26 Kasım 1934 Tarihli Hakimiyet-i Milliye Gazetesi Sayfa 4
a fikir hareketleri ENFLASYON, ii ÜZERİNDE NE m ei LER we Politigue et Parlemantaire,, mecmuası, umumiyetle fiatlar ineseles sini tetkik ederken ek gibi bir iş Hatlar ü ece; Kadar ede in araştırıyot ve şa bey vari “hangi bie min değeri yalnız- seli emeği müstel ez ihtiyaci ile ölçülmez riih bü'ma- LEKETLERDE EN TERCÜME EDİLİYOR? varlanacaktır. Ş Bn Ko ci ig ol Fransa ve GİBİ BİR TESİR ÇOK andıracak om bu müyor mu? mmm fakat kimsede görecek hal kalm ta ile de ölçülü İmami snr i, tediye vasıtala yolu ile olsun goğek in ticari bad leleler. sahas daki madığı ata ir, Bunun içindir ki “idarel maslahat, atar eğ on'a mürcat edil esini istiyorlar. Fakat unutuyorlar ki müsllyn iy mevcüttur. Çünkü 1934 ağustosunda Pı kası 80 milyar- Mm not a m. emi > ti Sa de Yalnız, ei ral bağlı iz lunduğu takdirde enflasyo i bir manası ek sz otların sas mek pa min ediliyor. Buna karşı t sine akneli dd aşğt faaliyetindeki garip canlılıktır. Filha- e uluslararası ilini memle- e yüz arasında iy vi lak bi devin rde Port. isbetinde çoğaldı. iye iğ cadi akne bâsit oldu- dolayı pl ittabi buhran sebebile. Fakat e şel a Meva esâslarından ay- ve fial rülen. sahteli! gi yi ue ez emleket- iimaye tedbirleri almağa dikeni, men” münhasıran umüimi mez ret yaşıyan memleketler hariç ol re bu tedbirler “memnuiyet,, Gemi 'kline girmekte gecikmedi. Her mem- leket ancak kehdi muvazenesine inan- vey Game veya birçok mallardan k, yahut eksik. olan madde- ii biat yeüilir etmek suretile ken- düzelmesi üzerinde düşt nceler Dil Doktoru Şükrü Bey ar- Radaşımızin bu başlık altın daki yazısının ilk parçaları nı evelce e al- mıştık. Bugütı alm n di- ir na e olduğun ironi ei koyu- yoruz! Dilin genişlemesine mani olan yim elemanlar. lâtincenin EŞ kanunla bi e hattâ iktil ğını önce e 8 ana il in güzellik imilel şekil RE, kelimeler: e mobil kelime- yunanca homo, olduğu gibi ie böy yle ahtiğüls Kelimesine He G9. fransızeadan alnan m ekler i si yep dm yi st) almanca iseb) ek- leri getirilerek germanistiseh yapıldı. de gibi abancı kısmi <a “izle belli bir manaya Tuyorlar. Bir kelimeni az zl bir kaç kel Jıyor. dilde ii pi it, ko- mandeur, segim, regierung, region egin missar kler çi onar, api kaputöl, kaj e has arak akpital ile a ei nel kelimeleri gibi. WE) â isim alman şiir sanatı Ni ile ilik pi e geçmek ile uğraşılı- ru ve Yili yol bi- de ak man harfleriyle yazılması lâtince isim- lerin de büyük harflerle yazılması ei - gösterip dil bakımından teşel ve e hatalı sayılan kelimeler: bu yani şekküller bu kelimi nm, konuşanların il 4 Tinmiş olduğunu gösteriyor dendir ki 19. yüzyılda a almanların yeni le bu yabancı kısmı dil kelimelerinin arimasna yaramıştır. Çünkü böyle ya duranların durmadan devam 81 ticaret bakımından Bu hususta seir gayret ne kas dar umumi ve ne kadar büyük olursa olsun "sanâyi memleketleri ellerindeki fen ve — pe ne kadar mü Kemmel ilk maddelerin ii gi İşt Süveyiş kanaldan geçen mallar, bu büyük ilk maddelerdir, Bu yol 7 lerin sonlarına almanca ekler kondu. | tince, yunanca ve fransızca özlerden ve Lâkin fransız ve ingilizlerin tatbik et. | eklerden serbestçe ie edegeldi ikleri işi içi ğinden, yeni kelim: en a kabiliye kr e bir hale bin ti namahdut bir şekil a n 17. ve arda Alman- Çok gariptir ki cı ali di: ve e a ei lin kelime hazinesinin çoğu dışardan Be gin geçinenlerle, hukukgular, me- ire değil, almanların kendileri tara- il çıkmış” leri birbirlerile birleştirerek. konuşu: le dahi aynı suretle arapça ve yorlar. Diplomatlar, saraylılar, zabitler e tanınmıyan, arapça ve farsça fransizca konuşuy Şilarda, Mile duygı nun düşü ni kelimeler yaratılmıştır. Müzik ve sanat h Çi , hakkında yazdığımız uzun bir yazı ile okurlarımıza bildirmiş ola duğumuz bu çok değerli-sanat ve atı Mış mecmuasmın son teşrin tarihli 3 ün cü sayısı da ir. Musiki inlerlabımın şekil de ele alınmış olduğu bir sie garg e yolunda mücadeley is elimizdedi köklü bir i>fazla buluruz. “Müzik ve sanat hareketleri, n muâsının ii üçüncü sayısmda “mu e ferdiyet,, hakkında bir bayanla si in Namık Beyin “Eski türk mus eyi sikisine dair,, bir makalesi, ai ine e ndan sev: ele bahada en bi yağ te aşi kı yafl d ir Başkurt (Beyi sikisi etnografyasıa bağlı yakutça kel kkında,, adi zısı, Öjen Borel'den çevrilen “Türk« i hakk 'M. Şakir Beyin “Halk erik Sas det ğe Vi in “İki tenkit, mü. ettin e Beyin sn Kolaylı k e M. Ragıp yin “Ömer Refik, hakkında Ta EL haberleri vardır. Bunla: e başka Ulvi Cemal Beyin tiği iz ın on dördü, halk Val m Beyin yazs i ei ari ile Öj armoniz: & dığı umum jen Bo- rel'den dilimize çevirdiği o “Armoni en. mecmuadan © ayrı metinler m e ilave olarak verilmektedir. si 20 kuruştur. anal 'da çi“ da yeni kim: ıkişaf ettiği çağlar alınmasını temin. ri al e ş in ; ey nd si iğ İba eder kk hemen her metleketin. kiş ğu bu vaziyeti besliyordu. Alman ede- | 76 Karaktersiz, beyrelmilel bir İmkân LE i ei imlempi ğe lol Vit C Mİ iki ii sl EE Mai aya ei saliyet mevcuttur. |, P2fli birbirine yaklaştırdı. Yani Jâtin. | zen çrkışı demekti. İşte bu yüzden al- ön yim iğikşöbbümdeCylri kalu #dilmiş tek müşterek esası teşkil eder. Cihan buhranma çare olacak ve fi- atlarr zahiren yükseltmek değil, malla enflasyon, altm enflasyonu! lar, altından çok mal si VR zo ger, altın meveudu mal mevcudundan daha o menin dap yetişmi- yen ipti ususundaki ihti- yaş bu si ama yk ir. delildir. büyük eml ben sie istihlâk r memlekette yeni bir faal. m olması ve bunun ğ it de yükselir, | günden 1929 da, teknik terakkiler satın a- gelir. Bu maddelerin istihlaki de mev- İmacak mal miktarını sonsuz çoğalt | “ut Eöölelilein tükenmesini intaç eder, mış ve buna karşı hizmet lig pa balılığı artık verimsiz bir hale ilen el ak madenlerinin işletilmesini durdur. ştu. Beş senedenberi fabrikalar e bri arkasına kapanıyor, mal ist ka, ya yavaş tükeniyor, mal er ba s.s Geçenlerde “Mercure de France,, yerini ye telif memleketlerde reketi hakkında —neşrettiğ yazıyı buraya EMİ Aynı mecmua, son sayısında çıkardığı Aynı mecmua, son sayısında. çıkardğ ce ve fransızcada birbirine yakın olan ekler yn şeklen ve kısmen bir ye- silik, bir özüm ime oldu. esela: Lâtince majestas diyenler- Te Maliariza majestö diyel iz müştere- ken, yeni a İmanca şekliyle, maijestât ve saire ded Bunun yanında fransızca ve İâtin- ce ekler ii len de zy Bu ek- lerin geçirdikleri t meyanın- da bir taraftan iii. e tdi ile cemi eki olan (e) ve (en) edatları lâti vr de tatl ar edilmeye ii dı. i diğer taraftan | âtince ekler, vi de yarime koruyorlardı. e kip edemiyor; fakat buna karşı istihsa agi bir yazıda in bi ven İş v Samadan grtan tek bir mahal var ka bir cephesini, fakat yalnız Fransa” — eee ind e da kl 0 da atıdır, ancak gere ya dokun an cephesini tetkik ediyor. : Gm ün atti müvâzene her gün de- Bişiyor. Dünya itharda devam ettikçe bu değişiklik kuvvede kalacaktır. Fa- kat istoklar veriye yüz tun rin bet birdenbire ir edis içinde yu- sun oğul! si ni 2 Hiç adam K-plan tırı ilk kaptırır m?1! çömez verir; Türkatı lan tırnağına içlik mi Da ne desin ?! Yüz atlı, sağ ellerini ik üstüne koydul lan birkaç zaman evel tercüme ese ir çıkan makalede b: bahsin, en çok tercüme edilen kitap ve harrirlere ait tarafr tetkik edilme- mişti, Memleketler dışında en çok ya- yılmış olan edebiyatları hangileri bu- Tunduğunu bilmek meraklı olmakla be- raber en ziyade teri edilen eseri ni m €serler ve cihan kitap piya- uvaffak olan muhar- n çok m rnein hangileri duğunu öğrenmek ale cevap vermek için gene yemi fikri mesai teşriki ensti- tüsünün e risaleye müracaat di edeceğim, Meselâ Mimaki yı alalım. Enstitünü; malümata göre 1933 senesi ikinci iç aylık devresinde bu 1 ün ler i > —Bay Kılıç! Temel Diler a ie ai ata oğullarıyız. Anan götürelim, dikime A in İlme ğ “olaıdığına künseni ir elele Victor Hugo'nun “Se- a filler, 4, Maurois'nin ve Laforgue'un Atlara bindiler, birer kitabı: bu kadar. B. mukabil — Sonrası yarın — | Aynr Histede rusçadan çevrilmiş birçok AKA GÜNDÜZ | fenni kitaplarla Shaw, Conird Cole emi — ii © wothy, Stevenson ve Walla ibi in- romanları vardır. Tin Sadi ei isei ruhiye Danimarka ise yalnız e fransız Kertede — Derecede uharririnin gm tercüme Us — Akıl etmiştir. (Biri E. Sue'nün “Paris es- Ürkünç -— Dehşet Si Ek Diğer Skil edilen eser- “Ağı — Keder, acı alman ve ingiliz muharrir. Avut — Teselli Ca al Ar — Zehir “İspanya'da fransızcadan çevrilen € e Dosto; lr Siendhal'un ikt Si 4 ie baş- Karl Marks ve Kropotkin'in e imdi e Amerikaya ait listede gördüğümüz muharrirler: Gustave Flaubert ve onun yanında Maurice Dekobra, A. France, J. Romans, Viflon vesaire. İngilizlerin fransızçadan tercü; rağ ade, — Aerial len yüksel İn; ve iel Benve olmak sere bir gile m Fakat bunların asında zabıta ve macera romanları enadit edi ilemez. Çünkü bunlar, digi inhisarındadır. İta — Sim muharrirleri çok o- ali hakika bu memlekete ait listede Bine, ve , Dumas, Stend- bal, Maupassan! Maeterlinck rance, si ellerime as edilir, Yalnız Ja rağbet göstermediği > e anlaya. meleğe eğe varlığına dizen za cr kasm$ di ait (0) ğu gibi bu tertip ke- Jinlerin si vi Mala e sanmaki atm ii almancanın açılmasına engel 0- iğ kısmi dili, yahut daha yapma dili diğer same ele grupların- dan ve gerektir. b — Dilin genişlemesine yardım e» den yabancı elemanlar; ıncı kelimeler beş grupa ayrılır- i — Yabancı has isimler. Bunların değişmelerine lüzum ve imkân yoktur. vana, Sultan, Semaver... gibi, bunlar al- mancaya müessir olmadıklarından baş- a almancanın ifade kudretini artır ei k yabancı kelime suretinde iade eölbiecek olup fransızcadan siki alanında) ile e alınan in olup bunlar da misafir keli- muktebes E İreilerin ral a ii ir yer tutm m fay- dalı see ça meni rler. iye, hayva: bati & lardan ibaret iğ “bi gi lâtinci bet ve ei bu i şul geliyordu. lahlarıma gelince bunların Vâtince ola - li Linne- nin eseridir. 1735 te çıkardığı (Tabia- tın sistemi) em o zi ğlarda bilinen her hayvan ve ft isimd Ri ver ad koymuştu. Linne'den sonra bu ma — Ve fennin attığı baş dön- vi mer riyle m pla di g« nlar tesbit etti, . Bugün ve gayrı uzvi il ıstılahları e m 300.000) e varmaktadır. Bun Sie bütün bu bilgi a- anlarında ıstlahların almancalaştı larda hiç bir mahzur ve mania yoktur grupa nis- betle yi için tehlikeli olan “ya- bancı yapma” dilin mahiyetini iyi lamak için emeli etle dilin teşekkül bakımından şu dört nevini hatırlamak api 2 Tb sun'i, bitme ve yarat» mi ie bulunan dildir. Sun'i di be mayıp bir cemaatin arasında tax, ie Biri; ei ; tek bir şahsın yahut muayyen iri, plâna dayanarak yap- uğ dildir. Umumi olarak tabii dil da bitme dildir. Söz dilleriyle E nelmilel yardımcı diller bu zümreler dendirler. Bu İmei dört basamağın araları aynı zaman. karda iy edilen — yabancı yapma dili ibi koymak kâşifin hakkı 2 ik — sesi Kaşe im malüm hayvan nebat demi ies çık olarak Bilgi lâtincesi denilen bu me di eli tehlikeli me e demek daha e olur. Bu ya- anes yapam il bariz hususiyeti; muhtelif olan kelime aksamı" mahreci asız bi ömer size vg Sovyetler elin. va isi çok tercüme olmaktan Yİ tarzdır. edilen kitaplar ilmi e teknik kitaplar Çünkü bu ıstılahların kullemidıği: vr Bugün almanlar bu yabancı yapma dır. mai reüme ebe Bite in Si a İziyseei eden alanlardır. mak, M: eş Rozi Gi e Rolland'nın ve Ecethoven iin kari e “Jean Christophe'una tesadüf ediyoruz. «Lie. " ina de Laclos'nun isimleri de meycuttur. nebat, hastalık atları- nn li halk diline girişi anılmaya d yiniiği $ — Kimye kimya dilidir. 19, yüzyılın ba:'**mda yeni yal lahiların ,eçmek için geniş me Bila alıyorlar. Bu tedbirler yukarda iyzah bi ıncı kelime gruplarından ar- an alanlara yanisumumi çevre al- mancasına şamildir. ŞÜKRÜ
