12 Şubat 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

ümeti sevk ve ve iekteydi. H e cdenlerden bulunan ı Közim Paşa kırk yaşların- © ve harekâtile ciddiyet telkin « n bir zattır. #vharrirlerimizden (o birini yurmak Tütfunda bulu- âzim Paşa şu beyanatta mmuşlardır: - «Avusturyanm Laheyde anmış olduğu büyük müvaf- iyetlerden dolayi gerek şah- « , gerek vatandaşlarım na- & ia memnuniyet izhar etmek atma nail: olduğumdan de- i zevk duymaktayim. Türki ile Avusturya arasında çok aandan beri devam edenbir gtlük mevcuttar,. Milletler minde samimi.bir “hissi im- 1ç vardır ki sadece iki mem- (M7 İ yöktan daha fazla” kıymettar- et hükümeti arasmdaki dos |; 3ize temin edebilirim ki mü- ;. ayit bir inkişafın ilk semere *larak Avusturyanın elde et- Mi ve iktisadi istiklâlini ka- Şakmak için giriştiği cidal mem g©tetimizde hararetle takip e- şilimiş ve bu husustaki Tmuvaf- em bizde büyük bir mem- ri | Hatriyet tevlit etmiştir. Ben ve iişktlarımı Avusturya ile Türki eski dostluğun "A arasındaki bulmasından tikçe kuvvet layı bahtiyarız. Türkiye İktisadi ve ilmi te— #8düt ve inkişatnda ve asri- (İT İSimesinde Avusturyanın fen şlân'at ve sanayii nefise ve ikti- F kt şubelerindeki mükemmel ##âjtahassıslarından geniş mı- «WBasta istifade etmekte ve şim “tvye kadar yolladığımızdan da- Fi fazla miktarda gençlerimizi * rinmükemmel mektep ve mü seselerinize — göndermekte z.» i Bir tek fırka âzim Paşa Türkiyenin parla- ento ve siyaset vaziyetleri ikkında calibi dikkat bir su- Jğtte izahat vermiş ve demiştir ş ; ia gi w— «Bildiğiniz veçhile “Cüm- idıriyetimizde yalnız bir tek rka, «Cümhüriyet Halk fır- öm ve bir tek siyasi fikir, ii tümhüriyete vardır. Bu böyle tr vaziyettir ki bütün mühale- b tabiatile bertaraf etmekte- ir. Bu hal parlâmento ile idare unan memleketlerde gayri ta telâkki olunabilir, Fakat biz 4 api İussadeleştirilmiş parlâmento» *#* sulümüzle en muvaffakiyetii #,# ;ler yaptık», Makul bir muha- İÜ“ pfetin kıymetine nazarı dikka- celbettiğim zaman Kâzim Jaşa şu suretle mülkabele etti: v — «Bizim, tabir caizse, müt- "Hİ ehit parlâmentomuzun bir ka- “(17 unımu, yahut diktatörlük naza Hi iyatmın neticesinden hüsule “<eldiğini zannetmek bir hâta o- Ni Kağı HE aliya t © Oİİflr. Biz bundan çok uzağız. Bu &x İ ğbarlâmente hususiyeti, bizim ip Wa idada muhtelif fikirlerin karı- İOr'E| aklıklarmdan, sonsuz ve fay- Masız fırka mücadelelerinden “fıldığımız fena tecrübelerin ne- İficesidir, Zaten diğer milletler le bu fena tecrübelerle başladı. Harbi umumiden sona Harbi umumiden . sonra dü- “ayan hemen bütün parlamen- * “tolarmda birbirinden (farklı n İnuhtelif fırkaların teşekkülü is ve fikirlerin dağılması hemen “hemen anarşinin ve siyasi has- İtalıkların meydape gelmesine geldi ki parlâmento usulünün © somu geldiği hissi hâsıl oluyor- N idu. Bizde harbi umumiden son Ta fikirlerin teşettütünden ve itimadın noksanlığndan mü- im mikyasta Istırak çektik, uğradığımız felâket gö- zümüzü açarak bütün kuvvetle- sevketti: Mustafa Kemal mesai arka- Mi daşlarını kendi etrafında topla- dı ve semeredar kuvvetlerin da İâmento hayatımız halkın ve Mat memleketin selâmetini istihdaf MG Şi) eden umumi bir mesai merkezi KE etrafında cereyan etmektedir. Fakat bununla bizim muhalif noktayi nazarlara meydan ver- mediğimiz manası çıkarılmama lıdır. Tenkit tamamen serbest- tir. Parlamento intihabatında , İ ğildir. Fakat âzım Pş; Fiz. beyanatı Birinci sahifeden mabat tadır ve mevzuatı kamıniyemiz fırkaların teşekkülüne mâni de rkler umumi siyaset mesa tiyorlar. Me- eliste yalnız birtek fırkanın bulunmasına başlıca | sebep Türk milleti şahsi menfaat takip eden politikacılardan bik mış olmasıdır. Halk, siyaseti kazanç hâline sokmuş olan po- litikacıların entrikalarını red- dederek müsbet bir siyaset ve umumi bir mesai talep ediyor. Umumi hayatımızda hâkim olan esas Bizim umumi hayatımızda hâkim olan esas, saadet için umumi parlâmento mesaisi ni tatbik etmel Ben, Bü yük Millet Meclisinin geçen iç- tima senesinin sonunda irat et- tiğim nutukta elde edilen mu- vaffakıyetlerih sebebi meb'us- larm şahsi ihtiraslar peşinde koşmıyarak (o mütehassıslarm mütalealarma ve parlâmento disiplinine hürmet ve riayet et- miş olmalarında bulduğumu kaydetmişâm. Bizim progra- mımız iktisadi ve harsi sahalar- da büyük teceddütleri ihtiva et- mektedir. Bu meyanda bir Dev- let Bankası tesis etmek ve mü- İhim bir çok eserler serisi vücu İde getirmeği düşünmektey Bütçemiz tamamile tevazün e! miştir, Fakat biz bunu kâfi gör- İmiyerek mütezayit iktisadi te- şebbüsata geçmek istiyoruz.» Vaziyeti siyasıye Vaziyeti siyasiyeye gelince: Kâzim Paşa, Türkiyeni, hat mesaisile meşgul olduğunu ve diğer memleketlerle dost geçinmek arzusunu beyan edi- yordu. Rusya ile dostluk mua- hedesi mufareketinden evel tec dit edilmiştir. Diğer memleket- lerle de asebatı siyasiye İşayanı mermmuniyet bir halde- dir. Nihayet Kâzım Paşa Seme- ring ve Viyanada sihhatini ia- de eden müddetten memnuni- yetle bahsetmiş ve kendisine fevkalâde teshilâtta bulunan resmi makamata teşekkür et- miştir, — ene — — Kambiyo A Birinci sahifeden mabat kasmın tediye edilmiş serma- yesine müsavi ve muadil olan 5 milyon İngiliz Jirasra çıkar- mak üzre Maliye Vekili Saraç oğlu Şükrü Beyle görüşmesi fevkalâde mali bir hâdise adde dilmektedir. Bu suretle sakina- ne bir tarzda, evvelce hüküme- timizle anlaşan İtalyan grupu- nun mümessili Kont Volpinin Ankara seyahati esnasmda &- sasları kurulan büyük mükare- neti mâliyenin tabii neticeleri elde edildiği anlaşılmaktadır. Mütalcasmı o sorduğumuz bazi mütehassıslar, bu avansın İngiliz lirasmı düşürerek mu- ayyen bir hâdde tutmak sureti- leceğini ve para hdaf eden Devlet Bankasının teşkiline esas olabileceğini söy- lemektedirler. Hükümetin tedbirlerile vazi- yetin müsait bir şekil alması tesirile, evvelce elelrindeki ec- nebi paraların saklayan ihra- cat tacirleri piyasaya kambiyo- larını arzetmeğe başlamışlar- dır, Diğer taraftan son iki gün zarfında, geçen senç hiç muame le görmiyen pamuk üzerinde hararetli satışlar başlamış ve yalnız Liverpol piyasasma gön derilen Adana pamukları mem lekete 150,000 İsterlin girmesi ni temin etti; Amerikaya sevkolunan bir tü- tün partisi de 50,000 İsterlin ge isi ni Daha 4-5 milyon lira- lık pamuk stoku vardır. Bunların devamı, alınan ted- birlere yardrm edecek mahiyet te görülmektedir. Bir günlük kambiyo ihtiyacı yapılan tasar ruflarla vasatı olarak 15,000 İs- terline indirile bilmiştir. Diğer taraftan aldığımız ma Iümata göre, kambiyo müraka- be heyetinin yaptığı teftisat, kambiyo muamelesile meşgul o lan bazı ecnebi müesseselerin, kanuna ve ihtiyaç listesine mu- gayir hareketlerde bulundukla- rını göstermiştir. Bi nda iki müessese- Hafeorleri mia. HARIÇTEN ALDIĞIMIZ Arabistanda İki Kral Bir türlü görü- şemediler Türkiye-Fransa Fransa hariciye nâzırı M. Briand m Londra konferansında memleketi i kıyetle temsil etmesi tabii mühim bir siyasi hadisedir. Fakat geçen gün M. Briand'ın Londradan Parise avdet ederek Türkiye - Fransa arasında yeni aktedilen döstluk, bi: kem ve telifi © beya muahedelerini ransa cumhuriyeti namına Türkye sefiri ile birlikte imza etmiş olması da şimdiki Avrupatım ba pek maruf devlet adamı için başka bir muvaffa- kıyet oldu. Türkye—Fraosa arasında mühim birer siyasi yesikanın aki için hakikatte bir mâni Var miydi. İ Bilâkis. . İli mizteleketi © arasmdaki ğ | dostluk esasen ker türlü munhedeler | Bağdattan yazılıyor: — İrak kıralı Feysal ile Hicaz kıralı İb ni Suud arasında bir mülâkat İolacağı evvelce bildirilmişti. Hattâ Bağdat gazeteleri bu mü lâkattan çok şeyler ümit ediyor İlardı. Fakat bu mülâkatın vu- kuu tehir edileceği anlaşılıyor. i Mülâkatın nerede olacağı bir İtürlü tayin edilememiştir. Ev. Çünkü bu dost memleketler için bu dostluğa bir de münhede ile - siyasi manada bir vücut yermek kadar tabir ? Türkiye ile Fransa arasmda mü- allâikta kalmış hiç bir mesele yol Her iki hükümet âzami hüsnü niyet göstererek bir zamandan lenip gelen bazı mese Suriye hudutlarının tahdidini—hallet meğe muvaffak olmuşlardır. Bu mv vaffakıyette her iki 'târaf ricali gayreti takdir etmemek harpten beri beynelmilel münasebat- ta git gide yerleşen esaslara göre tan zim edilmiştir. Tarafeynden biri hiç bir tahrikte bulunmadığı halde ” farz üçüncü bir devletin tecavü: oğrasa diğer taraf bu vaziyette bita. raf kalacak, yani tecavüz edene yar- dımda bulunmıyacaktır. Her iki ta raf aralarında çıkacak bir ihtilâf mus, lihane surette balledeceklerdir. Tür. kiye ile Fransa bu vesaik aktedildik- ten sonra artık resmen de dest olmuş lardır. Bu resmi ve siyasi dostluk ta- rihten, irfan sahalarından hayat alan eski bir dostlukla kuvvet bulduğu i- çin hiç bir zaman bozulmıyacaktır. Jranda e Bir idam i Döst Mehmet idam edildi Sir Frencis velâ iki Arap kralımm hudutta bitaraf bir yerde konuşacakları İsöylendi. Fakat sonra Basra körfezinde bir İngiliz harp ge- misinde mülâkat edeceklerin- den bahsedildi. İngilizler bu mülâkatın kendi nezaretleri al tında çereyan etmesine çok e İhemmiyet veriyorlardı. Fakat imülâkatın olsa olsa belki bay. ramdan sonra vukut ihtimal da | hilindedir. Fakat bu mülâkat vaki olmasa bile İrak ile Hicaz ve Amman hükümetleri ara- sında bir muahede aktedileceği tahmin edilmektedir. Bu mua- hede ile üç Arap hükümeti a- rasında artık dostluk tesis edi- leceği söyleniyor. Bu muahe- denin bayramdan evel akti de muhtemeldir. Bağdat gazetele- rinin yazdığına göre İngiliz hükümeti İbni Suud ile müna- sebetlerini tabii bir şekle kov- mak için Ciddeye bir sefir yol- lamağa karar vermişlerdir. Bağ dattaki İngiliz mümessili. Sir il harp kıymetleri İitibarile zengin .lolan bu krüva- beri sürük-| ümle HABERLER | “Almanyada | Korku! Yeni harp gemisi mesele çıkarıyor Türk-Yunan deniz misakı ———— IM. Venizelos Yunan meclisi sanyanımahade sima | de Türkiyenin sulhpsrver siyasetinden bahsediyor.. inşa edebileceği 10,000 tonluk krüvazörlerin yapılmasına pro- gram tatbik ediliyor. Yalnız s0-| oOATİNA, Il (A.A.) —M.; Yunan Başvekili bundan se syalist gazetele Venzelos meb'usan meclisinde) ra İsmet Paşanm kendisine 1 ri bu inşaata de bazı beyanatta bulunarak Tür- zanda söylediği bir vam edilmemesi kiyenin takip ettiği siyasetin mas edere tamamile sulhperverane olduğu rinde Türkiyenin hiç bir na kani bulunduğunu söylemiş-! su olmadığını ve bu to tir. İdan bir kısmımın B; metleri tarafından gemiler Ji pus- E luk toplarla teç- hiz. . edildikler gibi mühim bir M, Venizelos muallâk mese lelerin hallinden sonra Türkiye ile bir deniz misakr aktine mu- vaffakiyet hâsıl olacağını ü mit ettiğini de ilâve eylemiştir. ... ATİNA, 1i o (Hususi) — bile k edilmiyeceğini şölediği ifade etti. Ve “bu sözlerin İ met Paşa gibi otoritesi olan İ siyasi recül tarafından söyler Başvekil M Venizelos Mecliste Miş olması samimi olduğu ka Yunanistanın sulhe olan mer. Kinda bir kanaat verebilir za butiyetine temas ederek sulh, mindeyim”'dedi. zörlerin — yapıl-Cenera/Grone, | sulh! diye haykırdı ve “bütün! , Lozanda İmros ve Teodos ması Londra bahri tahdidi tes | dünya ile sulh, bilhassa Türki-| dalarını talep eden ve diğ lihat konferansının nazarı dik- | ye ile sulh!,,'dedi. adalar üzerinde — hiç bir idd katin, celbettiğini yazıyorlar| o M. Venizelos devamla:“Tür- serdetmemiş olan Türkiyen Fakat Alman, milli müdafaa | kiyenin bir sulh siyaseti takip muahedeyi galip olarak imza rr ceneral Groner bu krürva- | ettiğne, Yunan topraklarında | tikten sonra bir iddiası bulu örlerin sırf teda fil. olduğunu| veya başka bir devlet arazisinde mıyacağını söyledi ve Yavuz ylemiştir, gözü olmadığma kat'i kanaa- harp vukuundaki rolünün ne Te pongada tim vardır” demiştir. lacağını izah etti, Iskân umum müdürlüğü ANKARA, 11. (Telefonla) — İskân umum müdürlüğü hi ziranda lâğvedildikten sonra muamelâti aynen ve tamamen mi liyedeki emlâki milliye teşkilâtma devredilecektir. Hindistana yeni kuvvetler gönderiliyor LONDRA, 11. A. A. — Hindistan nazırı Avam kamarasınd Hindistana yeni kuvvetler gönderildiğini söylemiştir. de vardır. Sosya list © gazetelere hem sür'at, her de harp vesait Banka komerçiyala müdürü ANKARA, 1. (Telefonla) — Banka Komerçiyala müdür v müdür muavini geldi. Maliye Vekili tarafından kabul edildile; Temaslara devam edilecektir. Posta, telgraf, telefon.. Yapılacak ıslahat hakkında bir layiha hazırlanmaktadır Mektup vö telgraf ücretleri ANKRA, 11 (Milliyet) —/ almıştır. Bununla beraber yer Posta, telgraf ve telefon işleri- | lâyihada bu esasa müteallik b nin şimdiki hali ve bunun 1s- çok maddeler bulunmaktadı lahı hakkında Alman mütehas Lâyiha elli madde kadardır. sısları tarafından tanzim olu. | yihada posta ve telgarf ide nan rapor son zamanlarda Da-| resinin bir bütçe ile idare edi hiliye Vekilliğinde toplanan bir, mek teklifile & beraber meme Encümen tarafından tetkil ©- | maaşlarma az bir miktar olsu Japon Güzeli Avrupanın muhtelif yerlerin den intihap edilen güzeller Fransaya gittiler. Avrupa güze Ti orada seçildi. Dünya güze- lik müsabâkası için hazırlanan yerler yalnız Avrupa memle- ketleri değildir. Asyanın muh- telif yerlerinden de Cenubi A- merikaya gönderilecek güzel Frencis İrak ve Hicaz arasmda bir itilâf için çalıştığı söyleni- yor. Hindistanda Mıllicileri tazyik Allahabattan bildiriliyor: — Hindistan omilliçilerinden bir kısmının komünist tarikatı yap tıkları iddasile Şah RızaHan Merut mahke- 'Tahrandan © bildiriliyor: — mesinde mmuha İranda asi bir reis olan Dost kemelerine baş- Mehmet idam edildi. o Dost lanmıştır. Bun Mehmet şimdiye kadar İranda larm avukatları daima karışık vaziyetlerden is- muhakemenin tifade ederek şekavette devam başka bir yere etmiş, Buluçistan ve Afğanis- naklini istemiş. an hudutlarında bir çok adamı lerdir. > Nehru' soymuş, kervanları çevirmiştir. mun idare ettiği milli kongrenin istiklâl siyaseti- Dost Mehmet geçen yaz tevkif edilmiş, Tahrana ( getirilerek hapsedilmişti. Pakat bu eski haydut Tahrandan Okaçmağa muvaffak olmuş, tekrar şekave- te başlamıştır. Fakat artık İran da bir şakinin uzun müddet öte de beride barınmasına imkân kalmadığı Dost (o Mehmet gibi eski bir haydudun akibetile an- laşılıyor. Şah.Rıza Han Pehle- vi her şeyden evvel memlekette asayişin yerleşmesine ehemmi- yet veriyor, Rivera'yi tenkit ediyorlar MADRİT,10, A. A —M. Unamuno dün İrun'a (Guipuz coa vilâyeti) vasil olmuş ve 5 binden fazla kimse tarafından istikbal edilmiştir. Mümaileyh, şerefine verilen bir ziyafette hazır bulunduktan sonra bir içtimada M. Primo dö Riveranm usulü idaresini, kral- lığı ve rahipleri tenkit etmiş tir. Nehrü ni akim bırakmak için muha- lifler de fealiyettedir. seseler yüksek sermayeli ban- kerlere aittir. Bunlardan birinin hükümete senede yirmi bin lira verdiği anlaşıldığı gibi, Yunan İl olan diğerinin de bütün hesa (batı noksan görülmüştür. Bu müesseseleri hakkında dün po-- lis memurları marifetile zabit tutulmuş ve,haklarında takiba- ta başlanmıştır. Mürakaba heyeti, tesadüf et- tiği yolsuzlukları Mâliye ve- kâletine bildirmiş ve tahkikatın vils'âti dolayisile daha üç ma- Hye müfettişinin heyete iltihat etmesi lâzımgeldiğini izah et- miştir. Bu günlerde daha vasi teşki- lâtla tahkikat ve teftişat yapı- lacağı muhakkak görülmekte- dir. dilmekte idi. Bu Encümen me-| zam yapılması, mektuplar 7, saisini ikmal etmiş ve | bu hü-, ve telgrafların beher kelimesi susta br çok mühim (kararlar pin üç kuruş olarak tesbiti Ar vermiştir. Rapordaki fikirler, kara.İstanbul otomatik telefo tatbiki noktasından, şu suretle | muhaberatına müstacel muhab tasnif edilmiştir: ooo İratiçin üçmislifiatin kabuli 1. — Raporda münderiç 6-| Ankara - İzmir telefon tesisat up ta şimdiden tatbiki bir Z4- nın yapılması teklifleri münde man meselesi olan mevat; riçtir, 2. — Tatbiki bir zaman me- Lâyiha üzerinde (posta V selesile alâkadar olan mevat. idaresi umum müdüı 3. — Tatbiki mümkün olmı-| lük encümeni tarafından tetki yan hususat. Seni kat devam emektedir. Lâyihe Encümen on fası ibaret nın gelecek haftaya kadar ik olan ay mal edilmesi muhtemeldir. B ederek | i mesele hakkında posta telgra madde için kararını vermiş ve üdürü iB. ii neticesinde vaziyeti yukarda | ir ki, > rü Fahri 5. demi ge üç esasa göre ayır) O Lâyiha mütehassısları tor, Encümen a İ raporu üzerinde bir Encimer verilen bu kararlar üzerine eği mahsusa tarafmdan tetkikat y nun lâyihası hazırlanması ka. oıldıktan sonra verilmiş umum rarlaştırılmış ve Posta telgraf | kararlardan mülhemdir. Birka idaresi bu lâyihanm < ihzarına; güne kadar ikmal ve Dahiliy başlamıştır. Lâyiha projesinde) yayini Beye takdim olunacak de ihtiyaçlar bugünkü iktısa-| er. Dâyihanın Meclisi âlinin b a içtima devresinde kanun olma: Bu raporun tatbiki tahmi-| |... a e iye nen üç buçuk a Ir küsur Tireli bütçemizin doku tiyaç ME i ye mutasavver| milyon liraya iblâğı imkânm asarruf dolayısile bu (o paranm bu seneki bütçeye konulmıyaca ği anlaşılmıştır. o Binaenaleyh raporun taallük eden bir çok çağ e tatbiki bir za.) müteakip hemen tatbik edec& man meselesi oluyor demektir| İZ. hatları Posta telgraf işlerimize ge tır, Bu meyanda telgraf Mi bi İspanyada askeri islâhat © |nm çoğaltılması, o memurların) ince; memnuniyete şayan fazla maaş alması suretile ter -| çehre arzetmekte — olduğun MADRİT, 10. A.A. —Bir $ İİ iyebili : fihleri, telgraf makinelerinin | söyliyebilirm. O M rum? emirname $ miralay, 26 kayma > mm hepsi de Türk i ve YE kam, 49 binbaşı ve 93 yüzbaşı | çoğaltılması, posta ve telgrafln : e ile 83 topçu mülâzimini ve top- | mebanisinin teksiri ve saire gi-| ni telgarf makinelerinin isti. çu mektebinin 124 küçük zabi- ; bi şeyler bulunmaktadır ki bun| lile tamamen ünsiyet kesbe #le S2 talebesini faal ordudaki | ların mühim kısımları zamanla) lerdir. Bu cihetten de mi vazifelerine iade etmektedir. | tatbik edilecek mevat halini | lât kalmamıştır. lerin intihap edildiğini anlıyo- ruz. Japonyanm dilberleri pek hususi bir güzelliğe mâlik ol- dukları için Cenubi Amerika müsabakasında oradan gelecek bir güzel pek ziyade nazarı dik kati celbedecektir. Japonyada intihap edilen güzel genç kızın ismi Haruko Sumita'dır. Japon güzellik kralıçasının resmini dercediyoruz. Konferansta Her sınıf gemiler için bir tonllato tesbit edildi LONDRA, 11. A. A, — Bu- gün aktedilen umumi içtimada M, Mac Donald her smıf gemi- ler için bir tonilâto mecmuu tesbit edilmesi meselesile uğra şan birinci komitenin hemen hemen bir itilâf elde ettiğini bildirmiştir. M. Mac Donald ko mitenin kaleme alacağı raporu kısa bir müddet zarfında kon- feransın tetkikine oarzetmesi muhtemel olduğunu da ilâve et miştir. Bundan sonra M. Ale ksander tahtelbahirler mesele- si hakkında bazı beyanatta bu- lunmuştur, Hâlâ o plan BERLİN, 11. A, A. — Ray- hiştağ meclisi Young plânmın müzakeresine bugün pe.