31 Mart 1929 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

T gt .guwnnww u |İNÖNÜ HATIRALARI K a © ÇDüşman binlerce maktünterile: düldurduğu muharebe meyda- fint silahlarımıza terketmiştir., Bu söz Ikinci İnönü muharebesinin - ON safhası cereyan ederken muhte- MA Barp cephesi kumandanı İsmet Şaniın Metris Tepeden idare ettiği Tuharebe yaziyetini tespit eden bir ADorunun son cümlesidir. Bu ifade İ"'îılde bir askeri harekâtın, bir mü- “üdemenin hikâyesi degildi . bir kaç kelimede — milli i;:dunun_ millt hükümetin ve inkıla- N zafcrini müjdeleyen bir'mana Vardı, Ozaman, her şeyde olduğu SDi bu manayı da herkesten - iyi G2t büyük Millet Meclisi reisi dzı Mustafa Kemal Paşa hazretleri Cebhesinin mümtaz kumandanına ördiği cevapta hislerini; ve kanaat- İsmnr Ş$öylece ifade ediyordu: Tarihte sizin İnönü meydan Tf"harebv!erinde derühde ettiğimiz y e; ,:!lldar agır bir vazife deruhte p dş kumandanlar - enderdir. Siz Tn a yalnız düşmanı değil, mille- Yhaküs talüni de yendiniz; “Nammızı - tarihin mefahırine Yt ve bütün milletl -hakkınızda biğ Ü minnet ve şükrana- sevkeden Yük zaferinizi tebrik ederken, şünde durdugumuz tepenin size “Rlerce düşman: ölülerile dolu bir '-—'Dğanı şeref seyretlirdiği: kadar, '"İlldd,,,u ve kemdiniz-için itila şa- .% le dolu bir ufkü iştikbale de ',* Ve hâkim oldugunu söylemek « Bu gibi büyük hadiseletin küymet- — ölçerken içinde bulunduğu- :.ü:zfmlırd.ın ve tesirlerden büsbü- Seleş, CCerrüt etmek, o büyük Hadi- “lerin gereyanına sahne- olan anları iy]"l'mık lazumdır. / Ancak — bu şart t ki o harekâtın manasını daha Anlayabiliriz. Kerçek İkinci İnönü ai tarihimizde yeni bir safhanın ,.üîa“ğml__oklu. O vakta kadar bü- Ve küçük muvaffakıyerlerimizin Mfüamaymlu. onları .milli ka- w izde — ordunun. kudretinde raj İyi , Ki Jali ve tesadüfün tecellisinde W'"'ış Ça İnım? Bazası hemv k»»u Tühün —khfıjvı düzelti, hemde milletin N ümit ve kuvvet alan milli Ş n?n nelere kadir olduğunu, ona Wnencl İnönü zaferinin üstünden bir hâzı.'_-! çmişti. Baş kumandan Gazi hede[e" Ordumuzu . teltiş için cep- ı'“iııü İ)ıılunuyorî:ırdı. Ordu ikinci tesir Müharebesinin yıl dönümünü Büyüp ÇSekti. Bu mühasebetle ordu kd'n'd İrresmi geçide hazırlanmıştı. Toplanı Ular Çay istasyonu cıvarında Beçiş yalslardı. Baş kumandan . resmi Seğişi Gİne geldi. Refakatlarında Rus erh Aralof, Azarbaycan mümessili de ÇA Abilof. ve — ateşemiliterleri Ve a ” Gazi teftişe başlamadan dm.:m"" topladığı bütüu kuman: Mküeîk bir- nutuk. irat Gtti. Sası ç, 4 GOk eyi hatırladığım hüla- AA g Yeki İhet İnönü zaferinin ehemmi- 'ok büyüktür.: İsteyorum ki guı,.,,:n”îlmgmdon evvel bu-zafer İora,"" ülviyetini askerlere hatır- ZUR' e . dündan başka ordumu- Mükad, dğ'"kln' bir zamanda düşmanı € A $ topraklarımızdan çıkara- Tündyor” bütün milletin emin bu- TRR kahraman — askerimize ıı/. * Bu tebligatınızdân Baş b Gyeneye başlayacagım,, SÜr'atye Mandanın emri bir makine a$lamı l'mlzimile yapıldı. Muayene Uzal Şr" $ kumandanın nazarı Iâlr(le ”cnnkm üzerine dikilmişti. ha snrdu;d"rd“: yanındaki kuman- leri gâ]â':.k'lki kıtaatın süngü- alar var ı.:::ıygl'— Süngüsüz kıt- r - 'nlıtır,““"" kıtaat süngü tak- kıı.â' azretleri. Düşmen- fardedinceye İOPraklarımızdan Yerlerine üder bu sügüler Miz böyledir. Yacaktır, Ahdi- aI ed"'vP'“ hazretleri İ Rin üzerinden eyOnu tahattür rdonun Cat hissedi- ve © *Smi geçidi, Orada biriken Olsün — sana Can — Teda Ah İzmitim, K Ah İzmitim sxîrgim mücadelenin alarını kattırş Hem - bımca r:t!asıxıa kazamlan tamızı — küvvetlendi Üyük eserleri yaratan &tve şükranl : kanı !nkılâbu karşı irir, hem de o lara katşı hür- atımızı ilad eder, Mahmut Sürt mebusu İstanbul, Telgraf adresi: İstanbul, Milliyet Müddetl ; eçennushelar 10 kürüstur. Gelen evrok geri cerilmez. >a 5 ci PAZAR 31 Mart 929 MM%M ? ı'oı ; 0 S #necü. Sene M 1125 > KKK AALLANAARAKMAK h ğ CND CKKDK İdarehane: dwmmmllğ B Abone ve İlan ücretleri Ankara caddesi, »4 100 H Hİ Gazetemizde çikan yazıların hukuku mahfuzdur F Telefon numaraları: v Abone şartları â İlan tarifesi — A b d Fd Tü:krye Hari Gnci Sahifede San'im! 25 ku. * İstanbul, 3911 — 3912 — 3913 : ' ş ÇK T SÜİ e li 4 AD İR Ş Gasete ve matbaaya ci! hususlar 4çin müdüriyete müracant edilmelidir. !82 « IZ%) « M « ; dncü « « 880 00 » 4 Mi « * MCEZÜĞ. a " Enci — e « MNushbası S Hdunmuştun” Haa şizan ua n semeerüri S_llrt zt GÜD'un u M.Av HENEU E Nuslansı & Eütarciştor” KG ŞEREDLET UT D -- STT A eRam ae Di mimia a7 — — - Z— N ” a S Z GER A DNT A MMM DAT L SELTE ND DEEE TT Celâl B. —— t orcaaer—— Bankanın ma li vaziyetini izah ediyor Büyük bir inkişaf gösteren bankanın yeni teşebbüsleri Bankanın mevcut parası 4 sene içinde 1,902,982 liradan 13,653,847 liraya çıkmıştır — ..—— Kelâmın en beliği rak- kamların.sözüdür. Çün- kü bunların ifade ettiği ha- En heyecanlı - bir- nutkun; en kuvvetli mantiğin telkin edemediği hakikati rakkam- ların sakin belâğatı anlatır. Evelkt gün İş Bankasının 1928 senesi bilançosu hak- İş Bankası umumi müdürü Celâl Bey kında malümat almak üzre 'Perapalas otelinde umumi müdür - Celâl — beyfendiyi “görmeğe — gittiğim — zaman 'gene böyle bir belâgat kar- şısında kaldım.: İş Banka- sının ismini telâffuz ederken her Türk bir gurur hisseder; çünkü - o, iktisadi - ve mali salidir. Milli - istiklâlimizi kazandıktan sonra girişti- ğimiz bu mühim iktisadi teşebbüsün muyaffakıyetinde en mühim amil olzn Celâl beyi, geniş salonun derin koltuklarından birine gömül- müş bir halde gördüm. Bir ressam henüz bitirdiği güzel tablosunu, heykeltraş mu- vaffak olmuş eserini nasil temaşa ederse, Celâl bey de elinde tuttuğu küçük siyah kaplı defterin bir yapra - gındaki rakkamlara hayran hayran bakıyordu. En beliğ cevap Hoşbeşten sonra İş banka- sının 1928 senesi zarfın- daki mali vaziyetini sorunca Celâl bey ya'nız bir kelime ile cevap verdi. Deiterin ben içeri girdiğim zaman tetkik etmekte olduğu yaprağını uzatarak: — İşte.. dedi sessiz belâ- ğatin İlade ettiği hakikat ilk bakışta nazara çarpıyor- du. İş bankasının yalnız 1928 senesi değil, dört sene- lik faaliyeti bu küçük kâğıt üzerine geçirilmişti. 1924 senesinde banka- gsun kasadaki mevcudü ihi. milyondan aşağı iken 1928 kikat münakaşa. kaldırmaz..| sahadaki kgbillyetimlzln tim- | | miline ait, hisse senetleri için Büyük Gazimizin. iktisadi- Halâskârın bu mühim eseri kemalini bulmuşstur. Seneler — Meyonl pata — İktadil — Nedüal — Kür 1K. Sani 1924 1,902,982 486,654 2,469,236 17,405 1925 3,322,953 4,413,551 8,061,377 402,523 1926 4,936,872 9,923,838. — 14,247,291 830,752 1927 12,028,860 — 15,912,718 — 23,907,202 — 1,036,158 1928 13,653,847 — 27,307,387 — 34,452,237 — 1,362,481 senesi k. sanisinde kasada | borsa - tigtindan daha dun bir (13,653,847) lirası vardı. 1924 senesinde — ikrazat mikdarı ancak (486,654) lira iken, 1928 senesinde bü fasıl (27,307,387) lira- ya çıkmıştı. Mevduata ge- lince, 1924 senesine nis- betle (17) misline çıkmış (34,452,237) liraya baliğ olmuştu. —Kâr - olarak ta 1924 senesinde (17,405) Tira gibi mütevazı bir meb- lağa karşı 1928senesinde (1,362,481) lira gösterili- ğyordu. Bankanin ihtiyat akçesi (835,000) lira ütli. Muvaffakiyetin sırrı ğ ; *siz iktidâdi bir kombinezondür. B'r suretini bu sitüna dercete | Yapılar 'bu kombinezonu göre , tiğim mukâyeseli cedveli tet- İ<1i fedakârlık - yapmaksığiti kik ettikten sönra mâlf vaziyet- hakkında - benim sörabileceğim suallerin hepsi sorulmuş,-Celâl beyin vereceği cevaplar da - ves rilmiş demekti . Celâl beyefen« diden bu muvaffakıyetin sırrını sordum : — Muvaffakiyetimizin baş- ltca amilleri, teşkilâtımızın in- tizamı, halkın itimadı ve mem- dekette doldurulacak bir-boşluk bulunmasıdır.— İş bankası ihti- yaca göre hareket ederek bu boşluğu doldurmuştur. Banka, tesisi günündenberi mütekâmil bir terakki göstermiştirx İkra- zat çoğaldığı gibi, halkın itimadını gösteren mevduat fta zipadeleşmiştir. Bankanın ta- rihi tesisinden ( 1927 ) senesi bidayetine kadar yapılan niza- mt ihtiyal akçesi (750,000) lira- ya baliğ olmuştur. İtibarı millt ile füzyon esnasında bu ihtiyat sermayenin tamamı hissedar- lara tevzi edilmiş ve sermayeye , Kalbedilmiştir. Hâli hazırda bu . sene açıktan “ve. doğrudan: doğruya - kıymetli,. esham - mü- kâbili ilâve olunacak: (250,000) lira ve ayrıca açık ve nizami, kârımızdan — tefrik> edeceğimiz. ihtiyat akçesile beraber, ihtiyat sermüyemizin yekünu (800000); lirayı tecavüz edetektir. Bu sene memleketin muhtelif yer- lerinde- yedi şube açtık. Büu şubelerimiz tam bir sene çalış- madılar, 1929 senesinde tam | birer sene çalışmış olacaklar ve bu senenin daha parlak olacağını ümit etmekteyim. Tabiat ta bu sene çalışmamıza - daha müsait olacağa benziyor. Sermaye tezyit ediliyor Bu sene hey'eti umumiyeye bir milyon lira tezyidi sermaye teklif edeceğiz. Bu bir milyonla İş bankasının tediye edilmiş sermaye miktarı (5) milyonu bulacaktır. Sermayemizi, mem- lekette şahsiyeti maneviyesiyle ve sermayesiyle kesbi salâbet etmiş meali bir milessese yarat- mak için tezyit ediyoruz. Tez- yidi sermayede hâli hazırdaki m:vcult"u'l'ı_ğitîi esham hakiki ve Hat tespit edeceğiz. Hissedar- larımız bundan kazanmış - ola- caklardır.Yeni ihraç edeceğimiz hisse'senetlerinin iki ay zarfında biteceğini zannediyorum. Yeni bir teşebbüs Bnnkımıı Ereğli kömür şir- ketiyle müşterek üç milyon lira sermayeli bir kömür şirketi teşkil etmiştir Her iki taraf-ta aporlarını getirmiş - itilâfname evelki gün tarafeyn murahhas- ları —mrâ!ından Ankarada imza- olunmuî(ur. Şirk&lin malik olduğu saha- daki-kömürlerin yekünu 64 mil- yon ton olduğu Türk ve ecnebi mütehassisların raporlariyle mit- h'âlhı bir. buçuk; milyön n %I bir' kıymette hisse | (malik olmuştur. Hissâ bağlı olan kıyınetler 00 bin lira nakit vebir kiymette inşa edilmekte olan Lavmar ve elektrik santral ciddi kıymeti haizdir . İçinde bulun UZ senenin bilançosu yapıldığı zamarn bu gı doğ- ruca İğ bankasının ihtiyat akçe- sine nâkletmek tasavvurundayız. Bu yapıldığı taktirde ihtiya- tımız Z*milyon Hirayı tecavüz etmiş olacaktır. Yukarda işaret edikdi içinde bulunduğu-. muz senenin banka kârmı da ilâve » edebiliriz. İş - bankası — ihtiyatının arlması ve sermayesinin karşılığı bulunarak tezijidi süretile mütemadiyen ma- nevi şahsiyel ve küdretini takviğye etmektedir..; Celâl beye bu izahatından dolayı teşekkür ettim, Yanın- dan ayrılırken: bankanın son: bilanço ile tebarüz eden muvaffakıyeti * — dolayısile p kendisini- tebrik ettim. Celâl - beystebriklerime Şu sözlerle mukabele: etti. Ân » —İşbankası; dediş büyük | Gazi vve — halâsköğrımıziın iktiğadi eseridir. YÜY yApAt *ti Gelâl heyin azimeti İŞ bankası Ümümt” Müdürü Celâl beyefendi dünkü ekspresle İsviçreye barcket - etmiştir. İstas- yonda bir çok zevat tarafından teşyi) olunmuştur. Celâl beyfendi tetkik seyahatından. yakında av- det edecektir. aralesk V. İymonun- giyaleti Milli | Reasürans Türk Anonim şirketi müdürü M. Aymon de Mestral tarafından dün saat 17 de Serkldoriyanda bir çay ziyafeti vermiştir. Çay Ziyaletinde sigorta şirket- leri ve malt muessesat , müdür- leri bulunmuşlardır. hissedarlarımızın hakkı rüçhanı olacaktır. Bunları dörtte bir nispetinde hakkı rüçhanlarım istimale davet edeceğiz. Kendi- lerine takdir. edeceğimiz fiat hissedarlarımızın istiladesini mucip olacak bir şekildedir. Bugün borsada nama muhar- rer onar liralık hisse senetleri- nin beheri (14,5) liradır. Hami- line ait olan hisse senetleri daha serbes olarak alınıp satıl- -makta olduğu için nama muhar- rer olanlardan daha yüksek kiymette bulunacaklardır.Buna şrağmen yeni çıkaracağımız ha- numaralı ilâve-l mizi yarımsabah müvezzilerden isteyiniz. Bu ilâve- miz İlkbahara ait bulunacak, iki renkli ve nefis ba- har manzalarını ih- tiva eden fotograf- larla çıkacaktır. ; Şirketin teşkili şüphe- | | eseri : İş Bahkası, Kısıklı hatlı —— .orrae. — Ünun müdürlük lağre- ldi, 25000 İira Tasarmıl ediliyor — Tey'eli ıııııı'yeııin dünkü içh'nııı Ve yeniden iİnşa etlilecek hatlar hakkındaki kararlar SAA Üsküdar —Kısıklı Halk tram- vayları anonim şirketi hissedar- ları hey'eti umumiyesi dün sene- Tik içtimamı akdetti. Şirketin geçen sene zarfın- daki islerire ait Idare meclisi . raporu kabul olunmuş ve bi- Tanço ilemüra- kıp raporu tas- 'tik edilmiştir'. Tasarruf temini için şirket umutm müdürlüğünün ilgası, teklifi muvafık görül- müş ve bu va- zife, idâre mec- lisi âzalığından istifa edenRifat Müeyyet beyin Feridun bey yerinesmurah: has'za sıfatile intihağfolunan eski müdür Manyasi zade Fe- ridun beyin uhdesinde bırakıl- mıştır , Yeni murakrpliğe Habip zade “Ziya bey intihap olunmuştur.. Raporda, hattı İşletmek için " Emanetin tahlsis ettiği (150000) liranın kâfi gelmediği, bu hu- susta şirketin de 15,675 lira sarfettiği mâsrafı azaltmak için memur ve müstahdemin kadro- sunda tenkisat yapıldığı, imtiyaz mukavelesinin tadili dolayısile yeni hatlar yapılarak sermaye- den daha ziyade istifade edile- “ceği beyan edilmektedir. Şirketin kazancı vasati he- sapla günde 282 liradir. Bilân- Çoda masraf 118,365 lira, ve gayri safi varidat 59,682 lira volarak gösterilmiş olup açık * mıkdarı 58,682 lira ile kapatıls mıştır. Bu, açık (1929) hesabına; devredilmiştir., Feridun Bey, yapılan tasfiye Öve tenkıhat neticesinde (25,000) Jiralık tasarruf temin edildiğini, 20 memur çıkarıldığını, varidat az olsa da hattın işletilmesi um- desinin değişmiyeceğini,ilk sene masrafın fazlalığı yeni tesisat- tan ileri geldiğini, bu vaziyetin, esaslı hatların inşasına mania teşkil etmiyeceğini: söylemiştir. Ankara müzekaratı Yunanlılar iki hükümetin emlâk için bir birine taz- minat vermesini kabul ediyorlarmış! Atinadan şehrimiz Rumca gazetelerine bildirildiğine göre M, Diyamandopolos Atinaya vasıl olarak Türk - Yunan müzakeratı hakkında — izahat vermiştir. Yunan menabline na- zaran M. Papaya - müzakereye devam için talimat verilecektir. Ayni telgrafnamelere , göre Yunanistan muallak meselelerin toptan hallini, ve iki hilkümetin bir birine tazminat vermeksizin ellerindeki emlâki muhafaza ken- di tabasına kendilerinin tazminat vermesini kabul edecektir. Bita- raf âzadan M. Rias Vikinas Bugun Atinadau geçerken Yu- nan hariciye nazırı tarafından şerefine bir ziyafet verecektir. Yunan hariciye nazırı bu ziyafet esnasında M. Rivasa Yunanis- tanın bir itilâfa varmak için şimdiye kadar yaptığı fedakâr- lıkları anlatacak ve bitaraf âza- nın tav rica k Ğ | - “Mektup sahipleri merakla soruyorlar: F nde aei 2 inci sahifemizdedir. GEREN KSN 2 Gün içinde İee keneri . aa hai | 473 mektup | Müsabakamiız ne günü başlıyacak?. Raftanın en mühim ha- berini seçme müsabakası- nın başlıyacağı günü ay- rıca ilân edeceğiz. Siz şimdiden kendinizi, havatisleri seçmiye alıştırınız! ektepliler için, - önlarin memleket — işlerindeki 4 ülâka ve fikrt fatli- yetlerini çoğaltmak içia kazırladığımız- bu müsabaka-z " < | Enci sahifemiz- deki bu müsa- : baka — nizam- namesini — ile- ride her hangi bir. tereddüde düşmemek için kesip saklağınız. Devlet hankası- Kazılık devandadır, M. Şahtın yerine başka hir mülehassıs geliyor Devlet bankası teşkili için tetkikata- dıvam — ediliyor Maliye vekâ- leti bu - işle ciddi surette meşgul olm- aktadır. Bu hususta fikri alınmak üzre davet edilmiş olan Alman milli bankası müdürü M. Şaht elân Pa- riste tamirat komisyonunda» Alman — mu- rahhası olarak bulunmaktadır. Paris müzakeratının ne zaman biteceği henüz malüm olmadığından bu işin daha fazla gecikmemesi için M. Şatıt başka bir mütehassıs göndermiştir. Bu zat Ber- linden hareket — etmiştir; bir kaç güne kadar Anka- .raya gelecektir. Hükümet gelmekte ' olan Vekili Şükrü — Bey Maliye Fethi B. ——— 1000 Ankaraya da- vet edildi Fethi Beyin seyahatı ne ile alâkadar? Kuponlar meselesi ve Tütvk dainler vekâleti intihabı Bir nokta Paris sefiri Fethi bey, aldığımız ma- Tümata görehü- kümetçe vaki olan davet ü- zerine bu gün- lerde şehrimize gelerek Anka- raya gidecektir. — » * Mevsuk - bir k , menbadan 1s-- — Fethi Bey İ tihbaratimıza nazaran Fethi — beyin --daveti yeni Türk Da- yinler — Vekâleti — ile : alâkadar olup bü . husustar Fethi: beyin- - F mutalâ&asına müracaat edilmesi —— muhtemeldir. L 1. nbUYE Bu itibarla şimdiki halde müs- kirat İnhisatı umumi. Müdürü Zekâi beyin yeni Türk Dayinler Vekâletine intikabı müuhtemci addolunmaktadır. Türk BDâyinler Vekâletine Maliye müsteşarı Ali Rıza beyin intihap. için namzet gösterilerek intikap olunacağına daha ziyade ihtinral verilmektedir. Mamafih Fethi beyin Fransa ile cereyan etmekte bülunan miüzakerat ile alâkadar olarak davet edildiği de 'söylenmektedir. Londra Sejiri S Kaziranda _u_eEcekür Niçin geliyor rü 1 yemmlşaie — & Londra Setiri Ferit - beyin haziranda şeh- rimize gelerel , Ankaraya gi- deceğihaber alırımıştir. Londra kon- * z solosu mezu- — Ferif Bey 'nen <şehrimize — gelmişti ; - mezuniyeti bittiğinden - bir - kaç güne kadar Londraya * gidecektir. tİ, * BUGÜN. 2 inci sahifemizde : 1— Yunanistanda nümayişler. 2— Son İaberler 39— Târiti tefrikamiz Temirlenik İtalya, aleyhiie 3 üncü sahifemizde — Askerlik kanununda yeni tadilal | — yapıldı. * FKF $— Çok Teci bir ölüm, ee he 4üncü Sahifemizde: 1— Hava raporu g— Felek: $ —Askeri bahis: İkinci İnönü, 4 — Hikâye, roman, karikatür.. zata yol parası gündermg)k istemiş, fakat mütehassis bunu kabul etmiyerek Türi | kiyeye fahri olarak hizmetin - bir - şeref olduğunu Süyle- - miştir. n Mütehassıs gelir gç!:pçz tetkikata başlıyacak, ” Büne dan sonra bir Tapor vere- cektir. Bu —rapora göre bankanın teşkili için teşeb- büsatta bulunulacaktır, -