5 Nisan 1929 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

ye motbere git üddeti geçenneskelor Halkı okumağa alıştırmak için Halkı okumağa — alıştırmak Başlı başına bir mesele balini tlmaktadır. Türk milletinde dimaği Ahtiyaçlar zaten pek âzdi Harf İnkılâbından — sonra hemen hiçe İndi. Bunun ayarı Babıllide çıkan beş ön halk — mecmuası idi. Bir kısmı üç dört ay eveline kadar “şirmibin, otuzbin basan bu resimli baftalıkların — aylıkların” sürümü “birden bire ikibine hatta bine, | besyüze düştü ve sahipleri bunları birer birer kapamak mecburlyetiti- de kaldılar. İlk tecrübe devresinde Biraz ümit veren gündelik gazeteler de rağbetten düşmeğe Daşladı. Aramızda bunu iktisadi scbep- here Bazı hususi bilgilerimize ve görüşleri Mize dayanarak biz de bu iddi- anın doğruluğuna — inanmışığdır. Herhalde — marbuat- sınaatı buh- Tavının yeğâne sebebi bu değilse bile en birinin bu olduğuna süphe yok Tur. Böyle olduğu taktirde, halka Okumağı ucuzlaştıracak - çareleri bulup bazırlamak hükümete, yani; Maarif Vekâletine düşer bir va Zife oluyor. Bu Vekâlet bütçesine, Der şeyden evel geniş mikyasta Abr ve neğir işleri için epice yüklü Bir fasıl Hâve ermelidir. Bugün müellifler var ki kitap- latını bastifacak matban bülamı Yor; matbaacılar var ki sermaye- kerinin en ulak bir kısmını bile ler hangişbir eserin. mukadders” Rna hasrödecek vaziyette değil- Ürler. Bundan Başka — neşir-yani Beyilik-teşkilâti okadar iptidaldir ki, bir eser en mükemmel şerair İinde yazılıp basılmış bile olsu Bene memlekete dağılp yayıla Miyor, çıktığı yerde kalıyor. yükletenler — çoktur. mühim — sebeplerinden Matbuat — ileminin oldukça Pişmiş bir mensubu olmak itibarile ğer bugünün neşir teşkilâtı mu- Kür sisteme göre yenlleştirilecek Slursa her sınıf öokür. adedinde Yüze bin nispetinde bir yükseliş Börülecektir. Harf inkilâbi gibi mühim ve arlı bir hareketten sonra bü de üzerine almak hkükümete r. Zira bunsuz onun yürüye- Milkeceğine inanmak İzahı güç bir Üllet olur. Devlet tabi ve _dıl benimsemeyecek Olursa harf inkılâbından Seklediğimiz — hep — suya ektir. Hatta diyebilirim ki Ürk mülleti irfan itbarile ri hiç bir devrinde düşmediği vvd!ıclicvc inecektir. Bütün gör- Bümüz, işittiğimiz ve sezdiği- Ö şeyler bize bu karanlık akı- Bti dev adımlarile yaklaştığını Tiyor. Yakup Kadri BUGÜN :heıııın_ııııı ” Alganistanda yeni waziyet üedir ? 3 Sön haberler Tarihi tefrikamız Temirlenk 8 üncü sahifemizde d Sehhiye vekili dün tıp laktilresini g Hd Patmayı kim öldürdü ? 4 Aücü Sahitemizde: K İlira tapora ÜS vit *” İüküye, roman İstanbal, Ankama caddesi, JW 100 Muzmlasamı | ai moskova Ssefareti musteşarı CUMA 5 Nisan 990 İdarehane: Telefon unmaraları: fatanbal, 8911 — 2919 — 8918 DÜREM çarmeaa Edumruştur Yerli ma Darülftünunda dünkü miting wı tarafından dün T==n=:n konferans salonunda birmiting tertip edilmiş ve yerli malı kullanmanın lüzumu etratında heye- canlı nutuklar söylenmiştir. Saat ikiye doğru konferans salonu temamile dolmuştu. Kürsünün önün- deküçük bir sergi vücude getirilmişti. Yerli mallar teşhir edildi amllı srake, Feshane, Beykoz fabrikalarının, şapka. lpekli kumaş, #lbiselik kumaş ve bavullar sorgide ieş- hir edilmekteydi. Mitinğe darilfunun ta- lebesi, ilse talebesi, hanımlar — ve halk IştiraK etmişlerdir. Birlik reisinin nutku Tlrk talebe birliği relsi Ferruh bey bir nutuk İrat ederek bugün harbin askeri cepheden iktisadi cepheye Intikal ettiğini söyledi ve nutkuna şöyle devam etti: Bu mitinge iştirak ettiğiniz için sizlere teşekkür edecek değilim, sizi tebrik edi- yorum, çünkü vatani bir vazifeye koştu- gunuzu görüyorum. Senede harice elli milyon liramız akıp gidiyor. Bu raham mevcut paramızın üçte biri demektir. Bunun önüne geçmek hepimizin en büyük ve en kudsi bir va- zifemizdir. Yapacağımız vazife belki ağır, belki korkunçtur. Fahat yılmayacağız. Hiç olmazsa yerli malların tüzumunu kalplere işliyeceğiz. Teşebbüsümüz belki bugün semere vermiyecektir. Fakat bunu yarına aşılamak, milli bir mefküre ola- rak kabul etmek lazımdır. İzmirden gelen telgraf unu müteakip, birlik relsi İmir yerli 'malları koruma cemiyetinden bir telgraf aldığını söyledi ve telgrafı okudu; “Aziz Türh; sizin mukaddes hamlenizi tebrik eder ve mesainize bütün kalbi- müizle iştirak ederiz. 800 kişinin selâm- | larını kabul ediniz.,, Birlik relsi sözüne devam ederek dedi ki: — Üzerimizdeki elbiseleri yırtalım demiyorum, sEaaR TC Başvekilin sıhhatı | Beynelmilel şeker meselesi Cenevre, 4 (AA) — Akvam sıhhi vayiyeti hafif surette iyi- | cemiyeti iktisat komitesi — heyeti ker mütahassıs- Dir ğ Berlin, 8 (A.A.) — Müllerin leşmiştir. Almanyanın Tiran sefiri Berlin, 3 (A.A.) — Almanya- murahhasasile ları arasında akdedilmiştir. Rei memleketlerinin v Tiran elçilliğine tayin edilmiştir. rülfünun konferans salonundan izahat vermeğe davet emiştir. Pilliyet lğiymek çık Miting dün yapıldı Her sene 4 Nisan yerli malı bayramıdır Hatipler :“ Askeri ve siyasi zaferi kazanan türk,iktısadi zaferi de kazanacaktır,,dediler ——— c meer—— Binlerce genç badema yerli malı kullanacağına yemin ettiler, her türk bu yemine iştirak etmelidir bunlar öskidikten sonra yerli mâlı alalım. —Yerli malı giymek için sizl yemine davet ediyorum. Binlerce genç yemin etli Bım— min ederiz !, diye haykırdılar ve kürsüye “İktisat- doktorü mimreddin Âll bey çıktı. Nizameddin bey son zalerimizden bahsettikten sonra, sözünü yerli mallara makle- derek nutkuna şöylece devam etti : Türkiye bugün tarihi bir düşman kar- şısında bulunuyor, bu düşman askeri kisveye bürünerek karşımıza çıkmayan, gör..nmeyen dehlizlerden aziz memleke- timizin iktisadi harimine sokulan bir düşmandır, ecnebi malıdır. Bunun tesiri tıpkı bir şarapnel tesiridir. Şarapnel düşman kütlelerini nasıl payimal ederse yabancı mamulâtla yerli mamulâtı öyle mahvetmektedir. Türkiye dünyanın en yaratıcı memlekeltir. —————————— Aziz memleketlmiz dünyanım €a yaradıcı memleketlerinden birldir. Türk sanayl ve mamu- lâtı bazı asırlarda diğer memleketlerden çok yüksekti, bir zamanlar garpliler, TürkimamulAtına kıskançlıkla bakarlardı. Tarihte Türk lomcaları başlı başına bir müessesedir. Büyük dâhi kapitülasyonları kaldırarak garbe büyük bir darbe vurdu, artık gümrük tarifelerini kendimiz tayin edeceğiz. Artık İktisadi İstiklali- mizi ilân ediyoruz. İktisadi zaferi de kazanacağız Arlıdıolır 1 askerlik sahasında kılımıza doku- namayan ecnebilerin İktisat yolunda — önü- müze çıkmualarına tahammll edemeyir. Iktisat? yolunda da zafer yine Türkln olacaktır. Bunu müteakip muhtelif fakülte talebeleri mu- allimler söz alarak yerli malı etrafında hararetli nutuklar söylemişlerdir. 4 Nisan yerli malı bayramıdır 'üzlerce imzalı bir tahrir okundu, bunda 4 ni- san gününün bayram ittihazı İsteniyordu. 4 nisan gününün yerli mallar bayram günü ol- masi alkışlar arasında kabul edildi, ive miting mihayet buldu. Sırp darülfünunluları nin yerli malları etrafındaki heyecamımı hörmetle selâmladığımı söyledi. Talebe sükünetle dağıldı. Yeniden soğuk başladı Londra, 3 (A.A,) — Parl: Berlinden Fransa ve Almaı nn bir çok yerlerinde soğn rın avdet etmiş olduğu bildirii- yah ilk içtima | mektedir. mücahassısları Bulgaristanda kar iyeti bakkında | , Sotya, 8 (A A.) — Havalar birden bire soğumuş Solfya ve ciyarına kar düşmütür. için TASFİYE BİTTİ | Çocuk reisleri| Memurları tasfiye eden komisyon artık dağılıyor Memurinin tasfiyesi için mu- ayyen olan üç sene bittiği ci- hetle tasfiye komisyonlarınım ikmali vazife ettiklerini yazmış- tık, Vilâyet tasfiye konisyonu bu hafta içinde son içtimamı ne gönderecektir. Türkiye-İrak serere — Şimendüferleri için müza- kerat cereyan ediyor Irak-Türkiye arasında Nuşaybine kadar yataklı vagonlar ve Nusaybin- | den sonra otomobillerle seri, mun- tazam münakalât temini için dün Haydarpaşada' bir — şimendüferler | konferansı toplanmıştır. Konferansa | devlet demiryolları namına Zihni ve | Nüzhet ve Cemal beyler, İrak - de- mieyolları murahhası M. Born, ya- taklı vagonlar umum müdür mua- | vini M. Marko ile Nusaybin müdü- rü M; Oduan iştirak etmişlerdir. Dün öğleden evel ve sonra iki cel- &e aktedilmiştir. Müzakereye bir kaç celse daha devam edilecektir. Memnuün değl! İngiliz-İlalya hariciye nazır- darı arasındaki mülâkat Fransızlar bu mülâkata memnun olmadılar mı? Paris, 3 GAA: X— Tan gazetesi yazıyom Ehamtiber- mülâkatır tajn - Murssolini mühim — bir g hadise addet- mek yanlıştır. Fransız etkârı umumiyesi Londra — ile Roma arasın: daki müna- sebatın müh- Yansa harici) adenetkârane / Ciçe M. Briand olmasından ancak mem- nuniyet his- seder, çünkü bu muhadenet, sarsılmaz esasını Fransız-İngiliz samimi itilâfı teşkil eden tesanüt siyaseti için pek ehemmi- yetli bir unsurdur. Macar baş vekili İtalyada Roma, 3 (AA) — Macaristan başvekili kont Bethlen M. Mussolini ile görüşmek üzre Buraya gelmiştir. ——....— Sıhhiye vekili Tıp fakültesini gezdi ve tetkikatta bulundu Ha ae yiğlamiz Dün Sıhhiyo veklil Bey Hay- dar Paşaya geçerek Tıp faktil- tesini ziyaret etmiştir. Refik Bey dün Takülte bina- sını gezmişler ve derslerde bu- lumuşlardır. Sahhiye veklli Beye fakülte tarafından bir çay ziyafeti ve- Sıhkiye — veklli Refik Bey Guraba hastahanesinde teftişte bulunmuştur. Refik bey hastahanenin bü- tün dalrelerini ayrı ayrı gezmiş- ler ve koğuşlarda hastaların sıhhatleriyle ayrı ayrı alâkadar olmuşlardır. Refik bey hastahanenin ye- meklerini de muayene ederek mükemmel bulmuştur. Vekil bey hastahaneden çı- karken ser tabip ve — tabip Beyleri ayrı ayrı tebrik ederek gördükleri intizamdan — dolayı Ya- |çağının idaresi parak mevcut evrakı tasfiye et- 'lan hey'et: Idare reisi tikten sonra Dahiliye Vekâleti-| kâtibi umumı Sevim hanım, — d 4ncü, Sene M 1130 Abone ve Gazetemizde çikan yazıların huki yemin Dün Ocakta toplan- dılar yapacakları işi görüştüler Ayni zamanda Ocaklara gönderilecek lamimleri Orha hasip Mübeşşer, balo komitesi reisi Nahide Hanımlar, müsa- mere reisi Nejdet ve Balo, komi- İseri Kemal Beyler Türkocağın-| |da bir içtima yapmışlar - ve ço- cuk haftasında yapacakları - işi görüşmüşlerdir. Dün bütün Türkocaklarına yazılacak tamim kaleme alındı. Ve yevmi gazetelere gönderile- cek yazılar görüşüldü. Müsa- merede Sişli Terakki mektebi tarafından Çindansı Feyziye mektebi talebeleri tarafından Şark dansı, Selim Sırrı B. ve talebesi tarafından İsveç dans- ları bir komedi, münakaşa, ço- cuklar arasında sıhhi duruş mü- sabakası ve Feyzi Ati talebesi tarafından operet parçaları ta- ganni edilmesi takarrür etti. Müsamerede ocak reisi tara- fından bir nutuk da irat edile- cektir. Bir de piyanko tertip edile- ir. Hey'et gelecek hafta gine ic- tima edecektir. MÜRAHHAS H Önümüzdeki çarşam baya şehrimize geliyor Hariciye Veklli Tevfik Rüştü beyin — riyasetindeki — hey'eti murahhasamızın ayın — onuncu y | çarşamba günü şehrimize gele- rek aymı gün Cenevreye gide- ceği Vilâyete bildirilmiştir. Hey'eti murahhasamız — için ekspreste mevkil mahsus ayrıl- ması kumpanyaya da - tebliğ olunmuştur. — bi ,ı.mâ'îl TT hlaltanIn e mühim haherini seçme müsabakası yük bir alâka ile karşıladığı müsa- bakamızın başlıya- cağı günler yakın- laşıyor Şimdiden kendinizi hazırlayınız : — Huaftanın en mühim haberi hangisidir ? beyanı memnuniyet etmişlerdir. İştirak şaraftisi ayrıca neşredeceğiz KAEK Z İlan Üeretleri SN ş MESAI ONushası 5 KKuruştur — uku mahfazdur İlan tarifesi edildi CEMİYETİ BELEDİYE Birinci ve ikinci reislerin intihabı Halk firkasına mensup Cemi- yeti belediye azaları yarın fir« kada toplanacak ilk celsede ya- pilacak olan intihap için nam- zetler tespit edilecektir. Sadet- tin Ferit beyin birinci reislikte Sadettin Bey ipka edilerek ikinci reisliğe de Milli saraylar lürü Sezai be yin namzet gösterilmesi mul temel görülmektedir. Kopanlar — memrem — tediye ediliyor smanlı bankası tarafından uzun müddetten beri ih- | zaratı yapılan düyunu mü- | vahhede kopanlarının tediye sine başlanmıştır. İlk tediyat düm yapılmış- tır. Kadriye H.meselesi | — Kadriye hamım ve rüfeka- | sı hakkındaki tahkikai de- vam “etmoktedir. Düt bazı şahitlerin malümatına mü- racaat edilmiştir. Bir aralık Kadriye hanım tahkikat hey'eti huzuruna çıkarılmış, ve kendisine la- zım gelen sualler sorılmıştur. | Sünni - şit Kavgası | Londra, 3 (A.A.) — kal. | küta dan “Dalily Mali,, e bil- | diriliyor: | Hindistanın şimali garbi hu dudlarındaki Sünnllerle Şiller muharebeye hararet- le hazırlanmakta ve silâh ve mühimmat fabrikaları ge- ce gündüz — çalışmaktadır. Mütaarriz olan Şliler llk bir mağlubiyete uğramışlarsada kendilerini mağlup addetme- mektedir. Amerikada içki yasağı Nuyork, (A.A.) — Umumi araya müracaat netlcesinde Wisconin hükümeti sekenesi kahir bir ekseriyetle içki | memnulyeti aleyhinde rey vermiştir. Bu memnulyetin vef'ini talep etmektedir. Paris, 4 (A.A.) Paris ile Şerburg arasında yapılan bir tecrübede bir sür'at katarı bu mesafeyi saatte 115 bazende 150 kilometre sür'atle hareket ederek 3 saat 18 dakikada katet- Türk gençliğinin bül-| miştir. Viyana, 3 (A.A.) Kabine dstifa - etmiştir. Hüsrev Bey geliyor Sofya, 3 (ALA.) — Tür-f kiye sefiri Ankaraya hare- ket etmiştir.. -Mumaileyh orada mezunen on beş gün kalacaktır. ... Hüsrev Bey, dünkü kon- vansiyonel — ile — şehrimize gelmiştir. Bugün Ankaraya gidecektir.