13 Eylül 1929 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

ağı! 2. ona Kiye tari as: 24 Nakşıdıl dünyaya veda ediyor Mahmudun anası için yazılan kitabedeki 13 MİLLİYET CUMA HARİÇTEN ALDIĞIMIZ H Engilterede İsviçrede Tahdidi teslihat | Cemiyeti Akvam İngiltere Amerika ile | Meclis mesaisini ABERLER ye Sui kastçılar Yeniden bir çok kişi “Sadık,, kimdir..? «Söylendiğine göre padişah! mahir, yorulmak bilmez derece-| de çalışkan, korku bilmiyecek derecede cesur bir adamdır. Ye- niçeriler kendisinden korkuyor- Jar, Padişah eslâfımdan daha az olarak Firenklere karşı mülte- fittir. Kendi tasavvuratını tat- bik için bir mücadele veya sü- kün zamanı intihap (etmiş ol! makla beraber bu zuhur edecek! fırsatlara tabidir, Mamafi, yeni-; çerilerin istiptatlarma, ika ew tikleri zararlara rağmen mede- niyet ilerliyor. Şimdi meselâ bir| Pirenk, yabut bilhassa bir İngi- liz sokaklarda yalnız başına €- min olarak gezebilmektedir». | Mahmut tahta çıktıktan son-| ra on sekiz sene hep bu zamanı bekledi. Bu uzun zaman zarfın- da kimseye bir şey belli etme- di. Bütün yeniçeri (o vukuatma karışan Ooadamlarıbirer birer kendi defterine kaydetti. Mahmut . yeniçerilere karşı yapılacak hareketin tam bir mu ,vaffakıyetle neticelenmesi için kendi kendine zaman ve x hazırlıyordu. Bunun için kendi maksadma sadık olacak askeri kıtaat teşkil etti. Bunlar gizli-. den gizliye talim ve terbiye edi) liyor, silâhlandırılıyordu. Padi şah bu maksatla yirmi bin tüfek celbettirmiş, fakat bundan yeni- çeriler haberdar olamamıştır. Nihayet 1826 senesi haziranı-/ nın 17 nci günü idi ki Mahmut artık yeniçeriler tarafmdan vu- kubulacak her hangi bir isyanı! şiddetle tenkil edebileceğine ka naat getirmiş bulunuyor, sene-| lerdenberi beklediği fırsatın ni-| hayet geldiğini görüyordu. Mahmut, o gün Sultanahmet! meydanma gelerek yeniçerile- rin bir takım hain ve küstahlar- dan başka bir şey olmadıklarmı ilân ederek bunların o hepsinin öldürülmesi lâzım geldiğini söy ledi ve memleketi sevenleri bun lara karşı açılan bayrağın altı na toplanmaya davet etti. Her tarafta tellâllar haykırdı, bütün şehir halkı Sultanahmet meydanına çağırıldı. O zamana kadar tarihin pek mülüm vakalarına sahne olan meşhur Hippodrome meydanı , Mahmudun zamanında da yeni- çerilerin imhasına şahit oluyor- du. Mahmut atına binmiş, ken- dine sadık olan askerinin başıma! geçmiş olduğu halde yeniçerile-! rin üzerine yürüyordu. Arkasın- da da ehali vardı. Bu kat'i mücadelenin netice- sini Mahmudun topçuları temin etti. Yeniçeriler üzerine açılan dan kaldırılmış oldu. Bir za- manlar Avrupa'yı titretmiş, fa- kat sonraları muzır bir iğtişaş unsuru haline gelmiş olan yeni- çeriler işte bu suretle ortadan kalkmış oldu. Yeniçerilerin ilk zaferi 1328 senesinde kazanıl- mıştı. Ortadan o kaldırılmaları da 1826 da oldu. NAKŞİDİLİN ÖLÜMÜ Napoleonun metruk zevcesi ve Amine nin küçüklük arkada şı o Josephine 1814 senesinde ölmüştü. Aime 1817 senesine kadar yaşayabildi. Istanbulun yüksek tepelerin-| den biri üzerinde, Fatih camisi- nin yakmında bir türbe vardır. ki burada Aime Dubuc de Rive- ry metfundur. Türbede Aimc için yazılmış bir de manzum ki- tabe vardır. Bu kitabede Aime- nin ismi (Nakş)diye zikredil- miştir. - Saraya dahil olan bir kadın ilk adını terkeder, kendine en ziyade yakıştırılan bir isim ve- rilirdi. Aime saraya getirildiği zaman orada daha bir çok gü- zel kadınlar vardı. Bunların ki- misinin ismi endamının güzel- liğine, kimisi inin yüzünün gü- zelliğinc, kimisinin neş'e ve şe- taretine göre verilmiş bir ma- nayı ifade ediyordu. Fakat Aime ye (Nakş) den- mişti. Bu onun diğer kadınlar- dan daha güzel olduğunu gös- termek içindi. Nakşidil cildinin iği ile son derece ca Beraberlerinde üç gözcü ka- 'dını vardıki esmer güzeli ve ka-| ra gözlü: olan bu dilberler ara- sında Nakşidil pek muhteşem bir tezat teşkil etmişti. me, bu fevkalade güzelliği, inci ve mücevheratla süslü muhteşem esvapları ile şarkın kralıçası, Bizansın imperatoriçası olmuş- tu. Bu ona haremde Nakşidil isminin verilmesindeki isabeti > |darda kaldıkça İngiltereye gillü giş- ittifak etmiyecek LONDRA, İl, A, 8 M. Mac ikmal etti donald dün akşam Durham da İfatl ÇENEVRE, 11. A.A. — Cemiye- ettiği nutukta İngiliz Amerikan mü- nasebatından bahsederken | elyevm iki devlet arasında tahdidi teslihat meselesine dair vuku bulan testi efkâra muzakerat namını vermekten ise bunlara mükâlemat demek daha muvafik olacağını söyledikten sonra bu muhaveratın neticesi bakkında nikbin olduğunu, bunlar inkitaa üğra madıkça nikbinliğini muhafaza ede- ceğini ve ancak son derece gayıi muhtemel olan bir ademi muvafakiy- ete uğranılması takdirinde bu mese- lenin artık gayri kabili hal olduğu söylemek caiz olacağını. ilâve etmiş ve nutkunda zirdeki mühimbeyanatta bulunmuştur. — Bütün cihan eyi bilmektedir ki muttehidei Amerika ile bir ittifaka girişmek niyetinde asla değiliz. Esa- sen müçtemizi Amerika hüküm Avrupa devletlerinden | her hangi: ile kendisini bir takım taahhüdat al) tina sokacak bir muahede üktetmiye- cek kadar âkil ve durendiş bir dev) lettir. Vashington hükümeti olsa ol- sa Avrupada manevi nüfuzunu İsti-) sal ve sulhu kavi bir surette tesis için baz: itilâflara girişebilir. AVRUPA SULHU M. Macdonald irat ettiği nutukta ezcümle demiştir ki: — Avrupa sulhunu takviye için hissemize düşen vazifeyi La Hey kon feransında ifa ettik, Bu konferans ta takip ettiğimiz hattı hareket hak- kmdaki son şüphelerden artık hiçbir eser kalmamıştır. Bazı kimselere gö- Te biz orada mahya 2 milyon 400 bin liralık senevi bir varidatı elden kaçırmamak için mücadele ettik. Va kın bu para pek te az görülmiyecek kadar bir para değildir. Fakat Avru- pa sulhunu ve bunu idameye bahiş- Ker olan Avrupalıların bu husüsta.| ki hüsnü niyetini bir kaç sterlin w- ğrunda feda eylemek ancak durendiş- likten mahrum ve dirayetsiz bir hü- kümetin kârı olabilirdi. Avrupada sulhun hükümferma olması için Ta Heyde metin bir meslek takip etme- miz lâzım idi. Her hangi fırkaya mensup bütün İngilizler Snowden e karşı derin bir minnettarlık duyuyor lar Amele İngilterede mevkii ileti ten ari bir muamele gösterilmesinde israr etmekle beraber Avrupanm ta- Şmakta olduğu yükün İngiltereye sit kısmını kendi omuzlarıma yükle- mekte tereddüt eylemiyecektir . — ee 5 İŞSİZLİĞE KARŞI gösterir. Nakşidilin türbesindeki man- zum kitabenin yazılışındaki üs- Tup çok müessirdir, Bunu naz-| meden şair manzum kitabenin sonundaki mısralarda: — Ey Sadık!.. Gözlerinden akan sayısız yaşlarla kalbimin kanı da akıyor. 'Tarğında, Nakşidilin vefatında- n mütevellit ıztirabını anlatıyor) Sadık, bu kitabeyi yazan şairin hakiki veya müstear ismiolacak, Fakat Mahmut da şiir söylerdi. Bu manzum kitabenin yazılma-! sına o da iştirak etmiş olsa ge- rek ... Nakşidilin metfun bulun- ateş kendilerini mahvetti. On binden fazla yeniçeri bu suretle| katledilmiştir. Mahmudun uzun zamanlardan, beri hazırladığı listede isimleri duğu bu türbenin aşağı tarafm- da da başka bir Valide sultan defnedilmiştir. Bu kadın Mah- ki güzdenilik İsmi Adile yahut AdIt dirki LONDRA, 11. A, A. — Kanada hükümeti İngilterede işsizliği azalt. mak için elinden gelen her muave- neti göstereceğini elyevm Kanadada bulunan İngiliz riealine vadeylemiş- tir. Bu muzaheret siraate kabiliyetli olanlara yerleştirmek ve hepsine de iki sene müddetle para vermek su- retile ibraz olunacaktır. BEYNELMİLEL BANKA “ LONDRA, II. A. A. — Röytera- jansmın haber aldığına göre, Young plânı müicibince tesisi mukarrer olan ti akvam büylk meclisi, cemiyetin faaliyeti hakkındaki müzakeratına nihayet vermiştir. Avustralya mu- rahhası, Çanberra kabinesinin sukur etmiş olmasına mebni hali hazırda Avustralyanm bâkemliğe ait il maddeyi kabul edip etmiyece kında bir şey söyliyemiyeceği yan etmiştir. BL. Mironesco, Roma- nyanın yakında ihtiyari maddeyi ka-| bule amade olacağını ümit etmekte bulunduğunu söylemiştir. Mumaile yh, hukuku düvelin taknini ve salâ- hiyetlerin avi iştimali meselesinin u- mumi mukavelelerie hallüfaskı zaru- retinde israr eylemiştir. Romen mu- rahhası, cemiyeti akvam mukavele namesinin 16 mcı maddesinin Kelloğ isakının iblâline matuf harekâta da i/ kabili tatbik olduğu mütaleasını ser- detmiştir. Kont Apponiyi nin beya- natma telmih eden .M. Mironcsco remiyeti akvam azasının ilk vazife- leri imza edilmiş mukavelelere rü yet oldğunu söylemiştir. M.Bourof, hayırkâr eli müteaddit defalar kendi memleketine temas etmiş olan ccmi- yeti akvamın icraat ve faaliyetine te- şekkür etmiş ve cemiyetin ihtilâfla. rı müslihane bir tarzda bal ve ter- yiye etmek kudretine olan itimadını izhar etmiştir. Mumaileyh, cemiye- ti akvamın tetkik ve takip etmesi lâzımgelen akalliyetler meselesinin halli için manevi tahdidi teslihatın muktazi olduğu mütalcasında bulun- muştur. ÇİN ÇEKİLELECEK Mİ...? CENEVRE, 11. A. A — Cemiye- ti akvamın üç büyük encümeni dün öğleden sonra toplanmıştır. Tahdi teslihat ve emnü selâmet encüme: cemiyeti akvam için bir telsiz istasy- onu tesisi projesini müzakere etmiş ve biraz münakaşadan sonra cemiye- tin telgrafla, olan o münasebatında müstakil olaması lehinde karar ver- miştir. Bütçe encümeni, (İspanyol murahhas M. Botella yı o mazbata muharriri tayin etmiştir. Çin mura- hhasmın, gayri kabili tatbik bir hale gelmiş olan. muahedelerin yeniden tetkikini talep.cden 19 uncu mad- denin tabikini iltizamen teklif ettiği karar sureti pfojesi reddedilmiş ve) mumaileyhe bakararmın tatbiki tak- «| darı ittiham olacak yakalandı ZERLİN, 11. A.A — Son za- manlarda Berlinde ve “Sekleswig- Holstein” de vukua gelen sul' kastlar| dolayısile Alman tayyare kumpanya- sı müstahdemininden 3 kişi tevkif € dilmiştir. Bunlardan ikisi pilotlardan “Von Winterfeld” ile Nikels namın-| da birisi kısmen itirafatta bulunmuş- tur, İkametgâhunda son derece me- vesaik — bulun- muştur, Nikels meselesinden dolayı 22 kişi tevkif edilmiştir. Bir çok vesaik ele geçirilmiştir. Sağ cenah müntehası- na mensup mahafilde taharriyat ya- palmuştır. Rayhiştağ daki müfrit milliciler hizbi yamalanan kimselerle öteden i hiçbir münasebette bulunmadı- Zine temin etmektedir . Filistinde Vaziyet sakin LONDRA, 11.A.A. — Filistin vaziyeti şayanı memnuniyet safhaya girdiğinden son vakayi münasebetiy- le oraya gönderilen İngiliz harp ge- milerinden ikisi Maltaya dönmek i- çin emir almıştır. YAHUDİLERİN REİSİ ZURİH, 11 .A. A. — Yahudi a- jansı idare meclisi reisi M. Marcball vefat etmiştir. BAŞVEKİLİN KARARI CANBERRA, 12. A. A.— Başve- kil M. Bruce, istila kararını umumi valiye bildirirken federal hakem diva| na dair olup mevcut ihtilâfı tevlit ve hükümetin sukutunu intaç etmiş olan kanun lâyihası hakkında umumi! araya müracaata kanunu (o esasinin sait olmadığını ve binaenâleyh hükümetin umumi intihabata müra- caat şıkkını kabule amade bulundu- ğunu beyan eteniştir. l Fransada ; Buğday idaresi RAMBUYE, AA — Reisi cümhurun riyasetinde toplanan nazır Jar meclisi M. Briand nın Cenevre müzakereleri hakkında verdiği iza- hatı dinlemiş ve tasvip etmiştir. Miliye nazırı Mi, Cheron Young plânında ismi geçen bazı komitelerin dirinde meri içim vahim netice ler tevellüt #ğeğeği ve belki de mem- leketinin cemiyeti akvamı terketmek mecburiyetinde bırakacağı ifham o- lunmuştur. UZLAŞMA MUKAVELESİ CENEVRE, 11. A. A. — M. Stre semanın Cenevreden ayrılmadan evel Almanya Lü £ tahkim ve uz laşma muahedesini Lüksemburg mu- j | rahhası ile beraber imza etmiştir. —— ee Hindistanda Esrarengiz yolcu BOMBAY, 12. A .. İndia gazetesine mazarı saval istasyonuna gelmiş olan Hintli Mi Gkieei LİN bir yolcu, eşyası muayene edildiği s1- Ipgiltere Fransa, Almanya, İtalya, rada birden bire tovelverini çekerek Belçika müttehidei Amerika ve Tapa| Polise ateş etmiştir. Vahim surette nya devlet bankalar tarafında 1.) mecruh olan yoktur. Yolcu ile arka yakında işe başlıyacağını bildirmiştir. Meclis ilerde zuhuru muhtemel buhranların önüne geçmek için bir buğday idaresi vücude getirmeğe ka- tar vermiştir, Parlamentonün 22 Teşrinde içti- maa başlıyacağı da beyan edilmiştir. Meclisler açılır açılmaz Young plânı ni tetkik ve bütçop tasdik edecektir. Mektepliler müsabakası 19 uncu hafta I9uncn haftanın en mü- him haberi nedir ? müsa- bakası - bu günden itlbaren tihap edilecek beynelmilel bir heyet tarafından teşkil olunacaktır. Bu ko- misyon ilk içtima: Eylülün sonuna doğru Brükselde aktedecektir, PARLAMENTO DAĞILDI LONDRA, 11. A. A, — Sidneyden bildiriliyor: Hükümet taraftarları parlamentoda mağlübiyete uğradık: Yazılı olanlar öldürülmüştü. £ | Mahmut ondan bahsederek ya. | 'irından Avustralya konfederasyonu Yeniçerilerin asi elebaşıları |zdığı beyitte söyle diyor: © | çini Ppeç vali rmümiden parlamen da ( sarayın önündeki dev gibi) — Nazarlarının okunu bile-İbuna muvafakat eteği eikdicde nin çesim olan ağaca asılmışlardı. yerek kalbi parçalar! intihabat Teşrinisaninin sonuna do- le yeniçes orta- Bitmedi © | ğru vuku bulacaktir. daşı ii aş Eşyaları a-| başlamıştır. rasında bilâhare bulun. muş olduğu bildirilmektedir. CEN e a ız akşamına kadar kabul ede- trella vapuru sis yüzünden ka ceğiz. 19 uncu haftanın en uğramıştır. Dümencinin naşı bulun-| mühim paberi için alınacak ir Telef olan olamam ğini ietice 1g | eylül perşembe aleni “İ günü ilân edilecek- ira KALAN TOSU tir. Cevaplarınızı Milliyet 1. — Nazırlar let pözlükieetiden > ilime ai müsabaka memuruna gön- terihini ağlebi ihtimale göre yarın deriniz. tayin edecektir. İkinel gelenyazı 4 üncü sayafınızdadır. Âli iktisat komisyonu azasının tetkik ——— ANKARA, 12 (Telefon) — Âli İktisat meclisi teftişata memur edilen Karadeniz heyeti hakkında Nu sat bey şu malümatı vermiştir: . — Him Karadeniz havzasını ikmal etmiştir. yon azası bugünlerde Trakyaya ve Bursaya gidecekl: hatin son safhası Cenubi Anadolu olacaktır. Teftşat yetli neticeler vermiş olup ipucu rolünü oyniyacak kıy” talar tebellür etmiştir. Komisyon bunları Meclise bil€ —me em ALI KARA HEYETİNDE SAN ABİDİN ANKARA, 12 (Telefonla) — Â-| (ANKARA 12, (Telef€ Vi karar heyetinde 443 evrakın mila- ber yerel gemi melesi ikmal edilmiş ve bunlardan) çiy edecektir (131) evrakın heyete ait değildir. PİRİÇ MUT, Bunlardan (195) şi ref karari, (111)) o ANKARA, 12 (Tel ri kararlari ibka edilmiştir. Evrakın | twat vekâleti tarafından ES dörtte bir buçuk kısmi bazı muame-|piriç ziratini tetkik İŞİN lât yozinden techür etmiş isede bun-| İtalyalı mütehassıs tayyâf€ larin da ikmaline oğraşilmaktadir. | Istanbula gelecektir. a.e İngilterenini İrak komiseri öldü LONDRA, 12 (A.A. ) — İngilterenin Irak fevkalâö seri sir Gilbert Clayton Bagdatta vefat etmiştir. harbr umumide intellicens servis namile yadolunan tm Mısır şubesi reist idi. Lavrensin tecrübesinden isti lebileceğini en evel anlıyarak kendisini memuriyeti m Arabistana gönederen kendisidir. yy Hindistanda bir çok köyler su altig LONDRA, 12 (A.A. ) — Karaşiden bildirildiğine EĞİN niden bardaktan boşanırcasına yağan yağmurlar yüzÜnÜğü düs nehri tekrar tehlikeli bir surette kabarmış olduğ eyaletinin cenup kısmında bir çok köyler sedder tarafın” Ş türülmüş ve bazı kimseler boğul lmuştur. TEVKİF EDİLENLERİN MİKTARI 22 YE BALIG' BERLİN, 11 (A. A. ) — Berlin sui kast meseleleri İİİ dar olmak üzre tevkif edilenlerin mıktarı 22 ye baliğ ol” Berlin polis müdiriyetinin neşrettiği vesaik Berlinde & lenlerin Şlezvig mevkuflarile münasebattar oldukların! surete göstermektedir. —— e em — — PARA SUl İSTİMALINDEN | İnhisarlarda DUYUNU UMUMİYE MESULDÜR Yeni gümrük tarifeninif. den sonra inhisar idare nin değiştirileceği ve ya ğine dair bir rivapet vardır, hakkında şeker ve petrol if diri Hüsnü bey bu hususta harririmize demiştir ki: — Devletlerle yapılacak ret muahedelerinin akti hiti dar vazifemize devam edecti Viye vekâleti tarafından bit Tunmuştur. Bundan başkâ de yoktur. miyedeki para #fli istimali tahkikatı henüz bitmemiştir. Tahkikata Istan- bulda devam edilmekte olup bir çok kimseler istiçvap olunmuştur. Son para diğiştirilmesinde bu açık (600 bin lira olarak tespit edilmişti. Hal- buki yanan yırtılan ve gaflet yüzün. den değiştirilmiyerek kalan paralar da bu miktara ilâve edilmek lâzım- dır. Bu takdirde açık, asgari bir tah- min ile bir kaç milyona baliğ olmak Hzımdı. a Bi sonra inhisarlitiğ Hariciye hukuk müşavirliği bu i$-| yz Mi sündiden taherii te. Düyunu ümümiyenin şahsiyeti) Dıy an BİRLEĞİNİİMİ hükmiye ve hükukiyesini mes'ul gör mektedir. ISPANYADA MUHALEFET PALMA, (Mazorka), 12. A.A. — Şerefine verilen bir ziyafetin sonun- da jeneral Primo de Rivera, hükü- metin daimi adalet idealinden mülk bem olduğunu, yakında yeni kanun-| bubon şeklinde bir Veba lar neşredileceğini söylemiş, mubale)rüldüğünden mezkür fete karşı yumuşak bir lisan kullan.) redatına muayenei Tebbiy€ mıştır. muştur, YALOVA TENEZZÜN Kadınlar birliği gelecek mü için Yalovaya bir deniz * tertip etmiş ve vilâyetten ni almıştır. PATRAS'DA VEBA Patras'da 4 Eylül 929 Ticaret işleri umum müdürlüğünden: Sigorta şirketlerinin teftiş ve mlirakabesi hakkındaki 25 * 929 tarihli kanun hükümlerine göre Türkiyede Hayat si rile çalışmak üzre tescil edilmiş olan ( Feniks dö viyen) 5 şirketi bu kere mürcaat ederek nizamnamei dahilisine tevil! yanadan icra eylediği yangm. sigorta muamelatını Türki etmek istediğini bildirmiş ve kanunen verilmesi muktezi €Yt vesaiki da ibraz eylemiştir. Keyfiyet tetkik edilerek rülmüş olmakla mezkür şirketin yangın sigorta şirketleril€ geline müsaade edilmiş olmakla ilân olunur. ei Ticaret işleri umum müdürlüğünden: Sigorta Şirketlerinin teftiş ve mürakabesi hi 25 haziran 927 tarihli kanun hükümlerine göre tesi, miş olan ecnebi Sigorta şirketlerinden Ünyon Hayat ta kumpanyası bu kere müracaat ederek şirket hi lar heyeti umumiyesinin 28- ikinciteşrin-028 ve 3İ74 929 tarihli fevkalâde içtimalarında on milyon Iblâğ edildiğini bildirmiş ve lâzım gelen vesajki tir, Keyilyet tetkik edilerek muvafık görülmüş ilân olunur. o | v Ma e a İ de hafta zarfındaki siyasi faaliyet, bi- ri Mac Donald, diğeri de Briand ta- rafından irat edilen iki nutkun izahi- le hulâsa edilebilir. Mac Donald nut- kuna bazı nevi ihtilâflarda hakeme müracaatı mecburi kılan maddenin imzasına İngiltere'nin hazır olduğu- nu söyliyerek başladı. Hatırlardadır ki Mac Donald hükümeti beş sene *vel iktidar mevkiinde iken, bu mad- deyi imza ve tastik taraftarı idi. Son-| a amele hükümeti sukut etti. Muba- fazakâr hükümet ise buna taraftar Imadı ve şimdiye kadar bu mesele olduğu yerde kaldı. Mr. Mac Donald, Cenevre'ye gelir gelmez ilk işi yarı kalan bu hakem meselesini bitir- mekolmuştur.İngilteredensonra diğer devletler de imzaya hazır olduklarını .eyan ettilelerinden mecburi hakem esi, simdilik, yalnız bazı ve çok mahdut beynelmilel ihtilâflara şamil olmak üzre kabul edilmiş demektir. İngilir başvekilinin nutkundan di- ti Akvam mi- misakile harp . ki Cemiyeti Akvam, harbı ta. mıdıktan maada, bazı şersit altnda, devletlere harbe müra mirdir, Bu iki taahhi lif kabul etmiyeceği tabiidir. Mac Donald Cemiyeti Akvam misakmı, Kellogg misakına göre tadile taraf tardır. Böyle bir teşebbüsün bilhas- sa Fransa tarafından itirazla karşı lanması beklenebilir, Çünkü Kellogg misakı hakikatta Briand'ın fikri oi- makla beraber hiç bir zaman Fran- sa tarafından ciddiyetle telâkki edil. memiştir. Halbuki Fransa Cemiyeti Akvam teşkilâtına Status guc nun muhafazası için bir kuvvei müeyyi- de nazarile bakmaktadır. Bu kuvvci müyyidenin en kuvvetli kuvvei müey yideti de harptir. Cemiyeti Akvam dan harp kuvvei müeyyidesini kal dırmak zannedildiği gibi teferrüata taalluk eden bir maddesini tadil et- mek değil, büsbütün ruhunu değiş- tirmektir. Buna Fransa ile etrafma topladığı peyklerin ne dereceye ka- dar razı olacakları bir meseledir. Mac Donald'ın nutkunda diğer e- caat etmeği a- . Bu sözün terce-| hemmiyetli bir nokta da Amerika ile| RR RL NE CL dün birbirile te-| dedildiğini tahdidi teslibat meselesi hakkında bir itilâf hasıl olmak üzre bulunduğu hakkındaki sözleridir. Bu sözlerin der zır: Stimson ve bahriye erkânı har. biyesinin iştirakile bir konferans ak- ve bu konferanstan sonra Stimson'un beyanatını bildirmekte. dir. Bu haberlere göre, Mac Donald" in Cenevre'de bahsettiği ihtilâf henüz gok uzaktır. İşin içyüzü şudur ki Amerika'da «büyük donanma» ile bahri tahdidi teslihat taraftarları şiddetli mücade- Ie halindedir. İngiltere ile bahri tesli. hatın tahdidi hakkındaki müzakere akim kaldığı bir sirada Amerika mec- lisi meb'usan ve ayanı, beheri 10 ar bin: tonluk 15 kruvazör inşasma ka- rar vermişti. İngiltere bu karardan sonradır ki gittikçe daha mütezayit bir rsrarla tahdidi teslihata taraftar olmuştur, Amerika'daki «büyük do- nanma> taraftarları, İngiltere'nin bu İsrarını, meclis tarafından inşasına me suniyet verilen 15 kruvazörün yapıl. masını tehir maksadma atfetmekte dirler. Bunun içindir ki son gelen A merika gazetelerinde teslihat tahdit edilse de edilmese de bu 15 kruvazö- rün inşası lâzım olduğu, çünkü İngi-| amm liz ve şu ve ya bu donanmadan sarfı| bir şekilde ilk defa olarak ortaya at- nazar, bunun Amerika için asgari bir | maktadır. ihtiyaç olduğu ileri sürülmektedir.) © Gaciptir ki bu Avrupa ittihad: fik Amerikalılar bu 15 kruvazörü “asga-İrile en çok meşgul olan Amerikalılar» ri bir ihtiyaç” diye inşa ederlerse, İn-| der. Bazı “dar görüşlü Amerikalılar, gilizler de buna mukabil inşaatta bu-| Avrupa kıtasını Amerika kıtasma lanacaklarndan inşaat ve teslihat| benzetmişler. Ve kendi kendilerine tahdit değil, tezyit edilmiş olacale de-İ “bir Amerika hükümetleri ittihad: o- Hulâsa Mac Donald'ın nıkbin mut.|!“*, “2 A gi eps kuna rağmen, bahri tahdidi tealihaç| “s9 olmasın?” demişlerdir. il meselesi halâ İngiltere ile Amerika | Urları yazan muharrir, bu mesele hak arasında günün en ehemmiyetli ve hal) kında lâakal üç Ametikan eseri oku- li en çetin birmeselesi halindedir. Mac) duğunu hatırlar. Donald'ın, bu ayın sonuna doğru Avrupa birliği olamiyacağını an- Waşington'a gideceğini dünkü tel-İlamak için Amerika tarihini tedkik graf haberleri bildiriyor. Tahdidi tes-| etmek kâfidir, Amerika'da bir hars, lihat işi bu ziyaret esnasında inkişaf) bir lisan olduğu halde bu birlik bin edecektir. müşkülât ile tesis edilmiş ve bin bir “e müşkülât ile 1865 senesinde de çok Briand'ın Cemiyeti Akvamdaki| kanlı bir harp bahasına idame edile nutku daha lie m bilmiştir. Amerika hükümetinin dahi-| ciye nazırı bir Avrupa hükümeti mütl politikasını takip edenler, memle- tehidesi teşkilini teklif ediyor. Briand| ketin şark il garp ve Şimal ile ce. | sonra bütün Avrupa devletlerinin | up hükümetleri menfaatlerini birbi- başmmurahhasları şerefine—galiba 27 | rine telif etmek için ne kadar müşkü- murahhas—verdiği bir ziyafete bu | lâta uğranıldığını bilirler. Bütün A- fikrini daha uzun bir şekilde izah et.| merika politikası bu rejional zıt men- miştir. Briand'ın bu fikri yeni deği.) faatlerin çarpışmasından “başka bir dir. Şimdiye kadar bir çok vesilelerle) sey değildir. i si Avrupa birliğinden bahsetmiştir. O | (o Avrupa kıtası gibi, yetmiş iki kadar ki bu sözleri kendisine “Avru- koy milletin, Kr e, ME Brland” lakabını kazandırmıştı | bir rivayete gi DM ve nihayetsiz milli husumetlerin ya- yn a v2 si RE NN: Sinir si MİMİ amlar. tağr olan bir memlekette bu birlik na-| günkü idare ve hukuk tig sil teşekkül edebilir? Avrupanın bu- | yabancı bir teşekküldür. İÜ günkü vaziyetine bakarız ve hükme-|rayı bir müstemleke di Seri İl eğer böylş bir Lirik olsaydı gla in ae bu anat derbal bozulması İcap ©-| gör ide bünbütün başk crdi, lie ir Birliğe yardımı olan tek bie amil, />'mdir. Klistinde kahir Amerika'nın yüksek gümrük tarilesi- adap >. mi yeğ dir. Bu tarife bütün Avrupa devletle- rinin menfaatlerine dokunmaktadır. | de hiç bir hakkı kri “yl Fakat bu küçük birleştirici kuvvete) lâzım. Mandanın bir anl, katşı, ayırtıcı amiller dağlar kadar) hükümetinin “musevi len bir teşekkül ile inse tedviri umur edeceğini büyüktür. Avrupa birleşemez mi? bir tığ ni idare siyaseti bu ajan ağ nbği leşir. Fakat bu kıtada yaşıyan insan-| ların hislerinde, emellerinde, gayele- dir. Halbuki bu aja museviler Filistin'de gale a rinde bir değişiklik hasıl olduktan sonr *.. Filistin hadisesinin kıyam ve ci- dal safhası kapandı. Telgraf haberle- rinden anlıyoruz ki şimdi terbiye ve tecziye safbası başlamıştır. Yalnız İngilizlerden mürekkep olan bir diva- nı harp bu hadiselerin o mesullerini muhakeme ve tecziye edecektir. Me- suller muhakeme ve tecziye edilip te hadisenin terbiye safhas: da kapan- dıktan sonra acaba Filistin meselesi halledilmiş'mi olacak? Bu suale müs bet bir cevap vermek mümkün değil dir. Bilâkis son badiseler dünya poli- tikasını birFilistin meselesikarşısında bırakmaktadır, Mesele hakikaten müş küldür. Çünkü Filistin hükümeti bu- giltere'de Amerika'da, © dünyanın her tarafımda ve münasebetleri on asif ları orada bulunmuş olm ret olan bir memleketi İd şan bu adamlara me nın her tarafmda dağımik 4 bulunan bir takım sarraf. listler tarafından idare tin'e mi acımalı ; yolesa haf için bu karma karışık YAL eden İngitiz hükümetini etmeli? — Filistin memek âlemini işte böyle “üç K halinde işgal etmektedir. Aİ e