28 Eylül 1919 Tarihli İrade-i Milliye (Sivas) Gazetesi Sayfa 2

tamamıyla rehber-i hareket ittihaz ideceğini ümit ider!" buyuruyorlar. Fakat şimdiye kadar mahiyetini birçok delail isbat etmiş olan öyle bir ihtar ile yola gelmek ihtimali artık hiçbir suretle varid olamayacağından, tarihimizin bugünkü sahifesinde bir kabus edasıyla oturub deveran-ı hükümet-i hazıranın ne makam-ı saltanat ve ne de millet nazarında hiçbir hikmeti vücudu kalmamış demekdir. - - - - - o - - - - - Millet Davası Onyedinci asırda idi. (Niyuri Kari Paniç) isminde bir Sırplı papaz Avrupa-yı Şarkiye'ye ıslavlık ruhunu sokuyordu. (Küçük Rusyalılara Hitabeler) diye yazdığı ufak ufak risalelerle milli bir vahdet aşkı doğuruyor ve Rus vicdanına yerleştiriyordu. Bu asırda Devlet-i Osmaniye dahilen o bitmez tükenmez belaya ve mesa'ibiyle uğraşmaktan ve haricen zaman zaman üzerimize doğru akın eden tesvilat ve tezveratından masun kalamıyordu. Diğer tarafdan garb alemi tarik-i tekamülde muttasıl ilerleyerek git gide yükseliyor ve coğrafi hudutlarımıza doğru iştihali ve kindar nazarlarla tesirlerini göstermeye başlıyordu. Bu kara tehlike hiç şübhesiz asırların kademe kademe milletlere hazm ettirdiği bir (ideal) idi ki biz henüz böyle bir ni'metden hissedar olamamıştık. Takriben elli altmış sene evvellerine kadar bu kara tehlikenin istikbal içün hazırladığı uçurumlar yeni yeni anlaşılıyor ve işte bu zamanda devletimiz hayırlı bir inkılaba doğru esaslıca atılmaya hazırlanıyordu. -1272 tarihlerinde- ecnebi müdahalatı yine baş göstermişti. Bu sefer Rusya, Bulgaristan ve Bosna-Hersek ahali-yi Hıristiyaniyesini himaye itmeye kalkıştı. Bu hal Avrupa'yı da şaşırtmakla beraber (Müdahalat-ı Ecnebiye?)yi Devlet-i Osmaniye üzerine daha kuvvetli bir şekilde tevcih idiyordu. (Niş) eyaletimizdeki Bulgarların Sırbistan'a hicreti ve İslamların kasaba haricine çıkamayacak kadar tedhişleri diğer tarafdan Ortodoks kilisesi ihtilafatı ve buna mümasil bilcümle icraat devlete mani' ve hail olan esbab-ı nifak ve şikak hep onyedinci asırda atılan bir tohumun neticesi idi ki garbın tekamül vadisinde atdığı adımlarla beraber işte bu tohum filizlene filizlene bizi Rumeli kıtasından uzaklaştırıyor nihayet Midye-Enez Hattına kadar sürüb çıkarıyordu. Sonra Arabla meskun vilayetlerimizde yine ecnebi entrikalarının, ecnebi müdahalelerinin, ecnebi tezverat ve ifsadatlarının tesirleri görünüyordu. Bu hallere karşı Devleti Osmaniye'nin vaziyeti pek müşkülleşiyor. Dahili ve harici vaziyetde alacağı tarz-ı siyaset-i had bir devreye giriyordu. Nitekim en son zamanlarda Fransa ve İngiltere'nin Rusya ile ittifakı bu hadd-i devrenin en bariz bir tecellisidir. Umumi harb ile tecelli eden vaziyetimiz hiç şübhe yok ki asırlardan beri tekasüf ve tebellür idegelen bu kara tehlikenin netice-i mutlakasıdır. Eğer Devlet-i Osmaniye muhtac olduğu ıslahat ve asırların icab ettirdiği terakki ve tekamülatda muvaffak olamadıysa bu adem-i muvaffakiyetin belli ve başlı mücrimleri Devleti Osmaniyeye hiçbir zaman nefes aldırmamış ve hala mütakere ahkamına ta'arruz ve tecavüzde temerrüd etmekde bulunmuş olan İngiltere ve Fransa ve sabık Moskof çarlığıdır. Asırların üzerimize yıktığı belaya hep onlardan ve hep onlardan gelmiştir. Düvel-i müttefikanın bugün tamamiyet-i mülkiyetimize karşı aldığı vaz'ı ve tavrı bilmeyen, anlamayan tek bir Türk kalmamış ve vicdan-ı milli denilen (mukaddes muhakeme) bu hususda son kararlarını vererek asırların bahş ettiği milli hukukumuzu müdafa'aya ve siyanete hazırlanmıştır. İstanbul hükümeti ile uyuşan ve İstanbul hükümetinin işlediği hıyanet ve cinayetleri teşvik ve tesahübe kadar vicdan-ı milliyi hunharcasına boğmak isteyenler anlayacaklardır ki hükümetler satın alınır fakat milletler değil... İşte Lehistan! ∼∼∼∼∼∼∼∼∼∼∼∼∼ Amerika Hey'eti Üç general ve müte'addid küçük rütbeli zabıtandan mürekkeb Amerikalı General Harbord'un riyaseti altındaki heyet şehr-i halin yirmibirinci günü Sivas'a muvasalat etmiş ve bir gece kalarak Erzurum'a hareket etmiştir. Erzurum muhabir-i mahsusamızdan aldığımız haberde General Harbord heyetinin Erzurum'a vasıl olduğu bildirilmekdedir. ∼∼∼∼∼∼∼∼∼∼∼∼∼ Müskit ve Beliğ Bir İzah Amerika, İngiltere, Fransa, İtalya fevkal'ade komiserleriyle kongrenin in'ikadı güni kongre reisi Mustafa Kemal Paşa Hazretleri tarafından irad olunan nutk-ı iftitahi Flemenk, İspanya, İsveç, Danimarka sefaretlerine: 1- Millet, bugünkü vahdet ve teşkilatının ma'tuf olduğu meşru' maksadı ve anasır-ı gayrı Müslime hakkında beslemekde olduğu vatandaş hisssini Şarki Anadolu namına Erzurum'da ve umum vatan-ı Osmani namına Sivas'da akd eylediği kongrelerin 7 Ağustos Sene 335 ve 11 Eylül Sene 335 tarihli beyannameleriyle cihana ilan eylemişti. 2- Bütün Vatan-ı Osmani'de sükun-u tam ve bila tefrik-i cins ve mezheb hürriyet-i şahsiyenin masuniyeti hüküm-ferma olduğu halde; bazı bedhahan-ı vicdan-ı milleden doğan cereyanı anasır-ı gayr-ı Müslime aleyhinde göstermek istedikleri istihbar kılındığından; tekmil vilayat ve elviye-i müstakileye bilumum teb'a-i şahanenin aynı hakka malik ve memleketimizdeki ecanibin de vatan ve milletimiz aleyhinde bulunmamak şartıyla Osmanlı misafirperverliğine mazhariyetde berdevam oldukları 16-09-35 tarihi ile ta'mim kılınmıştı. Bugünkü talebi de hıyanet-i vataniyesi sabit olan Ferid Paşa kabinesi yerine amal-i milliyeye mutava'atkar meşru ve şayan-ı itimat bir kabinenin mevki-i iktidara geçmesidir. 3- Binaenaleyh memleketimiz dahilinde mevcud olan asayişin idamesinin ve gayr-ı müslim vatandaşlarımızın her türlü masuniyetinin taht-ı emniyetde bulunduğunu te'yeden beyan ile kesb-i fahr iyleriz. Anadolu ve Rumeli Müdafaa-ı Hukuk Cemiyeti Hey'et-i Temsiliyesi Namına Mustafa Kemal ---------------- Konya Vilayeti Konya Valisi Cemal Bey ile avanesi firar etmiş ve Konya vilayeti merkezi de hareket-i milliyeye iştirak eylemiştir. 2- İzmit livası hareket-i milliyeye başlamıştır. Fiili harekata intizar olunmakdadır. ---------------- Müstahberat Amerika'da Cereyan-ı Efkar: Amerikalılar Versay Sulh Mu'ahedenamesi'ni (Versailles Muahedenamesi) hakkıyla yapılmadığından bahs ile istikbalde yine muharebeler olacağını ve Amerika askerlerinin Sibirya'ya sevk itmesine karşı da (Amerika'nın oralarda hiçbir alakası yokdur, nahak yere Amerika berri ve bahri efradının kanlarını dökdüremeyiz) diyorlar. İngiltere Ahval-i Dahiliyesi: İngiltere hükümeti Suriye'deki hukukundan feragat eylediğini bir beyanname ile ilan etmiş ise de Suriyelileri Fransızlara karşı tesliha devam etmekde olduklarından bu halin Fransız mehafilinde İngilizlere karşı adem-i hoşnudi tevlid ettiği anlaşılmıştır. § Kırşehir'deki Çelebi Efendi Hazretleri amal-i milliyeye merbutiyetini te'yid eylemiştir. § Amal-i milliyeye mümana'at maksadı ile Dersa'adet'den i'zam edilmiş olan Kastamonu Valisi Kuva-yı Milliye tarafından İnebolu'dan i'ade edilmiş ve mumaileyh Dahiliye Nezaretinden aldığı emre nazaran Zonguldak'a çıkarak tekrar ifa-yı vazifeye cür'et eylemişse de Kuva-yı Milliye mumaileyhi oradan da Dersa'adet'e fiirara mecbur etmiştir. Ankara Valisi Ankara Valisi Muhiddin Paşa mesture tahsisatından para ile Çorum'a gelerek orada bazı tertibat ve telkinat icra etmekde iken haber alınmış ve kendisi merkez vilayete doğru firar etmişse de Keskin kazası civarında Kuva-yı Milliye tarafından derdest idilerek Sivas'a i'zam kılındığı anlaşılmıştır. Trabzon Valisi Trabzon Valisi amal-i milliyeye muhalif ef'al ve harekat-ı müraiyanede bulunduğundan izale-i şerri zımnında Erzurum'a nakl edilmiştir. § İngilizler Merzifon'daki kuvve-i işgaliyesini tekmil ağırlıklarıyla birlikde Samsun'a alarak orasını tahliye eylemişlerdir. § Süleymaniye ve Kerkük taraflarında İngilizlerle icra-yı muharebat etmekde olan Şeyh Mahmud'un İngilizlerin bila-merhamet tahrib ettikleri Süleymaniye civarındaki muharebelerde İngilizleri mağlub iderek yüzelli tüfek, oniki mitralyoz, beşyüz hayvan, otuzyedi yük gümüş para kırk bin ruble iğtinam etmiş ve takriben ikibin beşyüz telefat verdirmiştir. Bu muharebe neticesi o havaliye hakim olan Şeyh Mahmud'un Kerkük'ün istirdadı maksayla ilerlediği haberi alınmıştır. Hindistan'da İhtilal: İngiltere Avam Kamarasında hükümet katibi Hindistan ihtilalinde dörtyüz İngiliz'in katledildiğini ve on milyon kadar zarar ve ziyan olduğunu söylemiştir. Times Gazetesi İngiltere'nin bazı şehirlerinde sosyalistlerle terhis idilen efrad arasında arbedeler olduğunu yazıyor. Afganistan ve İngiltere Muharebesi Azerbaycan Gazetesi'nden naklen Albayrak refikimizde görülmüştür: Afgan ordusu Hindistan'da Kuristan kıt'asını İngilizlerden tamamen temizlemiş ve işgal eylemiştir. Pek mühim bir sevkülceyş noktası olan (Tenek) şehri Afganlılar tarafından zapt edilmiştir. Belücistan hududundaki (Şeş) şehri civarında vaki' olan bir muharebede İngilizler mağlub olarak şehir Afganlılar eline geçmiştir. Bu muharebe Belücistan ahalisinin İngiliz teb'alığından çıkarak Afganlılara iltihakına sebeb olmuştur. Hind alayları yekdiğerini müte'akib Afganlılar cihetine geçiyor. Hindistan'da istiklal-i milli uğrundaki inkılab devam idiyor ve artıyor. - İrade-i Milliye - Afganistan hükümetinin Hint hududlarında İngiltere'ye karşı açdığı muharebe tafsilatı Dersa'adet'de matbuata mevzu-u sansür ve diğer nev'-i vesait-i istihbariyatın tazyiki hissi ile halkımızca mechul kalmıştır. Bu babda destres olan malumatlar kamilen İngiliz menabi'inden mütereşşih olduğu içün şayan-ı vüsuk değildir. Balaya nakl olunan haberden de istidlal olunduğu vech ile Afganistan meselesi İngiltere tarafından gösterildiği kadar basit birşey değildir. ---------------------------- İtizar: Geçen haftanın üçüncü sahifesinde Kastamonu'dan hükumet-i merkeziyeye keşide olunan telgraf sehven (mevrut) yazılmış olmakla ma'al-itizar tashih olunur. Müdafa-i Hukuk Cemiyeti Sivas Hey'et-i Merkeziyesine Eskişehir mutasarrıfının hain Ferid Paşa kabinesinin hizmetkarı olmakda devam eylemesi, İngilizlerin Eskişehir'deki kuvvetlerini hiss olunur derecede tezyide kıyam eylemeleri o civar halkını pek muhik olarak teessüre düşürmüş olduğundan ahiren birçok milli kuvvetler Eskişehir hükümeti aleyhinde hareket eylemiştir. Bu harekat-ı milliyenin matlub olan intizam dairesinde sevk ve idaresi için Yigirminci Kolordu Kumandanı Ali Fuat Paşa ma'ruz kuva-yı milliyenin kumandasını der'uhde buyurmuşlardır. Muşarunileyhin Eskişehir'in dört saat mesafesinde (Çimşin) köyünde İngiliz zabıtanıyla vaki' olan mülakatında İngilizler hükümetin umur-ı dahiliyesine ve harekat-ı milliyemize müdahale itmeyerek kat'iyen bi-taraf kalacaklarını ve mevcud İngiliz askerinin demiryolundan ayrılmayacaklarını te'min eylemişlerdir. Kendilerine cevaben istiklal ve mevcudiyeti için milletimizin bugünkü maksadı hıyanet-i vataniyesi sabit olan Ferid Paşa kabinesinin ıskatı ve bunun hizmetkarı olan memurinin işbaşından çekilmesi olduğu, i'tilaf hükumatına karşı asla bir fikr-i tecavüz beslenilmediği bildirilmiştir. Anadolu ve Rumeli Müdafaa-ı Hukuk Cemiyeti Hey'et-i Temsiliyesi Namına Mustafa Kemal ------------------------ Tebliğ Hey'et-i temsiliyeye birçok eşhas tarafından telafi-i mağduriyet ve muvaffakiyet... ilh gibi müraca'atlar vaki' olmakdadır. Sivas umum kongresi nizamnamesine nazaran heyetimizin idare-i devlete salahiyeti bulunmadığından sarf-ı nazar bugünkü vaziyetde sırf zat-ı hazret-i padişahiye milletin ma'ruzatı isma'a muvaffak olub hain Ferid Paşa kabinesinin sükutuna kadar İstanbul ile muvakkaten resmi muhaberatın kat'ından