21 Eylül 1919 Tarihli İrade-i Milliye (Sivas) Gazetesi Sayfa 3

Bunun için makam-ı mualla-yı saltanata fart-i sadakat ve ubudiyetle merbut olan millet amal ve metalibini kemal-i hürmetle padişahına arz etmek istiyor. Hey'et-i vükela ona da mani oluyor. Böyle bir vaziyet dünyanın hiçbir tarafında şimdiye kadar görülmemiş ve tarih de böyle birşey kaydetmemiştir. Onun için bütün Anadolu ahalisi padişahına hallerini arzetmeye imkan buluncaya kadar halihazır kabinesi ile kat'-ı münasebet etmiş ve bunu makam-ı sadarete bildirmiştir. İşi bu dereceye getirmek Nazır-ı mes'ulleri ile kabine reisinin fahiş hatası eseridir. Şimdi size hikaye ideceğim su-ikast tertibini işidirseniz ve müslümanların birbirine kırdırılmak istenildiğini duyarsanız namusunuza itimatım olduğu için öyle zannederim ki bu gibi erbab-ı cinayet arasında ahz ü mevki itmezsiniz. Harbiye Nazırı ile Dahiliye Nazırı ve el-yevm hal-i firarda bulunan Mamuretül Aziz valisi Galib Beğ'e vilayeti dahilinden tedarik ideceği eşkiya ile birlikte ansızın Sivas'ı basmak için emir veriyor. Kendisinin Sivas vali ve kumandanlığına tayini hakkında irade-yi seniye şeref te'alluk itmeden evvel buraya vurudunda okunmak üzere bir telgrafname tasni ve tertib idiliyor. Buradaki kuva-i inzibatiye ve askeriyeye itimat caiz olmadığından beraberinde getireceği eşkıya ile her tarafı sarub erbab-ı hamiyeti ya öldürmek ve yahut derdest etmek için talimatlar veriliyor. Ma'ruzatımın sıhhatindle tereddüd itmeyiniz, vesaik eldedir. Paşalar! Siz bunlara vakıf mısınız? Bendeniz öyle zannediyorum ki vakıf olduğunuz anda bunlarla teşrik-i mesai itmezsiniz. Hamiyetinize namusunuza güvenerek işte size her hakikati söylüyorum. Bugün Anadolu İstanbul ile muhabereyi kat' etmiştir. Sivas vilayetinde hasıl olan galeyan şahsen der'uhde ettiğim mes'uliyetle teskin edilmiş ve muhill-i sükun ve asayiş hiçbir hale meydan verilmemiştir. Fakat bu hal uzun müddet devam iderse telafisi gayr-ı kabil netaic-i vahime hasıl olmak pek ziyade me'muldur. Lütfen kabine reisine söyleyiniz, milletle padişahın temas için mabeyni hümayun telgraf merkezine yol versinler ve mümkünse vatanın selameti için peder-i muhteremlerinden mevrus olmayan makam-ı sadareti biran evvel terketmek lütfunda bulunsunlar. Başka türlü vaziyetin kesb-i salah ideceğine inanamıyorum. İşte her şeyi görebildiğim kadar size söyledim. Bundan sonra gelecek felaketden indallah ve indennas siz de mes'ulsünüz. Geçen gün bu hakaiki Dahiliye Nazırına arz etmek için kendisini makina başına davet etmiştim. Verdiği cevabda Sivas vali-i sabıkı Reşit Paşa'ya diye başlayarak infisalim resmen tebliğ olunmamış ve bilakis azlim hakkındaki şai'a üzerine yazdığım telgrafı cevaben bu kabil şayi'at ve gazete rivayetlerine ehemmiyet vermeyerek kemakan ifa-yı vazifeye devamım tebliğ olunmuşken sahte bir irade-i seniyye tertib itme cür'etinde bulunarak Ma'muretül Aziz valisine göndermesi ve sonra da bizi bu suretle infisal ile Sivas muhitinde başıma büyük bir bela açmamı kendisinden büsbütün emniyetimi selb etti. Onun için meşkuk ve mütehayyir vaziyetde kaldım. İnfisalim muhakkaksa bundan kat'iyyen müteessir olmam. Otuz senelik hayat-ı memuriyetimde iki def'a azl oldum. Birisi Kastamonu'da Ermeni kıtaline muvafakat itmediğimdendi. Bu def'a da müslümanların birbirleriyle mukatelesine müsa'ade itmediğimden dolayı vaki' olacakdır ki indallah hüsn-i mazhariyetimden dolayı kendimi şayan-ı tebrik görürüm. Şu ma'ruzatdan anlarsınız ki şahsi endişe taşımıyorum. Söylemek istediğim şey şudur. Hükümetle milletin anlaşamaması yüzünden memleket uçuruma sürükleniyor. Sizin gibi erbab-ı hamiyet bu sürüklenmeyi durduramazsa felaket muhakkakdır. Ma'ruzatımı hüsn-i telakki ile icabetini ifa buyurmanızı rica ve istirham iyler ve cevaba intizar iderim. Fi 15 Eylül Sene 335 Sivas Valisi Reşid İrade-i Milliye Müşarünileyhin işbu telgrafları -dört saat makine başında çalışmalarına rağmen- İstanbul merkezince maa't-teessüf alınmamıştır. Hükümet-i merkeziyenin şu hareketi hıyanetden başka birşey değildir. ∼∼∼∼∼∼∼∼ Erzurum'da 15. Kolordu Kumandanı Kazım Karabekir Paşa Hazretleri'nin Mabeyn-i Hümayuna Keşide Etdiği Telgraf Suretidir: Başkumandan-ı akdesimiz şevketli mehabetli padişahımızın atebeyi ulya-yı mülukanelerine Şevketpenah Efendimiz; Bugün vesaik-i sahife-i resmiye ile sabit ve kemal-i teessürle her tarafa şayi' oldu ki Dahiliye Nazırı Adil Bey (Hacı Adil Arda) ve Harbiye Nazırı Süleyman Şefik Paşa hafi bir plan cihetinde Elaziz valisi Galib Bey'i (Ali Galib Bey) bazı din ve vatan haini casuslarıyla beraber öteden bereden bir kısım müsellah Kürdleri toplayarak çeteler teşkil ve riyaset ettirmek ve bunları Sivas'da in'ikad eyleyen ve her türlü ma'nasıyla milli ve meşru' ve bundan dolayı da orduyu hümayunlarının emniyet ve muzaheretine mazhar olan kongreyi bilmuharebe bastırmak suretiyle beynel islam sefk-i dimaya tasaddi olunması ve ayrıca memalik-i mahruse-i şahanenin gayr-ı münfek bir parçası ve makam-ı akdes-i saltanat ve hilafet-i seniyelerine la-yezal bir hiss-i rabıtayla merbut olan Kürdistan'ı güya ayaklandırmak suretiyle vatanı parçalamak gibi mahza düşmanlara has bir planın tatbikini külliyetli para mukabilinde ta'ahhüd etmiş oldukları tamamıyla tezahür etmiştir. Şifreli muhaberatı elde etmek ve bu caniyane harekatı takip ve tefahhus eylemek suretiyle muttali' olan civar kolorduların sevk ettiği muhtelit kuva-yı askeriye (Galib) haininin riyasetindeki çeteyi Malatya'da tazyik etmiş ve Malatya'dan hasiren firara icbar eylemiştir. Ta'kiblerine şiddetle devam olunuyor. Lehulhamd işbu mel'anet planı vaktinden evvel keşfedilmiş ve tedabir-i kat'iyye ittihaz olunmuştur. Beynel-islam sefk-i dimaya ve memleketde iğtişaş ihdasıyla felaketler intacına çalışan bu zümre-i ihanet takipat neticesinde kanunun ve şeri'at-ı garra-yı Ahmediyenin pençe-i icraatına tevdi' olacaklardır. Düşman parasıyla ve bu vatansızlık hissiyle tertib olunan bu ihanete muttali' olan Elaziz ahali-i islamiyesi pek derin bir nefret ve galeyan izharıyla casusların bilfiil takipine de koyulmuşlarsa da adaletin tatbik olacağı vadiyle sükunete irca' olunmuştur. Şevketpenah Efendimiz; Devlet-i Aliyye-i Osmaniyelerinin ve hanedan-ı celilü'ş-şanınızın altı buçuk asırlık tarih-i mübarekte ve hassaten hayat ve memat ile çırpınılan şu tarihi devrede de devlet ve milletin kıblegahına tevcih olunmuş bu kadar hainane bir misale tesadüf olunamaz. Zat-ı akdes-i hümayunlarına kemal-i ta'zim ve ubudiyetle merbut olan bütün milleti necibeleri ile ordu-yı hümayunları vatan ve milletin ve zat-ı akdes hilafetpenahilerinin halas-ı mes'udu gibi bir gaye-i mukaddese etrafında toplanmış oldukları bir sırada düşman tarafından satın alınmış bir zümre-i ihanetin asakir-i şahaneleriyle müsademeyi ve beynel-islam sefk-i dimayı mucib suikasdler tertib itmesi ve suikasdin mahvını bilhassa Dahiliye Nazırıyla Harbiye Nazırının tedver eylemesi hükümet-i merkeziyyeden derhal itimat ve emniyeti nez' ettirmiştir. Umum milletin meşru' olan amalini ve bir araya gelen kuvvetini inkar ve tevil edip de bunu ittahatçı manevrası göstermek ve zat-ı akdes-i hilafetpenahilerinden ketm-i hakikat eylemek kadar azim bir günah ve mes'uliyet olamaz. Sevgili padişahımız umum milletin kudret-i müşterekesi siyasi tesirden külliyen azade ve münezzehdir. Ordu-yu hümayunları ise bilkülliye siyasi cereyanlardan münezzeh ve ancak umum vatan ve milletin ve zat-ı akdes hümayunlarının masuniyetine ahd ve azm eylemiş olan millete muzahirdir. Binaenaleyh amal-i meşrua-ı milliyeye istinad idecek dinine, vatan ve millete merbut ve zat-ı akdes-i humayunlarına sadık bir heyet-i cedide-i hükümetin teşkili ile millet-i necibelerinin ve ordu-yu hümayunlarının tatminini ve bunu müte'akib vatan ve millete ihanet etmekte olan casus şebekesi hakkında tahkikat ve icraat-ı seria-ı adilanelerinin icrası ve bu suretde bir heyet-i adile-i hükümet te'sisine kadar merkez-i hükümetle bir vecihle muhabere ve münasebetde bulunmamaya karar vermiş olan milletden ordunun ayrılabileceği zat-ı vak'aya muttali ve mahalline mücaver olan kolordular mukandanı hakpay-ı şahanelerine arza mecbur olduk. Ol babda ve katibe-yi ahvalde emr-i ferman şevketli padişahımız Efendimiz hazretlerinindir. --------------------------- Kastamonu: 980-250     17 Eylül tarihli Hükümet-i Hazıraya Kastamonu Vilayetinden Muteber İmzalarla Mevcut Ariza-ı Telgrafiye Suretidir: Milleti temsil etmek üzere memleketin her tarafından intihab olunan zevatdan müteşekkil olub Sivas'ta akd-ı ictima eyleyen kongre canibinden zat-ı akdes-i hilafetpenahi keşide kılınan telgrafnamelerin takdimine hükümet-i merkeziyece mümana'at edilmesi hükümet-i hazıraya itimatın zevalini müstelzim olduğu Sivas Kongresi'nin Padişah-ı zişanımıza ve Halife-i Mu'azzamamız Hazretlerine fart-ı sadakatle beraber teali-i millet için çalışmakda bulunması muhakkak bulunmuş olduğundan şu hal zat-ı şevketsimat cenab-ı padişahi ile millet arasına giren mevani'in ref'ini icab ettirdiğinden kongre mukarreratıyla bugün Dersa'adet'de ve vilayet beynindeki muhaberat tekmil inkıta'a uğramıştır. Binaenaleyh milletin zat-ı hazret-i padişahiye takdim-i ma'ruzat imkanının te'mini ile şimdiye kadar gerek kongre ve gerekse ahali tarafından atebe-i mülukaneye keşide kılılan telgrafnamelerin südde-i seniyeye arzı, aksi takdirde zaten Kastamonuca da muhaberemizin munkatı' bulunduğu hükümet-i hazıra-i merkeziyeye devam-ı itaatimizin kabil olamayacağı ma'ruzdur. 7-9 335 Jandarma Alay Kumandanı Osman Nuri İstinaaf Müddi Umumisi Asım Kadı Bahaeddin Vali Vekili Defterdar Ferid Ma'arif Müdiri Hasan Talat Sermühendis Necati Mektubçu Vekili Asım Polis Müdiri Halil Adliye Müfettişi Sami Baytar Müfettişi Süleyman Bidayet Ceza Reisi Behçet Mühendis Şevki Sulh Hakimi Hasan Mustafa Reji Müdiri Ömer Kadri Ziraat Müdiri Hilmi Telgraf Merkezi Müdiri Rahmi Evkaf Müdiri Hayri Sultani Mektebi Müdiri Mehmed Behcet Merkez Mustantıkı Ohannes Zeki Sıhhıye Müdiri Şari Başmüdür Vekili Enver Merkez Posta Müdiri Natık Sanayi' Müdiri Rafet Orman Müdiri Şükrü Belediye Reisi Mehmet Hastahane Sertabibi Zıraatbank Müdiri Mahmud Sermustantık Ahmed ------------------- Kemah'dan Dersa'adet'e Sadrazam Paşa'ya Keşide Kılınan Telgrafname Sureti Vatan ve milletin hukuk-ı mukaddesatı paymal ve zat-ı hazret-i padişahinin şeref ve haysiyet-i mülukanelerini ihlal eden teşebbüsat ve harekat-ı gafilaneniz tahakkuk eylemiştir. Milletin padişahımızdan başka hiçbirinize emniyeti kalmamıştır. Bu sebeble hal ve istirhamlarını ancak zatıhümayuna arz etmek ısrarındadırlar. Hey'etiniz gayr-ı meşru' harekatının bu babdaki temerrüdünüz daha bir saat devam iderse millet artık kendisini harekat ve icraatında serbest telakkide ma'zur görecekdir. Ve bütün vatanın heyet-i gayr-ı meşruanızla suret-i kat'iyede alakadar ve irtibatını kat' idecekdir.