1 Mart 1920 Tarihli İrade-i Milliye (Sivas) Gazetesi Sayfa 1
'Acaba Nümayiş mi Yapılıyor?.. Son gelen havadislere nazaran İngilizler İstanbul önüne son sistem (Dretnavt)lardan mürekkeb bir filo göndermişlerdir. Londra süfera konfransında İstanbulun makarr-ı saltanat ve hilafet olarak Türklerde kalması hakkında verilen kararı takipen yapılan şu hareket dostane telakki edilse bile bir tehdid ma'nasını tazammun etmekdedir. Esasen düvel-i mu'telife bizimle 'akd ettikleri mütareke ahkamının kırılmadık bir noktasını bırakmadılar ki bu hareketi de muhalif kava'id-i düveliyedir diye ta'bib ve mu'aheze idelim. Fakat işde nazar-ı dikkati celb idecek bir mesele varsa o da şu hareketin konfrans kararını takipen vuku'a gelmesidir. Harb-i 'umumi ve onu takip eden ve bizim içün harb-ı 'umumeden daha mü'ellim safhalar gösteren devre-i mütareke bütün dünyaya anlatdı ki Avrupa hükumetlerince 'ahdin bir hükmü; imzanın -ki namus-ı devlet ve millet demekdir- bir mahiyet ve ehemmiyeti yokdur. Kezalik o hükumetler içün sabit ve 'an'anevi bir siyaset takip etmek ha'iz değildir. Bütün gaye-i menfa'at, hars-i istila, hars-i intikamdır. Zamanın icabına göre siyasetler de tebeddül ider. Biz iki seneden beri *** *** tevali eden cereyanlardan anladık ki Avrupanın sözleri, kararları 'ahd u peymanları, hulasa her şeyleri.. nakş-ı ber-abdır. Onların iyi sözlerine, güzel va'dlerine inanmak ne kadar ahmaklık ise tehdidlerine, numayişlerine aldanmak da o kadar budalalık olur. Binaen-'aleyh şu bahs ettiğimiz hareketi gayet tabi'i ve İngilizlerin siyaset-i hodgamanesine, cibillet-i idariyelerine pek muvafık bir hareket olarak kabul etmek tabi'i ve zaruridir. 'İzzet Paşa (Ahmed İzzet Paşa) kabinesini takipen tevali eden İstanbul hükumetleri şimdiye kadar düşmanlarımızın her hareketine boyun eğdiler. Mütarekenamenin mevadd-ı mahsusa ve kat'iyesi ahkamına muhalif olarak, İngilizlerin Fransızların İtalyanların hatta Yunanlıların İstanbul'a 'asker ve kuvve-i inzibatiye ihracına nazar-ı la-kaydi ile bakdılar. Bunun neticesi idi ki Venizelosun lisan-ı tehdidi demek olan (Averof) [*] O bizim en hunhar, en gaddar düşmanımız, toplarını halife-i mu'azzamımızın sarayını tehdid ider bir şekilde tutarak İstanbul sularında yangeldi. Bunun neticesi idi ki: Ecnebi kuvvetler, İstanbul'un, idare-i inzibatiyesini ele alarak bir avuc Rum'un makarr-ı hilafetde küstahane hareketlerine kadar meydan vermişti. Hatta bir zamanlar Ayasofya'nın mukadderatını mevzu' bahs etmek derecelerine varmışlar idi. İşte bu yapılan hareketlerin hepsi mütareke ahkamına muhalif idi.. İşte bu hareketlerin cümlesi Avrupa'nın takip ettiği siyasetin en bariz birer delili birer bürhanı idi. Hiç şübhe yok ki bütün bu harekatn saikini, müşevviki bi'l-hassa İstanbul Hükumetlerinin, Avrupanın tehdidkar *** *** gösterdikleri mutava'at, vahşiyettir. İşte İngiltere'nin bu son hareketi, bu hareket nümayişkaranesi de şu bast ettiğimiz halet-i ruhiyenin bir netice-i tabi'iyesidir. Beşeriyetin fıtrat-ı asliyesindendir ki "Eğilen başdan yumruk eksik olmaz".. Bi'l-hassa bu darb-ı mesel bugünkü Avrupa'nın, 'umde-i siyasetidir. Şu satırları yazarken büyük bir üstadımızın kürsi-i tedrisde bize -talebelerine- medeni Avrupayı tasver ve teşrih iderken -330 senesinde- lazım gelen resmi ve 'umumi beyanatını ikmal ettikden sonra: Yine fısıldayarak ifham ve bir kaç kelime ile ibham ettiği pür-ma'ani hitabeyi tekrar etmek isterim. O zat diyordu ki: Efendiler! Size parlak, ve medeni bir suretde tasver ettiğim Avrupa'nın bir de iç yüzü vardır ki... Onun gayesi; menfa'at, menfa'at ve menfa'atdır. Onun nazarında: Dünya barbar, beşeriyet vahşi, yalnız, Avrupa, yalnız o saha-i sefahet ve sefalet medenidir; bunlar haşin ve hırçın bir çocuk gibi babasının elinden yırtarak ve yırtılarak ekmeğini almağa çalışırlar.. O zaman vicdanımızı müte'essir eden şu sözlerin bugün fi'len zuhurunu görüyoruz. *** *** pek acı bir suretde.... İşte şimdiye kadar her dakika bir suretle kırılmak istenilen 'izzet-i nefs-i milliyemize İngilizlerin vurmak istedikleri darbeden birisi de şu bast ettiğimiz hareketde... memleketimizin idare-i dahiliyesine kadar el uzatmak isteyen hodbin galiblerin bize 'a'id tazyikleri tekemmül ve tekamül ettikce bize de milletimizin seri' ve kat'i bir intibah ile dostunu düşmanını tefrik etmek liyakatını göstermekde olduğunu iftiharlarla görmekdeyiz. Beşeriyetin halet-i ruhiyesini takip ve tedkik edenlerce malumdur ki zülm ve tecavüz, 'izzet-i nefs-i milliye ta'arruz, milletlerde bir intibah ve intikam hissinin uyanmasına ba'is olur. Londra konfransında hukukumuz muhafaza edilmekde olduğunu görmekle memnun olan efkar-ı umumiye-i islamiyeyi, makarr-ı hilafet-i 'uzmaya, filolar göndermek suretiyle tehdid ve tahvif etmek isteyen İngiliz hükumetine karşı bu tehdidlerin 'alem-i islamı yalnız rencide etmekten başka bir mahiyeti olamayacağını anlatmak ister ve islamiyetle hoş geçinmek mukteza-yı menfa'atinden olan hükumet-i mezku(r)eye diriz ki: Tehdid ve tahvif siyasetinin İstanbulda tesiri mahsus olsa bile, pek büyük menafi'in masdarı olan pek uzak mahallerde bi'l-hassa üçyüz milyon müslüman nazarında bir kıymet ve ehemmiyeti olamaz. Binaen-'aleyh: Müslümanları kazanmak arzu iderseniz bu yolu değiştirmeli ve bi'l-hassa düşmanlarımızı memleketlerimizden, ve pay-i tahtımızdan çıkarmak çaresine tevessül idersiniz.. O zaman biz müslümanlar da İngliz dostlığının ufak bir tebessümünü görmüş ve ona bel bağlanmış oluruz. ______________________________ [*](Averof)un 'Osmanlı para ve sermayesiyle tedarik olunduğunu ihtar etmek isteriz. 'Aziziyelilerin Teberru'ları İzmir muhacirini içün 'Aziziye kazası ahalisinin 4130 buçuk kuruş toplanarak Der-sa'adet Hilal-i Ahmer Cemiyetine gönderdikleri ve diğer kazalarda da derc-i i'anata çalıştığı memnuniyetle haber alınmıştır. ∼∼∼∼∼∼∼∼∼ Sivas Millet Sanduğu Hamiyetpervanın İsm ve Mikdar-ı Teberru'ları Guruş Yekun-ı Sabık : 102000 Hey'et-i merkeziye a'zasından Emin Kahyaoğullarından Halis Durgud Beğ: 10000 Hey'et-i merkeziye a'zasından Ahi Paşazade Halid Beğ: 10000 " " " Şekerzade İsma'il Efendi: 10000 Belediye re'isi Evliya Efendizade Evliya Efendi: 10000 'Arif Efendizade Hacı 'Osman Efendi: 10000 Tüccarandan Hacı Ebubekirzade 'Osman Efendi: 10000 Budaklızade Hüseyin Efendi: 10000 Şişecizade Mehmed Efendi ve biraderleri: 10000 Kara Mustafazade Hasan Efendi: 7500 Bostankayalı Şakir Ağa: 7500 Sükütizade Şükrü Efendi: 7500 Na'lbendzade 'Ali Efendi: 5500 Hey'et-i merkeziye a'zasından ***zade Hamdi Beğ: 000 " " " Hüseyin Efendi: 5000 Eczacı 'Ali Vasa Beğ: 5000 Tüccarandan Dorukzade Şükrü Efendi: 5000 Şekerci Veysel Efendi Biraderi: 5000 'Aklı Kıt Mehmed Ağa: 5000 Bağdadın Kadir Ağa: 5000 Feyzullh Beğzade Hafız Ahmed Efendi: 5000 Mollazade İmdad Efendi: 5000 Harputlu Mehmed Efendi: 5000 Kasab Hacızade Mustafa Efendi: 5000 Hazinedar zade Zihni Efendi: 5000 " Gök Seyidzade Tevfik": 5000 " Haraccızade Bekir": 5000 " Kasab Hacızade Hacı 'Ömer": 5000 Bakkal 'Osman Efendi Mahdumu Mehmed Efendi: 5000 Fabrikatör 'Alae'd-din Efendi: 5000 " " Mikdat(Mihdat): 5000 " " Hafız: 5000 Yekun: 305000 -Daha var- ∼∼∼∼∼∼∼∼∼ Sivas hanımlarının Mar'aş ve İzmir mücahidin ve felaketzedeganına verdikleri i'anatin müfredatını mübeyyen cedveldir. Esami Guruş Refika-i vilayetpenahi Hanım Efendi: 2000 Belediye re'isi beğin Haremi Hanım: 1980 Baytarzade Hakkı " " " : 1300 Düyun-ı 'Umumiye Başmüdüri Beğin Haremi Hanım: 1000 Emir Paşa Haremi Hanım: 1000 Halis Beğin Haremi Hanım: 1000 Ahi Paşazade Halid Beğin Haremi Hanım: 800 Biçki Salonu Müdiresi: 750
