7 Mart 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

' |Büyük harfbe nasılÇA ) PZ C — di) glrdllî ? S pavr ammEr Tereüme ve (ktibas hakkı mahfuzdur H |lvrupa'da harbin başladığı günün sabahı.. J lim Paşanın yalısında hkapanıp '"n zarf neidi?.. »| Salt Ha - baştercümana ve » ofya Hükümeti Romanyadar: ! iş | *kindiğini söyliyerek taallül e , // yor. Fakat bir sene sonra biz, | |ulgarlardan şöyle böyle temi- ât alarak, cihan harbine atıldık ı gü sonra İkomşularımızın biz- n Dimetoka havalisini ve sol “vtle bütün Meriç mecrasını al- yadan hare girişmemeleri, hu- " 1dumuzu Karasuya götürmek tere yapılan o ittifak teşebbü- e garip bir netice teşkil et- | iştir! " Beynelmilel yalnızlıktan kur- AMmak için yapılan teşebbüsler | ı '; #a diğer biri de Cemal Paşanın &| fahriye Nazırı sıfatile 1914 p3 lemmuzunda Parisi ziyareti jüsyü (de Margerie) —ki şim- | | Fransanın Berlin sefiridir— Malye Nazır Cavu etmesinden sora imz dığını saklamak için ihtiya dildiği aşikârdır. Sait Halim Paşanın müzake- rata başlangıç olarak gösterdi- ği tarihten bir hafta sonra ci han harbine ntüntehi olan seler yıldırım çabukluğile teva- li etmiştir.: ea çanlı devletini infirattan kurtar Ü4 (pak için o sırada Fransadan bir ırdım beklemenin beyhude ol- Ş ağunu anlamıştır. Hatta 18 (tmmuzda Paristen hareket e- grek İstanbula döndükten bir tP| aç gün sonra Talât Bey lâf ara İÇ 'nda sormuş: Gördün ki, Fransadan ha- # &r yok. Almanya bize şöyle bir İtifak teklif etse ne dersin? 23 temmuzda Avunturya ta- Cemal Paşa da “Bizi infz- | rafından Sırbistana gayet ağır Âttan kurtaracak böyle bir itti | bir ültimatom erilmis, kırk se- İkr derhal kabul ederim” de- | kiz saatlik mühletin bitmesin- ikiş. den evvel Sırp Hükümeti ve | | | MILLİYET Fransada Kabineye itimat edildi Fakat mecliste şiddetli gürültüler oldu PARİS, 5, A. A. — Meb'ı- san meclisi Tardieu kabinesine 263 reye karşı 316 rey ile itimat boyan etmiştir. Merkez sağ cenah ve sol ce— nahın birçok — sıralarından ko- "pan alkışlar hükümetin zaferini ilân etmiştir, Gürültüler PARİS, S.ALA.— Meb'u- san meclisinde bütün nazırlar ile 450 meb'us hazır ve bütün hocalar ağzına kadar dolu okdu- 'ğu halde M. Tardieun hüküme- tin beyannamesini okumuştur. Daha bidayetinden itibaren sol cenah mırıldanmağa — ve biraz İsonra da “istifa! diye bağınma- |&a başlamışlardır. Meclis reisi sükünü tesis için epi uğraşmış- tır. M, Tardien, meclisin ekse- riyetinin alkışları arasında mü- d sükünun teessüsü ne intizar etmiştir. Sükün tecs- süs-ettikten sonra M, Tardicu Yirçok fıkralaraı merkez ve sağ senah tarafından şiddetle âalkış man beyannamesinin kıraati- 3i ikmal etmiştir. Beyanname- de bilhassa bütçe meselesile mali meselelerden bahsedil- mekte ve Londra ve Cenevre- deki beynelmilel müzakeratın sür'atle intacı lüzumunda ısrar edilmektedir. M. Tardieu, kimsenin kendi- sini hiçbir suretle muaheze e- demiyeceğini beyan ettikten sonra sözüne şu suretle devam etmiştir: — «Mesali programımnızı size CUMA MAR'I 930 429 gürilleri Avrupada 929 - 930 güzelleri | arasında müsabaka yapılacak | - Bükteşten * yazılıyor: — Ge- İçen seneAvrupa güzeli diye ilân edilmiş olan Macar güzeli ya- |kımnda Parise giderek orada 930 |Avrupa güzeli ilân edilen Yu- nan dilberi ile görüşecektir . İki güzel arasında Fransada bir müsabaka, yapılacağı tah- mmin ediliyor. 929 güzeli ile 930 güzelinden hangisinin daha gü- zel olduğu-bu vesile ile anlaşı- lacaktır. Yunan güzelinin bu yor; , Ingilterede Yıldızı gittikçe sönüyor S- re Londradan yazılıyor: — Llo- yd George'un ahrar fırkası rcis- daveti kabul edeceği zannedili- | tevdi ederken bu mesainin ifa | SÜ & 1914 başlangıcında yapılan (. ğer bir teşebbüs te Almanya- fn delâletile Yunanistanla bir ytilak yapmağa kalkışmamız- 4r. Dahili işlerine katiyyen ka üzer> adalara hâki- şiyetimiz tasdik olunmak şar- İle beş, on sene müddetle teda- di bir ittifak vücude getirilmek , _'tenmişıir. 'ı'! Bulgaristanla yapılan ve bir (| irlü tasdik edilemiyen ittifak- İıı 1 tabani tabana zit - olması za- h ari olan bu ittifak teşebbüsü & akim kalmıştır. Garbi Ana- pludan Rumların muhacereti Şoünasebetile Yunanistanla ara hızdaki gerginlik geçtikten son & Sait Halim Paşa ile Müsyü (Venizelos) evvelâ (Münih) * ve sonra (Brüksel) de bu- aşup görüşmeğe karar veri- torlar. Hatta Yunan Başvekili z sonlarına doğru yola çı yıyorsa da umumi harbin zuhü- u üzerine Sadrazamın seyahati ümkün olamıyor; ve zaten o Aralarda Almanya ile ittifaka eşebbüs etmiş bulunuyoruz. * | Bizi cihan harbine sürükliyen ittifakın hikâyesini evvelâ .bi- ğ.w— jimkilerden dinliyelim: ». Talât Paşanın hatıratında an “sttığına ve Sait Halim Paşa- Eğun da teyit ettiğine göre tek- Af Almanlar tarafından vuku | Fakat merhumun hatıratında bu teklifin harp tehlikesi üzeri ye yapıldığını derhal hissetmiş ik.” demesinden Vangenlaym “arafından Sadrazama 1914 tem (ç Nuzunda müracaat edilmiş bu- Ulunduğu istidlâi olunabilir. Ü Sait Halim Paşa da, mütare- eden sonra Meb'usan Meclisi- in beşinci şubesi tarafından apılan tahkikatta ittifak mü- Ü İdemi vukuu vukuundan daha âyade muhtemel olduğu bir Fçn medr” hoşladığını söyle- 4 N' ve A'manya sefirinin ken- İilisine 14 veya 15 temmuzda mü Kiğacaat ettiğini ilâve etmiştir. W Hep bu müphem - cevapların İf Aimanlarla ittifakın harp teh- İirikesinin hemen muhakkak ol W luğu bir sırada teşebbüs edildi- i, ve ileride göreceğimiz gi- Millf Meclisi Belgradı terkede- rek Nişe çekilmişler, 28 tem- muz Sali günü Avusturya Sır- bistana harp ilân etmiş ve Rus- ya kısmen seferberlik yapmış, 30 da Almanya umumi sefer- berliğe muadil olan “harp teh- likesi” tedbirlerini almış ve ay- ni günde Rusya Çarı da umumi seferberlik emrini vermiştir. Bu suretle umumi harp ihti- malleri içtinap edilemiyecek bir sutette tahakkuk — ettiği halde Almanya ile ittifak müzakeresi- ne devam edilmiş ve Almanva tarafından Rusyaya harp ilân edildiği günün ferdasında, 2 a- ğustos 1914 Pazar günü muahe de imzalanmıştır. © sabah Sait Halim Paşanın yalısında geçen şu sahne nakle- dilmeğe değer: | Harbi umumi — tehlikesinin | kat'i bir şekil alması üzerine mali müesseseler müdürlerinin ve tacirlerin müracaatleri üze- rine ilânına karar verilen “mo- ratoryom” kanunu — lâihasını Sadrazama imzalatarak o gün tatiline karar verilen Meclise arzetmek üzere sabahleyin Ye- niköyde Sadrazamım yalısmma gi den Maliye Nazırı intizar salo- beklerken salonun bir tarafındaki odada Sadrazamın yazı yazmakta olduğunu görü- yor. Diğer taraftaki odada da Almanya sefareti Baş tercüma- nı Müsyü (Weber) bekliyor- muş. Biraz sonra Talât Bey Ma liye Nazırının yanına geliyor. Baştercümanım beklemesinden Maliye Nazırı ile iye Nazırı arasında- şöyle ı — Ne var? — Bir şey yok! — Bana bir şey var gibi geli- yor. Sakın -Almanya ile ittifak yapmıyasınız? — Bir şey söyliyemem. Bu esnada Meclisi Mebusan Reisi Hali! Beyle Harbiye Na- zırı Enver Paşada intizar salı nuna geliyorlar, Yan tarafi odada Sadrazam yazdığı kâğıdı bir zarfa koyup kapıyarak Al- |manya Baş tercümanma veri- |yor ve Müsyü (Weber) gittik- ten sonra Meclisi Meb'usan Re- isile Nazırlar Sait Halim Paşa- han vanına giriyorlar. | büs edeceğiz. bir takım sıralardan birçok al- kışlar. Kütürler eu'den sonra beyanatta — bulu- nan M. Herriot vahim bir ta- kım ahval ve şerait altında baş vekil olduğu sırada kendisinin |de fırkalara bir mütareke tek- Kf etmiş ve fakat bu teklifin ka bül edilmemiş olduğunu söyle- dikten sonra demiştir: — “Ma- mafi, birkaç gün sonra radikal ler milli birlik kabinesine gir- mişlerdir. Siz Laheye gittiğiniz zaman li menfaat namina a- leyhinizde her türlü harekette bulunmaktarı istinkâf edeceği- mizi ilân ettik. Fakat, siz teşek kül etmiş olan Chautemps ka- Binesinin Londraya gitmesine müsaade etmediniz. Sağ cenahtan “Tardicu ka- binesini devirmiştiniz” avaze- keri. Mecliste gürültü hâsil olmuş sağ ve sol cenah birbirine küfür etmeğe başlamıştır. M. Herriot sözüne devamla şöyle demiştir. Sizin kabineniz sağ . cenaha is- tinat odiyor. Onun muaveneti olmaksızın yaşayamasınız. İş- te size meydan okuyorum” M. Herriot sözlerine radikal- lerin hükümete itimat beyan etmiyeceklerini - söylemek su- retile hitam vermiştir, Sosyalstlerden M. Renaudel hali hazırdaki hükümetimteşkil etmekte olduğu en büyük teh- likenin yeni kabinenin siyasi fikirlerine katiyen iştirak etmi- yen sağ cenaha istinat etmesi olduğunu söylemiş ve sosyalis tlerin sağ cenahm cümhüriyet- te yerleşmesine mani olmak i- çin mücadele etmeğe azmeyle- miş olduğunu beyan etmiş ve netice olarak şu sözleri söyle- miştir: — Demokrasiye ihanet eden hükümetin aleyhinde rey Franclain Bouillon hüküme- te itimat reyi verecek olan rüfe kasının vaziyetini izatı etmiştir Merkezden sağ cenahtan ve | PARİS, 5, A. A, — M. Tardi | edilebilmesi için size bir müta- | y ür fırkası — son reke teklif ettik. Siz istemedi- Pok niz. Binaenaleyh, cümhüriyet Büşkül bir vazi- premsiplenine tevfikan-bu mesa sete düşünmüş- iyi yalnız başımıza ifaya teşeb Ür. 27 Şubatta ında kömür sa- ayii hakkında- Kanunün reye aması sırasın sa fırkanın mev aoyd Gvorge Cüt 59 azasın- lan 12 kişi Lloyd Georgeun nü- fuzuna karşı isyan eder bir va- |ziyet almışlardır. Lord Grey de yenider' Lloyd George aleyhinde bir makale neşretmiştir . Bomanyadı Kabinedeihtilaf Var... Bükreşteh yazılıyor: — Ro- monya ticaret nazırı M, Vald Viyanaya gitti. Bü nazır istifa- sını vermiştir. Zannedildiğine göre Romanya kabinesinde ba- zı değişiklikler olacaktır. Fa- kat bu günkü vaziyete göre baş vekil Maniü'nun kabineyi iste- diği gibi teşkil hüsusunda müş- külâta uğrayacağı Adliye nazırı Juni: etmiştir. — * Bundan da anlaşılıyor ki Ro- manya kabinesi azası arasında ihtilâflar vardır. Adliye nazırı- nın beş sete müddetle avukat- lik'etmesine mâni olmak - için patlâmentoda bir cereyan baş- lamıştır. Bu'hususta bir kanun lâyihası bile hazırlanmıştır. anlaşılıyor . ân da istifa Primo dö Rivera hasta PARİS, 5. A, A. — Gripten muztarip olan M. Primo dö Ri- vera yatakta yatmaktadır. A — * nehrinin sol sahil mıntaka: da sular bir metre kadar yül selerek Bourg nammdaki ufak kasabayı istilâ — otmiştir. Mez- kür kasabada birçok evler yı- kılmıştır. Reynies de 14 kişinin telef olmuş olduğu bildiriliyor. Tarn-et-Garonme valisi 70 ta büt — ısmaflamiştır. Villemür mimtakasında sü mütemadiyen vükselmalktedir. 1030 -HARİÇTEN ALDIĞIMIZ HABERLER —— Hindistanda Haatsizlik mücadelesi —e M. Gandi hükümete ültimalom verdi AHMETABAT, 6. A, A. |Gayri müsellâh itaatsizlik mü- cadelesine başlamadan evel bir itilâf elde etmeğe çalışacağına dair olarak tanzim etmiş oldu- ğu ültimatomu M. Gandi hükü mete tevdi etmiştir. M. Gandi, İngiliz tahakkümü nü bir müsibet telâkki etmekte ve fakat hiçbir ingilizi izrar et- mmek niyetinde bulunmamakta- dır. Mümaileyh, İngiliz mümes M Gandi sillerile Hint mümessillerinin aktetmiş oldukları konferans- tan beklenilen ümitler vahi ol- duğundan takip edilccek tuks |bir yol mevcut olduğunu ve bu İnun da milli kongre mükarre- İratının tatbikinden ibaret oldu- | | ğunu ilâve etmektedir. M. Gan- di gayri müsellâh itaatsizlik mücadelesine tuz resimine ait ahkâma kat'iyyen riayet etme- :mek suretile başlıyacaktır. Muhtırada ne diyor? AHMETABAT, 6. A. A. — M. Gandi hint umumi valisine gönderdiği muhtrranım — hiçbir veçhile bir tehdit -mahiyetindı olmadığını bilâkis sadece mu- kaddes bir vazifenin ifâsına bir vasıta teşkil ettiğini ı'u)yleu-ıiş—W tir. M. Gandi bu yüzden bir ta- | ikım tehlikelere maruz kaldığı- ni kaydettikten sonra demiştir. ki: — Benim arzu ve gayeleri- mi, beni tevkif etmek suretile | akim bırakmağa çalışılabilir. | Fakat kuvvetle ümit ediyorum | ki taraftarlarımdan ve müridle- mış olduğum işe devam edecek lerdir. — ——— Belçikada Filâmanlar BRUKSELLES, 5. A. A— Meb'usan meclisi 25 muhalif ve 6 müstenkilf reye karşı Gand darülfünununun filâmanlaştırı! masını kabul etmiştir. 5 şakı kursuna di-ilil CORFOU, 6. A. A, — Ren- Yeni lâyihaya gö ANKARA, 6. (Telefonla) — Eükümet yol mükelleflerinden alınacak Maarif vergisi hakkım- da hazırladığı lâyihayı mecfise verdi. Lâyiha şöyledir: 1-— Bütçelerinde Maarife muhtas varidatı Maarif hizmet ferine kâfi gelmeyen Vilâyet- lerin meclisi umumileri karşı- lrk olmak üzre şöse ve köprüler kanunu mucibince yol parasile vergi alız ve cibayetine mezun- dür. 2 — Mükellefiyetlerini bede- fen ifâ etmek isteyenler mec- lisi umumiler kararile — Maarif ihşaatında, olmuyan yerlerde ANKARA, 6 (Telefonla) — Gümrük tarife kanununa mer- but tarifenin 114 üncü maddesi- nin (A) fıkrası ve muamele ver. gisi kanunu 3üncü — maddesi (H) fıkrasının tadili hakkında |meclise bir lâyiha geldi. Bu lâyihaya göre şark halısı mükellef olanlardan 300 kuruş | Yol mükelletlerinden alı- nacak maarif vergisi orümin Lâyiha M. Meclisine verildi. re 300 kuruş ma- arif vergisi ne suretle alınacaktır yevmiye istihkakları hesabına irat kaydedilerek Şidarei hususiye hizmet istihdam edilirler. 3 — İkinci maddede zikredi- len mükelleflerin şöse ve köprü veya diğer devlet işlerinde de vekâleti aidelerile — takartür e- den şarait dahilinde istihdam |edilirler. sair 4 — Bu vergi yol parasile bir likte tahsil edilir. $ — Bu kanun 930, 931, 932 mali senelerine münhasir ol- mak üzre neşri tarihinden iti baren muteberdir. Halı ticaretinin inkişafı alınan tedl_bg'der Şark !ıı_luınuı 100 kilosundan 3 lira resim alınacaktır |şikleti ne olursa olsun 100 kilo- !sundan 3 lira resim alınır. Tür.. kiyeye ithal ve ihracında mua- İmele vergisine tâbi değildir. Lâ yihada mevzuu bahsolan şark İhalısı vasati Asya imalâtı, A- |cem, Kafkas, Buhara ve Algan İçeşididir. Bunun haricindeki halılar şark halısı addedilemez. Bursada bir cani idam edildi BURSA, 6. (Milliyet) — İnegölün Gençi karyesinde amıca- sile yengesini katleden ve bir çocuğunun âleti tenasüliyesini kateden İsmail hakkındaki idam kararı tastik edilmiş ve hük- | rimden 10 bin kişi benim başla | ; mı“ışu'iî. Müstantık Hikir dün Bursad Bursa, 6(Milliyet) — Mus- tik Hikmet B. in davasına başlandı. Riyasette Avni ha mevkiinde Fahri, müdafaa vekili İrfan Emin Beyler vardır Ağır ceza salonu çok kalabalık- tı Mutat suallerden - sonra ev- rak okundu. Reis - Muhakemeden evvel diyeceğiniz var mı? Vekil - Muhakeme mercii Cürmün nevi maznunun sifati gibi iki noktadan tayin edilir. ğil, müvekkilimin sifatından do layı huzurunuzdayız. Müvekki- lim clyevm Bandırma ağır ceza reisidir. Binaenaleyh hakimler kanununun 28 inci muaddesin- İce temiyizde muhakememiz lâ- İzimgeliyor. Müddei umumi B. iddia edilen füiller mustanlikli- tza kardeşler de dahil - olduğu | ği ve asliye hâkimliği zamanına hâlde 5 şaki kurşuna dizilmiş- tir. sırada bazı 'cimselerin ölümüne sebep olmakla maznun İtalyan pilot- lardan Brune tevkif edilmiştir. Amerika ve İngiliz filoları LONDRA, 6.ALA.— M. Stimson gazetecilene vaki olat beyantında deniz — teslihatının tahdidi hakkında İngiltere ve Amerika tarafından teklif edi- len plânlarda Amerikan filoğu- nun tonilâto miktarmın 200 bin ton raddesinde ve İngiliz filo- sunun bu hatten daha büyük miktarda tenzili derpiş edilmiş olduğunu söylemiştir. Arnavutluk kabinesi 'Tiran, 6 (A.A) — Meclis Re isi Evangeli kabine teşkiline me dönr edilmiatle. ve dava ağırcezaya aittir. Dedi. Yarim saat müzakereden sonra davanın burada ruiyetine kara verildi. Şahitler gelmemişlerdi Hüzumu muhaxceme kararı okün. İdu ve Hikmet B.4 maddeden |maznundu. Bi> Riyâseti- ;cümhur ser yaverliğine çekilen telgraftır. Veni bir vatan kuran |devletin reisine bilvasıta — telg- İyaf çekmek, sirrı ifşa ve matbu- ata akişleri olan temyizin nakil karacı su değildir,reisin şifre- li telgraf çekcydiniz sualine şif- Tem yoktur, esasen muhaberat imıhnmd ;ifçası memnudur. 2 inci madde Hikmet Beyin hâ- Hcı Petriye 20 lira borcu olduğu ve bunü isteyince Hikmet Be- İyin Petriye beni sıkıştırma se- |nide Kadriye Hanım davasıma kariştiririm tehdidinde bulün- masıdı. Hikmet B. hâliçinin bor cu refikam tarafından verilmiş tir bunlar tasminattir. Gazi Hz. |nin mükaddes varliği mevzuu bahs tahkikatta bir hâkimin 20 Tira ilin kimseyi tehdit tenezzu- düne imkân varmıdır, dedi. Ü. cüncü madde Hikmet B. in gi- Biz ağırcezaya taallükundan deı mü idacn bugün Hükümet meydanmda icra edilmiştir. Amiral Tırpitz öldü BERLİN, 6. A. A, — Amiral fon Tirpitz Kustrin'de öl- ret Beyin davası a icra edildi yabında istenilen 150 lira mese lesidi. Hikmet B. haberim yök- ken namima dolandırıcılık ya- pılmak istenilmiştir. Memleket te zevatı aliye namına bu gibi dolandırıcılıkların — yapıldığı müspettir, dedi. Dördüncü nok- ta Potikyanın hilâfi kanun ne- zarette bulundurulması Hikmet B. in gösterdiği kaydı resmile Potikyanin ayni günde isticvap edilerek serbest brrakıldığını is- pat etti. Müfettişler bu kaydı arasay- dılar hakikat anlaşılırdı. Şahit- lerin celbi mevzuu likdi, Hikmet B.Şahitlerin ifadeleri İnin huzurumda binniyabe alın- masını talep ederim kendilerin den soracaklarım var dedi, Ve- kil tehdit davasının nakzı dava edilmediğinden kanuni mevcu- diyeti olmadığı cihetle şahit din | lJetmiyeceğini dermiyan — etti. Müddeiumumi tahkikatın tevsii, ni talep etti, Hikmet B..şahitler | dinlensin hakikat meydana çık- sın dedi. 4 Vekil, müvekkilim bunu his-, sen istese bile benim köşem kâ- | nun köşesidir, ben muarızım. karar istedi, Hikmet B. Halıcı teki kararlarını hürmetle karşt- İryacağım dedi. Heyet müzakere etti. ceza iş- leri raporunda 191 inci madde- nin Birinci fıkrası yazıdı. oldu- ğgundan buna matuf lüzumu mü — hakeme Eârarına göre tehdit davasmnın da tetkili lâzımgeld' |ğini bütün şahitlerin Hikmet B. | huzurunda binniyabe dinlenme- sini kararlatırarak muhakemey' | 22 Mart Cumartesiye talik etti- M& ler davası da ayni gündt