26 Mayıs 1942 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 5

26 MAYIS — 1942 HARER — Aksam Postası aliye Vekilinin yeni bütçe hakkında izahatı kira, 35 (A.A) — B, M. Medi, “12,500.000, lirası muhtelif borçla. slim Abdilihalik Renda'nın | cın faiz ve amortismanları karşdığı, iy din Yaptığı toplantıda ma*| (9) milyon lirası muhtelif mücsacse YAhdaki izahat ile 1942 yılı bütçe. | seben veya yardım şeklinde olmak & Mmüzakeresine başlamıştır: zere tahsis olunan mebaliğdir. arkadaşlarım, Geriye kalan (80) müyon lira de kinden geçerek yüksek tasribini, | içinde kabul buyurulan o müteferrik İgeldiği holde bütçelerdeki tohsisotm kanunların istlizâm ettiği karşılıklara İmüscedesiztiği yözünden şimdiye ka istihkoklara! fazlağığım | karşılık tutulmuştur. Çok çocuklu Gile.! — İŞ Srzodülmiş buluman 1942 mari 304316,018 rü fe o bağlanmış | ayrumuştır. haktadır. İşte 1942 bütçenindeki Bu yekün 1041 bütçesi nazaran | hizmet itibarile belli başlı tahsis edil Yaçık mallyon liralık bir fazlayı| diği yerler bunlardan ibarettir, Şim- İk <tmesine rağmen o oümhuriyet | di bu farkın bütçe itibariyle tevsi gek pe bütün bütçelerinin müşterek | line sit maruzatıma geçiyorum: Olan tevazun, önümüzdeki sene| (24000,060) lira mü müdafaa gu. Menim de enasini teşkil etmekte. | rapu bütçelerine iüve edilmiştir. Bu. “1042 bütçesinin son inkişaflariyle | nun mühim kısmı tayinat, yem ve dünyaya yayıımış ve ber YA -İ şsibuşat gib, esaslı tertiplere yapı- İhata etmiş olan Avrupa NAL. | lan ihvelerdir. Ağır şartları içinde bazırlandığı | O Müli müdafaa gurupu bütgeleri W- tin devlet hizmetlerinin ve baş. | mumi yekünunun bu suretle yüksel Mleket müdafaasnın istüzam| miş olması yeniden almacak birçok büyük külfetler arsasında cüm-| malzeme ve töçkizat dolayiniyie rafi. in programlaştırdığı şimendi - | 1 yadafaa teşkilâtının tabiatiyir at. maarif gibi ebemmiyetli mev- | tan nazari ihtiyaçlarımı karydamayı inkişaf ve faajiyetini ida. | temin eyliyecektir. bilhazan dikkat edildiği düşü - ESENDEKİ yenmeğe mecbur bulunduğu- AMA eki rlukların azameti ve arzettiği lin ehemmiyeti daha iyi anin. | Maliye ( bütçesindeki : Binsenaley yeni sene bütçesi - X6,678,000) İlrası Sümerbank, dayandığı mali teğbirlerin tah sı ve neticeleri. TEEŞE İİİ TH a #, wi bank ve zirsat işletmeleri kurumu: nun görmeyelerine mahsuben buda. irelere verlecek mebiliğ karşdığıdır. # z Z S 8 > 8 z # mevcyd stoklardan alınması !âzım genin masrafları bu rokoma dehil olmo- len 11.293.000 lira resim farkındanldığı gibi, doğrudan o doğruya mali 3.500.000 lirası fakir ve muhtaç hal-'müdafoc hizmetlerine toallik eden iş zere sıhhat vekâleti tir. Fund Ağrabı'nın verdikleri | ve teşeküllere sermayelerims imuh - İka ucuz şeker tevzlini temin etmek ü-İler için gerek umum! muvozeneye de- emrine verilmiş-İhil muhtelif bütçelerden, gerek demir- yollar, limanlar, denizyolları, heve War kanalla reeskont için merkez ban kasına gelmesine ve binnetice Uca - ri ve zirai ihtiyaçlar için para iheaci. ta sebep olmaktaadır, Netekim Mer. kex bankasının yukarıda arzeti acai haftaya alt vaziye; cetvalinda re” 1.500.000 lira da çek çocuklu cile-İyollarn gibi mülhek büiçelerden yapı-| eskont mukabili yapıldığı görülen e. İitge enetimeninin ince ve değerli | devairin muhtelif ihtiyaçlarile sene İlere kanununa göre verilmesi lözim.'lan diğer sarfiyat da onun haricinde-| misyozdan 34 milyon biralığı Otca 'dar, teraküm . etmiş o'ar ler şeker ihtiyacını binnisbe deha yade hisseden: zümreyi teşkil edeceği tabi bulunduğundan Su are da bilve.| sıta aynı hizmete ayrılmış. demeklir 1.564.090 lira pançer lira da milf o müdafoonn İmasraflarına karşılık tutule'ustur. İSPİRTOLU İÇKİLERE YAPILAN ZAM Bunlar hari dan elde e fiatlarına yapılsa zammı karşılamak üzere şeker şirketine bırekılmış, bakiye 4.729.000 fevkalâde! inde kalan zemler iğ. tün, Bpirtolu İçkiler, kibrit, çakmak ta. sı müdafaa vergilerile tiyatro ve sine- ma resimleri gibi umumiyetle keyif ve eğlence mevzularına taallük etmekte 6 lup şimdiki şartlar altında bu mevzular cek ezemi varidattın o. lınması en tabii ve en doğru hareket fazlalığın İterzı olduğuna şüphe yoktur. Bu me- yanda çay ve kahveden ilâveten alın. mas düşünülen resmi, bu maddeleri devlet inhisorna clmak suretile istifa. İsi hakkında takdim olunan lâyiha da önünde bulundurmak Izumu f ; SEN SENE İÇİN VAADLER. LE GELMİYORUM yokünumun demin de işaret yükaekliğine rağmen önümüz sin İçin yeni bizmetler veya hizmetlerde büyük inkişaflar e buzurunuza gelmediğimizi ârzetmek isterim, Fakat be - İve ötmeliyim ki içinde bulun. WE şartlar altımda Gevlet hiz hiz en yüyüğü olan mili mü. e tâyik olduğu ehemmi. ni, erim 4 ve geçen Bene de arzet- Sİdüğum gihi bu kizmetlerin, u. hu, , “83iyetin her türlü inkişaflar” hay salamağa müsait bütün tedbir. Mİ lecek bir durumda bulundur İGİN hiçbir fedakârlıktan kaçı - tar, ei, mezlisin de realâmu oldu. İ ai Bit wii müğdaiaanın hazara Mağ Al ve 4 sml hizmetleri dı. a, li tedbirlere nit ihtiyaçları, w her vaziyetin inkişaf tarzma ve bu e Ümüvezi olarak atman tu tedbir SÖ Glmul ve ehemmiyeti deresesine hunmarta ve fevkalade tabi. İş, “iade tedricen verilmektedir. my. leyh mili müğafam taksimi. aüimüzdeki sena varacağı yeki- Tİmdiden Kestirmek münkün de. ir rf ite /#f S7 Ariş * 5 YE Ny ALİS? b. 2 Via k 4 “ÜNDE öik MİLYON MASRAF . fh bu hususta hir fikir ver ie İCİN gunu grzedeyim Kı 18) yı. in "ili aldatma masrafları orta, *y, “İlrak ginde hir milyon lira Mey, oluyor. Buna fevkalâde tehsi- yaşindaki maruzatıma Mrap Üzere gimdi)ik ad) bütçenin kısmına dair izahâta geçece. israr BÜTÇESİ: Mari yık bütçesinin masraf 106,316,918 ira olarak tesbit Hükümeti ©) nmlas srasnda ancak #€. tahsiht rakamları Varidat tahminleri ve zamlardan o slmabileğik mistarma göre hesaplanmış, bütçesi yektinu da bu tahmis İbötçenin uygun olarak bağlanmış | bulunan tütün, Jikanın erelimende tetkiki he. müdefoo Ve aylık İfevkolöde tahsisahna * rakamları belli olduğundan İğzere adi biteeden gkarimiğis £ hneden 1941 yılınm 11 İİ, 4 tühminleri bu rakamlara gö. Yi yeküna varmıştır. Bu sa SE, * gr #5, Msydana çıkmış bazı ihtiyacin. karşılanması mümkün gör ME Ti; Ve kabulü muvafık görülenie ", # 5 İlçesine pazara mevzuu bah Ti z #, Mi tahsis edildiği Nakkmin top. N İle vermeği faydalı buluyo MYO Tansis EDiLniği YERLER İaşe 33 mltyon tiras umümi me N iy yapılan fevkaldde yardımlara aitür, tekrar den gözden geçirlimiş ve hü. tahmininden 10.239.000 birs içenin bazırlanması sırasın Mvazenenin muhafarası zarure. Düzara almmarmış veya sonra , bu hususta encümene izahat ve Wisatı da ilâve edilmek suret!y af bütçesinin umumi yekönu #rzettiğidi miktara baliğ ol buçuk milyon ira fazisi'Zın bütçeler arasında tevzi yek geçmeden evvel ne gibi biz İSye dahli teşiilAta nit maş ve Yamlara ba #emlar doleyisiyle husus! v6 belediyelerle, bir kısım ml. İç, “tSeli dütretere yapıması Kabul (500,000) ira Przurum ve Erzin enn belediyelerine yapılacak ikrazla. (tebarüz eitireyi (bul olunmuştur. - (yüksek meclisçe bir koç gün evvel ko- im ki gerek çay ve kah Maamafih şurasını da ve inhisarı gerek tütün ve igkilerin mü| dafoa vergilerine yapılan zam, şeke- re olduğu gibi, bu maddeler için mili korunma kanununa müsteniden tesbit edilmiş elen | şimdiki sotış ficilarının artırılmasını istilzem etmiyecektir. YENİ VERGİ ZAMLARI Yeni vergi ve zam mevzuvatında son olarak fevkalâde kozançiardan &- İ cın, (300,000) lira da humusi idarele. rin müterakim borçlarının tediyesini temin için bu idarelere verilecek me baliğin 1912 taksitlerine mukahildir. (6,150,000) lira maaş ve ücretlere İ yapılan fevkalâde zam dolayısiyle bu İ susi idare ve belediyelerle bir kasım | mülhak bütçelere yardım olarak ko. İ Bulmuştur. (1,500,000) lira #auhtelif yardımlar karşılığıdır. 1944 bütçe . ben temin edilmekte olon levarm ve teçhizot bedelleri da bundan “ayrıdır.; Bu maruzatım, sulh ve emniyetin kor runması o yolunde bütün memleketçe gösterilen hassasiyetin ve katlonılen| fodakârkgın derecesini tebarüz ettir- meğe kafidir, zennederim. Müdafaa tedbirlerimizir. bir miyarı olan bu f$- daima, vaziyetin istilzam lmuştur. Söyle meğe lüzum yöktur ki bülün bu maru- Zalgm maddi tedbirler ve fedakârlık: ilar” mevzuundodır. Yoksa memleketin emniyet ve istikiğli düşüncesinin etro- fında toplanan manevi kuvvetlerin ve fedakârlıkların yekönü hepimiz biliriz. Ki ve herkez bilir ki hududsuz ve ölçü- süzdür. İHRAÇ EDİLEN EVRAKI NAKDİYE Müşoadenizle bir noktaya temas| edeceğim. Bu kargılıkiardan bir kıs mı Cümhuriyet merkez bankası ka, Bununa tevfiknn evrakı nskdiye ihra ema, müessir olduğundan tedavdideki #vrakt nakdiye miktarı otratmda #5. dişe verici bazr telâkkilere mahal kal mamak üzere bu hususta vaziyeti ay ınlatacak bir kaç #öz göylemeği fal. deli görmekteyim. Pevkulâde haller müvacehesinde ar tan masraflarımız karşılamak İçin takip edilecek finansman #intemimizi yüksek beyetinizi «sas itibariyle ye. hi vergi ve istikrazlara mürmcant tar #nda tesbit etmiş bulunmaktadır. Harp ihtimallerinin belirmeye başla. dığı sıralarda temin olunan kredi Ve dir, Kezalik muhtelif kredilere Sa el sinde mevcut tahsisata ilâveten, mub taç köylülere toprak tevsil işleri için 365,000 ve yüksek meclisin üzerinde alâka ile durduğu mii emlâk tamir işteri için de (700,000) lira konulmuş tur, Düyunu umumiye bütçesindeki far- ka (10,000,000) lirası fevkalide tah #isat kargılıklarından doğan borçla . rın faiz ve itfa karşılığına sit fasls konulmuş ve bu murelle mevzuubahs tasitdaki thsiaat (35.000.000) liraya çıkarılmıştır. Vekil bundan sonra 4.100.000 Ki- ra zat maaşlarına, 7.426.000 lira jan dorma ve gümrük muhafaza teşkilâh- na, 3.022.000 lira Sıhhat ve İçtimci muavenet bütçesine, 9.000.000 firo İmaarif bütçesine, 1.690.000 lira fo- külle ve kültür müasseselerine, | mil- İyon 169.600 ira Yüksek mühendis imektebi ve teknik okuleno, bir milyon 499.000 lira mafia bütçesine, bir mil- yon eva lira Ziraat bölçesine am yapıldığını teferüeh ile anlatmış ve ed be geçerek in tecede uygun esaslar dalresinde yapıl lemiştir: . İdiğna işüre: gi belesisen “ ; i sonra iki senedenberi kal len yön 328000, ia di Gini. vergi zemlernm edi bütçe yekünlerini Biret evvel örzettiğim gibi, hükümet “hemmiyeili surette kabrırttığını söyle- iöyihasındaki varidat dahesipleri o za:|r!i ve vö2!ene Püre davam etnik Geçen sene bu mikdar 42.320.000 göre, eksiklik 2.108.000 e.|den ki yüzde 4.9 nirbetinde- dir. Maamefih geçen senelerdeki mu- tod inkişafın eksikliği de gözönünde! İlutulurso heyvan zeyiotnin o nihayet 7 - 8 i geçmediği anleslmekledir. Bi- xden getiren encümen küküme. /ndenaleyh memnuniyetle arzederim ki ie vekmiği nezeren 10.239.000 |. müstesna bir şiddetle geçen kışm her volık bir fark bulmuş ve bunda , hü.Jbakemdan verdiği sıkıntının tesiri zan- kömetle de mulebik kalmıştır. nedildiği kadar oğır olmamıjtır. Diğer taraftan şimdiye kadar adi FEVKALADE TAHSISAT İt menbaaları arasında| O Geçen sene olduğu gibi bu sene solu içkiler'de adi bütçe vorideh haricinde kalan nüdefsanın menbalerdon elde edilebilecek bütün £ tutulmak varidat, MİK Müdafaa ihtiyaçlara İkarsılık tutulmuş ve ayrıce yüksek mec dinacak vergi hekkindeki lâyihaya 16- mas . Sermayesinin normal gelirinden ziyade fev«xlüde ahval ve jeroitten faydalanarak elde edilen bü yük kazançları yalnız normal zaman- lere mahsus vergiye tâbi tutmakla İk- sifa edilmesinin adalet icaplanle telif edilemiyeceğ: meydandır. Arzettiğim lâyiha, bu düşünce İle hazırlanmıştır. Bası hiç bir itiraza mutehammil olmi- yan bu mevzuda tereddüt sebebi ola- bilecek yegöne nokta fevkalâde kar zoncın tesbitindeki isabet derecesidir. Takdim ettiğimiz lâyihcdeki hükümler- ie bunu azami derecede temin için tat bikini mümkün gördüğümüz bütün ted-| birlere mürocast edilmiştir. Halen en-| cümenlerde tetkik © ve olan lâ- yihanın yüksek meclisin isabetli kara- riyle istihdaf ettiği maksoda en uygun bir şekli alacağına şüphe yoktur. Vekil, bundan sonra vosıtoli ve ve sıtasız vergiler tohsilâlının memnuniye- mucip olduğunu, bunlar vergi siste- 'mimizin iktisadi bünyemize aromi de- | rakamlanna ve yeniden konulması len vergi ve zamlara İstinat mekte İdi. İlk tedkiki on oylik tahsilât üzerinden yapan ve nisen geyesi İi- berile iki aylık tahsilât neticeleri elde edildikten sonra bunları bir kerre de- VERGİ ZAMLARI Bu erzettiğim asaslara göre, YOPI- seticeşinde mevcut vari» lan hesablar metic' vergi ve zam 46! lâyihasile şimdilik istenilen 120 mil yon İle mürhasıran muhtelif müdafa d balarile yeni hizmetlerine cit bulunmuştur. alay im MEMLEKETİN HASSASİYETİ kkep olmak üzere önü ç vaa yade e .000 Tire m eüiçöde an müdelen ve iş bulunmaktadır. tehslsat yeküne mteri an ni surete 1940)514.900 radar iboret bulunduğuna göre önümüzdeki mali yıl başında mü ve 1941 yıllarında kabul buyurular-| gatoa tohalkatı ATAN Meri ler gibi, hayvanlar vergisi, “AMI haliğ olacaktır ki posta nokliyal resimlerile mucmele “OİL. ilk defa KM e muhtelif maddeler istihlök ve mihoysİ| 40.519.000 lira fazladır. ecimeiy ihracat vergilerine tenllük etmektedir: | an ilâve edeyim ki milli müd : Gerek zam mevzularının seçilmesinde | senelik ihtiyec Mikdarı malikin bo gerek zam nisbelinin#tesbilinde son şında da temas ettiğim gibi, umum! Ki senelik tecrübenin verdiği neticeler| ziyetin inkişaf seyrine tabi ölerek a- de gör önlirde tutulerok bugünkü VA|ş ması lüzumlü görülecek tedbirlerin ziyete göre mükelleflerin ve memleke- ümul ve ehemmiyet derecesine bağlı- tir. iktisedi faoli tozyik etmiyecek dir. Nitekim 1947 meli yılı başında de esaslar dahilinde kalmaya ozomi dereli; ve fevkolöde olarek milli müda- code dikkat edilmistir. Seker istihiĞkİ,. e veriler tabsisatın yekünü 161 vergisine yapılan #am, dört ey kedor| eiyon liredan ibaret iken sene içinde evsel seker, fistlarının yükseliilmesin-| an zaman kabul buyurduğunuz ka den mütevellld hasılâttan bir kısmının) Karada ve esesen müdefaa hizmetle” vergi olarak hazineye solınmasından Fİ sahis edilmiş olen kasarraf bona” baret olup şeker fiatlarının yeniden ları haslöh ie bu mikdar 361 milyon artırılmasına sebeb olmıyacaktır. ler 000 Ikaya beliğ olmuştur. Tsino- ŞEKERE YAPILAN ZAM İmen askeri mahiyette olan ve eses mü Biivesile şunu da örzedeyim; Şekerİdafca leşkilâtnin bir cü Gotna yapılmış o olan zem dolayısileİgümrük ve orman wuhafoza teşkilât- istikrazlarla harbin başlamasını vel” 1940 yılmdanberi vasıtalı ve vamlasz vergilerde yapılan sam ve Ihdaslsr ve rktolunan dah'li istikraz. lar bunü müeyyettir. Biraz evvetar, göttiğim veçhile fevkalâde vaziyet ihdas olunan fevkalâde vergilerden bir kıamı fevkalâde men. balar meyanma idhal edilmek süre tiyle bu menbalar ayrıca takviye a. Emiş bulunmaktadır, Fevkalâde varidat meyinmda bu . dunan bir Kısım menabi Cümburiyet merkes barikasına uzun vadeli borç mahiyetindedir, Diğer borçlağimızn karşılığ düyunu umumiye bütçesine muntazaman ve tamamen . köndağu gibi fevkalâde tahsisat karşılıkların. dan doğan borçlarımızım ds süratle ödenmesi maksadiyle merkür bütçe ye mümkün olduğu kadar fazla tah. sinat vazedilmektedir. Netekim geçen sene düyunü umumiye bütçesinde 25 milyon lira miktarında olan bu tab. simit tandikinize argolünan ba bütçe de 25 milyon liraya çıkarılmıştır, EVRAKI NAKDİYE FAZLALIĞI Bu maruzatamla. fevkalâde tabsi sat karşılıklarının madeni para ihra- cı vesnir suretle elde edilen cüz kı. sımından masdasmnın kâmilen dahi ve harici borçlardan ve vergilerden terekküp ettiğini ve bu kabil borgin, rumızın #ifust için ileriyi görmek £ih. alyetiyle v8 mütezayit bir cehd ve le hareket edilmekte olduğunu izaha çalıştım, Şimdi müsadenizle şedavüldeki ev rakı mukâlye bahsine geçiyorum, Bu rmevrwdu Eöçen sene bilhassa kargı uktarm mahiyeti ve risbeti bakımın. dan vermiş olduğum izahatı tekrar etmiyoceğim, Yalmız tedevli hâcmin. de harbe teknddüm eden senelere nis betle görülen fazlalığın ne gibi,mebep ierden Weri geldiğini tahlil ve izah ©. deceğim, Cilmkuriyet merkez bankasının €5 lise tekdim ettiğimiz fevkolöde tahsi-| son seyredilen haftalık vaziyet cet * seline göre teğavilldeki orrukı mak - diye yelsânü 502 miyon liralık bank. not bulunmakta 144. Aradaki fürkı teşhi! eded 463 milyon tra mikda rındaki tezayüdtin sebepleri şöylece izah olunabilir. Pir İlere ber şeyden önce piyasada sühadele ve ölçü vasıtası olarak ev rak: nakdiyeye olan ihtiyaç bakımın. dan #enelero? cvvel kâğ gelen mik. kalmıyarak memteketin rişafiyle ve mü geliri e iben bir tazayit irae etmesi. nl tabii görmek ve memleketin İkt sadi inkişafiyle muvaşi giden devlet bütçenin 50—80 milyon Bra iinde bulunduğu zamanla 409 milyon Ura. ya yaklaştığı ba zaman arasında bir Sürk butunmasının zaruri Olduğunu kabul etmek yerinde olur, Tezayüt, ten Dir kısmının da fevimliğe vaziyet dolayisiyie rtinndi şartlarda Hamal sulan Bayri tabi'likten ileri geldiği görülmektedir. İRAÇ EDİLEN VARA Ezeiimie taeirlerimizin. hariçten te main ettikleri kredilerin harp dolayi. siyle kesildriş olması tlesri senetlerin 1 goğulmasına ve bir kızmınm banka” tarım sabit ve zirgl benetlere tekabül etmektedir ki normal devirlerde de bu maksatla bu miktardu bir ihrac hiçbir yaman iWzum hâsedl olmamıştır. Bint benzer diğer bir sebep de ya. pdığemız fevkalâde hallere karşı koy mak Üzere ziraf ve sinöt İstihsati Lek viye ve istihlâki Letızim maksadiyle mili koruma kanumumn tatbikyt nın İstilkam ettiği mali imkânların temini zaruretiğir. Normal zamanlar da Merkez bankasınen reeskont mu, kabili yapılan ihraçta yeni olmayan bu sebep hâlen doğrudan doğruya fer kalâde vaziyetin mevcudu olarak ev, rakı nakdiye haemini tesyit etmek. tedir. Kezalik yüksek heyetinizin malâ - mu olduğu Üzere harpten çok evvel başlıyan anat kalkınnın ve büyük xi. rast ve nafla işlerine fevkalâde vazi, yetin imtidadmen da mümkün oldu. ğu kadar devam edilmektedir. Dev - let iktisadi teşekküllerinin ve diğer vüyük zirant ve mafin teşebbüsleri, tin tsazzuv devresinde hazine kefe. ieliyie yaptıkları istürrasiar bu su - retle son senelerde de devam etmiş ve hazine kefaleti dolayisiyle bir zik tar emisyonü ihraç eylemiştir. Harbe takadâlm eden senslerde memleke * tin bu sahalardaki eksiklerini sürat. le tarsamlıyatilmek için iüzumlu mr imkünların vaktinde temin editmiş olmasının fsydalı neticelerini “bugün görmekteyiz. — İstihsal © artirmak maksadiyle yapılan ve mamleketimiz için yeni birşey olmıyan bu finans. man veulünün hatıra gelebilecek mah zarları bugün reyelâyım görülen ve Atiyen tahakkuku bekfonea faydaları İle mukayese edildiği takdirde fay. dahı tarafının galip olduğunu teslim etmek muvafık obur EMİSYON MASRAFIN CÜZİ BİR KISMINA TEKABÜL EDİYOR Burlardan başka bir de Merkez bankasınca altın karşılıklı avans ve bazı dairelere ait borular mukabilin de tedavüle çıkarılan evrak; nakdiye win tedavi) hacmini oldukça, mühim hisbetie artırdığı görülmektedir. Dün ya barbinin dördüncü senesine yak « taştığı ve bu nene 361 miyon lirayı bulan mi4 müdafaa ihtiysemm dev. ist bütçesinin umumi yekünunun da geçtiği göz ününe alınırsa bu sebep. le yapıdan emisyonun ihtiyarı gayri kabili içtinap olan bu masrafların &5 sak cüz'i bir kısmma tekabül ettiği ezahlr eder. Ayan veya borç gek Vinde temin olunan ve miili müdafa, anın fevkslâğe masraflarına kmen kargılik teşkti eden ba mebaliğ yü. Sinden tedavül haomnda hâsü olan tezayüdü harbin dördüncü yılımn 6. giğinde içtinaı kabil olmayan bir 22 suret olarak kabul etmek hakikat uygun olur. Bununia beraber evrakı o nakdiye bacminin ihtiyaçtan fazla artmasını önlemek hrzihece en başla gelen bir iizum ve zaruret olarak telâkki edil diğini ve iyi maksatla muhtelif ted virere tavesalil edildiğini ve bu MA. yanda, Külfetlere mal olan çarelerin de imal edilmediğini arzetmek iste. rim, 8U PAKALAK TAMAMİYLE HA. ZANEYE KANALİZE, EDİLİYOR Devlet masrafları şeklinde piyasa- ya atdan paraların tasarruf ve isik. râğ yollarile hazineye tamamen ka. alize edildiği, yani maruf istllahiyle circuit'nin tam surette teşekkül etti. 8i gu sırada söylenmez, Kakat bir ta- raftan miktari srtan vergiler ve di. ger tarastan tedavüldeki evrakı DAK diyenin fuzlasınm geri gekilmesi !. çin alman tertibat gittikçe daha faz sadi veya siyasi | buhranlara rağmen deima (tetbikine omuvsfok (olduğu denk bütçe esasının mesut neficesi 0- larak senelerdenberi devam eden te- diye intizamının, hozine Aredisini gün geslikçe daha çok kuvverlendirdiğini ber bütçe münssebetile tekrar ve teyid debilmek maliyemiz için büyük bir if sebbüslerile ticaret ve sinal işler için olduğu kader mili müdafaa ihliyoç- leri için de en müsait şartlarla dahili ve harici" krediler elde edilmekte ve bunlar, büyük masrafları istilzem eder mühim devlet hizmetlerinin sür'atle ve ozami tasarruflarla ifesmı temin eyle- mektedir. Büyük bir memnuniyetle arzedebi- lirim ki, hezinemizin “udret ve itibon, son seneler o zerfindu bütün dünyayı saran siyesi ve iktisedi buhramın akis lerinden müteessir olmak şöyle dur- sun, bilâkis soğlamlığımı teyit ve takvi- ye eden bir çok yeni tecrübeler geçir- mesine vesile olmuştur. Vekil halkın demiryolu istikrezle- rna gösterdiği rağbeti misollerile an- Istmış, bu yolda kaydedilen terakkile ri belirtmiş, dünya vaziyeti dolayısile vukua gelen gürlüklere rağmen ziraet sanayi, maaden, ticaret, münakolât ve nafia işlerini Başanlan muazzam işle- ri saymış ve sözlerine devam elmişlir. İçinde bulunduğumuz fevkolöde va- ziyetin umumi hayat üzerindeki tesir- lerini gidermek veya hefifletmek üze- re hükümetin oldığı tedbirler milli ko- runma (o kanununa istined eylemiştir. Tatbikatın verdiği neticelere ve yeni ihtiyaçlara göre zaman zamn todil gören bu kanun yalnız meli bakımdan verdiği salâhiyetlerin ne yolda isfimsl edildiğini kisoca orzedeceğim. Malöm olduğu üzere milli korun. ma kanununun muhlekif tatbikatı için azami haddi 100 miyon liradan iba- ret bir sermaye tesbit edilmiştir. Bur- dan muhtelif işlere sabit ve müledavil sermaye olarak bugüne kadar tefrik edilen mikdar 80.576.000 liraya bu- iğ olmaktadır. Boslca tahsis yerleri şunlardır: 55.909.000 Tiresi Ticaret vekâleti emrine, 15.540.000 lirası Ziraot vekâleti emrine; 7.300.000 Kirası İktisat vekâleti em rine. Geriye kalan bir milyon sekir yüz bin lira de diğer veköletlerin emrine verilmiştir. Mİlli Korunma kanununun mevzuchna giren tedbirlerin clınması bakımından alâkadar vekölellere veri- ten mali imkânları bu rekamlar ifade ve izah etmektedir. DIŞ TİCARET Dünyanın her tarafına yayılan har bin tesirile bütün memleketlerde ihre- cat esoslı takviyelere tabi tutulmakta ve harb sahasının etrafında kalan yur dumuza koradon ve denizden naki- yat fevkalöde büyük zorluklara ma:uz bulunmaktadır. Bune rağmen 1941 yı lında dış ticeretmize gerek ihracat, ge rek ithelödde gecen seneye nozoran ir fezlalık göstermiştir. İthelât gecen sin 111.4 milyonunu mukabil 123.8 milyon liraya baliğ olmuştur. Bu sene zorfında muhtelif memle- kellere yeni ticaret ve tediye onlaşma lan akdedilmiştir. Bilhosso münakale müşkülâtinın o bertöraf edilmesi hafin- de bu memleketlerle olan ticari müna. sebetlerimizin artması beklenebilir. Dış #cerette bir tarafton kliring ve fokus yolu ile ve diğer tareftan ser bast dövizle olış veriş şeklinde mübe- dele hecmini çoğoltmağa çelişmakta- yız, Memleketimize lüzumlü olan mai ların ithelini o kolaylaştırmak için ser- best döviz tahsisine ve akreditif küşa- dine devam olunmaktadır. Maliye Vekilimiz bundan sonrs muhtelif meselelere Ve bu arad İ altın meselesine de temas etmiş la tesirini güstererek bu vadide dR-| ve sözlerini 1942 bütçesine getire" ba iyi metlceler' atmmasını mümkün | kılmamak Için bir sebep görülme enektedir. Nihayet Ihrag olunan evrakı nak. diyeden fevkulüde tahsisat karşılığı. ni teşkil edenler Cümburiyet merkez bankasma Karşı uzun vadeli birer börç mahiyetindedir, Yukarıda da ar zettiğim veçtile banların sürate İt | 5 şunları söylemiştir: 1999 yima kadar vergi tehfifle- ri yolunda cesaret ve muvaffaki- yetle gidilirken harbin tesirleri Gölavsile bu yolu muvakkaten bı raktığımız gibi iik defn 1940 sene- sinde ve ondan sonra 1041 de, yi- ne muvakkaten veni baz Over&i ve zemlar kabulü zarureti basil im diğer BORÇİAKIMEZ | star, Burun önümüzdeki sene gibi bülçelere bir taraftan goniş tah siznt konmakta ve mümkün gördüğü müz bütün tedbirlere tevessül edil mektedir, Bu waruzatım bugün tedavülde ba Yunan evrakı naxdiye miktarını en. dişeli mahiyette telâkki etmedin ba. kikate uymuyacağını tebarüz ettirir “annnımdayım. ; Vekil bursada 1940 mali yılı bütçe #inin 1980 yü: bütçesi ile mukayese. sini yapmış ve hazine vöziyetimiz bak kında şunları söylemiştir. HAZİNE VAZİYETİ Yüksek meclisin Cümhuriyet maliye. sinde ana prensip olarak koyd ve zaman zaman kendini gös | i içim de bir mlntar artırmak mec | buriyetinde kalıyoruz. Vatandaş larımm bunu yapmağa hizi sevke. den sehepleri takdir edeceklerine ve seğen senelerde olduğu gib hükümetle e! birliği yaparak şim- diki #ikmteir günlerin icabı olan fedakâr'iğr seve seve katlanacak- larına eminim, Aynı zamma mi” H müdafaanın vefkalâde masraf » larını karşılamağı mahsus stik- raslara ait bonö ve tahvililerin memleket hizmetlerini kendi men- İsatlerine telif eden mahiyetini gön önünde tutarak obunlara da küyük rağbet ( göğlereceklern- ikti süphe etmiyorum,