5 Nisan 1929 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

KBN » S NL İ a AT NS K AÇA GÇ | haftalıkların | bile en Olerinin en üfak bir kısmını bile .ğr hangisbir eserin mukaddera- ve matbaaya ail! hususla: Halkı okumağa alıştırmak - için Halkı okumağa — alıştırmak başlı başına bir mesele halini almaktadır. Türk milletinde dimaği ihtiyaçlar zaten pek azdi: Harf inkılâbından sonra hemen hiçe İndi. Bunun ayarı Babıâlide çıkan beş ön halk mecmuasi idi. Bir kısmı üç dört ay -eveline kadar “yirmibin, otuzbin basan bu resimli aylıkların sürümü birden bire ikibine hatta bine, beşyüze düştü ve sahipleri bunları birer birer kapamak mecburiyetin- de kaldılar. İlk tecrübe devresinde &iraz ümit veren gündelik gazeteler de rağbetten düşmeğe başladı. Aramızda bunu iktisadi sebep- lere - yükletenler - çoktür. - Bazı husust bilgilerimize ve görüşleri- mize dayanarak biz de bu iddi- anın doğruluğuna Herhalde — matbuat--sınaatı buh- Tanının yeğâne sebebi bu değilse inanmışızdır. mühim — sebeplerinden birinin bu olduğuna süphe yok- tur. Böyle olduğu taktirde, halka Okumağı ucuzlaştıracak çareleri lîulup hazırlamak hükümete; “yani Maarif Vekâletine düşer bir va- Zife oluyor. Bu Vekâlet bütçesine, her şeyden evel geniş mikyasta İtbı ve neşir işleri için epice yüklü Bir fasıl ilâve etmelidir. Bugün müellifler var ki kitap- ıŞlrını bastifacak matbaa bulamı- Yör; matbaacılar var ki sermaye- Hna hasrödecek vaziyette değil- Girler. Bundan başka neşir-yani bayilik-teşkilâti okadar iptidafdir ki, Bir eser. en mükemmel şerait İÇinde yazılıp basılmış bile olsa Bene memlekete dağılıp yayıla- Mıyor, çıktığı yerde kalıyor. Matbuat — âleminin oldukça Bişmiş bir mensubu olmak itibarile Eğer bugünün neşir teşkilâtı mu- İstanbal, Ankara caddesi, JP 100 Telğraf adresi: İstanbul, Hımyet î;lddıll geçennushalar 10 hıııılır Gelen evrak geri serilmez. Nushası B Hdunmuştur CUMA 5 Nisan 920 İdarehane Telefon uumaraları: . İstanbnl, 8914 — nm — 8918 T İlliyet B—,—ulıırı—lı—l Sülrrt macip'unsu NEANENU'E Abımo ve llan dcreı Gazetemizde çikan yazıların hukuku mahfuzdur Abone şartları İlan tarifesi . Türluye Hariç Enol Sahifede Santim! $ Arlığı 400 ku. 8 kü. Snci « « I: 750 « M « 4ncdâ « « 1400 < 2700 <$ Yerli Dnrültünun konferını sılonuııdan — Miting dün yapıldı gıymek Yerli malı giymek için dün Çok hararetli bir miting akdeden binlerce genç çıkırlırken . Darülfünunda dünkü miting Turk talebe birliği tarafından dün Dariüllfünun konferans salonunda birmiting tertip edilmiş ve yerli malı kullanmaniın - lüzumü etrafında heye- canlı nutuklar söylenmiştir. Saat ikiye doğru konferans salonu temamlile dolmuştu. Kürsünün önün- deküçük bir sergi vücude getirilmişti. Yerli mallar teşhir edildi aramlirsel, Hereke, Fııhanı, fabrikalarının, ipekli #lbiselik kumaş ve bavullar sergide İeş- hir ıdllmoktıydl. Mltlniı darlllfunun ta- lebesi, ilse ve halk Beykoz isır sisteme göre yenileştirilecek Olursa her sınıf okur. adedinde Yüze bin nispetinde bir yükseliş Sörülecektir. Harf inkıdlâbı gibi mühim ve yırlı bir hareketten sonra bü. de üzerine almak Hükümete r. Zira bunsuz onun yürüye- eğine inanmak izahı güç bir Rüllet olur. Devlet tabi ve faşiri benimsemeyecek Yursa harf inkılâbından klediğimiz — hep — suya ektir. Hatta diyebilirim ki _ürk milleti irfan itbarile tari- n hiç bir devrinde düşmediği d'lr(ke)t inecektir. Bütün gör- mu7 işittiğimiz- ve sezdiği- îtyler bize bu karanlık akı- h*"l dev adımlarile yaklaştığını trıyor, Yakup Kadri Bi BUGÜN ?lnci sahifemizde : b Alganistanda yeni waziyet hedir ? 3 Sön haberler Tırım tefrikamız Temirlenk 3 üncü sahifemizde 1 — Sihhiye yekili dün tıp fakültesini Bezdi. — Fatmayı kim öldürdü ? 4 l’l'ıcn Sahifemizde: 2ı “'Md mpnn: Fölek: iştiraK etmişlerdir. Birlik reisinin nutku Tilrk talebe birliği reisi Ferruh bey bir nutuk irat ederek bugün harbin askeri cepheden iktisadi cepheye intikal ettiğini söyledi ve nutkuna şöyle devam etti: Bu mitinge iştirak ettiğiniz için sizlere teşekkür edecek değilim, sizi tebrik edi- yorüm, çünkü vatani bir vazifeye koştu- gunuzu görüyorum. Senede harice elli mllyon liramız akıp gidiyor. Bu rakam mevcut paramızın üçte biri demektir. Bunun önüne geçmek hepimizin en büyük ve en kudsi bir va- ifemizdir. Yapacağımız ife belki ağır, belki korkunçtur.. Fakat yılmayacağız. Hiç olmazsa yerli malların lüzumunu kalplere işllyeceğlz Teşebbüsümüz belki bugün ktir. Fakat bunu yarına aşılamak, mlIlı bir mefkure ola- rak kabul etmek lazımdır. İzmirden gelen telgraf Bıınu müteakip, birlik reisi İmir yerli malları koruma cemiyetinden bir telgraf aldığını söyledi ve telgrafı okudu: “Aziz Türk; sizin mukhaddes hamlenizi tebrik eder ve mesainize bütün kalbi- mizle iştirak ederiz. 800 kişinin selâm- larını kabul ediniz.,, Birlik reisi sözüne devam ederek dedi ki: — Üzerimizdeki elbiseleri yırtalım demiyorum, 'e ver SAEERELE K Başvehllm sıhhatı | Beynelmilel şeker meselesi Cenevre, 4 (A.A) — Akvam cemiyeti iktisat komitesi şeker mütahassıs- Berlin, 3 (A.A.) — Müllerin sıhhi vayiyeti hafif surette İyi- leşmiştir. murahhasasile Almanyanın Tiran sefiri Berlin, 3 (A.A.) — Almanya- nım moskova sefareti musteşarı Ğ x""“ı)'(-. TOMAN. Tiran elçiliğine tayin edilmiştir. ları arasında bu sabah ilk içtima akdedilmiştir. Reis, mütahassısları memleketlerinin vaziyeti hakkında izahat vermeğe dayet etmiştir. Her sene 4 Nisan yerli malı bayramıdır Hatipler :“ Askeri ve siyasi zaferi kazanan türk,iktısadi zaferi de kazanacaktir,,dediler — ——— Binlerce genç badema yerli malı kullanacağına yemin ettiler, her türk bu yemine iştirak etmelidir bunlar eskidikten sonra yerli malı alalım. Yerli malı giymek için sizi yemine- davet ediyorum, Binlerce geriç gemöt'etti Blnlerce genç “yemin ederiz!, diye haykırdılar anmeddin ve kürsüye “İktisat” doktorü” Âli bey çıktı. Nizameddin bey son zaferimizden bahsettikten sonra, sözünlü yerli mallara nakle- derek nutkuna şöylece devam etti : Türkiye bugün tarihi bir düşman kavr- şısında bulunuyor, bu düşman askeri kisveye bürünerek karşımıza çıkmayan, gör.nmeyen dehlizlerden aziz memlehe- timizin iktisadi harimine sokulan bir düşmandır, ecnebi malıdır. Bunun tesiri tıpkı bir şarapnel tesiridir. Şarapnel düşman kütlelerini nasıl paylmal ederse yabancı mamulâtta yerli mamulâtı öyle mahvetmektedir. Türkiye dünyanın en yaratıcı memlekeltir Aziz memleketimiz dünyanım €en yaradıcı memleketlerinden biridir. Türk sanayi ve mamu- lâtı bazı asırlarda diğer memleketlerden çok yüksekti, bir zamanlar garpliler, Türkimamulâtına kıskançlıkla bakarlardı. Tarihte Türk loncaları başlı başına bir milessesedir. Büyük dâhi kapitülasyonları kaldırarak garbe büyük bir darbe vurdu, artık gümrük tarifelerini kendimiz tayin edeceğiz. Artık Iktisadi İstiklali- mizi ilân ediyoruz. İktisadi zaferi de kazanacağız ArL daşlar ! askerlik sahasında kılımıza doku- namayan ecnebilerin İktisat yolunda önü- müze çıkmalarına tahammül edemeyiz. İktisat? yolunda da zafer yine Türkün olacaktır. Bunu müteakip muhtelif fakülte talebeleri mu- allimler söz alarak yerli malı etrafında hararetli nutuklar söylemişlerdir. 4 Nisan yerli malı bayramıdır üzlerce imzalı bir tahrir okundu, bunda 4 ni- san gününün bayram ittihâzı istenlyordu. 4 nisan gününün yerli mallar bayram günü ol- ması alkışlar arasında kabul edildi, ive miting nihayet buldu. Sırp darülfünunluları ı çtima devam ederken salona şehrimize gelen Sırpdarülfünunluları da geldiler. Şehrimize gelen grubün reisi bir nutuk irat ederek Türk gençligi- nin yerli malları etrafındaki heyecanmımı hörmetle selâınladığını söyledi. Talebe sükünetle dağıldı. Yeniden soğuk başladı Londra, 3 (A.A,) — Paris ve Berlinden Fransa ve Almanya- nın bir çok yerlerinde soğukla- rın avdet etmiş olduğu bildiril- heyeti mektedir. Bulgaristanda kar Sofya, 8 (A.A.) — Havalar birden bire soğumuş Sofya ve civarına kar düşmütlür. için Pnci « SE nn Nıı.ılı—ıı ı G6 Eıırııştıır_ le yemin ed»ıld'ı TASFİYE BİTTİ Memurları tasfiye eden komisyon artık dağılıyor —— .—— Memurinin tasfiyesi için mu- ayyen olan üç sene bittiği ci- hetle tasfiye komisyonlarının ikmali vazife ettiklerini yazmış- tık. Vilâyet tasfiye komisyonu bu hafta içinde son içtimamnı , ya- patrak mevcut evrakı tasfiye et- tikten sonra Dahiliye Vekâleti- ne gönderecektir. î*üîrkiye-İrah Şimendüferleri için müza- kerat cereyan ediyor İrak-Türkiye arasında Nuşaybine kadar yataklı vagonlar ve Nusaybin- den sonra otomobillerle seri, mun- tazam münakalât temini için dün Haydarpaşada' bir — şimendüferler Çocuk reisleri n Ocakta toplan- dılar yapacakları işi görüştüler Ayni zamanda Ocaklara gönderilecek tamimleri yazdılar Dün çocuk haftasında Türko- cağının idaresini eline alacak o- lan hey'et: İdare reisi Orhan B. CEMİYETİ BELEDİYE Birinci ve ikinci reislerin intihabı Halk firkasına mensup Cemi- yeti belediye azaları yarın fir- kada toplanacak ilk celsede ya- pilacak olan intihap için nam- zetler tespit edilecektir. Sadet- tin Ferit beyin birinci reislikte kâtibi umumı Sevim hanım, mu hnıp Mübeşşer, balo komıleııı reisi Nahide Hanımlar, müsa-: mere reisi Nejdet ve Balo, komi- ! seri Kemal Beyler Türkocağın-! da bir içtima yapmışlar ve ço- cuk haftasında yapacakları işi görüşmüşlerdir. Dün bütün Türkocaklarına yazılacak tamim kaleme alındı. Ve yevmi gazetelere gönderile- cek yazılar görüşüldü. Müsa- de Sişli Terakki mektebi konferansı top ştır. Konferan devlet demiryolları namına Zihni ve Nüzhet ve Cemal beyler, İrak de- micyolları murahhası M. Born, ya- taklı vagonlar umum müdür mua- vini M. Marko ile Nusaybin müdü- rü M; Oduan iştirak etmişlerdir. Dün öğleden evel ve sonra iki cel- se aktedilmiştir. Müzakereye bir kaç celse daha devam edilecektir. Memnuün degll Inglllz-llalııa hariciye nazır- ları avasındaki mülâkat Franıız;;r bu mülâkata memnun olmadılar mı? Paris, 3 CAA! ) — Tan gazetesi yazıyor: Chamiber- laji - Mussolini mühim — bir çe hadise addet- | mek yanlıştır. | Fransız efkârı fi umumiyesi Londra ile Roma arasın- daki müna- sebatın müh- - y ransa hariciye adenetkârane | ci M. Briand olmasından ancak mem- nuniyet his- seder, çünkü bu muhadenet, sarsılmaz esasını Fransız-İngiliz samimi 1tilâfı teşkil eden tesanüt siyaseti için pek ehemmi- yetli bir unsurdur. Macar baş vekili İtalyada Roma, 3 (A.A.) — Macaristan başvekili kont Bethlen M. Mussolini ile görüşmek üzre Buraya gelmiştir. ———.—.— .—— Sıhhiye vekili Tıp fakültesini gezdi ve tetkikatta bulundu FU TESSNİKEE ND Dün Sıhhiye vekili Bey Hay- dar Paşaya geçerek Tıp fakül- tesini ziyaret etmiştir. Refik Bey dün fakülte bina- sını gezmişler ve derslerde bu- lumuşlardır. Sılhhiye vekili Beye takülte tarafından bir çay ziyafeti ve- rilmiştir. Sıhhiye vekill Refik Bey Guraba hastahanesinde teftişte bulunmuştur. Refik bey hastahanenin bü- tün dairelerini ayrı ayrı gezmiş- ler ve koğuşlarda hastaların sıhhatleriyle ayrı ayrı alâkadar olmuşlardır. Refik bey hastahanenin ye- meklerini de muayene ederek mükemmel bulmuştur. Vekil bey hastahaneden çı- karken ser tabip ve — tabip Beyleri ayrı ayrı tebrik ederek gördükleri intizamdan dolayı beyanı memnuniyet etmişlerdir. mülâkatır â tarafından Çindansı Feyziye mektebi talebeleri tarafından Şark dansı, Selim Sırrı B. ve talebesi tarafından İsveç dans- ları bir komedi, münakaşa, ço- cuklar arasında sıhhi duruş mü- sabakası ve Feyzi Ati talebesi tarafından operet parçaları ta- ganni edilmesi takarrür etti. Müsamerede ocak reisi tara- fından bir nutuk da irat edile- cektir. Bir de piyanko tertip edile- cektir. Hey'et gelecek hafta gine ic- tima edecektir. MÜRAHHAS HEY”'ETİ Önümüzdeki çarşam baya şehrimize geliyor Hariciye Vekili Tevfik Rüştü beyin — riyasetindeki hey'eti murahhasamızın ayın Sadetlin Bey ipka edilerek ikinci reisliğe da Milli saraylar müdürü Sezai be yin namzet gösterilmesi mul temel görülmektedir. Kopanlar tediye ediliyor smanlı bankası tarafından uzun müddetten beri ih- zaratı yapılan düyunu mü- vahhede kopanlarının tediye sine başlanmıştır. “İlk tediyat dün yapılmış- tır. — Kadriye H.meselesi Kadriye hanım ve rüfeka- sı hakkındaki tahkikat de- vam “etmektedir. Düt bazı şahitlerin malâmatına mü- racaat edilmiştir. Bir aralik Kadriye hanım tahkikat hey'eti huzuruna çıkarılmış, ve kendisine la- zım gelen sualler sorılmıştur. çarşamba günü şehrimize gele- rek aynı gün Cenevreye gide- ceği Vilâyete bildirilmiştir. Hey'eti murahhasamız için ekspreste mevkıl mahsus ayrıl- ması kumpanyaya da tebliğ olunmuştur. »Hailaııımmulıım haberini - seçme müsabakası Sünni - şit Kavgası Londra, 3 (A.A.) — kal- küta dan “Daily Malil,, e bil- diriliyor: Hindistanın şimali garbi hududlarındaki Sünnilerle Şiller muharebeye hararet- le hazırlanmakta ve silâh ve mühimmat fabrikaları ge- ce gündüz — çalışmaktadır. Mütaarriz olan Şliler ilk bir mağlubiyete uğramışlarsada mektedir. Amerikada içki yasağı Nuyork, (A.A.) — Umumi araya müracaat neticesinde “Wisconin hükümeti sekenesi kahir bir ekseriyetle içki memnulyeti aleyhinde rey vermiştir. Bu memnuilyetin ref'ini talep etmektedir. Paris, 4 (A.A.) Paris ile Şerburg arasında yapılan bir tecrübede bir sür'at katarı bu mesafeyi saatte 115 bazende 150 kilometre sür'atle hareket ederek 3 saat 18 dakikada katet- Türk gençliğinin bü-| miştir. yük bir alâka ile karşıladığı müsa- bakamızın başlıya- cağı günler yakın- laşıyor Şimdiden kendinizi hazırlayınız : — Haftanın en mühim haberi hangisidir ? Viyana, 3 (A.A.) Kabine istifa etmiştir. Hüsrev Bey geliyor Sofya, 3 (ALA.) — Tür-i kiye sefiri Ankaraya hare- ket etmiştir. "Mumaileyh orada mezunen on beş gün kalacaktır. ... Hüsrev Bey, dünkü kon- vansiyonel —ile — şehrimize gelmiştir. Bugün Ankaraya İştirak şeraltisi ayrıca neşredeceğiz KEKEHEEAZ gidecektir. kendilerini mağlup addetme- -