzmir şu veya bu belediye dairelerinde size hesap verecek kimse yoktur. Bunun i- çin anarşi vardır. Bizde beledi- İye bütçeleri uçan kâğıtlar üze- rindedir. | İzmir belediye reisi olduğum İ | Ç Birinci sahifeden mabat ) | Millet Meclisinde Hükümet nasıl meclise karşı mes'ulsa bes lediyeler de meclislerine karşf mes'uldürler. Onlar başlıbaşına bir uzviyet olduğundan ona hükümetin mü dahaleye hakkr - olmadığında 1srar etti ve sözlerini şöyle bitif di; — Ben Şükrü Kaya Beyi bir vekil olarak tanımıyorum. Esidi Malta esaret arkadaşımdır. Sa- mimiyetimden şüphe ettiğin- den küskünüm. Samimiyet başr ka zihniyet başkadır. Şükrü Kaya Bey buna şöyle cevap verdi: — Demokrat olduğum için devletçiyim. Devleti hâkim ve nafiz kılmak en büyük arzumuz dür. En küçük şeylerle uğraşr mak vazifemizdir.,, Bundan sonra kanunun ilk maddeleri okundu ve müzakere si Cumartesiye bırakıldı. Dahiliye Vekilinin nutku ANKARA, 20 (Telefonla) — Yeni Belediye kanunu lâyihasıa nın müzakeresi — münasebetile Şükrü Kaya Bey irat ettiği n n_ıku meclisin heyeti umumiyes |sine arzo'unan kanunun Dahili« |ye Encümenile Be'ediye encü- |meninde inceden inceye tetkik 'edildiğini ve meclisin isabetkâf reyi ve kararile en mükemmel şeklini alacağını ve bu - suretle şehirlerimizin en iptidai ve za ruri ihtiyaclarının tatmin edile memesinden mütevellit müşkü- lerinin hal ve tatmin çarelerinin bulunmuş olacağını kaydederek Memleketimizde — şehirciliğin geçirdiği muhtelif safhalara ve bu yoldaki merhalelere, bügürl tahatturu bile hepimizin kalbini yakan istilâmın harabisine işa- |ret etmiş ve demiştir ki: — Eğer bugün elan şehirleri: mizde kerpiçten ve ahşaptan cv lerimiz varsa, eğer sokaklarımı. îmkıldmnu_ , Işığı yoksa ve e- ğer medeni ve sıhhi vasait na«s tamamsa, su yoksa sebepleri d belediyelerin milli servet ve fahda açtığı rahnelerdir. Ni kim © istilâ ve istibdat zail ol Şükrü Kaya Bey bundan ra kanunun tanziminde naza- heyetlerin vazifelerini tayin ve tesbit ile bunun üzerine devles tin kontrolunu vazetmenin ameli çare olduğunu söyledi. Dahiliye vekili sözüne şöyl nihayet verdi: Bu kanunun en bariz retile San İsidoro mezarlığı- |İzaman 400 bin liralık bir bütçe |Türk kadınına erkeklerle na götürülmüştür. Vekaht, kı- yi bana kurşun kalemile yazıl-savi bakkın verilmiş olmasıdır. İral namına, matem ayinine ri- profesörlerinden — M. Osvald | Yaset ediyordu. Flann yeni bir tahtelbahir tipi keşfetmiştir. İskonto fiati FİLADELFİYA, 19. AA— e Mailisül çök'üyü Anadoludan gelen — haberler B & |bu sene yeni mahsulün çok iyi Filadelfiya Rezerv Bank iskon- hELa 10 Tnti ee de 4,5 a indirmiş- olacağını bildiriyor. Fevkalâde 'Tapuda ihtilâs İşten el çektirilen ve hakla-| rında şurayı devlet tarafından tahkikat yapılan Tapu kayıt kalemi memurlarından Abdül- cemil ve Fehmi Ef. lerin lüzu. mu muhakemesine karar veril- 23 Mart'ta ağırcezada muha kemeleri icra olunacaktır. van ea oA ANCAK... “EKSANTYA” vapurile Nevyork' takip edilen mühlik yolda de - vam edildiğimi gösteriyor.,, di- ye hükümeti ikaza beyhude ça- lışmıştı. Tabif bu sözleri dinli - olmadı. yen (Devamı var ) tan portabl “UNDERWOOD” yazı makineleri Amerikadan ancak yetişti ler. Küatçılık — matbaacılık Şirketi. Telefon Beyoğlu 1761 ( bir hadise olmazsa mahsul memleketin ihtiyacını temin ettikten başka harice de sevki- yat yapmak kabil olacaktır. Zahire borsası bunu nazart dikkate almış ve zahiremizin kolaylıkla nakli, açık yerlerde Çürümemesi için ambar, depo gibi yerlerin şimdiden hazırlat- tırılmasını Hükümetten rica et- mek üzre ticaret odasına ve ti- caret müdüriyetine tezkere yaz mnağa karar vermiştir. Zahire borsası türk buğdayı- nın hariçte rağbete mazhar ol- ması için taş ve toprak gibi ec- m| Hebi mevaddan ari olmasını te- min için de Hükümetin tevas- sutunu rica edecektir. mış bir kâğıtta getirmişlerdi. Buna yegâne sebep şehirleri- mizin imarına imkân hazırla- maktr. Hiç bir noktasında Cüm huriyetin ve bilhassa demokra- ginin esasını inciten hiç bir nok- tast yoktur. Belediye reisinin tasdiki meselesi bizde ve her yerde tatbiki lâzım gelen bir esastr. O reisi o işler üzerinde mesul etmek ve sabit mes'uliye Idarci maslahatçılık varsa Eğer, efendiler, bir idarei maslahatçılık varsa bu belediye derimizin imar ve ıslahına atfe- dileçek bir idarei maslahattır.,, Şükrü Kaya Bey bundan san ra: Ahmet Beye rica ederim ka naatleri, görüşleri hakkında söz söylesinler fakat kanunü ya- (Bravo Türk da erkeğile yan yana - bul apan, her mahrumiyete - katlanan ayni hisleri taşıyan Türk nr ve erkeğinin mü olıılınCüıhım'ı_ı'tMehave ci görecektir. Kadınlarımız T Bu ne sıcak Z TAREEDARDAN FYTNURTLNOTA ÇT ei sahifeden mabal ) — larda gayri- tabitlik olduğunu iddia etmekte ve bunda, geçefi kışın anormal olmasmın olduğunu söylemektedirler. talealarında rasathanenin pan ve ıslâh edenlerin kanaat- | yoksa diğerlerinin mi haklı lerine el uzatmasımlar.,, Bünun üzerine Ağaoğlu Ah- met Bey tekrar kürsüye geldi: — imi söylemek le herhalde kabahat i; li diye söze başladı. duğumu yalniz Allah bilir! Ankarada ANKARA, 20 (Telefonla) Ankarada hararet 24 dereceyi buldu.