4 Şubat 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

AUK K ae alm w Pa Ee ebeçi , Andan evelki hadiselerden 4 ün ceneralın ordu ve do- Hi garip bir tarzda ordu ve HARİÇTEN ALDIĞIMIZ HABERL ŞUBAT 1930 ER Ispanya kıralı Primo dö Rivera m zırlarla konuşuyor.. Diktatör nasıl düştü öan spanya yı senelerce avucunun çinde tutan diktatörün istifası hayretle karşılandı.. ktatör iki ceneralın azlini istemiş, fakat 'ral kabul etmeyince istifasını vermiştir İdritten yazılıyor: — İs-|bu iki kumandan Primo dö va 923 senesi sonbaharın-| Riveranın idaresine artık bir leri hükümetin idaresini | nihayet vermek zamanı geldi- * almış olan ceneral Primo | ğini kendisine ihsas etmiş ola- Aivera birdenbire denecek | caklar. tte çekildi. Ceneral Beren-| — Fakat kıralın bu iki kumanda &e başvekil olarak ceneral| nt azletmek için vaki müracaati 70 dö Riveranın yerine| reddetmiştir. İşte Primo dö Ri- i vera da bunun üzerine istifası- nı vermiştir. İşte şimdiye kadar sızan ha- berlerden çıkan netice budur. Primo dö Rivera'nın idaresi bil hassa son zamanlarda iktısadi müşkilâtla karşılaştı. Peseta de nilen İspanyol parası düştükçe düşmeğe başladı. Ceneral 350 i. İiye kadar bu tebeddülden | 18 telgrafları sizi haberdar iştir. Önun için ceneralm fsını bu mektupla - ilk ha- | geren biz. olmuyoruz. İs- yadaki vekayii bitaraf bir gela seyreden bir ecnebi bel p hadisatın bir takım gizli lerini gözden kaçırablir. at eğer yanılmıyorsak şu- a ilâve edelim ki ceneral yno dö Riveranın istifasının İolduğunu söyliyenler az şldir. Her halde bu mühim y e ada Yanip) eLUgi Sar drı vardır. general Primo dö Riveranın gS1 kral tarafından kabul iği birdenbire duyulunca | çet edenler çok oldu. Daha ’.ıi gün evel Cadiz (Kadiz) çinde bir ihtilât çıktığına İburaya haberler geliyordu yök yerlerde nümayişler Fdığı bildiriliyordu. Kral güsün müşkül bir vaziyet glunduğu nihayet Primo dö ;Tanın saraya gidip istifa- 'verdiği anlaşıldı. mdi biraz da ceneralın is- Perimodorivera milyon pesetalık dahili bir istik raz aktine teşebbüs etti. Fakat paranım kıymetini yükseltmek kabil olmadı. yedelim: Primo dö Rivera Amerikada Servet artti Senede 5 milyon iradı olanlar Yalnız dört yüz doksan altı kişi senede bir milyon kazunuyor WASHİNGTON 3 (A.A.)- 1928 senesince ait irat vergisi ta İhsilâtı hakkında neşredilen bii cetvel Amerikada umumi ser- vetin pek ziyade arttığını gö termektedir. Yıllık — iradı bir milyon dolardan fazla olanla- rın miktarı 1927 senesindekine nazaran 206 fazla ile 496 kiş bulmaktadır. Senede beş mil- |yon dolardan fazla iradı olan- İar ise 20 kişiden ibarettir. Bun ların adedi geçen sene beşi geç miyordu. Borsa temettülerinin yekümü dört milyar — yedi yüz Sseksen altı milyon beş yüz on iki bin yedi yüz yetmis bir do- lara baliğ olmuştur. 1927 sene- sine ait temettü miktat yar sekiz yüz doksan dört mil 'yon beş yüz seksen bir bin do- kuz yüz yetmiş üç dolardan i- baret idi. Newyork borsasında geçen- lerde görülen iflâsların Amı kalıların mukannen varidatı zerinde büyük bir tesir yapmış olması ihtimal — dahilindedir. de Amerikanın şimdiye kadar bu derece azim bir servete ma- lik olduğu görülmemiştir. Almanyada Dr. Sehacht değiş- tirilecek mi? Berlinden yazılıyor: — Hü- kür-nizâkname” sini tadil ede cektir. Bu nizar name Bankanı umumi müdürü ne pek vasi salâ hiyetler vermel: tedir. — Bundar bilistifade Bar ka umumi müd rü Dr. Schacht şimdiye — kada bir çok mü: çıkarmıştı. Ba vekil M, Müller çi Banka nizamnamesini tadil c tireçektir. Fakat bu tadilâttar sonra Dr. Schacht'ın mevkiin: de kalıp kalmıyacağı — ayrı bi i (i i iki mil | Bununla beraber cihan tarihin- Devletbankası Ş opi yerine zacak bir adam bulamadı- yliyerek gene iş başın- tılmıyordu. Nihayet ge- Bir takım inhisarlardan da | meseledir. Fakat ekseriyetle M beklenen faideler elde edileme- | Sehacht'ın mevkiini terketme di. Maamafih cenaral Primo dö| mesi muvafık görülmektedir. 'era nın İspanyaya hizmet | etmemiş olduğunu söylemek imkânsızdır. İspanyanın eski halini ve Primo dö Rivera iş ba şına geldikten sonraki vaziyeti bilenlerin yürüttükleri mukaye- selerde ceneralın lehine bir çok noktalar vardır. Bir de unutma mamalı ki İspanyada halk taba kası Primo dö Rivera'nın lehin- dedir. Fakat memleketin ileri gelen sınıfları kendisine karşı muha- lif kalmakta devam ediyordu. Kanunu esasinin tatbik edil- miyerek parlâmentonun kapa- tılmış olması bütün münevver tadaki kumandanlara bir n yolladığı söyleniyordu. gmimde ceneral soruyor- şimdiye kadar memleke di başıma idare ettim. virmiştir. Yeni bir meclis teşkil etmek hususundaki teşebbüsü- ne kendi taraftarlarından başka kimse iştirak etmedi. Son zamanlarda matbuata kıs ©en verilen hürriyetten istifa de eden gazeteler, kanunu esa- siye avdetten hbaşka çare olma- dığını yazmaktan kendilerini alamadılar, Bir de unutmamalı ki sabık devlet adamlarından, eski mu- hafazakâr fırkası reisi ihtiyar Senor Sanchez Guerre bundan bir kaç ay evvel hükümeti de- virmeğe teşebbüs cürmü ile mu | hakeme edilmek üzre divanı harbe sevkedildiği zaman ken- azli için krala müracaat dini müdafaa edereken şöyle de Hr. Niçin?.. Her halde Don | miştir: »4 ve Göded hnıılam'u'laki| — Bugünün hâkimleri yarı- Kıral Alfoas ildeki bir hükümete iti- : “yız halâ devam ediyor mü, ' artık vaz mı geçtiniz?.. fıınanm fikrine müracaat ö«ti. Fakat bu tamime her Zan gelen cevapların ne çu henüz belli değildir. Şu var ki ceneral Primo | g İVera, bu tamimi yolladık- en az bir müddet son u kumandanlarından iki tabakayı cencralmın aleyhine çe- | nn maznunu olabilir. Verece- ğiniz hükmü ona göre veriniz. Sizden merhamet değil adâlet istiyorum., Ben — memlekette meşru bir hükümeti devirme- ğe değil, muhafazasına yemin etmiş olduğumuz kanunu esasi ahkâmını tatbik ettirmeğe te- şebbüs ettim.,, Senor Sanchez Guerra divani harpte beraet etti. Bu manidar bir hadise idi. Çünkü kanunu esasiyi ihya etmek cereyanının Jordudaki taraftarlarının az ol- madığını gösteriyordu. Şimdi artık Primo dö Rivera çekilmiştir. Onun yerine tayin edilen ceneral Berenger evvel- ce harbiye nazırı idi, 919 de Ab dül Kerim'e karşı Fasa gönde- rilmiş, iki senc uğraştıktan son ra münhezim olmuştu. Sonra kendisinin muhakeme edilmesi dan uzaklaştırılmakla iktifa e- dildi. Fakat Primo dö Rivera İspanyanın bütün idaresini al- dıktan ve Fasta Abdül Kerim mücadele sahasından çekildik. ten sonra ceneral Berenger de saray muhafız kıtatı kumandan lığına tayin edilmiştir. Yeni başvekilin vazifesi müş | Buğgün ğ İmeneman eee er nnn AnAMEAİ Istiklâl günü Hindistanda — olup biten - şeylerin uzaktan da olsa takibi faidesiz olu- yor. 26 Kânunusani Hindistan mi cileri edi ler cereyan edecek |rin merakı Hindisi lerinden Londra gazetelerine gön: rilen haberlerle bir dereceye kadar tatmin edilebilir. Bir dereceye kadar demekliğimiz distan — meselesi mevzuubahs olurkan umumiyetle İn- giliz matbuatının aldığı vaziyet — do- layısile bizim gibi uzaktan bu mese- takip edenlerin az çok — ihtiyat elden — brakmamaları ( ediye İlngiliz gazeteleri Hindistanda mili Wnî er tarafımdan istiklâl günü oları lüm edilen 28 Kânunusanide hem en kimsenin burnu bile ka: | dığını yazıyorlar. Fakat genn her ta- rafta nümayişler olmuş, istildâl emek-| leri izhar edilmiştir. Bittabi — filiyat sahasında bu nümayişlerin ne t edeceğini münakaşa edecek | Yalnız nisbi bir $i hilinde reyan eden bu nüi İlerin reisleri- halkı istiklâl davasına Talâkadar etmek maksadımı takip et- | zişlerdir. Diğr taraftan İngiliz gazeteleri- nin de itiraf ettikleri gibi asayişi ih- Kâl edecck mühüm bir takım vukaa- tm çıkmaması, gene millici reislerin alka sükün ve vekar tavsiye etmele- ri sayesinde daha mürssir bir surette temin edilmesile elde edilmiştir. Nü- mayişlerin bu safhasını kaydettikten Valü umumi son irat ettiği bir nu- tekta İnvilizlere bükümı zaman çiddet karşısında dini, onun için kanuna muhalif şid- detlerden içtinap edilmesini tavsiye etmiştir. Fakat Hindistan mevzu bahsolur- ken asel düşünülmesi icap eden cihet- le, ne bu nümayişler, ne de - İngiliz l umulmüsinin şu veya bu tarzdaki anatıdır. Daha ziyade nazarı dik- i celbeden cihet şudur: Hindirtandaki — milyonlarca insan arasında gaye ve emel biri nüz |tecssüs etmemiştir. Milliciler tarafın- dan 26 Künunusanide İngilterenin kahrolmak feryadile nümayişler ya- pilirken gene Hindistanda başkaları tarafından İngiliz idaresinin Hindis- tandan çıkması bir felâket olacağın- dan bahsedörtk natıka pordaz olan'a. Sabık diktatör ne diyor PARİS, 2 (A. A.) — İntran- sigeant gazetesi Madritten is- tihbar ediyor. Bir gazete muha- birine beyanatta — bulunan M. | ,Primo dö Rivera, şimdiki prog- | ramınm şu kelimelerde mi miç olduğumu söylemiş küt ve sulhü sükün içinde ça- lışmak” M. Primo de Rivera, orduyu terkeleceğine dair olan şayia- ları kat'iyyen reddetmiş - ve K- ralla olan münasebatma dair |sorulan son bir süale cevaben: “Hürmet ve sadakat,, demiştir. DARÜLFÜNUN MADRİT, 2 (A.A.) -Mad- rit Darülfüzununun dersleri ya rın ve Barcclone Darülfünunu- nun dersleri de Salr günü baş- İ hyıcakn | söylendi ise de sadece iş başmsi- | kâl olacaktır. Çünkü memleket te hali tabiiye avdet için çalış- mağa mecbur olacak. sonra diğer bir cihete daha gelelim. | İngilteredi Teslihat M. Snovvden'in bulduğu bir formül İngilterenin hükümet adamlarını meşgul eden mesele LONDRA, 2. A.A, — Birçok gazete muhabirleri teslihat ma- sarifinin İngiliz ümet adam hakiki su- tte meşgul et- te olduğunu an etmekte- . Dün bir söylemiş| Snow- Türkiye-B Kâzım Pasa Haz SOFYA, 3 ÇA. A.) — Viya- | nadan gelmekte olan Türkiye Büyük Millet Meclisi Reisi Kâ| zım PaşaHazretleri istasiyonda| Türkiye sefiri ile Bulgâr Hari- ciye nazırı namma yüksek bir memur tarafından selâmlanmış tır. Müşarünileyh gazetecilere W beyanatta bulunarak — Sofyada bir müddet teval i ğinden dolayı beyanr - tec: etmiş ve Türk - Bulgar münase ANKARA, 3 (Tcelefonla) — eliden 28 bin lira ” M. Snowden bundan sonra İngilterenin borçlarından bahsetmiştir. LONDRA, 3 (A.A.) — M. Tardicu ile M. Briand Pariste bulunduklarından bugün Lond- ra konferansı —müzakeratında ühim bir terakki hâsıl olmu- yacağı zannediliyor. Komisyo- nun yarın aktedeceği umumi içtimada — Fransız ve İngiliz murahhas heyetlerinin teklif- leri yeniden tetkik edilecektir. lunuyor. Fransada Başvekilin izahatı PARİS 2 (A.A.) — M. Tar- diecu, Reisicümhur M. Dou- mergue'e Londra — konferansı müzakeratı hakkında malümat ve izahat vermiştir, M. Tardicu bir çok nazırlarla ve aralarında M Riwem çfa hulanan hirtakım |Parlâmento azasile görüşmüş- tür. İT M Bdand, Londraya Salı |günü, M. Tardicu de Çarşamba |günü dönecektir. | M. Tardicu, lar hakkındaki istizahlarda h zır bulunmak üzre Cuma günü tekrar Paris'e gelecektir. BİR MANEVRA PARİS, 2 (A. A.) — Debat gazetesi M. Tardieu'nün Lon- drada güzel bir manevra çevir- miş olduğunu yazıyor. Fransa- nın vaziyeti İngilterenin tesli- hatı ciddi surette tenkis etmek klifi ile teadül talep eden İ- talyanın teklifi — arasında pek müşkül ve sıkışık idi. Fransa- nın intikal tezinin knesi münakaşa muvaffakiyettir, M. POİNCARE PARİS, 3 (A.A.)—M. Poincar& Parise avdet etmiştir. Üü imal sigorta- ti yeti tarafından 20 Nisanda Ankarada açılacak olan sergisinin hazırlıklarına başlanı umumi merkezde tasvi pedi Cemiyet Türkiyede bütün mak bi para alınmıy giye iştirak içi Jatlar vaki olmaktadır. ulgaristan retlerinin Bulgar gazetelerine beyanatı batındaki fevkalâde samimiye- te işaret eylemiştir. İki memle ket menafii icabından — olarak bu münasebatın bi kat daha resanet peyda etmesi arzusunu izhar eyliyerek yeni Türk - Bul gar ticaret Mmuahedesinın akti için kariben Ankarada müzake- rata girişileceğini söylemiş ve bu hususta Lir itilâfa olu- nacağımı zannettirecek bir çok emareler ve sebepler mevcut ol duğunu ilâve eylemiştir. rli sanayi herkese tanıtftırılacaktır Milli iktısat ve tasarruf Cemi- sanayi mıştır. Sergi talimatnamenin imiştir. yerli sanayiini — herkese tanıt- katalog hazırlamaktadır. Buna ilân vereceklerden aglar meccanen dağıtılacaktır. Ser- n her tarafından şimdiden müraca- Tiflikierimiz hakkında hazırlanan rapor ANKARA, 3 (Telefonla) — Ankara Ticaret odası ında Kınacı Zade Şakir, Rasıh tiftikler hakkındaki raporun kararlaştırıldı. | — Oda tarafmdan Londra ve içtima- Beyler — tarafından hazırlanan gelecek içtimada Mmüzakeresi Berlin Sefaretlerine yazılan mcktuplar görüşüldü. Bu mektuplarda bilhassa tiftiklerimizin M. Briand'ım müzakereye işti. | Vaziyeti, Ticaret odalarımım, piyasaların tiftiklerimiz hakkın- tmek için vaktinde yetişe- | daki düşünceleri, bilhassa İngilterede tiftiklerin yetiştirilme- si hakkında ne gibi usuller ittihaz edildiği - sorulmaktadır. Bundan başka Amerikaya da mektup yazılarak icap eden ma- lümat sorulacaktır. Beyaz Ruslar daris Sovvet sela aret- hanesine bir baskın yap'acaklarmış MOSKOVA, 3 (A. A. ) — Paristeki Sovyet sefiri Volganes- İki eCneral Kutyopof taraftarlarının Sovyet bir baskın yapmak i f |müfreze teşkil ettiklerini nesmen Fransa Hariciye Nezaretinin |ittılâma vazetmiştir. | Hâkimlerin. | terfii Ü ANKARA, 3. (Telefonla) Hâkimler kanumuna göre terfi edecek hâkimlerin — listelerini ik için temyiz mahkemesi reisi İhsan, baş müddei umumi |Nihat Beyler ve bazr temyiz â- zaları şehrimize geldiler. Yeni meb'us namzeti ANKARA, 3. (A.A.) Merhum Mustafa Beyden in- hilâl eden Elâziz meb'usluğuna Cümhuriyet Halk Fırkası Riya seti divanınca Bahriye — erkânı harbiye rcisliğinden mütekait Miralay Ahmet Beyefendi Cüm huriyet Halk Fırkası namzedi olarak tesbit olunmuştur. İZMİRDE AĞAÇLARI HİMAYE CEMİYETİ İZMİR, 2. (A.A.) — Ağaç- ları himaye etmek gayesile bir Cemiyet teşekkül etmek üzre- dir. Nizamname — Ankaradan elmiştir. Belçika, Romanya, Cezalr, Yunanıslan gllzelteri Dünyagüzelle ri toplanıyor.. Avrupa güzelliğini kim kazanacak? Dünya — güzelini — intihap etmek üzere Cenubi Amerika- da yapılacak müsabakanın ta- rihi yaklaşıyor. Avrupanın ve diğer kıt'alardaki memleketle- rin müsabakaya iştirak edecek güzelleri intihap ediliyor. Şim- diye kadar Avrupanın bir çok yerlerinde güzeller seçildi. He- nüz intihap bitmiyen yerlerde de bu iş bir an evvel ikmal edi- leçektir. İntihap edilen güzellerden bazılarının resimlerini derce- diyoruz. li emvali metruke T UKN A UA AAAT dace sahifeden mab P ) | olmıyacağı için Hazirandan son ra İskân müdiriyetinin ilga edi- leceği hakkında bir tebliğ yok- tur. Belki kadro küçültülmek suretile teşkilât bırakılır. Emvali metruke meyanında | resmi dairelerin işgal ettikleri yerler tahliye ettirilmiyecektir. |Bunlar arasındâ bazı karakol- |lar ve mektep binaları da var- | dır. | Vilâyette, teffiz işlerini bir an evvel intaç için mülkiye mü- fettişi Derviş Hüsnü, Halil Ri- fat ve Hilmi Beylerin muraka- be ve nezareti altında çalışıl- maktadır. Ayda ancak (130) dosyenin muamelesi yapılması kâfi görül erek Hazirana kadar işlerin ikmali için bunun (200) dosye- ye iblağı kararlaştırılmıştır. Dikkate şayan bir nokta da buradan mübadil olarak Yuna- mistana giden bazı Rumların tekrar Yunanlı sıfatile gelhirimi- ze avdet ederek bir takım fuzuli mutalebelerde bulunmaları — ve Beyoğlunun bazı apartmanları- Na yereşmeleridir. Halbuki tapu kayıtlarile bun larım Türk tabası oldukları an- laşılmış ve haklarında takibata başlanmıştır. En salâhiyettar zat, fuzuli işgallere dair vukubulan ihbar- |ların adilâne surette tetkik o- lünduğunu beyan etmiştir. Muhacirler ârasında da is- tihkakmdan fazla yer işgal e- denler ve ya hiç istihkakı olmı- yan binalara yerleşenler vardır. Bunlar hakkında yapılacak mu amele Dahiliye vekâletinden so rulmuştur. Firuzağada Yanakalidis a. partmanmın emvali metruke: den olduğu halde Harikliya is. minde bir Rum kadını tarafın- dan fuzulen işgal edildiğinden tahkikat yapıldığı gibi Beyoğ- lunda daha iki apartmanın da ayni vaziyette olduğu ve — bil- hassa kenar mahallelerde bu gibi meşgul yerlerin daha çok olduğu söylenmektedir. Bazt memurlatın fuzuli işgal ettik- Bulgar güzell leri binalar tahliye ettirilmiş- vir