11 Eylül 1942 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

Hind çıkmazının 5 Ivilik sebepleri! Yazan: RIZA ÇAVDARLI 125 dş bwlan farla Hintli ila tahsilde bulunuyor Ayni müdar ve belki de dar ha farla talebe Amerika Üniversi” teleriade mlil.r, Yine ba miktar sa fanzin bir miktar talebe panın muhtelif şehirlerin du, n ü bir Amerikalı müdek - kik, bu talebelerin on ziyade m meşgul olduklarını örmek » ve dk etmek istemiş, Amerikada nen fazla Ame | ve tarihi ile görmüstür. Amerikanın istik” r olan beyannamenin bil» Hint ilebelerince ezber bilin i de sövlemeği unutmamnkta - iunduklarını bildirmek çok haklı bir is olur, İslâmların kusaru, eh #n kadınlarını, Hinduların ver » miş olduklam kıymeti vermemele- rinde, bı ble, manevi bir te, sirle, kadınlığı mümkün mertebe gözden saklamalarındadır, Yoksa Bstikil aşk; her iki taraf da ye Küne um r, Fakat bu umde, müslümanlık ve Hinduluk namile iki kasma ayrı'makta ve müslü - manlar Hindulardan tamamile ay» ri bir devlet kurmak İstemektediz ler. Milliyetçi Hintlilerin bu hu.- | #5 ahkkında yapacakları müsa | maha, bugünkü tevazünü yok at İ tirmeğe kifayet edecektir. İ Bu hususu pek iyi tahil etmiş o'an Amerikalı âlim, Vili Darait $8 neticeya varır, “Hulâsa ediyo « İsta bu suretle her sine meme | ruz kefine dönen yarısı kız dört bir den farla is'ebe bu hürriyet aş » kımı vatandaşlırma — ağılıyorlar, onların da zihinlerinde, hürriyet ve ötiklâllen yangınlar, tofanlar asır ln #ri esareti hazırlıyan dini Ber türlü bağlar: kendilerine wzw'lardu, Aruk ne Korihanm, Hindular arasmda bir tâ bir husumet vardır? Ruan çek; islim hüktimdarları * ekete cektirdikleri €- veslerde've Hint ma» » sınifini idare edenlerin totanlarm elân eski e, dini hufuklara bâğlı bu ndadır. Ve İngiltere ba # muvaffak olduğu i» üne kadar uratmı, ve Hat iyetçilerinin talep ve kıyamla: | ir. umu söy ve beraber, Hi n müsllman genelinin, Hin kadar tahsli ve terbiyeden mahrum oldeklarmı ilâm çtmek doğru olamaz. Aksine olarak, misli isinin de tıpkı Hindular absik gördüklerini söy. İsmek, ayn? sstırapla meztarip bu Havat bahalr lığı ve işçiler İzmirdeki 3 un fabrikası işçileri hakkında Yürsek hakem he. yeli yeniden zam #ararı verdi Anknradan — billirildiğine göre İzmirde bayt un fabrikaları ile iş” çiler arasmda lecret mezelesinden Golayı cıkan Etilâf üzerine iş An kemda yüksek hakem hevetine in tikal etmişti Deviçt sürası idare reisi baş kanbğmda toplarlın bir heyet me- seleyi tetkik ederek gu kararı bil. dirmüştir: *“Hârigiün fazlalaşan hayat pa- boldıği Karşımda muhtelif sanayi şibeierinde işçi teretlerinin art. makta olduğu malümdur. Bu üç un fabrikasında harpten evvelki iğçi #dretlerine simdiye kadar va- sali olarak yüzde 12, yüzde 10, ve vüsde 28 nitbelinde zamlar yapı. dığı dosyada mevcut yazılardan efiltilmaktadır. Bu nisbetler ha- yet pahalılığı tasyikini karşılıya - Esasen lerin imar ve in ld eden kocıdi belediyeler üsse yapamadıkları İ “Halk arasında hâlâ eski ilâh - iar, eski itikatler, mabetlere Ve camilere osndakut görülmütedir. Fakat bunun daha nekadar de - vam cieceğini kim temin edebi - lir? Siyasi cepheden yüz #enenin Hind'stann verdiği vahdet izah e- dilemez, Bu tesanüt, ecnebi bir #sanm, ecnebi bir hükümetin de #!, fakat veüşterek hürriyet tenef Tüsünün etmimda yapılmaktadır. | iktısadi noktadan Hindistan bu * İ gün modern endüstriye sahip bir memlekettir, Onun serveti ve tica- reti durdurulamıyacaktır. Ve bü asrın sonlarma o doğru büyük hü, hümetlerden hiçbirisi onun karsı - | smda bir sıra alamıynenietir.,, Banları söyledikten sotira sun - | ları ilâve eder: İ “Hindistanın, Çinin, Japonya * İ am tarihi, diğerlerinden bambus- ku bir cereyan takip etmektedir. Ve ancak simdi garp haystiyle ka nağa ve onun üzerinde tesir ie Ta etmeğe başlamıştır.,, Şimal ve orta Hindistan halk- ları, bugün hakiki menşelerinin nereden geldiklerini pek iyi bil - mektedirler, Eski devirlerde ari larmda bir ayrılık husule getiren dinlerin de tek bir elden Mindistu İ na yayıldığına vâkıf bulunmaktar i dırlar, Eğer islâm kütlesi, daha doğ * rusu, islâm kütlesini elan ellerin den tutanlar, daha kültüre), da * ha hürriyet Aşıkı olarak meydanı çikacak olurlar, veyahut da bon - ların yerleri, yeni yetişen âtesin gençler eline geçecek bulunursa © saman Vill Durant'm dediği gf Mindistana ebediyyen bir “w ö,, çekmek icap edesektir. Bügün Hilçülk bir bağ muvare “ neyi tutmakta, ecnebi bikimiyeti Pin idame ettirilmesine vekile ol. maktadır. Faknt zannedildiği gi * bi bu artık dinin tesiri altında de gildir, Bu, dinden daha ziyade, sy- rı dinde bulunanların tâbi balan- duğu iktesmdi şartlardır. ki, (1) bunun Ja pek ar bir zamanda tevhid edileleği görülmektedir. (1) Bundan Tücsa menfaatleri kastedilmiştir. Albay Toma bashca Alman hü, | cumunun Belçikehicr üzerine yülk- İ lendiğini söylüyor, Betelikahler denize doğru hwlz çekiliyorlar, - İve Peteni gördüm, Peten sivildi.. Konferanstan çümiten o Vaygand Kıhtımda bir lokantada ve Kolya ile yemek yedik. Ordan Flor kahvesine gittik, Ünited Pres muhabiri Hantlere İngiliz, Fransız raporlarına dayanarak *on vaziye. €ikah ettim, Hantler çok meyus. Bir milyonluk bir ordunun eriyi vermesini bir türlü anlamıyor. Sah 28 May, Ye akşam yemeklerinde gok yediğim için zece fena oldum. Altıda uyandım, Yağmnr yağıyor da, Kahealtrmi 7,5 da barırlama; İlarmı söyledim, söonm Ji hde, füme Düvalin makalesini” oku, Jeden hiebirser nn: on dakika haberleri arasmda bir havadis var. Sant 8,5 da Rönomn radvoda beyanat İ balımacağını bildiriyor. Dinlemek İ icim aşağı indim, Röro sö? basla, Md: — Bu gete ehemmiyetli ve », Er bir hâdise serevan etti, Heli ka ordusu Kral Leopo'didan aldığı bir emir zerine kayıtsız ve sart. ) sız düsmana teslim oklu; Fransız ve İnziliz orduları Dünkerk etra, fında carmısmakta devam ediyor- Be'cikn kralı hu | varken Frans va İnsiliz komutan arma haber bile vermemiz. Oğlu Tinndr ordusunda olün otel ve Çıka; o süsleri N | Talebe yurtları Yeni Parti Reisi tarafından Sıkı bir kontroldan geçirilecek Her yurddaki talebenin ne mikdarının ikmale veya $i- nıfta kaldığı tesbit edilecek C.H, P vilâyet idare heyeti, Bir çok bedbaht ve yoksul in, sanların sadaka nevinden bir yar- dima, hattâ yurdlarn ör sura un beklemekte olan veyahut da can vererek savaşan binlerce iv, sânın sırtları için satici bir seye mahtaş oldukları bir sunanda ba ri Vatandaşlar koyu bir materya, lizm ile egeirmin menfi tesiri Ml, ve burmarda kalan talebelerin v undadır. Yapmış olduğa bir imi r siyeleriyle yakmdan alikadar ol mağa başlamıştır, Parti J beyeti başkanı Suat Hayri Ürgüp- lü, bugünlerde telebe yurtlarını birer o geserek tetkik ede yi de bir kadirşinestık tsahürünü bir vatandas dün gote birçok ay. bigi in bulunduğu bir meclis, in bir ruh zaf, ve tenbel- ii kamçılayıcı bir hal oldeğunu, keyi avireliğe, derbeder hayata | vaaz ediyor, Ve yirminci asırda slştran yerler değil, disipinli, | İaanın tevekkül ve merhamet fel, temiz ve bilhassa dertlerine 68109 | sefesile hareketin yer alamıyacağı malerma ko'aylık venecek şertler | pi ileri sürerek hattâ buyünkü Al Ti haiz olmasma itina edecektir." man O muvaffakiyetlerini haşin, Bilhassa yurtlardaki telebenin ne | merhametsizlik prensiplerine bağ. miktarının ikmale kaldığı ve s1 - Hyordu, nıfta döndüğü tesbit olunarak o ii 35 yurtlar ve talebesla'n vaziyeti a e b sal hakkında bir oss bulunmağa Çö- | zarfında servet sahibi olan birçok bşslacaktır., Fazla © ikmale Hamiş |; sanlara mülüyim gelmektedir. » veya smıf dönmüş talebeyi ihtivâ İ Çünkü ancak bu mantalite Je eden yurtlarm talebe üzerindeki | pareket ettikleri ve nazarlarında tesirleri ehemmiyetle araştırda - beseri hislerin en olğunu olan di. me ğer dini bir wünâ ifnde etmediği ©ndir ki, kara borsanm bütün gay Şise darlığı rimeşrü vasıtaları, onlara göre Şise Tiatlarının ez zamanda makbuldür. o Prensipleri haskala, çok yüksel okması sehirde Şişe | zararma olarak AÂzâmi dere, ve galonlarin sı tevzatmı bir hay | cede utilitarisme, yani menlant Ni müşkülleştire/stir. Bunun için | 'eefesidir. başta Vakıflar #laresi olmak üze: | C, H, P, talebe yurtlarının tale- İs bu hodbininin en sonunda bir ri kahvesinde can veren mily: Ber mürabahncının ağzından din. 6yor Ve bir çoklarımız felâketine İ seviniyoruz, Zamanımız, materyalist düşün, eeler ve prensipler İcin, ne kadar şlarında fiatlar yen! den yükselimişlerdir. Vakıflar i- | daresi Tasdelen suyu için dünden itibaren galon başma seksen ve şi- #e için on yedi turu simağn bag” lamıştır. Galonunu getirip #1 alan lardan etki fjat alinmaktadır, Yağan Bir Bulgar Ticaret heyeti geldi Bulgariatandan selhirimize bir ti caret * heyeti gelmiştir. .Heyet, | Bulsarâticaret ofist müdürü Pe » teke, Bilgar ticaret nszaretismü- dürlörintlen Simenofla diğer iki | İ zattnn'emüröğikentir. Heyet, Türk - | Bulgar ticaret anlasmasının tat - bikatndaki o şüçlükleri ortadan Kkuldirmik've karşıllör olarak mai hal vesikimemı rolavinstracek e sasları arıiştıracaktır. sevmek, başkalarının folüket yoksurlaklarma (mânen olduğu gibi maddeten de iştirik etmek bssi insan ruhunun wivi bir te- zabürü olmakta berdevamdır, Al, manyuda disiplin, hasin İdare ve bLollektif materyalizm olabilir; fa, kat ayni memlekette gine cemi yardım Ve merhamet en ileri bir | derseededir, Nitekim simdiden bü tün Alman kadınları cephedeli askerler için kışlık hazırlıklarınla bulunmaya basladılar, Ondan bas. &n oruda her vatandas hükümetin tensip ettiği istihkaka bir vazife Ni hissi ile riayet etmek ve kara bor, Kömür'keyeti yarın sa anarşisini göstermekle de bir dönüyor nevi altruleme de bulunuyor de * Mangnk kömürü mübayaası £çn | mektir. Binaenaleyh, genç miinev, Bulgarfstana şgilen ve ticaret o - | verler meelisinde İsanm tevekkül fini umüm mildür muavini Muaf. Ve merhametini tenkid eden water fer Besimtve'mahrukat ofisi ver İ yalist vatandaş, ferdi ve cemi İyi nedarı Rett” Segendiz'den mürek | liği kötüleyen snkat düsünceleri kep heyet” ği nin teyidi için oAlmanyayı misâl celetir, Ba“ gösteremez, Almanyada (a, Tür - müsağt kir ir cöreyan etiği | Diye ve Çiniç de Konfuçcyos 7 niznmdanberi Moral kitapların bi ve Maryon , Aleksander Vert wahibi kadm ağlamaya basladı . Röno sözünde devam ediyor: — Biz her seyden evvel Bel. çisadaki, Fraasız askerlerini düşü nüyoruz, Ben de öyle. Herseyden evvel Belçikadaki İngiliz askerlerini, dü #ünüyorum, Nedendir bilmem, Bir türlü- Belçika kralma rsınamamış, wa emniyet edememiştim, Ru a, biraz Naziye, biraz! da Muso- limiye benziyor, Habeşistan seferi «esnasında Londraya esrarlı bir 6 yahat yaptı, bu yoloalukta hayırlı bir iş görmediğine kantim, Belçi, kadan gelen İngiliz askerlerinin *öylediklerine göre, kralm bir Alman metresi varmıs, Gastapo tarafından satın alınmış bir ka dn. Kral hatrkındaki düşüncele , timi acıkça söyledim, Orada bula, nan Eeleikali bir mahafir bundan boşnüt olmadı, ,“Ağır kelimeler söylememeli,, diye söze başlaya » rak 1995 15641035 de yemlan ha taları anlattı, Cevap verdim: ize sovkânunda müracaat etmiştik, Muzaffer Esen — Sonkünunda, çok çeç kak mışsınız, Sonkünunda bir Fransız askerim hudutlarımızdan içeri al , saydık, Almanlar derhal Belçikayı istilâ ederlerdi, Röne “Veygand.. Som,., Ern,, Zafer Belçikadaki İl gili ordusund çok az bahsetti ve bunun haricin de İngilterenin odınr anmadı Herseye rağmen Veygand ta * mamile Somun arkasına çeki seydi Kez Leopell belki teslim ozmazdı, Beli de kralın bu hare, kesti Fransırlara ve İngiliğlerr oy. saran kötü bir oyander, Şimdi; o sarayında ve Alman metresine tekrar kavusaeipr, Alber tuhaf bir tip vesselâm, Parisin bu son sakin günlerini Kimbilir kaç Frrnsızm ve kaç İn- girin kankırı pahasına yesıvaraz. Son günlerin İtalyan (gazeteleri, tuhaf bir takım yazılar yazmaya, basladı, Bu gazeteler boyuna Fran sızlarm askeri o meziyetlerinden bahsediyorlar, acam — İtalyantar, Vransızların İnzilizler aleyhine artık, sevindiğin yeti Çıkar, biraz da şu öksüz giyinsin, eğlensin; Yazan: Br. RASİM ADASAL görmeyen serjülinfini ve zengince | müsait olursa olsun diğerlerini insanlık Biraz güzellensin!. ;, HALÜKUN BAYRAMINDAN — ze telkin gtükleri ahlâki mükelle, Hiyetler arasında İyilik ve insan lik eyni beseri kıymetini muhafa. za etmektedir. Merhamet felsefe, ini öne süren Sehopenhnmer İle nsanda iyilikten daha iistün hiç bir fazilet bilmiyorem.,, vecizesile sefalet köşesinde haykırmış olan Beethoven de Almân idi lar da dahi birçok sel İ lanan mütekabil yardım ve iyilik bissi insanda en yüksek derecede. dir, İyilik yapmak, ister hayirha sahli&, ister İtayirperverlik ve is“ ter insanlık (humanisme) seklinde! tezahür etsin yalnız sözde ve te, sellide kalmamalıdır, Muztariple- rin ve yoksulların feliketlerine iş tirâk etmekten ibaret olan hakiki işilik fili bir fazilettir. Gerçi ir. tiraba. ve sefalete karşı tatlı “öz - lerimiz, sarahmi tavsiyelerimiz ve teselkilerimiz cesareti ve ümidi kamçılar; fakat çok defa maddi izdiraha karşı bir (parmak bal) kabilinden olân bu yaldızlı Vârlar hir fayda vermez, Esssen herhan gi insanın izdirabı, mihneti ve “faleti karşısmda manevi sempa 0 ur zaman zarfında sefkate, mer hamete kalbolur ve nihayet kesa, ler da aşılır. Birçok insanlarda re nilelerde iyilik ve semahat bir let olarak fitridir. Fakat bu- “unla beraber gerek feri te ge | rekse bir cemiyet olarak insanla nı dokunaklı «üz. rel dersi ve misâllerle iyiliğe tesvik etme MADIŞELEE AİR GER Mahküwların * vadi savgilösi... MERİKA hapisbârelerird. bulunan mahkümlardas İpek çoğu hükümete başvurarak or- duya girmek, en tehlikeli ve en çok fedakhrlığa o bağlı hizmetler yapmak istiyorlarmış, Bu hizmet” İerden biri de vatan uğrunda can larını bile bile vermektir, Japoi larm bir “İntihar livası” bulundu- ğunu biliyorsunuz; bunlar meselâ terpi'llerle o yük tayyarelerin! düsman rırhlıları üzerine vürü- yorlar; çarpıyorlar; o kendileri de muhvoluyorlarmıs, İngilizlerin ko mando denilen fedai alayları, da aşağı yukurı bu çeşitten sayıabi” ir. İste Amerikali mahkümlar; sulh zamanlarında polise ve kw nuna kafa tutan, çocuk çalan Ve üklüren zenginleri tehdit ederek soyan, kasakclk eden, islerine mâni olanları tuzağa düşürerek vahşice öldüren gangsterler de İbir “İntihar livası" kurmak İst mizler, Pek çoğumuz cezaevlerini doldu» ran talihsizlerin hepsini gayet kö tü, akrep ve çiyan mahiyetinde insanlar sayarız, Oraya düşen bir kimse için çoğumuzun söylediği söz şuur: suçu olmasa hapse 2 serseri, sahtekâr, katil ve kaçak” çı sürüsünde Vâtan sevgisi olur mu? Aida gelen ilk itiraz budur. Ve deriz kit eğer onlar vatan teh likeye düşlüğü zaman ssker ol » mak istiyorlarsa en zahmetli ve tehlikeli askerliğin bile hürriyet- siz yaşamaktan daha iyi olmasın. dan dolayıdır! Belki bir kısmı için bu söz doğ radur; fakat hepsi için mala Evimizde annemize, babamıza r, Hugo'nun “fakirler,, hikâye ic iyilik ve merhamet duygusu n en tabiisin; ve en wlvisini he- weanla dayuyarız, Çek fakir ve bes çocukla olan bir balıkçı giç bela ile fırimadan kurtularak evi ne döndüğü zaman komsusunun ölümünü duyunra derhal ve bir sevkitabil ile yaptığı şey ökstiz ca enklarını yanına çağırıp, cocukla, r.na, katması olmustur, Fikretin “verin zavalislsen) siri de cemi yardımı tavsiye eden bir merhamet feryadından ibarettir. Ya öplek bir yavru karsısında duyduğu he yeran ve izdir. Nitekim oğlu nn merhamet eersi veriyor: akar « süsleri ertik, sevindi bir ele nzattığımız bes parahk sa daka ile, serdirmeden yapılan for dli ve cemi iyiliileri karıştırmaya" sn, Devlet harşubaneleri aw ev, leri, aeere siğmakları, d'spanser! ri İle hor sin yapmakta o sarılımlara daima ön ayak olalm Mer mahal'e dört Des fakirine &- rak bir gora verecek kadar hareketç Zecmesini mi östiyor? Sonra Viveno geçen gün reye gü Yenerek Mandr ve Som orduları, m 24 sant sonra, hirlesecef'ni söylüyordu? Veygand zscnba ev - veles Sosu sinmlinda taarruza geçsecğini Vandetımişti de fikrin; sonradan mı değiştirdi? Yağmur vağıyorda, Rıhtım bo, yandan yürüyerek ve Konkort mey danmı Seçerek sefarete gittim, Kon kort meydanında halk toplanmış esi; Belçika krahan, sövnize kra Albertin heykeline bakiyorlardı. , Münih kenferasından b'rkaç gün nonra bu heykelin aşdıs töreninde bulunmak üzere ücüncü Leopaldin ea gelişini hatırladım, Belçika © gün Fransızlara karsı çok boğuk davranmış ve tören bittik” ten sonra ayni gilnde hiç kitnse | Iç konuşmadan Brüksel'e dönmüş tü, Kral İnsitizleri ve Fransızları sevmiyor, Halbuki, İki gin evvel Be'çika kralı Ostant ciyarmda Pi- Yerlo ve Spak İle görlismüs olan, lar vaziyet vaziyet daha tehlikeli bir şekil alırsa Fransaya yahet, İngiltereye geçmesi | hnllımdaki | tekliflerine “psla,, cevabın ver, mişti, Hattâ kral nazrlarınn da kendisi ile beraber kalmasını İs tiyordu, Acaba' Belçika orduları nın cenuba daha süratle çekilme , ! kramn bu arrosundan mu 3 Almanların Belsika kealin emrine bir şato tahsis etmiş olduk ları da sonradan öğrenildi, (Devamı vap) fa tutabiliriz; kardeşimizle kavga ederiz; aile nizamın: ayaklar altı. nn alabiliriz Ve bunlar fens sey“ lerdir. Fa&at o sırada anne Veya babamızın hasta olduğunu, karde” Şimizin felikete uğradığımı, aile - mizin şerefinin tehlikeye düştüğü nü duyarak öcimiz sızlar; ber şeyi unuturuz, yardıma koşarız. İşte sulh zamanında her nasılsa »uç isliyen bir adam da vatan teh- likeye düştüğü saman vatan uğ” | “ez Çarpışmak o Arzusunu öleti- İ sürünce bu wösali hu ; 0 adamın samimi olduğuna hemen İmammasanız bile biç imanmanays. hakkımız yoktur, Mahküm olmak, mstrap çekmek #âten mevcut olan bir vatah set gisini asla yok etmez; hattâ mah kümların bir kismi o kadar şuur” hı ve viedanlıdır ki, “Bu ceza be“ ulm bakkımdır; suçluyum ve çeki» yorum!,, der, zetre kadar isyan ve dargınlık hirsi duymaz, 1497 de Avrupalılara yeni ve çok zenzin bir dünya Kazandıran Kristof Kolombun gemilerindeki kahramanların hemen hepsi hapis | bnnelerden alınız mahkümlardı; bu şerefli seyabati göze alanlar arasnda Serefii sayılan insanlar Ancak birkaç txneden İbarelti, Türk KUZ harbinde muntazanı o ru'madan evvel düsmana v ilk olarak çarpan kKurvtet lerin bir kısmı hapisbanel, “| toplanan Katiller, mesziardı. Ge - cen büyük harbin basında mahküm bardan teşkil edilen akmecı müf » retoleri şark Diş miti | arı tarafmdan o kend'leri : len hürriyeti reddetmiy'erii Mat kümlarn vatan sevgileri aleyhim « #le toptan kilküm vermek haksızlık tr. Kadircan KAFLI | KuçüK HABERLE: * Belediyeler bankasi umur heyati dün Ankarada toplanalş, bankâ ve belediye Memurları te * kaüt sandığı hesap'arına Ajt râ - Forları tasvip Ve Yeni $İr mwre * kıp seçmigtir. * Dağıtma ofisinin lâğvr üzeri» ne açıkta kalan Hüsamettin Tu - vekâleti geferberlik üne teyin edilmiştir, * Yeni kurulan vilâyet memur ları kooperatii ay başında memur lara kömür ve odun tevsilne başlı” yanakçır, # Düz bir Reşadiye altmının Gatı 33 lira 20 kurug, külçe aliş. nm bir gram öletı İsc 402 kuruş tu. * Ankaradan haber verildiğine göre Sofya elçiliğine Bern elçisi Vasfi ve Bem elçiliğine de eski Jahey orta elçisi Yakup (Kadri Karsosmanoğ'unün tayinleri kat Jeşmiştir,