11 Eylül 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

nm v/ Umumî Satış Mahalli ~\ Piyasaya çıkarılmıştır KIZILAY SATIŞ DEPOSU Telefon: 20062 I 9 UnCU VII SHVir 6 4 9 2 u m h u r i yet n İSTANBUL CAĞALO&.U Te!graf ve mektub adresi: Cumhuriyet. İstanbul Posta kutusu: İstanbul No. 246 Te.efon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa tasnu 24299 24290 Cuma II Eylul 1942 Bahçekapı. Ana No. 43 AÇILDIĞIM SAYIN altında ı BİLDİRİR, MÜDİRİYET Hitlerle Mussolini tekrar görüşecek Yugoslavyadaki İtalyan kıt'alarının yerlerine Bulgar askeri konulacakmış Londra 10 (a.a.) Reuter: Hıtler ve Mussolini llk defa olarak t a . arruz proielertaden değil, müdafaa pro. jelerinden bahsedecekleredir. Müzakere Viyanada yapüacaktır. Ayni zamanda Macarlarla Rumenler arasındaki anla?. maslıklar da görüşülecektir. Yugoslavyadaki İtaljan kıt'alarının yerine Bulgar ve Macar kıtalan konulacaktır. Yugoslavyadaki İtalyan kıt'alan Rusyaya gön. derilecektir. Tuna konferansı toplamyor Mıiii $efimız Beısicumhur İnönfi, dtin aksam Haydarpasa jr»rmda. teşyicileriae v«U ederken~* Sofya 10 (a.a.) Tuna sahil devlet. ler konferansı. yakında Viyanada toplanacaktır. Konferansa, Rurnanya, Bulgaristan; Sırbistan, Slovakya. Macaris. tan ve Almanya delegeleri iştiralc ede. cektir. Altı alâkalı devletin mümessiUeri, Tuna Uzerinde normal geml seferlertnin yeniden tesislle llgili meseleleri tetkfk eyliyeceklerdir. Millî Şefimiz Inönü Dün akşam saat 1930 da şehrimizden Yarınki Ânkaraya hareket ettiler Aziz Milli Şefimiz Reisicumhur İsmet Orgeneral Fahreddin Altay, Örfl İdare lunmuşlardır. Inönü dün «kşam üzeri Haydarpaşaya Komutanı Korgeneral Sabit Noyan, İstan Bajvekilimizin alâkalılara geçerek saat 19,30 da hususî trenlerile bul Komutam Tümgeneral Asım Tınazdirekiifleri Ankaraya hareket buyurmuşlardır. Mill! tepe, İstanbul Parti reisi Suad Hayrı Ankara 10 (Telefonla) Başvekil Şef, İstanbulda bulunmakta olan Maarif Ürgüblü, generaller, hükumet erkânı, Şükrü Saracoğlu bu sabah erkenden Vekili Hasan Âli Yüceli de refakatlerine meb'uslar ve kesif bir halk kütlesi ta Başvekâlete gelerek çahşnvağa başlamış aimışlardır. rafından uğurlanmışlardır. ve son seyahati esnasında edindiği notlar Şefimiz Htasyonda VaJi ve Belediye Reisicutnhurumuz, teşyie ğelenlerüı hakkında alâkadarlara direktifler veryt düsünecek olnrsak, Avnıpaltlık Reisi Dr. Lutfi Kırdar, Ordu Müfettiş) ftkrı pex yeni bir şey sayılamaı. Hemen biitün sosyal mefhumlar çjb Avrupalılık fikri de temeli dine dayanan bir içtimai olusun mahsulüdur. Asuiarca önce, Osmanlı devleti Avrupalıların gözünde bir tehlike olarak göriinnıeğe başladığı zaman, o giine kadar birbirinin gözttnU oymıya çalışan Avrupah devletler, bu müşterek tehlike karşısında birleşmek lünununu duyar gibi olmuşlardı. Romada, Papanın sarayında, Osmanlılan Avrupadan kovmak maksadile, hıristiyan devletlerin meydana getireceği bir nevi milletler cemiyeti projelerinden bile bahsolunuyordu. Bu Hıristiyan Avrupahlık fikri, asırlar boyunca kâh kuvvetlenerek, kâh myıflıyarak sürdü gitti, fakat hiç bir zaman Londra 10 (aa) Dün Avam. Katam manasile inkişaf edemedi. Osmanh marasında liberallerden Graham Wite teblikesi karşısında bir takım Avrupah İngiliz milletinin büyük ekseriyetinin devletler vakit vakit birleşiyor, tehlike şimdiye kadar hiç bir mali fedakârlıkazalınca da bitmez tükenmez kavgalata bulunmadığını söylemiş ve şunları rına yeniden başhyorlardı. Aralanndaki İlâve etmiştir: menfaat ayrılıklan o kadar derindi ki, « Biz haftada üç veya dört ons Scbazan kendilerini unutuyor ve miiştekerleme yiyip yiyemiyeceğimiz husuBcrne elçiliğine tayin edilen Yakub rek düşman bildikleri Osmanlı imsunda münakaşa yaptığııruz sıralarda Kadri Karaosmanoğhı paratorundan meded umajak onun agazeteler Atina sokaklannda açlıktan yaklanna kapanıyorlardı. Avrupa da/ölenlerin fotograflarım neşrediyord ıvalarında Babıâlinin oynadığı haGerek Churchill'in gerek başka bir İngiliz devlet adamınm Atlantiğin öte takemlik rolii, tarih sahifelerinde olrafında söylenen nutuklar gibi bir nudukça kabank bir yer tutar. O xatuk söylememiş olması teeşsüf edilecek manlar kıt'anm ortalarına kadar yabir haldir.» yılan Osmanlı imparatorluğu, Garb meİşçi meb'uslardan George Benson çu deniyet dünyasile kaynaşabilseydi, busözleri söylemiştir: gün Avrupa, belki çoktan benliğini kav« Başkalar^ mukayese edilemiyeraraış ve bir biitün kunnuş olacaktı. Ba cek kadar yüksek bir hayat sürerken yapılamadıkça, Avrupa şuuru kafalarda işçiler, gündeliklerin tesbitini kabul etyerleşinciye kadar, zayıfhyan Osmauh miyeceklerdit.» imparatorluğu yerine Avrupa dışı bir Gene işçi meb'uslardan Bevan, Churtakım kuvvetlerin geçmesi beklenmedik chill'e şiddetle hücum etmiş, şöyle debirşey değildi. Aıikaxa 10 (Telefonla) Sofya elçi. miştir: Hıristiyan Avnıpa mhunun son topliğlne Berne elçisi Vasfi ve Berüe elçüic Müzakerenin böyle bir çıkmaza lu tezahürü 1683 te görüldü. Viyana fcaAnkara 10 (Telefonla) Birleşik 6evpılarına dayanan Osmanlı tehlikesine ğine de eski Lâ Haye orta elçisl • Yakub girmesinden Başvekil mes'uldür. Son karşı koymak için bir çok Avnıpa dev Kadri Karaosılıanoglunım tayinleri kat. gizli celseden önce Churchill 50 kadar Jetler Eeisi Roosevelt'in hususî mümes(Arkası sahife 3 gütnn 1 de) sili Wendell Wilkie bu sabah saat 7,15 te letleri birleşme lüzumunu dnydular. Bu ileşmiştir. Anksra hava meydanından tayyare üe ruh hamlesi, Jean Sobieski'yi Varsovahareket etmiştir. Wendell Wilkie'yi Andan kaldınp tâ Kalenberg sırtlarına karadan aynhşında hükumet adına Prokoşturacak derecede kuvvetli idi. Fakat tökol müdürü Salâhaddin Arbel ile Hayukanda da dediğim gibi, hıristi>anlık riciye Hususî kalem müdürü Şadi Kavur duygıısu, hakikî Avrupahlık fikrini yauğurlamışlardır. Uğurlama töreninde ratmaktan âciz, iptidaî, belirsiz bir sezişBirleşik Devletler büyük elçisi Stainten ibaretti. Tehlike azalınca bağlar derhard.ile refikası, Birleşik Devletler bühal çözüldü. O kadar ki, aradan henüı yük elçiliği erkânı, İngiliz hava ataşesi nzun bir zaman geçmeden, vaktile Avve İngiliz büyük elçiliğinden diğer bazı rupayı kurtarmakla iftihar duyan Pozevatla bir çok Türk ve yabancı gazelönya, ayni Avrupa tarafından yok ediliteciler hazır bulunmuştur. yor ve işin tuhafı, Polonyanm mağluWilkie hareketinden evve'l şu beyanatbiyetine yardım etiiği Osmanh imparata bulunmuştur: torluğu bu yok edilme hâdisesini tanıraıc Dost ve demokrat Türkiyenin yan yegâne Avrupah devlet oluyordu. (Arkası sahife 3 sutun % de) * Bugün Avrupahlık diyince din birliğinden bahsetmeği aıtık gülünc buhıyoruz. Din, bir milletler topluluğunu yaratmak şöyle dursun, hatta tek bir milletin bünyesinde bile yapıcı. kaynaştırıWashington 10 (a.a.) Sovyet büyük cı bir rol oynamaktan uzakhr. Bııgihı elçisi M. Litvinof bugün Hariciye Nazm Avrupahlığın ne oldıığu üzerinde düşiiM. Cordell Hullü ziyaret etmiştir. Dogu niirken, objektif kalmıya ve devrin şaıtcephesindeki son durum dolayısile bu lannı gözönünde bulundurarak realist görüşme büyük bir alâka uyandırmıştır. bir hiikme varmıya mecbunız. M. Litvinof mülâkatın mevzuu hakkında Sombordt'un dediği gibi devrimiz heıdemeçte bulunmaktan içtinab etmiştir. teyden önce iktısad devridir. İstihsal ve İzmirde Çarsinm başlangıcı: Hükumetkonağı caddesi Gazeteciler Japonyanın Sibiryaya ta. mübadfle. bugünün milletleri arasındaİzmir 10 (Telefonla) izmirde piya şiddete başvuruhnası, hatta idamm ka arruza geçmesi için mevsimin ilerlemiç ki münasebetleri düzenliycn en nıiibim unsurlardır Bir mılleti başka bir nıillele sada kahve, şeker, içki, pirinc kalmamış bul edilmesi zarureti ileri sürülmekte olup olmadıgı hususunda bir sual sorun. " . ca So\"yet büyük elçisi şu cevabı vermişnazaran daha uygun hayat ?art1arına ka tır. Hepsinin de bir karaborsa tesiri al dir. tında bulunduğu iddia edilmekte ve u Diğer taraftan İzmir piyasasında İstan th: NADlR NADİ (Arkası sahife 3 sfltun « te) < Harb mevsün tanımaz.» (Arkası sahile 3, sütun 4 te) |mumiyetle bu gibi hallere karşı azaral M. Hitler ve Mussolini, mülâkatlarffidan birinde.. Avrupa özerinde düşünceler IV B Tek soba yakanlara bir tondan ve soba adedi ne olursa olsun hiç kimseye iki tondan fazla kok kömürü veriımetnesi hakkındaki karann tatbikına dünden itibaren başlanmıştır. Belediye iktısad müdürlüğünün, kömür tevzi şirketi ile müştereken yaptığı tahkikat neticesinde, evlerinde mangal kömürü vskan bir çok ailelerin, birer kömür beyannatnesi ele geçirip, tedarik ettikleri kömürü, suna buna sattıkları, bir (Arkan sahife 3 sütun 4 te) Askeri vaziyet Kömür tevzi işini bozan RommeFiıı Mısıra karşı yolsuzluklar katH taarruzu Âncak Şark Cephesi harbinin şu veya bu tarzda bir neticeye bağlanmasından sonra mümkün olabilir Yazatt: Emekli General N Avam Kamarasında kopan fırtına! K. Emir Erhilet Bu sürunlarda bir kaç defa izaha çalıştığım gibi, Mareşal Rommel'in haziran taarruzundan maksadı, Mısırla Süveyşi zaptetmek değildi ve olarcazdı. Çünkıi Mısırı, Süveys kanalına ve ötesine kadar, zaptedebilmek için lâzun olan kuvvetlere malik değildi. İngilizlerin, Libyadaki sekizinci ordudan maada, Mısırdaw Filistinde, Sudanda, Habeşistanda ve Irakta bir jok piyade seri ve zırhlı tümenleri vardı. Bütün bu kuvvetler ve hatta Hindistanla cenubi Arrikadan getirilecek olan diğerleri Jlısırın ve Süveyşin müdafaasında kullanılabilirdi. İngiltereden ve Amerikadan Mısıra süı'atle uçak getirmek kabildi. Onun için, Rommel'in Mısın ve Süveyşi zapt için, yarısından fazlası Alman olmak üzere 56 nrhlı ve 34 seri piyade türaenile hiç olmazsa, 6 piyade tümenine ihtiyacı vardı. Haibuki onun emrinde ancak iki Alman ve bir İtalyan zırhiı tümenile bir seri piyade ve bir kaç İtalyan yaya piyade tümeni vardı. Bu kuvvet. lerle o, ancak Libyadaki sekizinci İngiliz ordusile boy ölçüşebilirdi. Hatta ba İngiliz ordusunun top, tank ve uçak sayılannın. Rommel'in emrindekilerden çok daha fazla oldukları Churchill'in geçen haziran sonlarında Amerikadan Londraya dönüşünde söylediği nutuktan da anlaştlmıştı. İngilizler, ilkbahar sonlarında, Rommel'in muhtemel görülen yakın bir taarruzunu önlemek maksadile Libyada taarnız etmişlerdi.. Libyadaki Mihver ordusn komutanı Mareşal Kommcl bu ta. arnızu duıdurduktan. sonra, haziran iptidalaruıda taarruza geçti ve ancak bü t yük bir rekâ, çahşma ve fedakârlıklar neticesinde ve görülmemiş bir cür'etlo tatbik olunan olaganüstü manevralar sayesinde sekizinci ingiliz ordusunu hnha edercesine yendi. Tobruk yıldııiın süratile alınmış ve bozulmuş olan sekizinci İngiliz ordusunun arta kalan kuvvetlerî, Mısır Libya hududunda duramadıklan için. Mısır topraklarına girilerek Marsa Matruh zaptolunmuş ve El Alemeyn mevrine kadar ilerlenmişti. İngiliz ordusu pek fena bozulnraştu; fakat yukanda anlattığım gibi yakın VÖ (Arkası sahife 2 sütun 5 te) İşçi Meb'uslardan Bavan "Churchiirin iktidarda kalması millî bir felâkettir,, Yeni Elçiler VVilkie dün Ankaradan Beruta gitti Yakub Kadri Berne, VasCi Sofya sefiri oldular Amerikalı misafir memleketimizden çok temiz ve müsaid i n t i b a l a r l a ayrıldığını söyledi • Mısır cephesinde son ıharekâtı izah eder harita İzmirde darlık Stalingrad'da yeni bazı istihkâmlar işgal edildi Biitün Sovyet taarruzları püskürtüldü. Alman uçakları Astrakan'ı bombaladılar Berlin 10 (a.a.) Alman orduları başkumandanlığının tebliği: Novorosisk'in cenubu şarkisinde yeniden bazı sırtlar işgal edilmiştir, Ağır topçumuz Karadeniz sahili açığında düşmanın 5 nakliye gemisini batırmıştır. Terek üzerbıde, zırhlı bir tümene mensub bir Ahnan muharebe grupu şiddetle taarruza geçen düşmanı geri püskürtmüş ve bataryalannı tahrib etmiştir. Stalingrad bölgesinde hava kuvvetlerinin yardımile yeniden baa istihkâmlar işgal edilmiştir. Sovyetlerin cephe yükünü hafifletmek için yaptıkları şiddetli taarruzlar dolayısile cereyan eden muharebeler esnasında 54 düşman tankı tahrib edilmiştir. Muharebe tayyareleri Astragan'm litnan tesislerile iaşe depolannı bombala mışlardır. Volşanın şarkındaki hava meydanlarına gece taarruzları yapılmıştır. (Arkaa sahife 3 «titun 3 te) ^ Aihrptebtiğî Piyasada kahve şeker. pirinç kalmadı, hükumetin şîddetli hareket etmesi isteniyor Litvinof, Cordell Hull'le göruştü Stalingrad'da Alman baskısı hafifletildi • • • i NovorosÎ3k'in dış mahallelerinde kanlı savaslardan sonra kıt'alarımız gerrçekildiler Moskova 10 (a.a.) Bu sabahki Sov. yet tebliğine ektir: Stalingradm batısmda düşman tanklanna ve motörlü piyadesine karşı savaş dtevam etmiştir. Bir kesimde, üstüste yapılan Alman hücumları püs. kürtüldüğü gibi başka kegimlerde de Rumen piyadesinin hücumlan püskürtülmüştür. Düşman bu keEİrnde 350 ölü vermiştir^ Stalingradm çeniib batısında düş. man hücumlan püskürtülmüştür. • Novorosisk çeVresinde şiddetli savaş devam etmektedir. Şehrin dış mahallelerinde düşman kıt'alanmızı geri.( (Arkası sahife 3 sütun 1 de)