13 Ocak 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

la e eri vin m EA 1 2 murabahacı bir yahudinin rolü- hadise nasıl oldu? Paristen yazılıyor: — Cezair | z senedenberi Fransızlar ta- İkralma vurmuş oluyorsunuz. Cezair valisi Dayı Hüseyin. Pş. Fransız kensolosuna yelpaze ile vuruyor!. sezair'inasılaldılar? ansızların burayı ele geçirmek! içm buldukları bahane pek esrarengiz görünüyor! — Siz bana değil, Fransız fından işgal edilmiş bulunu- | Benim hükümdarım bunun ce- ! nle tesit edilecek... re gidecektir. #0Üİ e. Yüz senedenberi Fransa- if a olan Cezair kıtasının asır «JE nümü önümüzdeki haziranm üncü günü pek parlak mera- Hattâ sicimhur da bu vesile ile Ce zasıni verebilir!. .. demiş. İşte bunun üzerine Hüseyin Paşa büsbütün hiddetlenmiş: iye Haydi, nereye gidersen git köpoğlul... diye haykır- mış... Konsolos derhal Fran- saya dönmüş. . diy a : Ni Kl yali meşhur Hüseyin Pj. Cezair “dey” 1 günü kendisini ce gelen Fransız konsolo- ral namındaki adama e- ti yelpaze ile vurmuş! 'eketi Fransa kralma Cezair nasıl alınmıştı...? iz sene evel olan bu tarihi üzerindeki esrar per- si hâlâ kalkmamıştır. Tarih- bazi pek ufak hadiseler var pek büyük vukuata sebep teş etmişlerdir. İşte Cezairin ızlara geçmesinde de u- bir hadise behane olmuş- ruz. Fakat Hüseyin Paşa ile Fransız konsolosu arasında ne vardı?... Mesele şudur: Hü- seyin Paşa Fransız bandıralı bir gemiyi zaptediyor. Bu ha- rekete sebep de bir yahudinin mezi ayara Been nr verm için a kaçması, o zamanki Fransız hü kümeti bu yahudiyi himaye et- mesidir. Dayı Hüseyin Paşa da Cezair sularma gelen ilk Pran- sız gemisini zaptetmiştir. Kon- solos Deval işte bu gemiyi kur- tarmak için mütemadiyen uğra- şıp durmuştur, Vakanın'çıktığı bayram merasimi esnasında da — Sen yahudininalıp kaçtı- ğı paraları getrdin mi?... de-| miş, fakat konsolos gene israr 'ransızın suratına indir Fransızlar bu hadisede hep Dayıyı kabahatlı addettikleri in tarih ve hakikat namma i- şin iç yüzünü aramak geçikmiş , Fakat artık şimdi bir Fran- sız konsolosunun i ol- masını söylemek bir kabahat görüyo- Hiç şüphesiz ki Dayı da durup dururken bunu yapmamıştır. Kim bilir zaten be- hane arıyan Fransız kon- solosu o Dayıyı kızdırmak i- çin ne kadar aksilik etmiştir. Fransızlar bep kabaha- Dayıyı han Onuncu Charles kral. | tl: addettikleri halde bunu han- nir a Dayi Hüseyin Paşa-| çhuldür. los arasında Çünkü Dayı ile konso- geçen mükâlemeyi İsinek koğmağa mahsus tavüs Arabislanda Asi reis Feysal Ed Derviş nereye götürülecek? Jaatı tarafından takip edilmekt: olan Faysal—Ed —Derviş il ca etmişler ve İngiliz tayyar: kumandalığına teslim olmuşla İdir. DÜĞÜNDEN AVDET Primoderivera Madritten yazılıyoı takip edeceği siyasi | program hakkında beyanatta bulunarak demiştir — Eserimi ikmal ederek bir- kaç ay sonra çıkması muhte mel buhrana karşr tedbir ala- dır, Bunlar ileride gönderilecek İleri yer hakında bir karar ve- rilinceye kadar Basra civarında küçük bir adaya götürülmüşler Bruxelles, 12 (A.A) — Belçi ka kralı ve kraliçesi ile refakat larında bulunanlar saat 8,15 te İspa- 'nyol diktatörü oceneral Primo de Rivera yeni sene zarfında goremez ; i ——— Zi eses İkisi ortası... Londrada ayın 21 lanacak olan bahri tal Khat konferansına iştirak e e İe'ye Nazirı M, Stimson Ameri- İbnihatlin Küveyi toprağına ilti| kadan ayrılırken beyanatta bu-| lunmuş, konferansın hedefi ne İolduğunu anlatmıştı. Bu beya-! natın görülen metninden anla- | e r şılıyor ki Amerika Hariciye niyet ve tahdidi teslihat mese- alamamıştır. ye Nazırı bundan sekiz sene ev vel toplanmış olan o Washing; ton konferans rak beş bah | tasında © verileni kararların şimdiye (o kadar sul- hün bekası namma çok faiaeli İneticeleri görül nü söyle- İdikten sonra tahdidi teslihat i İçin topla: $ ransm neti İlen vaziyet ki alâkadar devletler ara- js bundan sekiz donanmaların tahı irilen kararın tatbil İarasında emniyet tesis etmiş- Tahdidi teslihatın . emniyeti vücude getireceği fikri Fransız noktai nazarma o mugayirdir. Fransızların şimdiye kadar de- faatla izah ettiklerine göre ev- velâ emniyeti tesi i Amerika ve İngiliz nokta nazarlarile Fransızların iddtası arasındaki farkı bir o tarafa bi- raktıktan sonra Amerika Hari- ciye nazırmın o beyanatındaki diğer esaslı noktayı kaydetme- oldukça o millet kendini ermni- yette hissetmez. Fakat bu vası- taları çok olursa o zaman o mil- İetin komşusu (o kendini emni- Bugün - || 5 | şikâyet ediliyor decek olan: Amerika heyeti a-| Londra, 11 ( A.A ) — Bir |yın 16 smda İngiltereye “vasıl! İmüddetten beri İbnisuudun kıt/ olacak... Heyete riyaset eden Harici- nazırı biribirine bağlı olan em- lesine temas etmekten kendini! Amerika Haricı- .İplânı tastik edildikten sonra Al İmanyanm bor 5 etmeli, on-| cağım». İspanyada ilk defa bir hükümet kendi kendine iktidar mevkiinden uzaklaşmağa ha- zırlanıyor, hem de altray ev- velinden.” Primo de Rivera çe- yette hissedemez.,, M. Stimson konferansın bu iki nokta ârasında bir yol tayin ederek”'mesaisini intaç edece - kildiktensonra kimlerin iktidar mevkiine geleceği ayri bir me- seledir, Eski ricalden bazı m: ruf adamların isimleri ileti si rülmektedir, duyan kimse meydana çıkmış- , edince Dayı da elindeki yel-|tir. 13 Pariste ahiren neşredilen | pazeyi Fi 8 * Vİ him bir eser bu karanlık kal GİR vakayı aydınlatacak bazi Yusuf Türki kim?.. Yalnız bahsettiğimiz eserde ise sahnenin şahidi olarak Yusuf Türki namında birinden bahse- diliyor. Yusuf Türki, Dayınm yanında bulunan bir çavuşmuş.. Fakat kendisi türkçeyi o kadar iyi bilmiyormuş. Halbuki gerek Dayı, gerek Fransız konsolosu türkçe konuşuyorlarmış. Bu İheyecanir sahneyi Yusuf Türki görmüş isede söylenen şeyleri lâyikile anlayamamıştır. Yusuf Türki kendi dostlarımdan biri- ne yazdığı hususi bir mektupta bu vakayı anlatmıştır, Yusufun anlattığma göre vaka şöyle ol muştur: Dayı Hüseyin o Paşa geniş tahtinin üzerinde bağdaş kura- rak oturuyordu. Bu esnada içe- ri giren adamlarından biri DB 5 al e çed. — Rumil diye haber vermiştir. Rumin demek eçnebi Ve rıstiyan manasmadır. “Vekil” içi, konsolos mekamında kul- lanılıyor. Konsolos girip de Dayı ile aralarında hiddetli, hiddetli birtakım sözler — ki Yusuf bunları anlamıyor — te- ati edildikten sonra Hüseyin Paşa yerinden kalkarak konso- Tosa doğru ilerliyor ve elinde) iğ tüyünden yapılmış gümüş saplı yelpazeyi Devalin yüzüne çar- pmıştır. İşte Cezairin Fı ransız- lara langıç volan rarlilindne, Fak “Yozul Türki nin şehadeti de so götü ren ayrı bir meseledir. Ondan hı. İselesi hakkında da bir müddet ğini söylüyor. Lnodra Konferansında bulu- nacak lar hep hüsnü niyet- ten, sulhün takviyesinden bah- sediyorlar, o Şüphesiz ki böyle bir içtimağ" iştirak edecek o- lanlar daha karşı karşıya gel- meden bedbinlik izhar edemez- Ter. Her taraf bir netice elde etmek istiyor. Fakat hep hüsnü niyet ve sulhün tâkviyesinden bahsedilmesine o rağmen karşı karşıya gelecek bu diplomatlar son derece uyanık davranarak fedakârlığın asgarisini yapmak menfeatin de azamisini elde et- mek için Isviçrede Beynelmilel mesai Cenevre, 1i (A.A) — Kömür imeslesini tetkik etmekle uğra- şan konferans ptatronların mü- İmessilleri ve M. Albert Thoma sın beynelmile mesai bürosu na mma verdikleri izahat üzerine beynelmilel mesainin tanzimi i için amele ücretleri meselesinin. bir müddet daha tetkik ve tami İkma lüzum görüldüğüne karar verimiştir. Çalışma müddeti me fikir teatisinde ve müzakerede bulunduktan sonra tahrir heye *i bu husus hakkında bir metin kaleme almağa memur edilmiş tir, ş Fransada İngiliz cevabı Paris, |1(A.A)— Londrada toplanacak balıri konferans hak kındaki noktai nazarla rını bili uhtıraya İngilte- HARİÇTEN ALDIĞIMIZ HABERLER Felemenkie “Işuzadı İ Müzakerelerin bitmiyeceğinden —mam— le mülzakereye Murahhaslar mazinin tasfiyesi ki Alman -Amerikan itilâfmm dır. Pazartesi günü öğleden son- ra muallâk meselelerin müzake resine devam olunacaktır. Alman borçlarının menkul bir hale ifrağı meselesinin müzake resi esnasmda M. Tardi Young rının menkul İhaline getirilmesini güçleştirme mek için ecnebi memleketlerde kredi muamelelerine girişmeme si lâzım geldiğini söylemiştir. M. Molden'aer Young plânı. nın böyle bir kayit ve tahdidi havi olmadığını ildia etmiş, Al manyanm Keuger firması ile bir| kayıt istikraz müzakeresine baş. İYoung plânı mer'iyet mevkiine konduktan sonra aktedileceğini ilâve etmiştir. M. Tardiecu bu cihete itiraz ederek M. Brinad'- ın Paristeki Alman sefiri M. Fon Hosceh'e bu istikrazın e muvafakat edemiyeceğini hatırlamıştır. M. Molden haver bu istikra! zm alacaklıları endişeye düşür- memesi lâzım geldiğini söyle- miş, ve bundan başka harici is- tikraz hususunda Reichs ban- km.rey ve mütaleasmı almak icap ettiğini ısrarla beyan etmiş tir. M. Tardicu ile M. Snowden Alman murahhasm bu noktai nazarını tenkit etmişlerdir. Bunun üzerine M. Cheron Yo ung plânmda müsarrah olan ve| AAlmanyayı borçlarınm birinci kısınnın menkul hale ifrağını kolyaştırmağa mecbur eden bir maddeyi ukumuştur. Celse salı gününe talik edil- müştair, M. Tardieu, M. Fon Coutiusile M, Wirth yarın mü- eyyideler meselesi hakkmda gö) İrüşeceklerdir. MACAR TAMİRATI Lahey, 11 (A.A )— Fransız, İtalyan ve İngiliz murahhasları ile küçük itilâf hükümetleri mu rahhasları yarın Macarlarla cere yan edecek müzakerelere esas olacak noktalar intihabı husu sunda mutabik kalmışlardır. FRANSIZLARIN ŞİKÂYETİ Lahey, Ji (A.A) — Alman İtamiratı komisyonunda M.Cehr ron murahhas heyetler rasmda Lahey, 11 (A.A) — Alacakir devetlerin nurahhasları saat 15 130 da toplanarak Alman murahı ihas heyetinin muhtırasmı kendi İaralarında tetkik etmişler, saat İ17de de Alman murahhasları i- *İsinde dün mühim bir ihtilâs me ve demiryollar tarifesi hakkmda metnine ait müsavedde üzerinde kat'i surette mutabik kalmışlar Almanyanın beynelmilel tedi- tevdiatma müteallik mesele mütehassıslara havale olunmuş” i-|tur. lamış olduğunu ve bu istikrazm| evvelce söylemiş bulunduğunu! | (Ankara Paket gümrü günde bir ihtilâs Mes'ul Muhasip tevkif edildi Jhtülâs edilen para mühimdir: 40 - 5 bin lira kadâr tutuyor ANKARA, 12. (Telefonla) — idare- «rasında sabit olan netiri göre, ihtilas faliyeti 928 sen sinden beri devam etmiş ve Bİ hassa liradan yukarı ted yat üzerinde yapılmıştır. O man Kemal E. paket gü nün mühasibi mesullüğünu 9 dan beri yapmıştır.” Meseleye Gümrükler umut müdürlüğü müfettişlerinden A dil Bey vazıyet etmistir. Poli tarafmdan Osman Kemal B taharri olunmus ve sol f suyu civarında kireç oc; n da saklandığı haber alınarak 5 ocaklardan birinin konuğ, yakalanmıştır. Üzerinde 327 lira mıştır, Osman Kemalin eshabı ydana çikarılmıştır. Hadisenin kahramanı paket gömrüğü mu hasibi mes'ulü ve veznedari Os- man Vema' EF, hugün terki «e. dilmiştir. Şu izahati vermişti — Ben buraya geleli iki ay oldu. Bu iki ay zarfında Osman Kemal E. ayda 90 küsur lira alan bir memurun yapamiya- caği tarze hareket ve sarfiyati nazarı dikkatimi celbetti. Ken- disile alâkadar olmağa başla- İdim. Geçen gün bize 2000 lira de- İpozito olarak para yatıran E- N i ö Jlekirilşirketinin tediye ertiğ ei paranm nereye ve ne süretle ri i kayt edildiğine * dikkat ettim. | Pipi rma ve iri Mühasibi mes'ul Osman Ke-|40.50 bin liraya vakın olduğ İmal EF. 2000 lirayı. makbuza İtahmin edilmektedir. kayt ederek sahiplerine vermiş | ge ve dip kocana altı kuruş kayt Bu ihtilâslar meyanmda A ettikten sonra kasaya da altı | kara palasın paket halinde A kuruş gibi pek cüz'i bir para |Vrupadan getirtti bırakmıştır. Meseleye vaziyet ettim. Bu makbuzun dip koçanın istedim ve diğer bazı makbuz- ları da tetkik ettim. 500 liralık bir makbuzun da dip koçanına 4 kuruş olarak geçirildiğini gör düm. Tetkikat devam ederken vaziyetin fenalaştığını hisse den Osman Kemal E. şapkasını dairede bırakarak kaçtı. Mesele |duğu ve mobilyeci İlya ile mü den derhal müdüriyeti umumi- İştereken iş yapmakta olduğ yeyi haberdar ettim. Tetkikat! anlaşıldı. İktisadi inkişafa dogru.. ! İstihsalâtın tezyidi için hazırlanan proji Başvekâlete takdim edildi para Osman Kemalin evi taharfi edildi. İki çocuklu ailesini terkede rek metresile yaşadığı ve evil de 2000 liralık: mobilye bul duğu tesbit edikli kendisini hariçte ticaretle de meşgul © İstihsal kabiliyetimizin tezyidi. ve iktısadi inkişafımız için ha- zırlanan projeler idari, fenni ve ANKARA, 12 (Telefonla)—| Bunlarıda ayrıca süratle net ce verecek ve netice vermesi mana muhtaç olacak tedbırlel olmak üzre ikiye ayrılmıştır. iktısadi olmak üzre üç kısım ei Proje Başvekil Paşa Ha: larak hazırlanmıştır. İerine takdim edilmiştir, eyi Ankaranın su ihtiyacı | Baş Vekil Pş. Himayel etfalde ile Maliyede cereyan eden mü-| gün himayei etfal cemi: zakere son safhaya ve |merkezi umumisini ziyaret & bir çok noktalarda olmuş-| derek cemiyetin faaliyet ve me- n saisi etrafmda malümat ve İzi Darültünun islahatı tasvip o|hat almışlar ve ütezk: edildi merkezi umumi binasındaki t ANKARA, 12. A. A. — Da-İsisatı gezmişlerdir. B: çif rülfünun divanmca Darülfünu | Hazretleri çocuk bahçesini ge yarm resmi surette cereyan &- den mükâlemelerin tevekkuf ha inde olduğunu ve bu görüşmeler den mütevellit vaziyette bir de işiklik olmadığınıgördi den dolayı müteessir bulunduğunu Alman murahhaslarn düşün mek yahut hükümetlerinin fikri ni almak için sık sık mühletler istediklerini söylemiştir. zumundan çok fazla sürdüğünü! bumünakaşaların neticelendiril- söyledikten sonra demiştir ki biz hayatımızı Laheyde geçire- iman murahhas heyetinin yaptı ğı gibi mütemadiyen ü lerinin yahut bazıricalin fikir ve mütalcalarmı sormak lüzumu i- İle karşılaşmazlar. Bu sözlerden sonra M. Snowden alacaklı dev, buldukları tesviye suretli rahhas heyetince tetkik edilme sini ve Alman murahhaslarının re hükümetinin verdiği cevap|lâyi Fransız hariciye nazaretine tev|ni e edibnimiz Taci z di edilmiştir. meyiz murahhaslar tam bir sa-|olduğunu has lâhiyeti haiz olduktan sonra Al|urtins teklif ettiği bir tesviye su|den sonra yeniden görüşecekle letlerin murahhas heyetlerinelhas heyetinin vaziyeti; len bu hayırlı değişiklikten : protokol. lâyihasına dercettiri-mnun kaldığını söylemiş ve |meclisinin açılışında hazır bul melerini,bu lâyihanınAlman mu|M. Fon Courtiusun teklifini kalmak üzre parise dönecek nun islahma ait ittihaz edilen | zerek bahçede oynamakta o mükarreratm Maarif Vekâletin | yavrular ile yakmdan alâkadar" cetasvip edilmediği hakkında | olmuş ve cemiyetin faaliye! intişar eden haberler doğru de-|ve mesaisini takdir buyurmuş gildir. lardır. tatbikine devam edilmesini Yo)taetkik etmek için Saat 15 te lung plânma tercih ediyorsnaız |toplanacaklardır. Bu mümessil istediğinizi yapmağa hazır bulu|ler Cenevreye hareketini u M, Fon min verdiği ce-İma Alman mural yeti-| f Mugehirm bulunan bütün me|mümessilleri bu sabah ktiçülki İseleler hakında iki saata kadar- e ii e tahriren vermeğe hazır/rı ile müşavere etmişlerdir. “söle ir. M. Co-lmümessil ve murahhaslar Öğ retinde demiryollar vergisine ait|ondan onra Macar murahh taksitlerin her aymon be-Jile mükâlemeye Mn bütçeye dahil borçların BİRERBİRER GİDİYORLAK Lahey, 11 (A.A) — M. Adat ci Cenevreye gitmiştir. M. Jaspar salı günü Büz örü-İle gidecektir. me-| M. Tardicu salı günü Fra aylık şinci ve her aym otuzuncu günü tediye edilmesini ileri sürmüştür. M. Snowden M. BRİAND CENEVR! bul ettiğini ilâve eylemiştir. KÜ: Paris, 12 (A.A )—M. (ÇÜK İTİLAF Di Lahey, 11 (A.A) — Alacak: i Mi AL