6 Ocak 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

DESKEA SKT GK RLRDR AT L LN P AZARNTESİ 6 KÂNUNUŞANİ 1930 4 üncü seme, No 1402 NUSHASI Hesap vermek mecburiyeti Bir cemiyet içinde vatandaş- ların yaşayış tarzı bir sır teşkil etmez. Her vatandaşm cemi- yette bir mevkii, bir rolü var- dır. Bu herkesçe malümdur. Kezalik her mevki ve rolün de gene herkesçe malüm olan bir yaşayış şekli vardır. V: da- şın muhiti bunu — pekâlâ bilir, Ve bu bilgisine göre onun hak- kında iyi ve kötü hükmünü ve- rir. Âmme bu gibi hükümle- rinde pek nadir olarak aldanır. Âmmece mahküm olan bir va- tandaşın içtimai rolü cemiyete faideli olmaktan ziyade zarar- li bir mahiyet alır, Ö vatandaş gerek kendi haysiyeti ve gerek cemiyetin nef'i namına her hal- de kanünen olmasa bile ahlâ- kan hesap vermek mecburiye- tindedir. Eğer bu — vatandaş âmımnc hizmetlerinden birini ifa etmekle meşgül bulunuyorsa vaziyet daha ciddi bir şeklalır. Devlet otoritesinin, devlet me- muriyetinin şahsi menfaatlara alet ittihaz edilmesi doğrudan doğruya cemiyetin — hayatına, ideallerine —sui kast gibi bir şeydir. Memur ile devlet ara- sında zımni, hatta zırnnf 'değil sarih bir mukavele — vardır. O muayyen bir ücret mukabilin- de devletin ideallerini göz ö- nünde tutarak umumi menfaa- tin temini — vasıtalarından biri olan vazifesini sadakatle yap- mayı deruhte — etmiştir. Bunu yapmadığı, fazla olarak vazife- sini sulisitimal ettiği takdirde duvlete karşı bir hiyanet irti- kâp edilmiş demektir. İnkılâp memleketleri hiyane tin bu sinsi şekline de hiç bir suretle cevaz gösteremezler. Ye ni ideallerin, yeni hayat fikir - lerinin cemiyet içinde kökleş - mesine çalışan devlet, memur- larından ve sair âmme hizmet- knnı gören vatandaşlardan & - zami sadakat ve vazileye riayet ister, Memmriyeti sui istimal- de hiç bir bahane, hiç bir ma - zeret ileri sürülemez. Bizde fdeta sui istimali cemiyet içli de az çok mazur göstermek için ileri atılan maaş azliğı ve ge- çim müşkülâtr gibi sebepler ü- zerinde bile — tayakkuf edile- mez. Geçimini memuriyet ma: aşile temin edemiyen — vatan- daşlar için diğer meşru bir ge- çim yolu aramak icap eder. Bu bir namus ve haysiyet mesele. sidir.. Faşist hükümeti hususi hayatın hesabını yalnır devlet memurlarından — değil İ fırkası azasından bile isteme- yi zaruri ve faideli görmüştür. Bir fırka azası olmak demek o fırkanın cemiyet — içindeki ni fuzundan istifade ederek şahsi menfaatlar teminine çalışmak değil, fırkanım — ideallerine el- den geldiği kadar yardım edi - lerek vatani bir — vazife ifa et- mektir. Vatani vazifeler kabul edenlerin muvaffakiyetleri için ilk şart ahlâki prestijleri muha- faza etmeleridir. Fırka azalı- ğinda — kemmiyetten — ziyade keyhyeun ehemmiyeti - vardır. Bizde âmme — hizmetleri hak- kında telekki ötedenberi pek za yıftır ve bir kısım vatandaşlar devlet veya fırka — oturitesini şahsi menfaat ve — servet için| kullanılacak başlıca vasıta sa- yarlar. Bu itiyat — eski devlet telâkkisinin muzir bir neticesi- dir. Vaktile devlet teşkilâtı, baş- ta sultanlar olmak üzre halkı istismar için kurulmuş bir do- lap addolunurdu. İnkilâp bu telâkkiye —ebediyen nihayet ir. Zengin isti yenler memleketin istis. mar edilecek — tabil servetleri geniş — topraklarımızda hazır| durmaktadır. İnkılâp, devlet ve fırka otoritelerinde gıyn' meş- ru istifade yolları — arıyanlara aman vermemelidir. ZEKİ MESUT Saffet B. gitti İ Halk firkâsı — umümi kâtibi Saffet B. dün Ankaraya avdet KURUŞTUR fiatle mal istiyorlar? Son şekil ne? Tacirlerimizin zarar miktarı Bank;ı ve Şirket müdürleri nediyor? Ticaret müdiriyetile odasının bu meselede vaziyetleri rarlı bir hale geldi. nin bu seneki ih şirketine devret Harici ticaret şirketi mü- dürlerinden Cemal Bey orata- da telâşa düşmeği mucip ola- cak bir vaziyet olmadığını söy- lemektedir. Cemal Bey diyor ki: — Ruslar bu sene alacakları istanbul kitap ve matbaacı- ları; dün maarif vekâleti talim ve terbiye dairesi reisi Mehmet Emin beyin riyasetinde maarif emanetinde toplandılar. İçtima da bütün kitapçılar, matbaa mü messilleri bulunmuştur. Mehmet Emin bey, kitapçılar la matbaacıların ihtiyaçlarını dinlemiş, bunları tatmin çarele- ri mevzubahsedilmiştir. Kitapçıların - temenni, şu noktalar etrafında toplanmak- atdır. 1 — Kitap neşredenler umu- miyetle zarar etmektedirler. Bu vaziyet dolayısile kitapçıların ihtiyacatını tatmin için hüküme tin nakden muaveneti rica edil miştir. Mehmet Emin bey bu ta lebi, bir devletmeselesi olduğu için tetkik edemiyeceğini söyle |£ di ve bu mevzu sadet harici adde dildi, 2 — Bir kitabın basma masa- rafı 700 nüshasında çıkmakta- dır. Eğer her neşredilen kitap- tan muayyen bir kısmının me- selâ 500 adedinin vekâletçe mü bayaası kabil olursa her kitapçı nn istediği kadar eser basma. sı temin edilmiş olacaktır. Bu talep de sadet harici sayıl dı ve meselenin müzakeresine <ema — / AAA AM A a MA AAA M llış—_—ıı-ı-lı'l * lürt _obn-- -A-U'l' Ruslar bizden ucuz Ticaret müdürü Muhsın Bey Rusyaya yapılacak ihracat iş.eri memleketimiz için çak za- Alâkadarların izahâatına göre, bu ihracatın rus Arkos ;ırlıe tine bırakılması yüzümden Türk tüccar ve müstahsillerinin ziya- | ni 4 milyon lira kadardır. Yalnız şehrimizdeki portokal tacirle- tinin uğradıkları zarar 100,000 liradan fazladır. Eski vesika ticaretinin önüne geçmek üzre bu ihracatlİâ meş- gul olmak için teşkil edilen Harici ticaret Türk limited şirketi- ç hakkını yüzde on komisyonla Rus Arkoş ği ve rakipsiz kalan Rusların piyasadan aşağı fiatlerle mal u—dınk etmek niyetinde oldukları söylemektedir: eşya için alâkadarla mükavele- ler yapmak teşebbüsünde ol- |duklarını söyliyorlar. Bittabi fiatler -beynelmilel piyasalara tabi — olduğundan Ruslarda bu piyasa fiatile mal |fabadı ikinci sahifede) Maarifte dünkü içtima Maarifvekâletinin birbayi teşkilâtı yapnıa%ı tekarrür etti Maarif müdiriyetinde sankü içımada vumhan zevat cilerin ellerindeki kitap, mecmu a ve gazeteleri satamamaları es | babının her şeyden evvel bunla | rın iyi tevzi edilememesinden tevellüt ettiği - mevzubahsolun du. Mehmet Emin bey dedi ki: “— Matbu eserlerin satılma sı her şeyden evvel tevzi teşkilâ tmın, yani bazı teşkilâtının muntazam olmayışından ileri gelmektedir. Hiç bir müessese- nin bayi teşkilâtı matlüp müke mmeliyette değildir. Biz bunla ı isldh edelim ve bakınınz satış me kadar çogalacak? Mehmet Emin beyden sonra mühtelif kitapçıllar ve matbaa sahipleri noktayı nazarlarmı ser dettiler. Nihayet vekâletin yeni bayi teşkilâtt hakkında bir proje yapması ve bilâkara tatbikata cîılmııı tekarrür etti. içtimadan sonra Mehmet E- min bey, kendis'le görüşen bir muharririmize şu izahatı ver- mxşıır — Vekâletin yapacağı bayi teşkilâtı bü; uk bir boşluğu dol- duracaktır. daki teşkilât mü essisleri iki cepheden mütazar Tır etmektedir. Biri tevziatın her | yere teşmil edilememesi, diğeri | de tahsilâtm muntazam olmayı | |Muhiddin Bey Ankaraya niçın gitti ?.. Vekâlet Rmanelten 100,000| Hralık tasarruf mu l:llvor? Şehremanetinde dün öğleden sonra uzun süren hir aktolunmuştur. Bu içtimaa Ema - ictir net muavinilerin idenHâmit, Şerif beyler ile bütün şube müdürleri, şefleri varidat ve © muhasebe mü - meyyizleri, işti - | rak etmişlerdir. İçtimaın mevzuyŞehremini hariçten gizli tu-Muhiddin B. tulmuş ise de alabildiğimiz ma lümat şudur: Geçen hafta Smanet memu- rin müdürü Samih Bey Emanc tin 930 senesi bütçesini Ankara ya götürmüştü. Dahiilye Vekâleti bütçeden tenzilât icrasmı istemiştir. Söy- lendiğine göre eVkâletin istedi ği bu tasaruf ayada yüzbin kü- İsur liradır. Bunun üzerine Sa-| mih bey meseleyi Muhiddin be- iye bıldırrmş Muhiddin bey de |Dahiliye vekâletine izahat ver-| mek üzre Ankaraya gitmiştir. Samih beyde şehrimize gelmiş tir. Dünkü içtimaada Sarnih bey izahat vermiş ve daire müdürle Ti tasarruf cihetlerini tötkik et- mişlerdir. | İçtimadâ'ayrıca Emanetin ih tiyaçları için gatix alınması icap eden kambiya işi de görüşülmüş ve bunda dahi'tasarruf cihetleri | tesbit edilmiştir. Neticede Mu- hiddin beye blkhrilmişm Yunanistanla müzakere Bir adım bile ilerliyerremiş | Hariciye vekili Tevfik- Rüştü | beyin riyasetinde devam eden Yunanlılarla müzakere bir adım bile ilerlememiştir. Yunanlılar itilâfperverlik göstermek şöyle | dursun evvelce kabul - ettikleri bazı mevadı bile yeniden müza- |zaz edildiler ve |hakkındı “FPABRİKI! Fabrika bacaları tüten bir memleketin ocakları sön-| mez, * © © İktisadi yükseliş için en iyi miyar, fabrika dumanlarının semalara gyükselişidir. e ©. o Bir. fabrika — eçıldığı gün, bin işsize İş, bin hastaya şifa, bin dertli- ye deva bulunmuş de- mektir. . © © Bir fabrika açıldığı gün, her Türk biraz daha zenginleşmiş sa- gılır, çünkü parası ya- bancıya gitiniyecek, ce- binde kalacaktır. © «© Bir fabrika açan bir hapishane kapar, Fordfabrikası Yeni satış salonu dün açıldı Burada imal edilen 2 oto- mobil teşkir edildi Kâtip zade Sabri B. dün Ford| * fabrikasının yeni satış salonu- snun resmi küşadını yaptı. Bu resmi küşat dolayısile İstiklâl caddesinde yeni hazırlanan a- centa binası kesif bir. kalaba- hıkla dolmuştu. Müessese tara- fından hazırlanan meşher alâ - ka ile ziyaret edildi. Bu meş - herde — tamamen İstanbulda 'Türk işçileri tarafından kurul- muş, Karoserisi burada yapıl- mış son sistem iki Ford otomo- bili bulunmaktaydı. Meşheri — takdirle seyreden davetliler hazırlanan büfede i- otomobiller izahat verildi. Resmi küşatta Ford şirketi- nin umumi müdürü M. Collins, Amerika sefiri Josef C. Grew cenaplarile madam ve matmazel kere etmek hevesine kapıldılar . Bu işin nereye varacağını şim- diden kestirmek kabil değildir. Atina 4 — Romada münte- şir Mesacer gazetesinin Viyana dan vuku bulan — istihbaratma göre Yunan başvekili Venize- İlos oradan geçerken Türk -Yu- |nan muzakeresinin neticesi hak | kuıdı ıııkbm nrunmuş, Yıını çin teslihatı bahriyesini tahdit | etmeği vadetmiş hattâ iki hü- hüme arasında siyasi bir teşriki mesaiye zemin hazırlamak için Ankaraya gitmek ve bazı mali fedakârlıklarda bulunmak niye tinde imiş. Haa AA 2 Terkos işi ğ 8 |Vekâlet mukaveleyi fesih niyetinde Bir habere göre Dahiliye| vekili İstanbul terkos - şir-! keti mukavelesini tetkik et- mekedir. Terkos imtiyazının feshi için de çok kuvvetli deliller vardır K Binaenaleyh imtiyazın fesh gok muhtemel - dır, Hükümet İ: tanbul sularını şehremanetinin de iştiraki ile de ha iyi bir teşek- küle vermek ta- ;r—ıvvurunfizdır , Terkos müdürü B0 Wr4. Ford fabrıxasının yeni satış salonu Grew, —Üçüncü Kolordu ku- mandanı — Şükrü Naili Paşa, Şehremini muavini Hâmit, Va- Hi muavini Fazli, — Seyrisefain umumi müdürü Sadullah, Ti tün inhisarı idare meclisi reisi Hacı Âdil beyler bulunmuşlar - dır. mektepliler ü İyret, yâni yerli mallara rağbet | müsabakası 35 inci hafta Mektepliler müsal 35inci haftası başlar zetemizde çıkan hsberlerden en mühimini seçip cumart a şamına kadar gazetemiz miüsabaka memurluğuna gön deriniz. | 4 1 Penc sahitede : mden, 7- Felek, 4 ERaman 5 inci sahitede : ı — Şehir * Bcat jayrı ayrı dinledi, bu mesele et- rafındaki — fikir cereyanlarına dikkat etti. Meclisin havasında dalgalanan haleti ruhiyeye en doğru bir teşhis koydu. Ondan sonraHilâfel daki bütün itirazlara, belâgatle- re toptan bir cevap olmal cevabı nutkunu yaptı. kun esaslarında şunla; : “Mevzuu bahs mes, ok münakaşa ve tahlil etmek müm kün, Fakat bu münakaşat ve tahlilâtta we kadar ileri gi- dersek meseleyi halletmekte tre üt- yeti yalnız ve ancak Türkiye | halkının ve Türk vatanının ha- yatına, mukadderatma şamil o- İne bütün Alemi İslâma şamil |bir kudret iktisap edemez efen- diler... Türk milleti ve onun mümessillerinden mürekkep o- ümiz, kendi mevcu- Halife unvanını taşı- yan veya taşıyacak olan bir za- Milli tasaruf cemiyeti faaliye tine büyük bir haratle devam et mektedir. Cemiyetin âza kaydı na mahsüs olan makbuzların İtabı da bir iki güne kadar bite- cektir. Bundan sonra âza kaydı na başlanacaktır. Cemiyetin reisi ve fırka mü- fettişi Hakkı Şinasi paşa cemi- yetin faaliyeti hakında dün bir muharririmize şu beyanatta bu- K lunmuşlur * —Cemiyetin gayesi elimiz de mevcut olan ve her şeyi cami |bulunan nizamnatnenin tatbi- İkidir. Bundan başka hedefimi zin birincisi israftan tevakki, İher şeyde tasarrufa riayet ve pa ramızın harice gitmemesine ga |tir. Bu uğurda erkek ve kadın mü savi olarak çalışacaktır. Bu cu ma günü hanımları ve terzileri Darülfünun konferans salonuna davet ediyoruz. Burada konfe-| ranslar verilcek ve yerli malları teşhir olunacaktır. Bu günlerde âza kaydına baş lanacaktır. Cemiyetin büyük bir rağbet bulduğunu meminuniyet le kaydederim. Hatipleri |cektir. Efendiler. . . edebiyatı mevzuun | 'Rusyaya ihracat yapan tacirlerin 4 mılyon lirada fazla zarar ettikleri söyleniyor.. Bu zarar niçin? —d43 Gazi Hazretlerinin iştiral ettikleri tarihi içtimada.. eline veremez - ve veret Bunda layı Âlemi İslâmda teşe varmış veyahut olacakmış Bunların hepsi manasız v lan sözlerdir. Kim söylen yalan söylemiştir, yalan si n bu sözüne itiraz bir zata da: 'Sen yalan söyliyebili Müstaitsin! ,..,, cevabını mişti Gazi Hazrelerinin o hafi sede müdafaa ettiği fikirler lece hülâsa olunabil lizim — cihan nazarınd büyük kudret ve kuvvetimi; ni şekil ve mahiyetimizdir. kamı hilâfet esaret altında bil Halife namını taşıya lere iltica — edebilir Düşmanlar ve halifeler ber olabilirler. Her şeyi yapm teşebbüs edebilirler. Fakat Türkiyenin idare tarzn setini, kuvvetini kat'iyen mazlar. Bir milletin hakimiyeti hıı mana, hç bir şekil Kumaşlarımız canlı modellerle halka gösterecek oları sanayi vullğ Canlı modeller Yerli kumaşlar Darülfünun'd canlı modellerle gösterilecek ni borçtur.,, CANLİ MODELLER TEŞHİR! Dün sanayi birliğinde i pamuktan ve yünlü kumaş Tikaları mümessillerinin işti kile aktedilen içtimada cu günü Darülfünun konferane lonunda kadınlarımıza yerli; ları tanıtmak üzre tertip edi si mukarrer toplanma ve mevzubahsolmuş ve münasebetle teşhir edileci li mallar listesi tesbit edili; tir. Bunlarım canlı modellerle terilmesi tekarrur etmiştird Cuma günü saat on döi pılacak olan bu teşhir için tezi vesaitin ihzarına başla tır, (8). (10), (12), (14), ( ve (18 ) yaşlarında otuz kız muhtelif moda eşkâlinı re milli mamulâtla ha | kostüm ve kıyafetlerle cat del vazifesini ila ede Türk fabrikatörler yerli fâtın ecnebi mallarından ucuz olduğunu filen ispat