17 Kasım 1919 Tarihli İrade-i Milliye (Sivas) Gazetesi Sayfa 3
kılmalarını tavsiye etmek suretiyle İslamlarla Hindler arasındaki rabıtayı tahkim etmek istedi. Mümaileyh aynı zamanda **ların seddini ve ahalinin evlerden harice çıkmamasını emr etti. Hinduların bu nümayişlere iştirak edenleri arasındaki rabıtayı ne dereceye kadar tahkim ve takviye ettiği henüz malum olmamakla beraber Müslümanlardan bazıları yalnız kendilerini alakadar ettiği cihetle Hinduların müdahalesini ayin ( ) telakki itmemektedir. Ma'mafih burada ki Müslümanlar Hinduların iştirakini teşvik idiyorlar. Hatda camide de irad-ı kelam eden bir Müslüman, hadiseyi Hindistan'ın terakkisini kafil bir 'alamet olarak tefsir etmiştir. Meselede en ziyade şayan-ı dikkat olan nokda dinin Şi'i mefasidine alet idildiğidir. Müslümanlardan biri bana camiye girüb halifenin hakimiyet-i ruhaniye ve ma'neviyesi içün namaz kılacağını söyledi: Mesele yalnız hilafete ta'alluk etmiş olsa idi Şi'iler mezheblerinin akaidini ihlal edip hilafetin bekası içün kendi akidelerine halif bulunmaz idi. Bugün namaz ve oruca bütün Müslümanlar bila istisna iştirak etti. O derecede ki Bombay'da bir Müslüman lokantası açık değildi. Bu hale Ramazan günlerinde bile tesadüf idilemez. Gelecek zafer şenliklerine Hindistan'ın adem-i iştiraki takarrür etmiştir. ∼∼∼∼∼∼∼∼ Giresun Kayıkçıları Anadolu ve Rumeli Müdafa'a-i Hukuk Cemiyeti Giresun Hey'etinin iş'arına nazaran, İzmir vilayetine haksız yere ayak basdırılan Yunanlıların oradaki dindaşlarımıza karşı irtikab eylemekde oldukları vahşet ve şenaetden dilhun ve müteneffir olan hamiyetli Giresun kayıkçıları limanlarına uğrayan Yunan vapurlarına yük ve yolcu götürmemeye karar vermişlerdir. Anadolu ve Rumeli Müdafa'a-i Hukuk Cemiyeti Heyet-i Temsiliyesi Namına Mustafa Kemal - - - - - - - - ❖ - - - - - - - Avanos Yedi yüz senelik büyük Osmanlı İmparatorluğu'nun saltanatı, beş bin yıllık Türk mazisinin son ışıklarını söndürmeye çalıştığını şu nazik zamanda her bir ferdi titremeyen cebin ve hissiz ruhların bile bu sırada arslanlar gibi kabarmasını akıllarımıza getiremiyoruz. Dedelerimizin mezarları düşman ayakları altında çiğnenmekten, gözlerimizin nurundan bile kıskandığımız muhadderatımızın pis vucudlar tarafından lekelendiğini görmekten ise şerefle ölmek kadar bir baht bir tali' göremeyiz. Küçük fakat Himalaya kadar büyük iman taşıyan Orhanların krallar nasb eden Kanuni'nin nesilleri biz Avanoslular bugün de aynı satveti gayb itmediğimize Ulu Tanrı huzurunda yemin iderek yurdumuzun selameti namına maddi ve manevi her bir fedakarlığa amade bulunduğumuzu işbu mazbatamızın takdimiyle isbat idiyoruz. - - - - - - - - ❖ - - - - - - - Adana'dan Müstahberdir. Başadministratörlük Tercümanı Kemal Bay'i refakatinde Evkaf Müdiri ve bir polis ve diğer bir şahısla hükumet konağı merdiveninden inerken bir Ermeni askeri revolver ile katl ve firarını teshil içün arkadaşlarına da birkaç el atar; kurtulamayacağını anlayarak dört el de kendine tevcih etmiştir. Merhumu mecruhen hastaneye nakl ettiler. Kemal Bey'in cenazesinde İngiliz ve Fransızların büyük rütbede zabitanı bulunmuştur. Ermeni jandarmaları şimdiye kadar yüz yüz elliyi mütecaviz agniya-yı İslamiyeyi eşkıya diyerek habis ve fidye-i necat vermedikleri takdirde kurşuna dizilecekleri tehdidiyle emvallerini gasb etmekde ve bu harekata Ermenilerce iğfal edilmiş Fransız jandarması da iştirak etmekdedir. Maraş, Ayıntab, Urfa'yı işgale gedenlerin Fransız kisveli Ermeni oldukları görülmekdedir. Palu. Maraş ve Urfa'nın Fransızlar tarafından işgali haber-i müessifi üzerine bütün Yemder Meydanı'nda toplanan binlerce halk mütarekename ahkamına ve hukuk-ı beynelmilele mugayyir ve tamamiyet-i mülkiyemizi *** olan hadisat-ı mezkureyi kanlarıyla tathire ahd ü misak ettiler. Vatan-ı Osmaniye'nin bir cüz'ü olan sevgili topraklarımız derhal tahliye edilmez ise ahalide meşhud olan heyecan ve galeyanın teskini mümkün olamayacakdır. Amerika'nın muhterem reisicumhurunun vaz' ettiği desatir müşarünileyhin müttefikleri tarafından ihlal olundukça yapılan sulha adilane denilemez ve bitdabi' payidar olamaz. Binaenaleyh işgal-i vaki'i protesto ider ve keyfiyeti cihan-ı medeniyetin enzarına arz iyleriz. Bitlis Maraş ve Urfa ve Ayıntab'ın Fransızlar tarafından işgal idileceği anşaşılıyor. Vatanın bu mühim eczasının, ana yurdumuzun İngilizler tarafından büsbütün tahliyesiyle adalet tatbikini beklerken medid bir hayat-ı esareti tazmin-i diğer eden bir işgale ma'ruz bulundurulması adaletin halli ve akvamın inkişafına, milletimizin tarik-i temeddünde terakkisine, alem-i medeniyetin meş'ale-i feyiz ve sa'adetden behremend olmasına mani' bir hal olan ve kalb-i milletde azim bir nefret uyandıran işgal-i vaki'i umum millet yekden ve yekzeban olarak yine mahkeme-i medeniyetin muvacehesinde protesto idiyoruz. Tarihen, iktisaden ana yurdumuzun layenfek bir uzvu olan vatanımızın işgaline nihayet verilerek vatan ve milletin hakkında fevaid-i adalet ve medeniyetin tatbikine vesatet-i fahimanelerine intizar iyleriz. Ulemadan Abdurrahman Ulemadan Mehmet Müftü Abdülhamit Kefrevizade Baki Eşrafdan Osman Eşrafdan Sıtkı Müftüzade Sadullah Mütehayyi-zandan Hüseyin Mütehayyi-zandan Hakkı İzmir Fecayi'i İzmir Fecayi'ine Dair Resmi raporlardan Bazıları 13 - 6 - 19 Perşembe günü İzmir Müdafa'a-i Hukuk-ı Osmaniye Cemiyeti tarafından Osmanlı sulh murahhaslarından Tevfik Paşa Hazretlerine takdim idilen muhtıra sureti olub İzmir fecayi'i hakkında kıymetdar malumatı ihtiva itmesi hasebiyle aynen derc edilmiştir: Paşa Hazretleri İzmir Müdafa'a-i HukUk-u Osmaniye Cemiyeti, Türklüğün cebin-i safi nalayık bühtanlarla lekelemeğe ve açılan yeni devrin icabat-ı, adl ü hürriyeti ile hem-ahenk olacağı bedihi bulunan müstakil hat ve hareketimiz hakkında, şimdeden alem-i medeniyenin adem-i itimatını uyandırarak hukuk-ı milliyemizi gasb ve pamal eylemeye sa'yi bulunan bir kısım rical-i siyasiyenin, telkinatına mağlub olarak hareket eden, mehafilin enzar-ı dikkat ve nasfetine bervech-i ati ma'ruzatımızı ehemmiyetle vaz' eylemenizi istirham iyleriz: Vuku'u ve devamının en azim hassa-i mes'uliyeti, devletlerden bazılarının enva-ı desais ile milletlerin lisan-ı şikayetini iskata muvaffak olan rical-i müdebbiresine terettüb itmesi icab eden Harb-i Umumi, pek büyük semahatle akan kanların henüz matemi tutulurken şimdeden sonra hakiki insaniyet ve hakiki adalet esaslarının tatbikiyle payidar bir sulhun te'min idebileceği kanaatini tevlid etmişti. Ma'lum-ı devletleridir ki bu kanaati tezelzüle uğratan ilk darbe-i gayr-ı me'mule İzmir'in Yunan kıta'at-ı askeriyesi tarafından kasd-ı harekatı-ı hunharane ile işgali oldu. Aydın vilayetinde mütemekkin azim bir Müslüman ekseriyeti Rumların teşkil etmekde oldukları ekalliyet-i sagirenin yarın vesait-i Yunaniye ile takviye edilmesi mukarrer gibi görünen boyunduruğu altında sür'atle taktil ve imha siyasetine zemin hazırlamak içün icra idilen ve Türklerin izzet-i nefs-i millilerini, hakk-ı hayatlarını hiss-i şahsiyelerini istihkar eden işgal-i mezkurun ihdas eylediği vaziyet Osmanlı hakimiyeti ile Yunan tahakkümü arasında mevcud azim farkı yar ve ağyara celi bir suretde göstermiş ve Aydın vilayeti Müslümanlarını selamet-i atileri hakkında *** ve amik bir endişeye düşürmüştür. İzmir ve mülhakatı işgal günlerinde gördüğü ve el'an görmekde bulunduğu sirkat yağma ırza tasallut katl ve vahşeti Osmanlı hakimiyeti altında bir gün duymamıştı. Yunan askeri en hunriz bir müdafa'aya ma'ruz kalarak hücum-ı cebri ile bir memlekete giren orduların bile tehaşi ideceği harekat-ı le'imeyi Müslümanlara karşı icrada tereddüd itmedi. Türklerin ittihaz eylediği vaziyet-i hayırhahane ve kendilerine bahşolunan imtiyazat sayesinde asırlarca adl ü refahave serbesti-i tam içinde inkişafa mazhar olan ve Türkler memleketin muhtelif aksamında sükun ve asayiş takrir içün mütemadiyen kanlarını heder iderken Memalik-i Osmaniye'nin menba-ı iktisadiyesinden en ziyade menafi' istihsal iderek kesb-i servet etmiş bulunan yerli Rumların aşağı tabakaları ise Yunaistan'dan gelen hem-ırklarını kemal-i vahşetle taklide sevk olundu. Askeri üniformalar, fesler, sarıklar, hatta yağlı boya ile yapılmış kıymetdar bir zeybek tasveri gibi Türklükle alakadar olan asar-ı san'at bile muharrib Yunan askerlerinin sürgülerinden ve teşvik ve teşci gören Rumların iyadi-i gayz ve hakaretinden kurtulmadı. Aydın vilayeti dahilinde bugüne kadar işgal idilen mahallerde Türklerin hürriyeti tamamıyla münselibdir. Hükumetin muhaberatı sıkı bir teftiş, Türkçe gazeteler bi-aman bir sansüre tabi' ve Türkler en feci' cinayete ma'ruz bırakıldıkları halde küçük bir silah taşımak hakkından mahrumdurlar. İzmir'in işgal idildiği gün irtikab idilen şenayi' düvel-i mu'azzamanın mühib filoları ve ecanibin enzar-ı hayret ve nefreti önünde cereyan ettiği cihetle bunların cümlesinin nakil ve ta'dadını şimdilik ihmal idiyoruz. Mülhakatda vuku'a getirilen hadisat-ı elime hakkında da malumat-ı kaffeye istihsali ma'a't teessüf müşküldür. Yalnız Birunabad (Bornova), Bozyaka, Cuma Ovası, Gürece karyeleri ve Nif Sivrihisar Urla kazaları gibi bi'n-nisbe yakın mahallerde mevsukan elde eylediğimiz haberler bütün vilayete şamil bulunan tahribat ve fecayi'-i vakı'anın mahiyetleri hakkında bir fikir i'tasına medar olabileceğinden bunları ve İzmir'de heder idilen nüfus-ı İslamiye ile yağma idilen mesken ve ticarethanelerden bir kısmının esamisini birer misal gibi zikretmekle iktifa ideceğiz: 1-İzmir'de işgal esnasında devair-i hükumetde evrak-ı nakdiye bulabilmek hırsıyla kırılmadık dolab ve çekmece bırakılmamış evrak ve defatir-i resmiye yerlere atılmış memurin çeplerinde mühür ve anahtar kalıncaya kadar soyulmuş bazılarının pardesü ve ceketleri bile alınmıştır. Valisinden hademesine varıncaya kadar bil'umum memurin ve müstahdemin-i devlet elleri yukarıda olduğu halde “Zito Venizelos” diye bağırmaya mecbur edilmiş süngü ve dipçik darbeleri altında emsali görülmemiş hakaretlere duçar idilerek Punta'ya, mühim bir kafile-i mu'allimin de Patris Vapuru'na sevk edilmiştir. Kışlada beray-ı teslim toplanan zabitandan on dört kişi şehid idildi. Bunlar meyanında İzmir Ahz-u Asker Heyeti Reisi Miralay Süleyman Fethi Bey Ahz-u Asker Heyeti mümeyyizlerinden Nadir Bey, Dördüncü Kolordu Levazım Hey'eti İkinci Şu'be Müdir Mu'avini Alay Katibi Fahreddin Efendi ve Ahz-u Asker Levazım Dairesinden Ahmed Bey vardır. Sanayi' mektebi talebesinden 28 numaralı İhsan Efendi Ziraat Bankası önünde efzunlar tarafından boğazlanmıştır. İzmir'in Cedit Mahallesi'nden Manisalı Muhallebici Ahmed Ağa parçalanmıştır. Polis santral memurlarından Fahri ve refiki Hüseyin Avni Efendiler vazifeleri başında asker tarafından bir suret-i vahşiyanede şehid edilmişlerdir. Urla Polis Komiseri Giriti Hüseyin Efendi Ziraat Bankası önünde parça parça edilmiştir. Hukuk-ı Beşer Gazetesi sermuharriri Tahsin Receb Bey ikametgahında şehid edilmiştir. Köylü gazetesi mürettiblerinden iki ma'sum yavrucak parçalanmıştır. İzmir İnzibat-ı Askeri memurlarından Cumaovası'nda eşrafdan Ahmed Ağa'nın mahdumu Refik Efendi tüyleri ürpertecek bir vahşetle boğazlanmıştır. Hükumet karşısında askeri otelinde misafir erkek kadın ve çocuk olmak üzere sekiz kişi parçalanmıştır. Süvari polislerinden Halit Efendi feci' bir suretde şehid edilmiştir. Ayatzigona'dan (?) Manisalı Sağır Hasan ve Ispartalı Kovbos (?) Ahmed ummumhaneci İskona Maryani'nin oğlu tarafından şehid edilmişlerdir. İzmir Pasaport kayıkçılarından kırk beş kadar Müslüman boğularak boğazlarına zincir bağlamak suretiyle şehid edilmiş ve denize atılmıştır. Bunlar ve rıhtım üzerinde tutulub denize atılan birçok *** cesetleri deniz tarafından her gün sahillere atılmakdadır. Tilkilik Maliye Tahsil Şu'besi Memuru Nuri Bey Köylü Matba'ası önünde elliye yakın süngü darbesiyle şehid edilmiştir. Sabık polis memurlarından ve İzmir'in Dolablıkuyu Mahallesi'nden Giritli Ahmed Efendi asker tarafından parça parça edilmiştir. Eşref Paşa Mahallesi'nden sandalcı Tatar Hüseyin boğazlanmıştır. İsimlerinin zikir ve tasrihinden haya idilen birçok muhadderat-ı İslamiyenin ırzları hetk edilmiştir. Hükumet Caddesi'nde kain bil'umum İslam ticarethane ve dükkanları ve ezcümle Park Kıraathanesi Askeri Otel ve Kıraathanesi Evliyazade Hanı, Bolulu Mehmet Lokantası, Ahmed Ragıb Biraderler Kitabhanesi, Muhallebici ve Tatlıcı İbrahim Hakkı Usta Dükkanı, Şifa Eczanesi, Ekmekçibaşı Hanı'nda Hukuk Yurdu eşya evrak ve kitabları Kunduracı Sadeddin Efendi Mağazası, Beyler Sokağı başında Selanikliler Kütübhanesi Bezaz Hacı Hafız Mustafa Efendi ve biraderinin tuhafiye mağazası, Lokantacı İsmail Efendi'nin Karataş üzerindeki hanesi ve zi-kıymet eşyası Baş Oturak'da Kavaf Taşçı Osman Efendizade Hafız Fikri Efendi Kunduracı Selanikli Hafız Hüsnü Efendi dükkanları, Alaşehir Pazarı, Selanikli Hakkı Usta'nın kundura dükkanı Hisar ve Bölükbaşı camilerinin seccade ve halıları Pasaport karşısında İhtiyat Zabitanı Teavün Cemiyeti Gazinosu, Odun Pazarı'nda Saatçi Mehmet Tevfik Efendi Ticarethanesi, Arasta'da ve Eski Mahkeme önünde yüz yirmiyi mütecaviz Müslüman dükkanı, Keresteciler içinde Keresteci Cihan Bey'in mağazası, Kılcı Mescit Mahallesi'nde Komiser Safi Mehmet Efendi'nin hanesi, Dibekbaşı'nda Polis Giritli Mustafa Efendi hanesi, [Maba'dı var]
