10 Kasım 1942 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 5
Ebedi Sefin Askerlik Ha Ebedi Şef Atatürkün askerlik hayatı birbirinden ayrı #ç devre içinde tetkik olunabilir, Onun or du hayatı, 29 birincikânun IOM te erkâniharp (yüzbaşısı olrak mektepten çıkmasiyle baslamıştır. Erkânharp yüzbaşısı Mustafa Ke malin ilk vazifes; Şamda 20 uncu süvari alayındadır, 7 haziran 1907 de kolağası, oldu, Aynı yim 89 eylülünde Selânikte ordn erkânı, harbiyesine tayin edildi ve iki yıl sonra Selânik redif tümeni erkâ- Dıharbi oldu, Makedonyadaki bu muhtelif kur may hizmetlerinde Mustafa Kemal Kerek hazar mesnisi ve zerek hü- ?ekâtta çok zeki, müstesna kabili- Fetli, kuvvetli karakter sahibi hir erkânıharp zabiti olarak tanındı Bu mesai, Makedonyanın steş için “ç bulunduğu devreye rastlıyor $1 MART VAKASI Mustafa Kemalin askerlik ha Yatmı tetkik ederken bu senenin 31 martında zuhur eden mes'ur isyan vak'aşmın üzerinde ehemmi Yetle durmak lâzmdır. Bundan 31 Sene evvel ve Mesrutiyetin ilânın- dan B,5 ay sonrs İstanbulda vü hur eden bu vak'a irtica körük İçdliği askeri bir isyandan ibaretti. İsyanın her tarafta o heyeran, korku ve şaşkmi doğurduğu buh- ranlı aninrda, Selânik redif fır. kası kurmay başkanı kolağan Mus tafa Kemal Be yapılacağını tasar lamıs, bir teskilât ve harekfi plâ. ordu karargâhma o koşurak tekliflere baslnmıştı, Mustafa Kemalin hazaladığı teskilât plânında 1 — hareket ordusu namı verilen bir tedip or. duşu teşkili; 2 — ikinei ve dör düncü ordularla du derhal uha. rebe edilerek bunların da müra- beretlerinin temini, $ — Pu ordu. tun nizamiye, kemen redif tabur. larmdan ve toplanacak gönüllü müfrezelerinden vöcude getirilme &i; 4 — Ku tabur ve müfrezeler. den mürekkep fırka, liva ve alay. lar teşkili vardı, Harekât plânın- Ün ise: 1 — Krtaatı şimendiferle Kadımköyüne naklederek iladım. köy, Halkalı mmtakasında topla. mak; 2 — Variyete köre İstanbu. lu işgal etmek üzere ileri hareke. te başlamak; $ — Nakliyatın te. Mini için Şark şimendiler kumpan Yasının yardımmı temin etmek: 4 — Silâhiı, silahsız ber türlü Wwkavemeti şiddetle yok etmek: 5 — Asi kıtnları silâhtan tecrid etmek; 6 — Bütün eisbası mürte. ileri tevkif etmek; 7 — Sefaret- hanelerin, eenebilerle bankaların Ve ekailiyetlerin hicbir zoraa uğ: tamaması için en hüzumul tedbir. leri almak dahil bulunuyorda. Mustafa Kemalin bu teykilâtin en çok dikkat ettiği nokta, Kir mandan meselesiydi, Hareket orüd “uzun: basma kim £ getirilerekti? defa kendisi teşekkül edecek ordunun kurmaylığını ulmağı tek- lif ve kabul ettirmişti. Kumandan tiamak da tüçlincü süvari fırkası kumandanı mirliva (Tümgeneral) Baphi Paşayı teklif etti, Sepbi P: #w Mustafa Kemali çok severöi; * unla rütbe farlı gözetmeksizin bek sr arkadaşlık yapar Za ten büyük, küçük herkes Mustafa Kemalin muhabbetine ve arkadas- "ğma meftun bulunuyordu, Çün kü onun arkadaslığı cak <wimiy- di, Malâyâni Jâkırdılar söylemer, memleket ve millet için faydalı 47 a ye # ; Böyük aske; ve inkdlâpşı Atatürkün milli mücudele gi e sıralarında çekilmiş bir resmi fikirler ortaya atân cevval hir zekânm, selim bir aklım, mantıki, pürüzsüz bir nâtıkanın mahsulü sözlerle konuşurdu, Mustafa Kemal, Suphi Paşa ile birlikte en doğru kararlar almak ve en seri canh icraatte bulunmak mümkün olacağına kani halunu yorda, Ancak, çok nazik bir me sele olan İstanbul il telin isinde ateşi! iyetini kavra» maması muhtemel bir takrn poli- tika ve siyasi vaziyetler ürerinde fazla bir tesir yapması zan ve tah min edildiğinden tçlincü ordu ku. »andanı, hareket ordusu için Se Tünik redif fırkası komutanı ferik Hüseyin Hüsnü Pasayı tercih ve tensip etmişti, Gariptir: Sunh: (paşa) Süleyman Şefik'ten. sanra kuvayı inzibatiye kumundun'ığını deruhte elen zeneraldir, Bunu niçin yaptmız? Diye sordukları zaman Mustafa Kemale mağlüp ol mak için cevabını vermisti, Hüsnü (paşa) daha yaşlı, ağır başlı ve kibar hissiyata alışık bir attı, Za. ten Kolağası Mustafa Kemulin asıl komutanı da bu idi, Mostma Kemali çok severdi. Ve yeklismu, malümatına cidden itimcd o Ve hürmet gösteril, o Binsenaleyh, ilk hareket ordusu kararzâhı bp atı suretle Hüseyin Hüsnü (paşa nın kumandasında Mustafa Kemalin | “9 kurmay başkanlığında p:k mah. dut subaylardan teşekkül etti, Ra hareket yalnız memlekette değil, tekmil Avrupada hattâ bütün dün yada mühim akiler uyandımıs. tır, Mustafa Kemal muvaffak'yeti muhakkak görüyordu, Bir taraf. tan kamandanın her türlü endi $esini bertaraf etmeğe çalışıyor, bir taraftan da asker için ve İs tanbuj halkı için beyanameler ha sirleyordu, Ordu, Mustafa Kemalin keskin zekâsiyle çizdiği plân dairesinde muhtelif kollar halinde İstanbul üzerinde harekete geçti, Bu tedip hareketi malüm olduğu üzere mu. vaffakıyetle o meticelenmiştir, P: Kat, Şerefli, askeri rütbe disi; »in iesbı olarak haskalarınm Üze-, riüç kalmış, fakat, Mustafa Ke Malin işimle yaşıyan büyük ev. herin ışıldamasına fırsat vermisti, Mustafa Kemal, hareket ordu. sunun sür'atle teşekkül ve sevk ve idarssinde en mühim roj ifa ettiği balde artrk âdeta İstanbul da mevcut değilmiş gib; bir tarafa gekilmisti, O, ordunun rlahrı düsüinmüyor değildir. O, kaRteyi slah ederek ordu subay Neve bir ahenk ve intizam vermekle Mu- nun Vİ olacağını mülihaza eli. yordu ve ordunun siyasetle alâka. smm tamamen kesilmesi kannati. ni kuvvetle müdafas ediyordu, TRABLUS VE BALKAN HARBİ İtalya, Trahluszarpn baskm sn tetiyle taarruz ettiği zaman bin- başı Mustafa Kemal gön ola rak Derneye gitti Derne na. yik mmtakasının müdafaasını ve oradaki kuvvetlerin komutanlığını deruhts etti, Mustafa Kemali vâ, si bir sahada müstakil Sef olarak ilk defn Afrikada görüyoruz Teş kilât yapmak, insanları idare et. mek; bese sürmek, bin zorluk ve yoktuk içinde bir devlete harp et- mek, Sanki genç kurmay subayı. istik balde, yapacağı Miyük isler isin Afrikada staj yapıyordu. Mustafa Kemal aşiretleri Kendisine cezbet ti, Mukavemeti tanzim 6t1i* İral — e eg em Rutubetli, melâhi, puslu bir İs tanbul aksamı,,, Hayatla ölüm #, rasındakij mesafeyi kısaltan, bez- gin ve bezdiren bir tabiat deko ru içindeyiz, Gökten kasvet aki- yer; yerden elem ve net fişkiri iyor, Deniz, gürmüş rengini miştir; parlamıyor, Martılar uçma Engin deniz bir avuç su ha. dar dar, hudutsuz tabiat bir mah. Pes gibi mahdut ve sıkıcıdır, İnsanlar niçin Ve nereye Bini kendilerinin de bilmedi; rer şuursuz mahlük halinde ku esya sakit ve mağmam £ İc, mânasiz ve meçhrl bir esrar yığını hatinde.. Boğazım yer yer kudurmaş hüssi. ni veren akıntısında bu aksam br sessizlik o dkumuyor; köpüklü dal- galar dinmiş, Boğaz mehtap oltın da bir ışık seli gibi akıyor. Dol, mabahce'niu beyaz ve temiz göl gelerini karıstırıyor. gitti. O, bu bina içinde, gürlerdek: beri ölümle müendlele ediyor, Fa- kat hiçbir gün (ah) demeden ve bütün dehşetiyle gürünüp kavb- lan ölümün karşımda en kücük bir mağlübiyet xMiyeti gösterme, den... Bütün Türk milleti öyle biliyor dünya O'nu biyle tanıyor, Harp meydanlarının muzaffer kumanda m talihsizliklerin o bahtsrliklarm gnlip kahramanı ölümü de yenceek Belki tecelli bulmak kat daha çok hakikat ol in... Tarih, O'nun ölüme güldüğünü bilir, Gene 6 tarih ölümlür Ondan korktuğunu da kaydeder O, ya istiklAl, ya ölüm demişti. İstiklâl; aldı ve ölümü, bötür. bir medeniyet dünyasının önünde öl dürdü, Fakat, Atatürk, Dolmabaıçede hasta yatıyor, Olmıyacak seyleri oldurduğu, muhayyirülükulü mümkün kıldığı İçin Ona, inanıyoruz: OKorkluğu- muz başımıza yelmiyecektir, Fakat Ya, bu her verdiğini ge ri slan, hasis ve zalim hayat, O, nu nasıl tetmin edebilirdik? Dolmabahçenin önü Atatürkün sihhat haberini almak için demir. unağrra ön rare erteleme anrılan Genç, ihtiyar, Sendın; erkek vatan. — Atetlirk nasıl? Diye roruyor. Onun sihhati hakkında malümat almadan evlerine dönemiyordu, Onun müdavi doktorlarından biri şunları söylüyor: — Atatürk'e pazartesi siinü bir paksivon yapıldı, Mrislerinde bir bulantı hissettiler, Bundan sanra wmwumi halleri yavaş yavaş fena. lasıyordu, Sah günü aksamı saat 19.90 An artık koma baslıyordu, Bu esanda Atatiirktin gözleri açıldı, Ve son râ yavasca snra; yanları mütemadiyen ve muvaffa kıyetie karşı koydu, Fakat Balkan harbi zuhur edince na vatana döndü, Balkan harbinde Atatürk (bin başı Mustafa Kemal) Gelibolu va- rımadasnda yani iki sene San büyük muhareheler idare »ilaee dnrülharekâtta — “Rahrisef'i ka vayi mürettehesi komutanlığı bi rinej şube (harekât swbesiy mü dürlüğünü” ve sonra Rolayr mm. taknsındaki mürottep kolartumun kurmay baskanlığnı ifa eti Balkan harbinden sonra Sofya: ya ataşsmiliter oldu, (Sonu Yarm) Sen öldün, |“ Saat kaç?,, — Sant kaş? Kendisine cevap verdiler, sastu, Ve bir daha konuşmadı, Saati niçin sorumştu” BR ruz, Zamansız ebediyete eİşıen zamana ait fani suali bo İk tamamen #4, Btrofmda yorlardı, gm bir halde geçirdiler, Sıihhet ra. porlarına ima atan doktorlar £e e glindüz Onun başı dennda ler, Nabzı, atesi ve teneffüsü mü temaMiyen kontrol ve tesbit adi, İ yordu, Persembe sabahı nat dokıza on ko'n hastanım başı wcona gelne dektor, kalbini muayene etti; <1 İsime, Fakat tam dokuzda hir maras N daslarını çağırdı, Kolhin meka j vemetinde hir arıza götüiler, I m doktorlar. Büyük hasig « nın bası ucuna toplanmış, iki gin. “denberi baygın hir halde yatan Büvik Önderin gözleri bitim ha- yatiyetiyle parlıyordu, Dakteriar son bir #mitle gırpmeyorlardı, O, son dakiknlarIn etrafmı alen bu kerlerli insanlara, tahlili #ümkün bir hisle derin derin bath, İlk defa olarak gözlerini sank” ji hat | teymis gibi canlı ve parlak ar sta, Ve sonra, tek kelime söylemek. sizin 0 derin mânalı, #eler ve tit. Feten rörlerini kapadı. Büyük <alenn hir #lüm süt kanlsmestı, Dolmahahcenin tere: deki bayrak yavaş yav»$ Yarıya iniyorlu, BTTUNUR KURTARACAK 1922 krs... Atatirk Fursada,, | Bursa'ı'ar, Riyük kurtarırarmı | alkışlıyor. kucakıyor, bağırlarmıa basıyorlar, O, bir hatirasmı anla Hyor; “— Arkadaslar, Bursa “tâ e, dilmisti. O gün Büyük Milet Mer. Kisinin kubtesj hekriklarin çini. yordu, İçlerinde o n#lamaktan memnün olan bir tek İnsan veren © Ön bendim, Bir hatip arkalaş kürstiden feryat ediyorin Vatanın bağrına diişman daya miş hancerini: “Yök mudur kurtsrarak babtı kara maderin??,. Yerimden fırladım?” — Yanlış söylüyorsnn, vet Vatınm bağrma düşman duya. sm hançerini, Bulunur kurtaracak hahtr kora maderini., Diye ben de haykırdım.” derim mm ——— * Yetişecek çocuklarımıza Ye gençlerimize görecekleri talısilin hudutları ne olursa olsun en ev. ve her şeyden evvel Türkiye nin istiklâline, kendi mülküne ve milli awanelerine düşman 0- | lan bütün nnasırla mücadele et. Mek lüzumu öğretilmelidir. Bey. nelmilel vaziyeti cihana göre, böyle bir cida'in istilzam oyledi- Zi anasırı ruhiye ile mücehhez olmıyan ferdlere ve bu mahiyet- te ferdclerden mürekkep cemi: yetlere hayat ve iCXİĞİ yoktur, * Bir heyeti içtimsiyeyi sevk ve idlarg eden itxunlar için, be- yeti ictimayenin tarihi Üzerinde hüküm vermek mevkiinde balu- nan dostlar veva düsmanlar İk miyar, bu heyeti istimsiyeni kârı umuniyesinden anlaşılan kabiliyet ve kıymettir, ölüm güzel demektir Çehreler, ınunzâralar bir tek elem sahibidir hepsi bir günde içinden çöküvermiş gibidir. Neye baksum, kimi görsen döğünür haşkırırak Yorgun argın yarıyollardı calar her bayrak bükülür gözyaşı malinde olan yapraklar,, Matemin gezdiği başlarda sayılmaz aklar, Yaşların çizdiği yüzlerde çoğulmuş Kırışık, Kasmanış ssl uluklar gibi gözlerde işık... Sarki bin yl yaşamış gumlı oğan bir gönde: Çoruğum ilk acıdan sarsıyor amründa, Esimin benzi Kül olmakta anarken yarın, “Gitti yavrum. diye sanem yeluyor saçlarını. Bu giden yolcuyu bir boyda yaratmış yaradanı İlk asedanberi biçbir gidenin ardından, Bu kadar yandığı dünyada bilinmez Türkün Atatürk öldü, bütün millete can verdiği çün! Sen ki yüksek doğarak gün gibi yülmek yaşadın, Daha yüknekli ölürken yaşıyanlardan #dım. Suna baktıkça güneş titriyor, sy keskamıyapı Çünkü yüksek yaşamaktan büyük ölmek daha zor? Faruk Nafiz ÇAMLIBEL
