26 Ağustos 1941 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

D | “ Tikamlar| Mahmut Saim Şimdi kaç yıl oldu, pek hatı. rmmda kalmadı, ya Balkan harbi mralarmdaydı, yahut bir, iki sene sonra, Üsküdarda — oturuyordum, Gençliğin deli, serazat havası ba- şımda esiyordu. O zamanlarda da ma*buatla alâkam vardı, SŞimdi nerededir, öldü mü, sağ mı? bilmem, Vassaf Kadri, geçen- lerde ölen Ahmet Reşat, şair E min Hâti, İhsan Hüzni, Muhlis Ccimden ve daha birkaç arka- daş, hemen her gün bizim evde toplanır, yazılarımızı biribirimize okurduk, Bu yazılar, aramızda e. kandüktan sonra, — o günün ta- biriyle — “kisvel tab'a,, girerdi. Vassafla — Ahmet Reşat çok tutmuş ilâ iİsimdi, hattâ söhretti. Yazdıkları romanların edebi hüvi. nüsha satılryordu., Hele Vassafm (Sayfiye) adlı romanı, öotuz bin nüsha gılaştığı müşkül vaziyet teesslirlerimizi izhar etmekten kendi, mizi alamadığımızı anlatarak — diyor ki: Haâdise sırf bir hak ve adalet meselesi olarak Türkiye efkârı u- mumiyesinde derin bir teessür uyandırmıştır, Binnetice harbin sark hudutlarımıza gelmesi İse bu tesesürü artıran ayrı bir sebep ol- Bu itibarla elim hâdise artık bir emrivald olmasıma rağmen içimiz. de hâlâ mevcut ihtilâfın iki taraf arasında muslihan, bir tarzda hal. tedilebilmesi ümidi vardır, Yeni Sabah Hüseyin Cahit Yalçın da İran me« selesinden bahsetmektedir. — Yalçm, bir aralık Ankara — hükümetinin bir tavassut teklifinde huhınau('u. fakat İzan kabinesinin bu teşebbüsü iyi kar. ştiamadığı yolunda bir şayia çıktığı « nc, arkasından da tekzip edildiğini, â, dola netlcesi bulunmaz gibl görlünen ihtüAfları güzel bir tarzda halletmek. le ğühret kazanan hariciye vekilimi « zin bu mevzuda kabiliyetini göste . mefe iİmkân bulamamış ciduğuna te. oz3üf ettikten sönra şunları yazmak « tadır.: *İşin içÇ yüzünden haberimiz olmüa dığı için bu babda bir şeş söyliyemce yiz, Yalnre şahidi olduğumuz manzara blze keder vermiştir. — Dostlarmmızın çabaik hak ve üdaleti temin — etmekle. boraber İranm ve İngiltterenin hayati menfaatllerini temin eyliyecek bir hal Çöresi bulmalarını bütün — kalbimirle İüusralardan temenni ederiz., O günlerdeydi, rahmetli Ahmet Reşadm çıkardığı — (Gecekuşu) i. darehanesinden — şimdiki — Gay- ret kütüphanesinin bulunduğu bi. nanın üstü — çıkmış, vapura gi- diyordum, Üsküdardaki kitapçım, — Seni biri görmek — istiyor, Adı Mahmut Saimmiş! Yarın dük- küna gelecek, Beklemeni rica et t Dedi, Morak ettim, ertesi günü Üskü- dar iskelesindeki Hacmm dükkâ. nımda beni görmek istiyen adamı beklemeğe başladım., Muayyen saatte, kısa — boylu, gözlerinde Zzekâ ışıkları yanan, temiz giyinmiş biri ile karşılaş- tım, (Milli Meşrutiyet) kütüpha- nesi) adhı bir kütüphane kurdu ğunu, eser neşredeceğini, Ahmet Reşattan bir eser almasına delâ- letim; rica etti, İstediğini yaptım, Reşada gü- türdüm, tanıştırdım, (Milli Meşru- tiyet) kütüphanesinin iİlk bastiğı eser Ahmet Reşadın şu kitabı ol. du; (Sakm aldanma, kanma, inan ma!l) Bundan sonra Mahmut Salimle ahbap olduk, benim de bir kitabı- mı — dayım Fuat Vecdetle müş- tereken terctime ettiğimiz bir ese- ri — bastı. Pardayan . Fausta, Sonra, birçok çocuk — mecmunları çıkardı. başka başka —eserler de neşretti, * Evine de gidip geliyordum, Pa- $a İlmanında temiz bir yuvası vardı, Her taral insanm —yüzüne gülüyor, temiz bir Osmanlı hanımı olan anacığı, misafirlerin parala- nırcasma hizmet ediyordu, Umumi harp hepimizi bir tara. fa savurdu. Bütün eski — dostlar, rüzgürm önüne düşmüş yapraklar gibi, birer tarafa dağıldık. Ve Mahmut Salm de o günlerde, ha. yatın girdibadı arasında, silik bir hayal oldu, o da kayıplara karrş- uı v Bugün (Haber) d, hatıralarımı okuduğunuz Mahmut Saim, işte, kendi kendini bana tanttan, Mah- mut Salmdir. O günün (MİN Meş- rutiyet kütüphanesi) müessisi ve birçok çocuk mecmuaları nâşiri Mahmut Saim, .. Nüşirlikten, metnleketin ilmine, irfanma hizmetlen sonra, vatan. daşmı zarara — sokan bir işe, do- landırıcılığa başlamak ve nihayet nedamet etmek, Hayatın ne garip, ne acı ve ne acıklı tecellileri var değil mi? UÜlviya, her demde basşa yazılan yazı gelir!... LAEDRİ Zeytinyağı Ve sabun daı ııyor Zeytin ve zeytinyağı flatlarmın Ticaret vekâleti tarafından tesbit edileceğinin şayi olması Üzerine, zeytinyağlarınm fiatlarmda bir düşüklük başlamıştır. Zeytinyağ . ları 50-7ö kuruş, sabunlar da 58 , Fırancala için yeni düşünce İmal işi asıl francala fırınlarına verilerek Satısın sebresi bırakıl- ması tetkik ediliyor Belediye iktısat müdürlüğü, ay başmdan itibaren francala tevzi . atr işinin yeni bir esas dahilinde yapılması İçin tetkikler yapmak - tadır. Öğrendiğimize göre yeni c« sasta francalanm yine muayyen fırınlarda — çıkartılmakla beraber satışmiın serbest birakılması im « kânları üzerinde durulmaktadır. Ekmeklerin gimdi — mükemmel bir gekilde — çıkmasından dolayı bastaların da kolayca yemesi im. kânı hâsıl olmasmdan sonra fran, cala istihlâki çok azalmıştır. Bil - hassa sön bir hafta içinde fırm « larda francala kaldığı da görül - mektedir. Bunun için francala sa. tışımm serbest brrakılması müna, sip görülmektedir, Yalnız bugün francala çıkartan bazı Tfırmların bu işi lâyrkiyle yapamadıkları tes bit olunmuştur, Bunun için bün - ların unları daha İyi ve eski fran cala fırmlarına — verilecek, ayni zamanda daha fazla fırında frâne cala çıkması da temin olunacak « tır. Bu hususta bugünlerde bir karar verilecektir, İthalât ve ihracat birliklerinde Şehrimizde bulunan İzimir ithalât tıf burada İstanbul ithalât ve ihracat birliği umumi kütibi Mahmut ile bir müddet birlikte çalışarak ithalât ve ihracat işlerine alt müşterek esasları tesbit edeceklerdir. _o—— Mahküm kadırnlar da çalıştırılacak Ankaradan bildirildiğire göre, âde liye vekâleti mahküm kadınmların bir cezaevinde toplanması #uretile çalış. tırumalarina karar vermiştir, Dunlar için ceza evlerinde bulunan kadımların miktar, yaş ve ceza müddetleri tes « bit edilmektedir. —-—-0— İhbar edilen ihtikâr vakaları Dün de murakâabe bürosuna halk tarafmdan 9 ihtikâr vakası ihbar edilmiştir. Bir üÜniyersite talebesi tarafımdan haber veri « len, Ergenekon caddesinde Eris. to ve Nalbur Eris Ayasoğlu, 100 kuruşluk cimentoyu 250 kurusa satarken, seyyar satrcr İsmall de yüz paralık dikiş iğnesini 17,5 ku ruşa satarken yakalanmıszlardır. Suclular hemen adliyeye teslim edilmislerdir. * Küçükpazarda bakkal Abdürra « zak, gazm kilosunu S0.S50 kuruş ara, sında sattığından yakalanmış, asliye İkinci ceza mahkemesince, sorgusunu 65 kurusşa kadar düşmüştür. müteakip tevkif edilmiştir. Ve ihracat birlikleri umumi kâtibi A, |- LÜÇ AYLIKLAR Emlâk Bankası pazartsi tediyata başlıyor — —— Defterdarlık esas kayıtların yapılmasını tamamladı Defterdarirk emekli, du! ve yetimle, rin her altı ayda bir yapılağelen yökea lamaları yerine kaim olmalı üzere ©w sas kayıtlarının yapılmaas' işini ikmal ettiğinden eylül, birinci ve ikinciteşrin Üç aylık maaşlarının — verilmesi için hazırlıklara başlamıştır: —Diğer ta . raftan emlâk ve eytam — bankası da maaşlarını emlâk bankasına — temlik | etlirmiş olan emeklilerle dul ve yetim lerin birinci kânun , şubalt maaşları« nın verilmesine gelecek pazartesi Süs bahından itibaren başltyacaktır. Emlâk bankasaı, ilk gün öğleye ku. dar askeri malüllere tediyede buluna. caktır. Diğer maaş sahiplerine de ev, velce takarrlür eden gün ve saatlerde tediye yapılacaktır. Altı aylık yoklamaların — kalkması münasebetile verilen iki aylık mühlet zarfında esas kayıtlarını tecdit ettire miyenler maaş alamıyacak — ve ancak tediyatın sonunda yapacakları mürâ«s caat kanuünen şayanı kabul görüldüğü takdirde kayıtları yenilenerek manş verilecektir. ——— Bir bahçıvanı soydular Evvelki gece Hüseyin, Dursun, ve Mehmet adında üç kişi, Beyler. beyinde Arnavut tebaasından - Jo- zef admda birinin #ebze bahçe « sindön evin, girmişler,. Boğazını sıkarak 2500 lirasmı calmışlar, fa kat kısa bir zaman sonra yaka - lanmışlardır. Tahkikata devam e. dilmektedir. * Beylerbeyi sarayında buzi tamia rat yapılacaktır. Bilhassa — sarayın meşhur havuzlu salonu esasit bir şekil de tamir edilecektir. * Belediye şehrin büyük meydanla. ri, Taksim, Sultanahmet ve Beyazıt gibi, Üsküdar iszkele meydanmın da asfalt kaplanmasına karar vermiştir. İşe ay başında başlanacaktır. * Bir müddet evvel Beyazıtta Sös vanağa mahallesinde sevgilisi Meli. hayı Ali adında birisiyle odasında ya, kalıyarak Melihayt öldüren ve Aliyi de ağır suratte yaralıyan Hızırm birin ci ağır cezada görülen — muhakemesi bitmiştir. Müddeijlumumi, dün mütale. asını söyliyerek idam cezası istemiş « tir. Muhakeme, müdafaaya kalmiştir. * Kız muallim mekteplerinde hafta. Hk mesai d0 dera saatiydi, Maarif ve. kâleti, bu miktarı 39 saale indirmek suretile cumartesi günleri öğleden son raya ders btrakılmamasın! temin Gtea miştir. —— Kaptan Jakito yerinden fırladı; orlalığı iylee aydınlık buldu; bu yarı karanlıkta, — ağaran ufukların fonları üzerinde külâhlı, kâvuklu, kaftanlı, şalvarlı, pala bıyıklı, ya. ha kılış karaltılar gördü. Onları tanıdı ve: — Eyvah, Türkler! Diye bağırdı, tayfalara çıkıştı: — Uyanm, tuzağa düştük! Kü. reklere! , Deminki 5&8 acı acı güldü: — Hele nereye gidersin! Gözle. vin gene mi bağlı? Baksana, gide. cek yol kaldı mı? Kaptan Jakito derenin ağzma baktığı zaman orada kendi gemisin. den daha büyük v, her birinde en az ellişer askor bulunan üÜüç gemi Bördü, Başını yumrukladı: — Mahvolduk! Diye inledi ve güverteye diz çök tü, gözlerini göklere dikerek haç çıkarmıya, bir takım düanlâar mımıi. dantmırya başladı. Hap o kalm ses rumca olarak 'ih. ter ediyordu: — Teslim olursanız canmız ba. Bızlanır, yoksa hepinizi kılıçtan geçiririz! Zaten hiç kimsede kımıldayacak hal kalmamıştı, Acaba Meteos ne olmuştu? Onu dş—_tufmuşlar mıydı? Ah bu ne ted. birsizlikti, hiç Türk ordugühma bu Gerece sökulmak olur muüydu? Bazıları böyle düşünüyorlardı; Jakito şimdi hırsındah ağlamıya başlamıştı. Biraz sonra derenin ağ. — eee gn YAZAN KA DIRCAN AAFLI YuVası. Tarihi Deniz Râmarmi özmedüğ 54 zındaki gemilerden biri Jakitonun gemisine yanaşmiş, oradakileri bi. rer birer bağlamışlar; birkaç yüz kulaç ötede sabahın sevimli ve se rin aydınlığında uyanmıya başlıyan çadırlara doğru götürüyorlardı. Cin Ali evvelâ bir yeniçeri "or. ta,sma, çorbacıbasıya götürülmüsş; sonra yeniçeri ağasının karşısına gıkarılmıştı. Hâdise hemen padişa. ha bildirilmiş; o da delikanlıyı gör. mMek istemişti. Oraya nasıl ge'di. Bini anlar anlamaz küçük geminin ve İçindekilerin zaptedilmesi hak. kında emirler vermis; hörgey deli kanlınm dediği gibi cıkimca padi. gahmn itimadı artmıştı. Zaten AH için müslüman oldu - ğunu ispat etmek güç olmamıştı. Hemen şehadet getirmiş, namaz surelerini okumuştu, hattâ hekim başmın muayenesi — neticesinde sünnetli olduğu da görülmüstü. Cin Ali büyük bir heyvecan i çindeydi. Otuz ikl yasımda, — glir, siyah sakallı ve siyah bıyıklı, düs Ean burunlu, gürbüz bir adam ©- lan padiğaha hayrandı. ÖOnun züm rüt sorguçlu kavuğu, —müceyvher işlemeli kaftanı, samur kürkü, parlak İpekten ve cuhadan elbi . Beleri hiç gözüne — carpmıyordu; bütün varlığını genç hükümdarın sözlerine vermişti, yalnız kulak - lariyle değil, bütün derisiyle, eti, hattâ kemikleriyle dinliyordu, O anda padişah delikanlıya: — Bir torba barutu yutacak. sın, sonra ateşliyeceksin! Dese, tereddüt etmeden yapa caktı. İğrenç ve zalim Viçenzoya hizmet etmekle bu asfl ve büyük kahramana hizmet arasımda ne bilyük farklar vardı! Cin Ali korsanların zulümlerini, nsanları bellerinden destere ile ikiye biçtiklerini, zindanlarda in - liyenleri, köylerin ve kasabaların nasrl soyulduğunu anlatryor, Pat- mos adasmın. ve bu adadaki koör- sanların açıktan acığa yapılan bir harple ortadan kaldırılmaları müm kün otmadığını söylüyor ve diyor. du ki: — Viçenzo mutlaka — Midilliye gelecektir. Eğer gizin orayı mu . hasara için geldiğinizi öğrenirse kalede kalmaz; zira — yakalanırse neye uğrryacağımı bilir! Bunun i. çin onu gözetlemeli, Midilli lima« nına girer girmez kıslırmalı ve dönüş yolunu kesmeli. Reisten ve korsanlarınm pek çoğundan mah- rum kalan Patmos adasr da Tazla dayanamaz! K — Bunun için ne yapmayı dü- şünüyorsun ? t — Viçenzo gelinceya kadar Mi, dili üzerine yürümemeli, hattâ burada bulunduğumuzu sezdirme. meli Lâkin limana girer girmez baskın vermeli, gemilerini yak « malı! Bana iki kayık ve istedifim şeyler verilirse bir gece bu işi yaparım, : — Göreyim geni, ben de dile « diğini veririm! Hele islâm ümme- tini bu haydutlardan kurtaralım! Kaptan Jakito ve arkadasları esir edilmişlerdi; onlarım yerlerini Türk kürekçileri ve Cin Ali al . miıştı. Ertesi gün ve gece Ayaz. mendin cenubundaki burnu geç - misş, Midillinin tam karşısmdaki Türk sahillerinde dolaşmıştı. Sa « bah erkeyden Viçenzonun iki bü- yük kadirgasmı — gördü; ikincisi birincinin dümen suyunda olduğu halda şimale geliyorlardı. * Midülli HKmanınm ağzı hizasma vardıkları zaman iskeleye döndüler; kulele« rin birinden bayrak sallandı; Vi . Çenzo ayni şekilde cevap verdi; soönra karsılıklı top attılar; zin « cir gevşedi; Hmana doğruldular, Cin Ali kürekçilere emretti: — Puta!.., Sık hamla, ilerl!'.. (Devama var ) Kahve, çay ve petrol tevziatı ——— Nahiye müdürlerinin ' murakabesi altında Mutemetler tarafından muntazam bir sekilde yapılıyor İaşe müdürlüğü, mühim mad - delerin ve bu meyanda kahve, çay, petrolümy vilâyet hudutları dahilindeki tevziatı için — vilâyet dahilindeki nahiyelere göre ve nahiye müdürlerinin — mes'uliyet ve murakabesi altında birer mu. temet tayin olunmuştur. Mute . metler mevzubahs olan madde . nin ötedenberi ticaretini yapan, namus ve ticari haysiyetleri ile tanımmış ticarethane sahiplerin - den intihap olunmuştur. Tevziatı yapılacak maddeler ev velâ bu mutemetler, verilmekte Ve Mmutemetler tayin edilen mikea tarlarda o nahiye dahilindeki es « nafa parasını alarak tevziat yap « maktadırlar, Bugün bu tevziata nahiye müdürleri nezaret etmek, tedir. Yalnız ilk hafta zarfmda bazi mutemetlerin kifayetsizlik ve bü, yük partilerin alımması için ser - may, kifayetsizliği görüldüğün « den ve bazıları da işten izharı acz ettiklerinden bunların yerine başe kalarımın intihâbi ve mutemetlik vazifesinin bunlara devri zarure. ti hâsıl olmuştur. Perakende sebze fiyat - wları haftada 2 defa ilân edilecek Şehrin muüuhtelif — semtlerinde sebze satışlarmın hâl fiatlarma nazaran çok yüksek olduğfu gö « Tülmüş ve dün toplanan flat mu- rakabe koömisyonu sebzelerin pe- rakend, fiatlarmı ilâna karar ver miştir, Haftada iki defa olmak üzere şehrin her semti için perakende sebze fiatları gazetelerle ilân edi. İecek ve halk da muğayaatmı bu fiatlara göre yapacaktır. ğğ Lise ve ortamektepler - de kayıt başladı Lise ve ortamekteplerde dün - den itibaren yeni talebe kaydına başlanmıştır. Maarif müdürlüğü talebe velilerine bir kolaylık oL mak üzere hangi ilkmektep me « zununun hangi ortamektep ve han gi öortamektep mezununun hangi lseye kabul edileceğini — bildiren bir liste hazırlamış ve mekteple « re tebliğ etmiştir. dünm Yi Kwırcık, kuzu eti ve nohuc!un perakende azami satış fiyatları Fiyat murakabe komilsyonu — dün öğleden sonra toplanmış kuzu,kıvırcık etlerinin perakende fiyatlarile nohut fiyatını tesbit etmiştir. Perakende kı, vırcık 60 kuzu eti 65 kürüşa gatılâs taktır, Temiz Anadolu —nohüdu çuvalsız toptan 15, perakende 17.3 kuruşa Sa. tılacaktır. — Perakendeciler nahodun cins ve fiyatmı gösterir etiket koye mak mecburiyetindedir. sıl alabilirlerdi. Sulh ne mj olacak ? Yazan: Kadırcan 1:4 Harbin dışmda kalar ketlerde bile büyük © var, Her gün sulh için V" hasret duyuüyoruz. ! seler onun pek yakm . gösteriyor.Bununla lfg denizinde bir harp : luşan İngiliz ve Amer'î harpten sonraki işler konuştular, Büuündan —- “harpten sonraki ı:î"::J lacak?,, diye iki | lâflar yükseldi. mıî:â ketlerine akıl ve maf ü de ihtiras ve gü "' dukça bu felâketlerdet yacağız, İ Sulhün olması için ** Almanlar, İngilizlerin yından vazgeçmele " ne de bol bol terey'îl% kânmın verilmesini iste., gilizlerse Hitlerin sahned| sulh i hemen her defa mllw_ yere serildikten sonrs tır; zira harp başaldığ! eli taraf da zaferlerinden " | hiç değilse şerefl V İsterler. Henüz yert || bir düşmana yapılan aynl da hemen hemen kr karşılanmıştır, Epir kralı Pirüs ; hine gitmişti;. HerakliYü | besini pek pahalı ola ve Romalılnra * ' Kineası göndererek & g! de bulundu. — Kinea$ " | hediyelerle yola Wi Romada Senato 4 yüksek şahsiyetlerin | verecekti; verdi llı::" kabul ettiremedi, H" 4| hislerini kaybetmemis ? el hlar bir düşmanın ©7 — yüsün gözleri artık Tpi ' Pirüs'ün elçi gönder Üa ca birisini öne kattii " gP mı ile senatoya S'âfı leyhinde lııılıındnitly la sulh yapmak is Ha nutkunu şu sözlerle * ga -— m heb g”. sulh işine o ı.ııııllı Şimdiki muharip Bu itibarla sulh yattf yi ona kavuşabilmek iÇİf " yf tarafın yere serilmes! cektir. Act hakiküt İ Dolabdere 89) /j mıntaka tesbit Ç Şehircilik müleha$”” y oğlu kısmmın t.allm'w : lamağa başlamıştır. F, &inin teşrinisani lç"’:îl tiştirilecektir, PlANIN * mi Dolapdere miın " baştan aşağı gayristll l bul edildiğinden inşâf't” N / gb - gi miyecektir. HER GÜN Çörçilin radyoda söylediği nutuktan aulaşıldığı gibi Japonyanın ne yapa « cağı günün en mühim —meselesidir. Japonya, — uzakşarkta — Siberyanın ve Koranm karşısında dağlık bir ta, dan Japon denizi ile ayrılmıştır.Ş$ark kıydarı Pasifik üzerinde S81 kilonitt- çe murabbat büyüklüğünde — ölan öz FJaponyanın 60 milyon nülfusu vardır. Müstemlekelerile beraber bütün da « pon imparatorluğunun mesahası — 700 bin kilometre murabbar ve nüfusu 85 milyonu bulur. İdare merkezi Tokyo şehridir. Japon adaları bir ok şeklinde &ı « ralanmıştır. Adalarm Asyaya bakan kıyılarında deniz çok derin — değildir. Fakat karşı sahilda Pasifiğin derinliği R000 metreyi bulur. Japon adalarının n büyükleri Küyşu, Hlondü ve Yöedo. dur. Japonyanm iklimi denirden — gelen muson rüzgüârlarma tabidir, Kış müs vonları daponyaya kar ve yağmur gü firir. Onun icin Japonyada kış şid. Wım adadan ibarettir. Asya kıydların. BİR İSİM tur.Tokyo şebhri ';,d yılda bir defa 8 pf