6 Ocak 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 3
bel pa Anneler; vazife istiklâ! harbinde saf tutan Türk kadını yeni büyük bir hari iktisadi cidali siperlei baş ri içine çağrılıyor... Dikkat! Biz kazandığımız paradan bir miktarını artırmak değil, hattâ aldığımızdan fazlasını harcamanın feci akıbetlerini bile dü Türk anası her şeyden evel Türkaile bütçesini düşünecek ve iktisat etmeyi bilecektir.. Ankara'da Iş Bankası merkezinde yapılan tasarruf toplanması dün Türk analarına çok heyecanlı bir gün yaşatmıştır. Ankaranın 500 annesi, milli tasarrufun yarınki kahramanları saffında mevki alarak İş Bankasının önayak olduğu büyük teşebbüsü alkışlamak fırsatını buldular. İş Bınkası idare meclisi reisi Mahmut ve wwuwmi müdürü Celâl Beyler ANKARA, 5 (Telefonla) —| hanımlarımıza Türkiye İş ke ve milli tasar- | külfetlerden, İş Bankasının bu tul işinde üzerine düşen irşat| vatani vazifeyi ifada vatandaş- vazifesini o bugün de Ankarallara nasıl rehberlik edeceğin- tahmil ettiğ Üni cudünün hikmeti, halka ve va- tana faideli olmaktan başka bir şey olmayan Cümhüriyet idare- İsi asırlardanberi olduğu gibi, €ski politikada israr edemez- lerdi, İşte bizi yeni bir mücadele- ye, İktrsat ve tasarruf faaliyeti- ne sevkeden hayati zarüret, bu- *İradan doğuyor. Hanımefendiler: Hüküme- timiz bu zaruretten mülhem o- larak, işlerinin selâhiyetinin, imkânın hududu dahilinde res- mi tasarruf,iktisat ve muvazene hesaplarında son derecede titiz davranıyor. Kadın, erkek herkes... Muhterem İsmet Paşa Haz- retleri, bütçede muvaffak ol- duğu gibiithalât ve ihracat nisbetlerinde, ( tediyatımızda, elhasıl iktisadi vaziyetimizde (tam bir tevazün) temin etme- yi, Devlet idaresinde bir anane haline koymak isteyor, Şu kısa zamanda alınan ted- birler tesirini şimdiden göster- meğe başladı. Meseleyi bir mu- cadelesi ruhile takip eden Hü- kümet; bu azim ve kararında iü olmak için bundan merkezinde tertip etmiş oldu- “ğu Tasarruf günü ile yapt. Ankaranın beş yüz annesini Ğavet etti, Milli tasarrufun en Canlı bir misal timsali olan İş rey diyetinin o hakiki sahiplerine ütün dairelerini açtı ve gös” terdi, Davetliler beşe doğru banka- €rkânı davetlileri kapıdan kar- Şılıyor, kendilerine güzel ba iSılmış birer broşür ve bankaya âit resimler dağtıyor, her tarâ - İ gezdirerek izahat veriyorlar - dı, daha doğrusu z biğieler mevcu-İ zin sütunlarında hergün şu haki den bahsetmesem milli bir va- zifeden kaçınmış sayılacağım: Yabancılara giden 50 milyon Hanım efendiler: İ Dillerimizde, Gazetelerimi- kat dolaşiyor. Türkiyede it halât ile ihracat arasında müt- biş bir fark, müthiş var. Her sene alın terile kazan- Ya gelmeğe başladılar. Banka)|dığımız, dişimizden ve tırmağı- mızdan artırdığımız paranın en az 50 milyon lirasını yaban- cıların keselerine akıtiyoruz: imdi bu hakikatı bilmey böylede her imkândan, her va- sıtadan istifadeye çalışacak. ... bu muhakkak... fakat muhak- kak olan bir şey daha var ki, kazanılmak istenen muvaffaki- yetin tam olması için, varıl- mak istenen neticenin seri ola- bilmesi için bütün milletin ka- bir açık | dm, erkek bütün vatandaşların bu mücadeleye iştiraki şarttır, Hanım efendiler: arzetme- Hiyim ki, İstiklâl mücahedesin- den az mühim olmayan bu yeni mücadelede vazifenin en büyü- Hanımlar bankatın tefriş vel için harekete geçmedikten son- mir gü Türk annelerine Türk kalmadı: Fakat hanım efendi- | ğü Türk annel zevce ler bir mevcut hastalığı tedavi |/€rine, Türk kızlarına, sizlere düşüyor: Garba uyarken .. tertibinde © gösterilen. büyüklra o acı hakikatı kuru kuruya " zevki alka ile tetkik ediyorlar, |bilmekten ne çikar? takdirlerle biribirelrine anlatı- | Bundan sonrada aynı halde * yorlardı. Saat beşi çeyrek ge€|devam edebilirmiyiz? İşte bu- Mahmut Beyin sesi duyuldu. |na imkân yok... Bu gidiş, en / Bankanm İdare meclisi reisi | zengin bir memleketi iflâsa ve Şanonun ortasında masanm Ö- | neticede esarete kadar götüre- İnüne geldi. Ve annelere şu bi-İbilir: ke Eğer Türkiye senelerdenbe- ıkasımın rehberliği ri bu açığa, bü müva; Tasarruf gü- | ğe tahammül edebilmiş ve buna it için dave- |rağmen bugün yaşayabiliyorsa, buyurdu- |bu mevcudiyetini, yalnız Türk yüksek hu- |milletindeki hayatiyyete, yaşa- Banka na-| Mükavemet veşükran | Fakat hanım efendiler; şu ir vazife | hakikati da bilmeliyiz ki,ne “ fertlerin ne de içtimai -hey'et- muza | lerin mukavemet kudretleri hiç i,mede|bir zaman hudutsuz onamüte- ürk | vemetin son haddine gelmiş bu €- İlunduğumuzu - ap açık olarak ihtar etti, Tehlike kapularrmızı e bilbassa € Türk vatandasları, ne da vi*- |rüf, milli iktisat, aile bütcesi | sayan hakikat şudur; Dunya ü- Hanım efendiler: en medeni bir heyeti içtimaiye haline gel- mek isteyoruz. o Yaşayışımızı, (Çalışmamızı, kültürümüzü garp medeniyetinin usullerine uy- duruyoruz. Bu mesaimizde şu- na dikkat edeceğiz ki, Garp medeniyeti bir küldür, bir mec- muadır, onu hey'eti umumiye- sile almak lâzımdır, Yoksa ar- zularımıza, temayülâtımıza uy- gun gelen taraflarmı almak, hayatımızda bize bazı külfetler ve zahmetler tahmil eden kı- sımlarmı ihmal (etmek doğru olmaz. Bugün bütün alem tas- dik ediyor ki Türk kadını, maa şeret hayatında, medeni ve iç- timai kabiliyeti de giyinme ve kuşanmada, zevki selim, zara- fet ve kibarlıkta, meselâ bir A- vrupa kadıniyle omuz omuza yürüyebilir. .. Bunu milli bir mefharet sayarız. Ekonomi parası... Fakat aci bile olsa, şu haki- çaldı. Mili varlığımızı tehdide | katı itiraf etmeliyiz ki bütün mes'elelerinde Avrupa kadın- ları kadar dikkatli ve titiz de- Zildirler. Her Avrupa ailesinin muay- yen ve kat'i bir bütçesi var. Bu aile bütçesinde ekmek parası, ev kirası, çocuğun süt veya mektep parası yanında aynı €- hemiyet ve kıymette tutulan bir kalem masraf daha göze çarpar; Ekonomi parası... ni ailenin haftada veya ay. mutlaka tasarrüf edip Mi Bankaya tevdi edeceği para. herhangi bir sebeple aylık büt- çesinden bu parayi ayırama- yan âile, sanki hayatından iti- yatlarından gığdsından, birşey eksilmiş gibi müstarip olur, ve © parayi tedarik edip yerine ko yuncıya kadar bir türlü rahat edemez.: O âileyi tasarrufa sevkeden amil, harici bir ta zyik değildir. Vaktile aldığı terbiyenin tesiridir. Bü küçük tasarrüfların hayatta, istikbal- de kendisine ne büyük bir kuv- vet ve mesnet olacağını bilme- sidir. Tasarrüf endişesi yer tutmuyor Maatteessüf hanım efendi- ler bizim zihniyetlerimizde aile bütçesi, ailelerimizde tasarruf endişesi hiç yer tutmuyor, camanın feci akibetlerini bile düşünmiyoruz.. Küçük tasarrtıfların yalnız şahsi hayatımızda değil,. Milli servetin inkişafında ne mühim bir amil olduğunu hepimiz bil- miyoruz. Bu bizim içtimai bir kusurumuzdur. Halbuki mede- ni memleketlerde küçük tasar- rüflara aile ekonomisine çok ehemmiyet veriyorlar. Orada her ferdin küçücük bir serveti vardır. z PFilân millet, zengindir, di- yoruz, bu demek değildir ki devlet hazinesi altmla doludur. Fakat bunun manası o milletin her ferdi ayrı ayrı zengin de- mektir. En kuvvetli milletler, , , Hanım efendile: Bugün ya- zerinde en hakim en kudretli milletler parası çok ve kuvvet- 1i olanlardır. Para dünyasınm tahakkümü altında ezilmek i- çin mutlaka kendi paramıza hakim olmak mecburiyetinde- yiz. Bu hakimiyet her şeyden evel tasarrufa riayet ile başlar. Kazancumızdan bir kısmını Mil li Bankalara saklamak olur Hi Bnkalar diyorum, hanım efendiler... Bunu biraz izah et- meliyim. Bazen kendi kendi- mize söyleniyoruz Memleketimi © kuruları, <a ecnebi Bankalar ve bunlar mak imkânı ellerinde iken ni- çin harekete geçmiyorlar? Müşkül vaziyetlere çare bul- mak imkânı elerinde iken ni- gin yardıma koşmayorlar? Hatamız nerden başlıyor? Hanım efendiler: bizim ha- tamız onlardan böyle bir hare- ket böyle bir yardım bekleme- &le başlıyor. Düşünmiyoruz ki ne teşkilâtmda, ne gayesinde milli ruh hakim olmayan çalı- ştıkları muhite, milli vicdan ile bağlı olmayan yabancı milesse- selerden ne akılla ayni hassasi- yeti bekliyebiliriz? Bizde biraz tasarrıfa imkân bulan, az çok tasarrufu itiyat edinen bazı vatandaşlar, bilme- yoruz. nasıl bir tesir ve sebep altında artırdıkları parayi ec- nebi Bankalarma yatırıyorlar. Takdir buyurursunuz ki o para ecnebi Bankanın kasalarına gir dikten sonra artık milli serve- tin bir cüzü olmaktan çıkar, te- mamen ecnebi sermayesi olur. hattâ dar zamanlarımızda milli mevcudiyetimiz âleyhinde bir âleti bir tethiş silâ- hi yerine geçer; Bendeniz bunu, memlekette çalışan ecnebi omüesseselerine ikarşı herhangi hissi bir husü- metin tesirile söylemiyorum, sadece yaşayan bir hakikatı ifa- de ediyorum. Tasarrdftan anladığımız Hanım efendiler: Tasarrifu, az bir zaman içinde birdenbire çok para biriktirmek manasına almayiniz. Bu telekkide bulu- nanlar mutlaka sükut hayale uğrarlar. Miktara bakmayiniz, az olsun, çok olsun, geliriniz. den bir miktarını muntazaman ayırmayı, Bankanıza vermeyi adet ediniz, Bu itiyadi çocukla- rmuıza telkin ediniz. Başlarken çok ehemmiyetsiz görünen bu küçük tasarriflar mecmuunun birkaç sene içinde baliğ olaca- Zı yekünun önünde sizde şaşa- çaksınız. Fitreten müsrif ojr. Yi hz- yatta biraz zaf” - 80 k. 2k. şünmüyoruz. e Bem burada kazanan ve yaşayan bun | A | bini i mevduatın İİ milyon marktır, Avusturya tasarruf 8 ei li rmdaki mevduatın Mâzim şey... fa-lay evel 1,120,363,556 a kazanç ile, bugün- | zim para ile 400 milyon kü maaş ile tasarrufa imieân | yakın bir şey... var mı? hayatımızda hiç olmaz- | © Aceba kadın erkek sa “asğari refah” ı temin ede-|Türk vatandaşları samimi çi Ondan sonra tasarrufu dü- İrak bu gayenin etrafında", şünürüz Hanım Efendiler: Bu | planır ve çalışırsa bizde tarzda düşünenler yalnız ken-| neticeyi alabilirmiyiz? di kendilerini aldatıyorlar. “ha-| © Hanım Efendiler: Bu yatta aşgari rafah:” mefhumu |tada aslâ şüpheniz ol çok âlestiki bir şeydir. Eğer| Bankanızın yaptığı küçük tasarrıfa başlamak için hergiin | tecrübe tasarrüf vaziyetinini biraz daha fazla rafah bulmayı | tikbalı hakkında yüreklere « beklersek, tasarruf gayesi, bir İniyet veriyor. ya serap gibi, ona yaklaşdıkcal © İş Bankası geçen sene bizden kaçar ve onu bir türlü İmemlekette Milli serv bulmak ün olamaz... “| kişafma hadim olan tasarnıfd Asgari refahı telâkkisi;. (erine bir cereyan vermek, İş Çünkü bugün “asgari ral” /—ve çocuklarımızı” küçük 2 tçlekki edilen bir kazanç elde |çark farı almtırmek içim by yüz larda — düşünüyor ve daha evel |di. mek Değip itiraf e 1 adeta bir sefalet ve iztırap te- |lâYacağını iyice kesul” lekki ediliyor. Onun için daha | Zildi. Onun için ilk defa y; iyi günleri bekliyerek * bin kumbara ismarladı. vazifesini ihmal edenler alda. | efendiler bu bin kumbara nıyorlar. Vaziyet ne olursa ol- | V€ üç günde bitti. > sun kazanç ile, gelir ilemüte-| ( Beş bin daha ismarl nasip muntazam bir tasarruf i. | oda geldi ve bir kaç gün tiyadı edinmek lâzımdır. bitti. Ondan sonra Hanım efendiler:, birler ve on binler bir Medeni memleketlerde ta | takip etmisti. Ondan sonra B rrüfün birçok medeni usulle- | efendiler, başka bir di bulmuşlardır; Mil Ban- söylemiştim, “v0 kalarda küçük - tasarrilf hası kmbaraları, adeta aileler ları gibi... Kumbara usulleri |15 Bankasınm küçük bir'm Bibi... Müsade buyurursanız |i vazifesini görmeğe başladı | başka memleketlerde tasarrüf Yalnız çocuklara mahsus hesaplarının vaziyeti hakkında deği iy mıntıkası dahilinde 13,000 mek- İklara mahsus değildir. tebe kumbara dağıtmış... bulra hesaplarımız arasında bi mekteplerde takriben 4,600,000 İmen yarı yarıya denec talebe varmış... bunlardan | cede büyüklerin de t 3,900,000 çocuk kumbara almış.. |sapları mevcuttur. Bu ti bu çocukların bir senede birik- | çünkü eğer milli iktisat türdikleri para 26 milyon doları | saruf vatandaşlar için bir bulmuş. .. Bunlarm haricinde /f9 mermi ço Banka eşhasada 56,000 kumba- | — İMabadı Ari Münakasayikiş. © 40 kat teminatlarını a; Jekefimziii em. Tük kalemine vermeleri tax. «yz Tali münakasa şartnam Dame ve muhasebe
