23 Haziran 1929 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

Istanbul, erir yolu polldlıınıu Ük eserlerin — hakikt Geğeri, *t olarak mutalaa - edilmekle Umumi vaziyetle ölçük tn sonradır ki onlara paba biç- mümkün olur. Şüpbe yok ki, yimendifer siyasetinde ft neticeler bu büyük cerlerden . Cumhuriyetin ilânı — ferda- ı., politikanin nc şiddetli oğradığı hatırlardadir. Yine ki ne bu itirazlar, ne mali) ik kabiliyet yüzünden bu iş- kendi başımıza başaramiyacağı- endişeler, mühterem başvekili- hakbildiği © yoldan çevireme- ndi o, sarsılmayanı azminin bir bti halinde en yakın ir yollarile bezenmiş mes'ut ııııuyqı mutlaka görmeğe nam iyar bir devlet adamıdır. bükümetin şimendüfer iş- ki faaliyeti, yüksek bir. inti- İçinde cereyan ediyor. Muhtelif lelere — bağlanmmış, hey'eti 9 1934 senesinde bitecek o- l?zu) kilometroluk iş, her kene- safhalara ayrılmıştır. Proğra- Röre mühterem nafia vekilimiz ) senesindeki manzarayı şöyle- pit etmişti: Aıı.kmı, Karadenize — bağ' . tamsandan Sıyasi demiz yol ahat ve nakliyat başlamış 1r. Bekişehir, Ankara, — Kayseri, , Konya, Afyon dalresi ka- r. Bu dairenin garp kolları , İzmir hatları arasında Ki Ptden Balıkesire giden hat ta- ştır. Şimale ayrılan kömür rinde çalışılıyor. istan şarka doğru 930 sene- yacak olan inşaat Erzrum inde ilerliyor. Bakır hattı . hesindeki manzara — iee şu ! i a ğ ha - h i nüür hattı bitmiş, devlet mer- yıı.n istikamette Karadeni- Ygım mıdenuıı Mersin lima ülayan hat tamamlanmıştır lâve edelim ki yeniden ak hatlar bundan hariçtir. Adapazarından kalkıp Bo- Beçerek Bayındıra gidecek o- Ü, — iktisadi laymeti itibarile İYenin en yüksek hatlarından tır. iyet idaresinin başardığı iş- kadar mühim isc, tuttuğu de- sistemi de ondan daha zi- Tnühimdir. Bu sistem hatları Billileştirmekten ibarettir. Bu y timdiden hayli mesafe alınmız in bizim işlettiğimiz hatla- tmuu (2400).kilometro olduğu İmtiyazlı Hatların — mecmun Gir. denelere kadar bizde demir- €cnebi sermayesinin bir ese- İbaretti. Onun için bu hatlar, mahiyetini muhafaza — ede- tiyasi ihtiras ara bir mihver | *tmiştir. Bundan olan garanti N* halk iktisadıyatnın bir baş İdi, Bu vsul ile — hükümetin beynelmilel sermaye ile köy | ında zalimans bir tabsildar- İaret kalıyordu. Yabanci dev ç Türkiyeyi — muti, iradeden bir vasıta haline sokmak iş- . hattının inşasını istilzam leri Kaysere izah — eden Rorbahın şu sözleri, vazi- Mkça anlatıyor lunun vesaiti - nakliyeden & vilâyetlerinin Istanbul — ile / merkezlerile muvasalasının ir. Bilhassa İngiltere- Türkiyeye gerek merkezi yapılacak bir tecavuzü ha- lâka Mesır Üzerine muka- Marruz imkânini hazırlama- j detklerinden kâfi derece- “Ümiş bulunuyoruz. Sürt meb'usu MAHMUT yiİnct sahifemizde 1 ı:_'l tetrikamın, Tepedelenli AH Ve Vasiliki h.mıu | Gücü sahifemizde: M hareketler keme | tibaları TCf sahilemizde: Puzar 23 haziran 1929 AAT AT Gazete ve mımm Git husülar için miüldiriyete müracadi edilmelidir. Müddeti çeçen nusholür J0 kuruştur. Gelen evrak geri verilmez nn (hakkında ber taraftan izbar olu-! İdarehane: Ankara caddesi, No — 100 . Telefon numaralare — ıırııçlııı Türk - Fransız itilâfnamesi ı Alülliyet r '—.——hırrlrl Sitrt maob'usda NLASENCU'F dün lııci. Bene No 1206 YNLNY KLARINZ Abone ve Tlan üeretleri Gezetemizde çikan yazıların hukuka mahfazdur Onci Sahifede Santimi #net İlan tarifesi » Ha 50 ” Sncl imzalandı Mersin- Tarsus- Adana hattı (15) güne kadar Tür- kiyeye teslim olunacaktır. (Tatsilât son haberlerimizdedir.) Millixetin büxük anketi Gazininen büyük eserinedir? SAMİH RİFAT BEYİN CEVABI * — Milletin bugünkü fikri ve içtimai seviyesi.. Bu Gazinin eseridir ,, Türk- Yunan itilâfı M. Venizelos siyasi fırkalar | reislerinin fikir ve mütalâa- sını soruyor. Yunan hariciye nazırı diyor ki: “ İtilâf husulünden üÜmitvarım. Bütün meseleler en ince teferruatına kadar tamik edilmiş olduğundan itilâfnamenin tatbikinde müşkilât çıkmayacaktır.. ,, tina 22 (Hususi)— Türk - Yunan müzakeratı hakkında Papaanastasiyo tarafından verilen istizah takriri üzerine meçlise»İzahat vermezden - evvel siyasi fırkalar relslerini nezdine çağırarak izahat vermeğe ve kendilerinin fikirle- rint sormağa karar vermiştir. » Venizelosun bu gün fırkalar reislerini nezdine ça- kırarak izahat vermesi pek muhtemeldir. M. Venizelos ile fırka - reisleri arasındaki bu içtimâda verilecek karar meclisi mebusana tebliğ edilecektir. Yunan hariciye nazırı Argiropulos neticeden nikbin görüniyor dederek şu sözleri ilâve etmiştir. Müşkildr çıkmayacak — Bütün meseleler en ince telerruatına kadar tetkik ve tamik edilmiş olduğu cihetle itilâfname şaraitinin tatbiki hiç bir müşkile tesadüf etmiyeceği muhakkaktır” M Diyamandopulos geliyor mu? M. Diyamandopulosun — tali - matı hamilen bu gün şehrimize geleceği yazılmıştı. Fakat M. Ve- nizelos bu talimat hakkında fır- kalar reislerinin fikrini soraca- gından bu istimzacın neticesine İntizaren — Yunan — murahhasının Atinadan hareketini bir iki gün daha tehir etmiş olması muhte- meldir. Türk heyeti retsi Cuma günü Ankaraya hare- keti mukarrer 'Türk bey'eti relsi 'Tevfik Kâmil Bey Hariciye aldığı bir telgraf hatını te'hir etmiştir. Tevlik Kâmil Beyin hafta içinde gitmesi muhtemeldir. Mektepliler Müsakhabası 8 inci hafta 8 inci haftanın en mühim M.Argitopulos Atina, 22 (Huşust) — - Türk- Yunan müzakeratı hakkında par- lamentoda — vükü — bulan istizah takriri — üzerine Yunan hariciye nazın M Argiropulos gazetecileri nezdine çağırarak beyanatta bulu- nmuştur. Yunan hükümetinin ümidi M. Argiropulos Yunan hükü- hükümetinin müzakerenin hüsnü süretle neticeleneceğinden ümlt: var bulunduğunu — söylemiş ve demiştir ki: Bütün — meseleler azamt itilâfperverlikle bu ince teferru atna kadar tetkik edilmiştir. Tür- kiyenin de - tekliflerimizi kabul edeceğine — dalr - ümirler kuvvet lidir, Dostane münasebat Yunan hariciye nazırı beyana- tına devamla — mü: Tatın İki komşu deylet arasındaki dostane münasebatı daha ziyade takviye edeceğini ve muallâk meselelerin halli iki hükümet arasında müte- kabli emniyete müstenit bulutsuz haberi nedir? müsabakası hazirandan — itibaren başlamıştır. Gelecek cevapları haziran Salı günü akşa- mına kadar kabul edece- kiz. Sinci haftanın en mühim haberi için alınacak netlce haziran Çarşam ba günü ilân edilecektir. Cevaplarınızı Milliyet mü- sabaka memurluğuna gön- deriniz. Müsabakamıza haftanın NOt? GS manim haberinin'ne olduğunu bildirmek ve niçin o haberin tercih edildiğini Izah Malbnat kongresi Reis ve Ürmumt kâtip inlihahı dön yapıldı ğ Kangreden erel l baral anlaşmış, ve bir faralın göslerdiği reis ile diğer laralın göslerdiği umomi kâlip intibap edilmiştir Matbust Cemiyeti kongresı, üçün- ©u içimdani, düm saat onüç buçukta 'Türk ocağında akdetti, Rels, Umumi kâtip ve haysiyet —divanı — intihabatı yapılacağı — için, — dünkü — içüma yetmişe yakın aza icabet etmişti. Celse açılmadan” cvel, kongranan fik —içümamdanberi - ikiye aynılmış olan aza arasmda, Reis ve üumumi kâtibin intihabı üzerinde bir anlaşma haal olmuş, bu süyede reisin bir taraf ve umümi kâtibin de diğer yaraf namzeteri meyanından intibabı esası tesbir edilmiştir. Bu Aanlaşmayı müteskip, celse açılmış, azaya matbu — varakalar da- Bılmıştır. Aranın tasnifi meticesinde, Hakkı Tarik Beyin'birinci reisliğe ve Milliyet Müdürü Ahmet Şükrü beyin umumi kâtipliğe ittifaka yakın bir ekseriyetle intihap - edildikleri anlaşılmış ve bu neticeler alkışlanmıştır. Müteakiben haysiyet divanı aza- S1 intihabatı — yapılmış, Yunus Nadi bey (Cumhuriyet), Asım bey ÇVakıt), Necmettin Sadik bey (Akşam) Meh- met Nurettin bek (Vakıt muharriri) ve Kemal Salih bey (Cuthhuriyet) itifaka yakın bir ekseriyetle intihap edilmişlerdir. Bu sırada Asım beyin divanı haysiyete İntihabı münasebe- tiyle, heyeti merkeziyeden — istilasi üzerine yerine €en çok rey almış olan Saip bey (Milliyet) kalm olmustur. Bundan sonra, (30) « yakın imza Ve verilmiş bir takrir okunmuştar. Takririn “nizamnamenin tadili esna- gında vefat edecek arkadaşlar için bir muavenct esas nazan dikkate alınmakla Dberaber Reçenlerde vefat eden 35 senelik gazeteci Münir uq merhumun ailesine 500 lira, yardım edilmesi ve Kâzım &ııv bey merhumun kabirleri yapurılması, hak- kındaki maddeşi, tasvip edildi. Şa noktadan da kongremin — temennlel halinde beyeti merketiyeye havale edildi. A — Arza edecek azuyı asliye- nin senevi küçük bir Ücret mukabi- linde hayat sigortasına vaz'ı B — Hastalanacak — gazetecilerin hastanelerde moccenen tedavilerinin temini ; € — Vesalti nakliye ve köprü için bütün arkadaşlara paso temini? D — Azayi asliyeye rozet ve Merkez kumandanlığı ile Polis mü- dürlüğünden — musaddak — vesikalar yıpuulmı!l K Nizamnamede — yapılacak ıı—ıııı heyeti umumiyece tasdik edi- lünceye kadar, tesvün sandığından yapılacak tediyatta şekle ai müşki- Mâtın refik E — Teşrinlevelde akdedilecek köngreye kadar, cemiyetiçin Istanbul veya Beyoğlu tarafından — alınacak bina ve bu binada açılacak kulüp ve Jokanta meselesinin halli hakkın- daki takrir mevadının da yeni bey'eti merkeziye ve İdareye direktif olarak verilmesi kabul edildi. Bandan sonra, marbuanın en kıi- demli iki rüknü olan Mahmut Sadık ve Ahmet Rasim bey - Ustarlarımıza, kongranm selâm ve muhabbetlerinin Yolğına, kongra salonunu tahsis etmek misafirperverliğinde — bulunan — Türk ocağına — teşekküre — riyaset — divanı memür edilmiştir. Mütcakiben, cemiyetin: yeni büt- çesi okunarak kabul edilmiş ve ko- ngre riyasetini üç celsedenberi hüsnü idare eden Enis 'Tahsin beye teşek: kür edilerek alkışlar “artsında kon- greye hitam — verilmiştir. Yeni reis, Kâtibi umuml ve hey- eti merkeziye azası, bugünlerde içti- ma ve heyeti idarenin ikinci rej muhasebeci ve idare azasını da ara- Çevirilen deriler Rus ticaret mümessil liği mahkemeye ne cevap verdi? ——— Ehli hibre derileri tetkik ve muayene edecekler Rusyaya gönderilen derilerden bir kasmının iadesi yüzünden alâkadarlar- dan Mehmet Eşref beyin açtığı dava Üzerine birinci ticaret mahkemesi meseleye vaziyet etmiştir. Mahkettte tarafından, geri gelen derilerin mua- yenesi için teşkil edilen heyet, mahke- me azası Celâleddin beyin iştirakile dün toplanmıştır Ekspertiz için 8 fab- rikatör ve deri mütehassısı tayin edil- miş ve Rus ticaret — mümcesilliği de davet olunmuştur. Rus - toaret mü- messiliği bu busustaki tebligata ver- diği cevapta, kor diplomatik vaziye- Rus ticaret mümessili M. Sohof tnde olduğundan bahsederek, kendi- sine ancak siyasi msule tevfikan hari- ciye vekâleti vastasıle tebilgat yapıl- dıği tekdirde davete Jcabet edebile- ceğini bildirmiştir. Mahkeme tetkik bey'eti, Rusların iştirak etmemesi kendilerine ait bir bak olduğunu nazam hibara alarak muayeneyi tehire İizum görmemişrir. Ancak derilerin hentiz gümrükten çıkmaması dolayısile muayene bugtn gaat on.birde yapılacaktır. Diğer ta- reftan alâkadarların tekrar “ muayene için müracsatları " Üzerine Ticaret müdüriyeti keyliyeti Ticaret odasına havale etmiştir. Oda kâtibi umumisi Cemal bey, tacirlerin muayene — talepleri nazarı dikkate ahnarak bugtn derilerin mu- ayenesine başlanacağını söylemiş ve ganları ilâve etmiştir, — Biz, evelce muayene ettiğimiz deriler meyanında iade - olunanların Türk mab olduğundan şüphe — etmi- yoruz. Fakat tüccar istediği için tekrar müsyene yapılacaktır. Muayeneden sonre bunlar sevke- dilecektir , Muahedo mucibince, bu — hususta Çikan — İhrilâflarda ticarer —odasının hakemliği kabul edilmesi — Jâzımdır. Ruslar çıkardıktan müşkilâtın, tecir- lerlmizin fazla kazanç temin etmelerine mani olmak için ihracat — emtsasını Arkos vasıtasile göndermek istere- ginden İleri geldiği söylenmektedir. Sıhhiye vekili Ankara, 22 (Milliyet) — &ıh- hiye veklil Refik Bey temuz iptidalarında Amerikadan det edecektir. Kardeş kattili Ankara, 22 (Milliyet) — Of mahkemeo başkâtibi Hukkı efen- diyi ağır surette yaralayan Meh- met oğlu Nazım kardeşi Riza taratından öldürülmüştür. Katil adliyeye verilmiştir. Komühistlerin muhakemesi İzmir, 22 (Milliyet) -- Ko- münistlerin muhakemesinc25 ha- Büyük millet meclisinin tenetfi- se mahtus bir köşesinde konuşan ar- kadaşlardan biri sordu: — Milliyet baş muharririnin mek- tubunu aldınız mı? — Hayır. Daha posta kutusuna bakmadım. — © halde gazetenin bir anket mevzuu olarak irat ettiği suali, daha evel biz size tebliğ edelim: Gazinin €n büyük eseri nedir? Bu sualin karşısında en derin bir itminanın ruhumdan gelen sesiyle cevap verdim: — Bilâ istisna hepsil Suali soran arkadaş tasdik etti; — En kısa, en doğru cevap! Kendi kendime düşündüm: Söyle- diğim söz yalnız benim fikrim değil- di. Memleketin her hangi bir buca- ğanda dünkü ve bugünkü neslin, mü- tefekkir ve hassas çocuklarına ayni suali sorsanız alacağınız cevap be- nim, onun ve onların - vicdanımızın bu müşterek tercümesi olacaktır. Gazi ve onun mnazzam eserleri bi- ze her şeyden evel büyüklük hissini veren, duyuran harikalardır. — Bazı meşhur isimlerin zihinde uyandırdı- ğa hatıralara daima — kıymetşinaslık duyguları karışır. Fakat bunlar hiç bir zaman onlarla bir tedai kuvve- tinde ihtilât edememiştir. Düşünülür ve söylenir. — Gazinin şahsiyetini — ihtiva eden mefhumla büyüklüğün en şümullü mahiyeti a- rasında tefekkürün muhtaç olduğu fasıla mevcut değildir. Bu Ünvan ve bu sıfat bütün Türk- derin rubunda birbirini ikmal eden iki fikrin teşkil ettiği umumi ve müşterek bir tedal halindedir. Bana «Gazinin en büyük eseri ne- dir?> denildiği zaman tek bir sual karşısında olduğumu — farzedemem. Gazi kendi birliğinin geniş hududu içinde büyüklüğün her nevine, her manasına uzanan, ve en çok taaddüt eden bir mevzudur. Felsefi ve içtimal görüşlerin ayrı ayrı kendi sahalarına müteveccih a- deseleri o mevzuu billurdan, kesirtil- adla' bir menşurun her dıl'ından, her zaviyesinden ihata etmektev Gazinin eserlerinden birini öbür- lerine tercih etmek eğer bütün şahsi kanaatlere, verilmiş bir haksa, eğer bütün ilmi salâhiyetler ondan bahse- deceklerse isabet her reydedir. Çün- kü onun her eseri kendi hususiyeti içinde öbürlerinden büyüktür. Biri için en büyük diyen bir kimse, öbü- Tü için en mühim, daha bir başkası için en kıymettar diyebilir. Ben büyüklüğü yaratmak kudre- tinde arıyorum. Görüyorum ki, Ga- zinin en büyük eseri gene kendi a zim ve iradesinin yarattığı o büyük şahsiyetidir. Beşeriyetin en yüksek kabiliyeti kendi maneviyetini yaratmak oldu- ku gibi dâhilerin ve müstesna insan- ların en büyük muvaffakıyetleri de şahsiyetlerini vücude getirmektir. Bence Gazi her sözüyle, her ira- desiyle, ber eseriyle tarihte hem kendini, hem de kendi heykelini biz- zat imâil eden san'atkârdır. Onun eserlerinde bulunan şey ken disdir. Bulunmıyan şey - taklittir. Kendinden başka kimseye benzeme- mek onu dümdüz bir çölün ortasın. da birden bire yükselen bir şahikaya benzetmiştir. Dünden değif, daha evelki bir gün den başlıyalım: Anafartal tarihte istil Samih Rifat Bey €en korkunç ve kudurmüş — dalgasını yalçın kayasında krran, deviren, geri çeviren zaferdir. Anafartalaf ölmasaydı vatanın i- ki yakası ebediyen bir yere gelemez- İstiklâl mücadelesi ye'sin ve Ümit- sizliğin karanlık bulutlariyle örtülü ufuklarda yakıcı bir şimşek gibi par- ladığı zaman anladık ki, bütün cihan Üzerinde Anafartalar kahramanının altın saçları ürperdi. İstiktbalin zafe- rini onun kılıcı imza ediyor; Erzu- rümda başlanılan bu eser, Karahisar da ikmal edildi. Bütün bir kin ve hu sumet âlemini temsil eden Yunanlı- lar onu Gazinin huzurunda diz çö- kerek, kendi elleriyle ve bütün ordu Jarmın kaniyle beyaza çektiler. Tarih ve coğrafyayı istediği gibi yazan büyük müellifin bu eseri mil: lete kaybettiği vatan haritasını ve- rirken dünyanın her tarafında em- reden sesi yükseldi: — Türkiye hudutlarını bir daha ve ebediyetle tespit ediniz! Cumhuriyet, padişahlığı deviren, millete hakimiyetini veren, medeni kanunu getiren şaheserdir. Cumhu- riyetin büyüklüğü için başka delil aramıya ne lüzum var? Gazi Musta- fa Ecmal'e «Reisicumhura diyen millet her feyzin, her saadetin deli- Hini onda görür, Devlet ve hükümet kemalini Cumhuriyette bulmuştur. Sözü başladığım gibi ikmal etmek istiyorum; (Gazinin en büyük eseri nedir?) sualine tevap verdiğim xa- tman nazarım bütün hayatı kavrıyor: Onun bana — yeniden bağışladığı muazzez vatanımda, onün feyziyle yoğrulan, en mesut ve en uzak ideal- lerin hakikat olduğunu gören dima- ğamla onun eserlerini düşünüyor ve onun yazısiyle yazıyorum. Bütün bu everler içinde unutmadığım bir şey var: — Milletin bugünkü fikri ve içtk Garp zihniyetiyle düşünen, vicdani. yatın ne demek olduğunu hür ve sa- lim bir fikirle idrâk — eden şuurlu bir Türk gu hakikati itiraf etmekten çekinmez: Bütün fikri ve içtimaf inkişafla. rın başında şapka vardır. SAMİH RİFAT —— Edebiyat şubeşinde : tifa Aldığımız — malümata — göre, Yakup Kadri ve Ruşen Eşref beyler, intihap edildikleri güzel sanatler birliği edebiyat şubesi dabili ve harici sekslyonu aza- lıklarından istifa etmişlerdir.