5 Şubat 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

4 Ünl İspanyol diktatörü- nün istifast 1923 ylülündenberi İspan- anm mukadderatma hâkim o- ceneral Primo de Rivera is- | Hfa etmiştir. Bu ini_(ı netice- | inde Ispanyadaki rejim mesc- esi ne şekil alacaktır? Ceneral | Brenguerin teşkil ettiği hükü- | Bretin bu ustaki tasavvur | e düşüneceleri nedir?Bu nokta ır hakkında henüz vazıh vekat' malümat alınmamakla beraber Bimdiden denilebilir ki, İspan- İyol diktatörlüğü artık hayatını l c ir. Diktatörlüğü te is eden diktatörün istifasından onra hiç bir devlet adamı onu İayni kuvvet ve otorite ile yeni- den tesis edemez. Çünkü dikta- 'tör Primo de Rivera da ancak diktatörlüğün ağır yüküne da- ha fazla tahammül edemiyerek Çekilmiş ve başka bir idare yo- atamak vazifesini diğerleri- he bırakmıştır. Ispanyanın buhranlı zaman- larında kuvvetli bir hükümet teşkiline muvaffak olan cene- J fal Primo de Rivera memleke- tine çok hizmet etmiştir. Dahil de sükün ve asayişi temin et- Tikten sonra Fransa ile uyuşa- Tak Fasın Ispanyaya ait mınta- mda Abdülkerim hareketini stırmıştır. Bu suretle bir mil- letin sây ve inkişafı için en zi- Yade lüzumlu olan dahili ve ha- rici emniyet ve sükünu iadeye | Muvaffak olan diktatör ceneral iktisadi ve mali sahalarda da hayli faydalı işler görmüştür. # bakat memleketin vaziyeti ta bit şeklini aldıkça diktatörlük Bayri tabit bir manzara göster- Mmeğe başlamıştır. Bunu hisse- den ceneral hükümet sahasın- da da hali tabilye avdet çarele- İ rini aramış ve ilk adım olarak 1927 de milli bir meçlis teşkili kabul etmiştir. Ancak milli ira- de ve hâkimiyeti tezahür ettir- mekten uzak bir ı vüende getirilen bu meclis. diktatörlü- ğün aleti olmaktan başka bir geye yaramamışlir . Bir milletin, hiç olmazsa bü- yük bir ekseriyetinin tasvip ve kabulüne iktiran etmiyen bir re jemadine olursa olsun, niha- yet zeval bulmağa mahkümdur. Fevkalâde zamanlarda, bir mil- let bütün tefekkür ve - hareket küvvetlerini emniyet 'ettiği !'ıır devlet adamma tevdi edebilir. Fakat fevkalâdelik zail olduk- fan sonra milit hâkimiyet ken- di hak ve salâhiyetlerini ger? İster. Hakiki bir devlet adamı- nn en büyük vazifesi, milletin arzu ve talebine zamanında vâkıf olarak, zamanında mü- maşat etmektedir ü Ispanyol diktatörü *b""hf senedenberi bir çok müşkülât- la çarpışmakta,idi. Mütefekkir Ve münevver zümre diktatörlü- ğün devamından Mmemnun de- Gildi. Geçen sene ve tektar bü son günlerde darülfünun genc- Tiği arasında mühtelif vesile- CŞNL | ÇARŞAMBA 5 ŞUBAT 1930 NUSHASI 5 KURUŞTUR Cü sene, No 1432 Bursa ve Ankar veremle Sıhhiye vekilinin verem mücadelesi beyanatı V eı*ı——.nıloı:.* müca- dele için Zamana ve teşki- Jâta lüzum var Hıfzıssıhha kanununda bir mücadele fasli var bir çok tahribat yal da en salâhiyettar anlamak için Sıhhiye leasın: sordum. Refik nazari hakkında atideki beyanat! —« Son günlerde halkın ııı-î zarı dikkat ve himayesini İstar bul verem cemiyetine tevcih et | mek üzre bazı neşriyatı izam e- derek ve yahut anlamıyarak ba: arrir ve muha- birlerinin verem mes:lesîrııî"di!- lerine doladıklarını: görüyo- rum. Verem meselesi, bizde ve bütün dünyada © kadar muğ- makam sifati Vekili Refi Abdülhak Hâmit En büyük şairimiz Abdül-| hak Hâmit Bey bugün seksen | yaşına girdi. Evvelce de yazdır ğunız gibi büyük edebiyat. da- hisinin (80) inci yıl dönümü Güzel sanatlar birliğinde sami- mi merasimle tes'it edilecektir. Birlik Edebiyat şubesi - Gülha- ne parkı methalindeki merkez binasında bir toplanma tertip etmiştir. Müsamereye hükümet ve hremaneti erkânı, memleke- tin edebiyat ve san'at âlemine mensup yüksek simalar, davct edilmişlerdir. Bu münasebetle dün Üstadı Mıçkıpılastıki dıjr_elcyin_d: ziyaret eden muharririmiz in- tıbalarını şöyle anlatıyor: Yüz yaşma ği lerle husüle gelen galeyan bu- nun bir delili idi. Ordu ve do- nanmalar da ceneral Primoyu terk ve ihmal etmişe benziyor- du. Hattâ ceneral son günlerde vaziyet hal yordu ve dö- nanma şefleri ile istişarede büu- dunmuştur. İstifasını da bü i,— tişarenin mk?I;iMcı vermesi- ne atfetmektedir - Z Mifletler siyasi terbiyelerini ikmal edinciye kadar muhtelif idare safhaları geçirirler Fa- kat devlet hayatında gene en son söz daima millt hakimiyet “ve demokrasinindir müsabakasıi 39 uncu hafta başladı 3guncu halta başlamıştır. Gü- zetemizde çıkacak olan Hü> berlerden en mübimmini se ŞAİAY ” G böyle sıhhatte .görmek istedi- ğgim büyük şair, şatranç ma- sasmın başında idi: — Görlüyorsunuz ya.. dedi, büyük eğlencem bu. © Şat- iç! Kendi kendime nğ: sube Halline uğraşıyorum. Kmiz, birde kitap edindim. Bu pta bulmacalar var. — Şat- ranç tahtası üstünde bunların halline — çalışmak — zevkli bir mesgale oluyor. (stada âfiyetler temenni e- derek seksen yaşına girmiş 2ı. gduklarını hatırlattık: — Büyük dudaklarında hafif bir te- Zeki Mesut — | şair, CCA Fej iati yangını — Velâdet tarihim hicri se- Foyıiıîiı:iıuhdo saat üçte | nedir ama, mı:iem :nr(m!)'ı myi'i' baleşıkhaneden çikan T A öğie olun... Esasen 78 , 80 dan kâmilen yanmıştır. Va Ü , ) salimen harici ye |P Makber mübdü, kısa bir sü- nakledilmiştir. küttan sonra ilâve etti: çe ise âdem iremi mağlirete ŞET Kirnıyarak gitmelidir. âhirete” Bizim de bütün . dileğimiz b : 59 yaşma bastığın bügün- de ne duyuyorsun? sualinizi | cevapsik bir: Gilik öksürük düyuyorum: Ge- ANKARA, 4. (Telefonla) — ptığı malümdür. Ve: B. verem mücadelesinde v Büyük şai — yaşına gi dömünü bugün tesit edeceklerdir | Güzel sanatlar birliğinde rdiği gün de * akmıyayım: — Şim- ramaman TEsuşzan va Yazan”e” mücadele dispanser Metruk emval Bir senede 1000 gizli mülk bulundu Bınvali metruke iade davaları nerede rüyet edilecek? Gizli kalmış emvali metruke- nin meydana çıkarılması — için esaslı surette tahkikat yapıl- maktadır. Emvali metruke mü- dürü A hakk;nda | tarı (1000) kadar olup bunların ekserisi mübadele — golayısile gelmiş olan muhacirlere tevzi olunmuştur. Sıkhiye vekili wefik bey Verem hastâlığının her sene rem mücadelesi hakkın- ne düşündüğünü tle fikir ve müta- ekâletini noktai le vekâletin ik Beyi ziyaret tt bulundu: lâk ve halledilmemiş bir mese- ledir ki, böyle yevmi hâdise şekline sokularak indi ve gayri fenni mütalealarla içinden ç- kılmaz. Verem ve verem müca- delesi son asrm içtimal hrfzıs- sihhasının en karışık bir bahsi- dır ve bu hastalık bütün beşe- riyet üzerine musallât olmuş (Mabadit altıncı sayfada) rimiz 80 rdi Emvali metruke müdüra A Rıza B. | Urm_ımî ve şümgllü bir ara- ma neticesinde daha bazı mü- him ertvalin meydana çıkması beklenebilir. Gizlice fuzüli ola- rak işgal edilmiş emval hakkın da pek çok müracaatlar vardır. Firarilere ait bir takım cm- fâkin iadesi için iki gene evvel yapılan teşebbüslerden mütevel lit vaziyetin son safhası şu şe- |kildedir: Bır firarilerin bir kıs- Tnmnın vekilleri torafmdan ika- me edilen davalar tetkik edil- Mmiş ve bazısı için iade — kararı verilmişti. (Mabadı altıncı sayfada) Kambiyo istikrarı Ingiliz yerine isviçre fraugı mı Beynelmilel bir mesele olan kambiyo istikrarını temin — için ortaya atılan cereyangündengü ne kuvvetlenmektedir. İngikz | lirası yerine İs- |viçre Frangmm kambiyo işlerin- de esas olarak kabulü — süuretile meselenin halli kolaylaşacağı ka naatinde olan mü tahassıslar vardır Dün şehrimizde ki bazı mutahas- Beyin (80) 'ln"cl yıfi Buyük şairimiz Hâmit Bey celeri bazı kere aksırık ta olu- yor. En büyük — sevinçlerim mi dediniz? Bvvelâ Makber sahi- besile teehülüm. Bu pek genç- liğimde olmuştur. D | E Tafsilâta —ne lüzum var. A htar B. Herkes bilir. Hayatımda his- tâ mütalealarını soran bir mu- settiğim bir büyük meserret te| Hârririmize, kambiyo muatelâ. Londra sefareti Başkâtipliği- | Hna İsviçre franıgının esas tutul ne ikinci defa tayin edildiğim| Ması tasavvuru. kabili tatbik ol- gündür. . Abdülhamit buna da- | MadığT ve esaseniböyle bir te- ir'olan iradeyi elimden irmzam-| *tbbüsün faidesik olacağı kana'. la bir senet aldırdıktan — sonra| “tindedir. h Ti Maruf müktesit — Dr. Celâl Kâtiplerden Süre l AA A A van GÜ R GCERİ mle ga idia » | Sinin biribirlerine merbut olduk — Birdiğe Yaratsban Ha larını söylemekle iktifa etmiş. debiyatla uğraşmak efkârı şa- |7 - haneye muhalif - olduğunu bil. miyordum. Madem ki marzii âliye muhalifmiş badema ede- biyatla uğraşmıyacağım diye- | cektim. Dedikleri gibi taahhüt- nameyi yazıp verdik. Akabinde de bir Sefarete kayrılsın diye irade çıkmıştı. Üstada sorduk: — Yarın (bugün) merasi- me iştirak edeceksiniz tabii?. , — Elbette bulunmak- iste- rim. Madem ki — hakkımda bu | kadar âsârı muhabbet gösteri- | yorlar. Sonra pencereden dışardaki yağmuru seytederek: — Bilmem ki, dedi, yağmur | diner mi? Sıhhatim müsait ol-! maz da gidemem diye korkuyo-/ P sıslar bu husus- — C. u ee L A gea âerdı Sülmest MW ci NEAAEENEU'E 2 1nci sahifede : 1— Ağliye vekdlinin könteransı ğ 2- Harici telgratlar 3- Son habözter 3Büncü sahifede : ada her türlü vesait ile mücehhez; leri açılmak üzredir. | Türk- Yunanl|| müzakeratı İtilâfname ne vakit imza ı:d_ilegek!ir? Şehrimizde alâkadar mehâ- file gelen malümata vazaran Ankarada devam etmekte olan Türk - Yunan - müzakeratı bir incer olmuştur. Gerek Ş ronyadisle — hariciye vekilimiz, gerek Ti Beyle M. Fokas müzakerat, hututu Fal Bu hafta içinde - itilâtname tebyiz edilecek ve ” M. Polil: ronyadis, yahutta M. Foka; idilafnameyi — hümilen — Atin: gidecektir. İtilâfaamenin nll yet bir aya kadar Ankarada İmzalanması muhakkak gibidir leyh Yunan teslihatı Teslihatımız Yunan *" için bir tehdit imiş... aonanmasının zafından bahseden Köndilis ATİNA, 4 (Anek) — Dün Meclisi mebusanda hükümetin teslihatı askeriye ve bahriye si- yaseti hakkında vuku bulan is- tizahlar müzakere edilmiştir. Evvelâ Ceneral — Kondilis söz alarak hükümetin dahili si- yasetini tenkit ettikten sonra Yunan ordusunun muntazam ol duğunu, fakat ayni hal tesliha tı mütemadiyen azaltılan do- nanma için de varit olmadığını söylemiştir. Venizelos bu tenkidata alay- 'h bir lisanla cevap vererek bi- rer birer cerhetmiş ve harbiye pazırile beraber milletin Yunan ordusuna itimat edebileceğini, zaptü raptı ve — teçhizatı mü- kemmel olduğuna sulhün hiç olmazsa on sene için — müem- men bulunduğunu, fakat şayet sulh ihlâl edilse bile Yunânis- tanın icbar edileceği harbi ya- pabileceğini söyledi. Bütün fırka reisleri bu me- selede — hükümetin izahatını tasvip ettikleri halde Zaviça- nos Türkiyenin Yunanistan i- Yanca çin bir tehdit teşkil eden tesli - hatına bütçesinin — nısfını sar- fettiğini ına mükabil zamanın ihtiyacatını tatmin i- tçiı_ı .bir şey yapılmadığını söyle J mişir. Venizelos hatibe cevap Türkiyenin istihzaratı askeriyesi Yunanistan aleyhine matuf olmadığını, Türk - Yu: nari münasebatında bir gayri tabiilik bulunmadığını, mevcut | lemiştir. | niz, Yunan vapuru kaptanları na sil kaçtılar? 13 üncü suhifemizde) Tum. kâfi değildir. v da bilmek lüzmder. - Bunun | zetmektedir. için de ilim lâzımdır, fen lâzım- | heyeti vekile de teşebbüsatın dır, irfan Tâzımdır. Binsena- | da metinane YKT İ zardan yetiştirmek ( eder.| miz heyeti T yuldınu:iüemıiı.“' miz heyeti murahhasa ve - onurn Sulh olacak mı? Diye soran |arkadaşlarımız oldu. Efendiler! Hakikatı halde sulh bizim ne kadar lâzım ve nafi ise düş- manlarımız için de ayni derece de lâzım ve nafidir, Bize lâzım-. |madı. Bundan hiç bir faydanın | gelmesini Onun için kavuşmağa mecburuz. — Fakat| dei mahsusa ile de ifade edece| onlar da ayni . uZ el ğ | miş olmakla beraber bir takın. | ıln'r. gene eski hale ric'at ede-İlâs; ; s ee yonda çok musirdirler. başladık. İlk tefrika fikir sayfamızdadır. SAA Bürhan Cahit Bey bu romanımna bilhassa itina etmi ir 4 ihtilâfatın mali olduğunu söy- |nelik uzun bir mesai neticesinde Milliyet için haı:ı:l:ı:ııı _;w Düğün gecesinde bir iş adamınım çılğın para ihtirasını, bir ka, “mın bütün gönül ve his düğümlerinin çözülüp akışımı bul! BÜUĞÜN —— , 5 inci sahifede t 1— Polis, mahkeme tnberleri| $ Samcı sahifede: &- izasyon İşleri yeni açtımız * dhaya mı Şiriyor? i ve inkılâp_' M Süri Mebusu Mahi t Gaz Yeni Türkiyenin ruh ve — manası nedir? t efendiler! Yalnız ça- | b tehit bir cephe alacağına | alnız lâzım olan alât | şüphemiz yoktur. Meclisin ka- ziraiyeyi elde etmek | hir bir ekseriyeti müttehit, mü- Çalışmanın yolu- , tesanit ve kuvvetli bir cephe ar' ir. Buna istinat eden — lerimizi bu noktai na-| Bilhassa Lozana gönderdi, başmdaki arkadaşımız o kadar' | kıymetli ve küvvetlidir ki, da ) vamızı o kadar vuzuh ile lııvlı ramış ve esbabı müdafaasını « | kadar güzel hazırlamıştır ki, kimsenin hayalâta sapmasını imkân kalmıyacaktır, zannedi yorum, (Alkışlar). j Lozanda en ziyade kapitülâ; yundı Muhasımlarımız mali kapitü; Jâsyonların mülga olduğunu i fade etmişlerdir. Bunu bir ma de — beklemiyoruz. ran evvel şulha mali meseleleri de mevzuu bak, geri — kalmıyorlay decek noktalar yok - değildir Fakat bunlar, büyük meselele| rin hallini işkâl edecek kada mühira değildirler. Yani hallei İ mulabilir. Devletler adli kapi emeller sul:| hemhal bu - kapitülâsyonları! idamesini istiyorlar. -Devletli, öt ye e aacaı Düğün Gecesi Bugün fikir sahifemizde okuyunuz.. ae kae İKi aa BAkADE B L Düğün gecesinin kahramanlarından Cevdet Bey Bürhan Cahit Beyin yeni romanını bugünden itibaren ne: | Düğün Gecesi Dördüncü sahic mizde