21 Eylül 1919 Tarihli İrade-i Milliye (Sivas) Gazetesi Sayfa 4
Bu son ihtarımızla bundan sonra milletin alacağı vaziyet ihtilat mümessillerine dahi mufassalan bildirilecekdir. Mal Müdiri Mazhar Mahkeme Reisi Mustafa Şu'be Reisi Faik Müftü Şükrü Kadı Vekili Hafız Osman Ka-i makam Talat Meclis İdare Azasından Ali Rıza Belediye Reisi Dursun Jandarma Kumandanı İbrahim Düyun-ı Umumiye Müdiri Behçet Tahrirat Katibi Behçet Belediye Azası Osman Belediye Azası Hacı Hakkı Tapu Memuru Yusuf Nüfus Memuru Latif Polis Komiser Vekili İbrahim Posta ve Telgraf Müdiri Mehmet Malatya Hadisatına Dair: Malatya Mutasarrıf Vekili Vasıtasıyla Hacı Kaya ve Şatzade Mustafa Ağalara Sivas 15- 9- 35 Padişah ve millet hainlerinin iğfalatına kapılarak maazallah beynel islam kan akıtılması ve bi-günah zavallı Kürd kardeşlerimizden bir çoğunun asakir-i şahane tarafından itlaf edilmesi gibi dünya ve ahiret pek elim bir akibetin men'-i husulü emrinde sibkat eden himemat-ı vatanperveraneleri Sivas Umumi Kongre heyetince şayan-ı takdir ve şükran görülmüştür. Sizler gibi din ve namus sahibi büyükler oldukca Türk ve Kürd'ün yekdiğerinden ayrılmaz iki öz kardeş olarak yaşamakda devam eyleyeceği ve makam-ı hilafet etrafında sarsılmaz bir vucud halinde dahil ve hariç düşmanlarımıza karşı demirden bir kal'a halinde kalacağı şübhesizdir. Cenab-ı Hak mesa'inizi meşkur iylesin. Hey'et-i Temsiliye Namına Mustafa Kemal - - - - - o - - - - - İzoli Aşireti Reisi Hacı Kayabey Tarafından Mevrut Ariza-yı Telgrafiye Sivas'ta Hey'et-i Temsiliye Reis-i Muhteremi Mustafa Kemal Paşa Hazretleri'ne Malatya Sırf kendi menafi-i habiseleri uğrunda din-i millet-i islamiyeyle mücehhez millet ve memleketi düşmanlarımızın amal-i ihtiraskaranelerine kurban etmek isteyen hain-i vatan birkaç serserinin tezverat-ı denaetine karşı yapılan hizmet-i nacizanenin layık olmadığım bir mertebede şayan-ı takdir buyurulması acizleri için en büyük bir şeref ve bahtiyarlıktır. Türklük ve Kürdlük tefrikalarıyla şaibedar olacak bir hadisenin zuhur ve tekevvünü bu muhtilerin saf ve nezih nasiyelerinden pek uzakdır. Türk ve Kürd asırlardan beri bir din kardeşi, bir memleket yoldaşı hissi ile yaşamış ve böyle nazik ve elim zamanlarda bu irtibatı daha ziyade takviye ve te'mine hadim bulunmuştur. Memleketin mukadderatını yed-i hamiyet ve iktidarına alan muhterem mümessillerimizin hergün için açacağı selamet adımlarına sabırsızlıkla intizar iderek muvaffakiyetler temennisinde olduğum vazife-i vataniye uğrunda her türlü emirlerin can ve başla ifasına amade bulunduğumu kalbi ihtiramlarımla cevaben arzeylerim Efendim. İzoli Aşiret Reisi Hacı Kayabey Sinbati Malatya Hadisatı Üzerine Tetkikat Malatya muhabir-i mahsusamızdan: 1- Vali Galib Bey 16-9-335'te İngiliz binbaşısı Tovil ve mutasarrıf ve Bedirhaniler ve İngiliz binbaşısı Süleyman Efendi 17-9-335'te Samsat civarında Kirkiş karyesinden Fırat'ı geçerek tamamıyla Urfa sancağına dahil olmuşlardır. Süleyman Efendi'den başka refaketlerinde Malatya mıntıkasından iltihak etmiş kimse yokdur. 2- Tetkikatda valinin, mutasarrıfın, Binbaşı Tovil'in makasıdı; ayrı ayrı olduğu anlaşılmıştır. Hacı Bedir Ağa Kahta'dan toplanacak aşairle Sivas'a getmek imkanı olmadığını Galib Bey'e söylemiş ve askerin de beraber hareket eylememesi cay-ı mülahaza görülmüştür. Toplanan üçyüz Kürd Malatya'yı yağma etmek maksadıyla tecemmu' eylediler. Mutasarrıf ise Sivas'a getmek değil Kürdlerle Malatya'ya gelüb bazı makasıd-ı mahsusa takip eylemiştir. Vali Galib Bey bunun üzerine teşebüssatının gayr-ı kabil icra olduğunu anlayarak Urfa'ya gitmeye karar verdiğinden mutasarrıf buna i'tirazla kazaların birisini merkez ittihaz eyleyerek valinin İstanbul'dan aldığı emri ifa itmesi için teşebbüsatına devam itmesini musırrane teklif eylemişse de bir netice çıkmamıştır. Ba'dehu mutasarrıf valiye Urfa'ya giderek Dersa'adet'le muhabere eylemesini ve Dersa'adet de fikrinde ısrar iderse ona da Viranşehir'de milli reisin nezdine giderek milli aşiretini ikna' ve aynı maksad dairesinde istihdam eylemesini teklif etmiştir. Milli aşiretinin Sivas'a sevk ve tahriki daha mecnunane bir fikir olub şu kadar ki maksadına nail olamayan mutasarrıf bey hiç olmazsa Kürdler arasında bir iğtişaş zuhuru fikrinde olduğundan vali gitmese bile mutasarrıfla Bedirhanilerin, İngiliz binbaşısı Tovil ile milli reisinin nezdine giderek propaganda yapmaları muhtemeldir 3- Ali Galib Bey Sivas'a yürüme fikrini kendisi İstanbul'a teklif ve İstanbul'u ikna' eylediği anlaşılmakdadır. Zira mumaileyh geçenlerde Dersim'e gedip avdetde İstanbul'a, orduların ıslah ve teskin idemediği Dersim'i tek başına giderek talakat beyanıyla teshir eylediğini ve Elaziz vilayeti ile civar ahalisinin ahval ve hafayasına bir nazarla vakıf olduğunu ve Kürdleri cem' ile Sivas'a gedip kongreyi dağıtmak içten bile olmadığını ve daha böyle saçma sapan yazılar yazmıştır. Fakat bu beyanda rütbesinin i'adesini ve açıkda geçirdiği senelere aid kıdeminin i'adesi ile ona göre terfi' ve rütbesini taleb itmeyi de unutmamış ve va'd almıştır. Kürdlerin yanında bulunan bir zata: "Ben İstanbul'a gidersem ya sadrazam veya Dahiliye Nazırı olacağım. Böyle bir Ali Galib'im. Hükümet benim gibisini nerede bulur" demiş ve tekmil Kürdler gülmüş ve istihza etmişlerdir. Bütün bu hakikatlerin etrafıyla onüçüncü kolorduya ve Dersa'adet'de makamat-ı lazımeye yazılarak mecnunlar eline tevdi' edilmiş olan bu gülünç tarzı idarenin avakıb-ı vahimesinin bütün vuzuh ve şümulüyle tavazzuhuna delalet buyurulması Malatya ahalisi tarafından valinin ve mutasarrıfın ve İngiliz binbaşısının harekatı ahiresi protesto idilerek bu zamanda hükümetin mukadder ve namuskar ellere tevdi'-i lüzumundan bahis bir telgraf yazılmakdadır. ∼∼∼∼∼∼∼∼∼∼∼∼∼∼ Malatya Hadisesi Münasebetiyle Akkaya'da mukim Eleşkirt aşair-i ruesasından Ali Beyzade Aziz ve Mustafa Nuri-i Bitlisi imzalarıyla mevrut ariza-yı kesret münderecatımıza mebni maatteessüf derc idemiyoruz. Bu beliğ hataya bedirhani mel'unlarının İngiliz parasıyla yaymak istedikleri tezverat ve ifadatın mahiyet-i esasiyesini teşrih iderek duydukları nefret ve tel'inatı kayd ettikden sonra kongre heyet-i muhteremesine karşı duydukları şükran ve mehmedeti pek müessir ve pek derin bir iman-ı halisle tezkar ve bu uğurda istihkar-ı hayat ve ifna-yı mal ve cana amade bulunduklarını tesbit ettikden sonra bu vazife-i necibenin (evlad-ı Ekrat) için dini ve mübeccel bir vazife-i nazife olduğunu ilave etmekdedirler. Tekrar idiyoruz bu beliğ ve mübeccel hitabeyi aynen derc-i sütun-ı mefharet idemediğimizden dolayı müteessifiz. - - - - - o - - - - - Malatya Hadisatına Dair Mevrut Ariza Elaziz valisi Galib Bey'in Dersim'e gelerek Dersim aşairini iğfal ve selamet-i vatan uğrunda bezl-i mesa'i eden muhterem kongre erkan-ı kıymetdaranı tevkif için çalıştığı ve Dersimlilerin de kendisine muzaharatda bulunduğu haberi sem'-i ittıla'ımız oldu. Haşa! Altıyüz küsur seneden beri millet ve hükümete her suretde ita'at ve hürmet-i vatan-ı mukaddesine la-yemut bir muhabbetle merbut bulunan biz Dersimlilerle bu gibi zillet ve denaeti kabul ider bir fetretde değiliz ve olamayız. Binaenaleyh firari Ali Galib Bey'in şu suretle Kürd millet-i necibesine ezcümle Dersimliler üzerine sürdüğü leke ve istinadı biz Dersimliler bütün mevcudiyetimizle protesto ider ve selamet-i vatan uğrunda çalışan kongre erkan-ı muhteremesini takdir ve takdis iyler ve her suretde sizlere itimat ettiğimizi ve el-yevm mevki-i iktidarda bulunan Ferid Paşa kabinesine itimat idemeyeceğimizi ve bu muhitde bulunan Kürd ırk-ı necibinin bu arzularının mevki-i mualla-yı hilafeti azimeye bildirilmesini istirham iyler bu vesileyle muhterem ellerinizden öperim Efendim. 18 Eylül 335 Sivas Dersim Aşairi Namına Bahtiyar Aşireti Rüesasından M. Sadri - - - - - o - - - - - -Havadis-i Dahiliye- İsti'falar Ticaret Nazırı Tahir Hayreddin Paşa'yla Harbiye müsteşarı Fuad Paşa'nın istifa ettikleri müstahberdir. Milletin amal-i meşru'asına muhalefet ve mumana'atda bulunmak isteyen hükümet-i merkeziye tarafından mensub Kastamonu valisi Ali Rıza Bey millet tarafından İnebolu'dan geldiği Şam Vapuruyla i'ade edilmiştir. - - - - - o - - - - - Gelenler Amerika sefir-i sabıkımız Ahmed Rüstem Beyfendi Hazretleri Eylül'ün onyedinci günü Sivas'a teşrif iderek doğruca umumi kongre binasına misafir olmuşlardır. İstanbul'da evkaf matba'ası müdüri olub Memleket Gazetesi'nin nüsha-yı fevkal'adesini neşretmek için İstanbul'da kalmış olan Mazhar Bey de sefir Beyfendi hazretleri refakatinde olarak gelmişlerdir. Sivas: [Matbaa-ı Vilayet]
