25 Ağustos 1941 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 3

Kondre, 24 (A.A) <- Röyter: İngiltere başvekili Çörçi bu akşsn radyoda aşağıdaki utku söylemiştir: — Büyük dostumuza, Amerika Bir Jeşik devletleri relsine mülâki olmak üzere Okyanusta yaptığım seyahat hakkında birşeyler söylersem meremın olacağınızı zannediyorum. AiUlâki ol. dağumuz nokta mahremdir, Fakat si, 20 Atlantikbe bir yerde buluştuğumu, xu söylersem ifşantta o bulunmuş Ok | mss, Btrafı kara ile zevuli hir koyda buluştuk. Bu koy banu İskoçyanın garp salılini hatırlatmaktadır, Büyüx Amarizan harp gemileri, kudretli filo. Ullalarm ve uzun mese tayyareleri, pin himayesi altında rauvasalatımızı bekliyordu. Ve sanki koya girmemize yardım için bize el uzatıvordu, En son sistem ingiliz ve Kanudı destroyer, Ş ferinden mürekkep mütevazi bir hi aye altnda vardık. Ve crada üç gün vaktimi Ruzveltin yanıma ve bir ar. kadaşlık havası İçinde geçirdim. Öte tarafta İngiliz ve Ameriknn genel kurmay reisleri, mekezi ve bakriye rü, esası mütemadi içtimalarda — Dülumu, EN ni al yıl sonra kreş Y Kon; Muzorte, Esen Balen ini be yal da, Pik. | anlarda işlerin idaresine memur ken» vfak bir kalaba. | ln ve paritmehtonür hartsca hadimi, ŞA AMİN toplamdı, | yim, Vazilemi ifa eanarında, her 8öy. 'n hstimdmı an, | lediğim sözün veya yaplığım İber ge- wardı, Ruzwelt dünyanm en kuvvetli dev ist ve öşeriyeti tarafından Üç Kerre seçilen bir çeftir. Bea çimdi, bu kati 4 İL ©serierini o- | yin bütün İngi yeri enmins " w yin lis mellledieri ea Ayrı, öy Metarı ha | tarafından tasvip edilip edilmediğin. ty Boşiğe dağun, münasebetle | don müzaheret görüp görmediğinden 5 de, emin olmak vazifesi ie or mükelie, - e kret halkında yl olrum, .- fim, Böşeriyetin baş'ıce Iki guruba, nun Amerika ile İngitetenin hizme- s ii # r Yirmi alta yıl | sinde bulunun kuvveberin. şimdi anı m fikirle: | cak kesmen seferber elilip devsini! ği.“ yg, ret ie miitefel- | bir seferberlik yolunda olırası bu tap, 47 “ie ün da köorpri- | iantıya ehemmiyet vesmektedir, İn. Hüneeleri olma. | giltere ile Amerikahm ayni ilsanı ko nupması ve büyük bir mabette ayni Süs | fikirlere sahip bulunması ve het halde Şuurlu | birbirine benzer bir çok (o kanaatleri Mik bir ey, bazıları | olması beşeriyetin terakiisi baktim. Pia nize de diyor, aley. | öan mesut hüdisedir. Binuenaleyh mü, iletim yermi bir mahiyette olmuş. *EV- İ tur. Onun en mübim vasi da İşte tv i dur. Bu mülâkat bütün öünyada İn. haa SEV- | giliz dilini konuşan miletler arama, / İşine ük daki derin birliği dünyan her taraç ki alin A” | tmda, bütün memleketlerde, herkesin Tig e anlıyabileğeği bir şekile iade eler, öy ölçer Miran ale siman Bunun, daha da mukaddes dir şey sim i Mann di müthiş vasıflarlar bilunas ve elim fazim | tahakitimi bütün Avtupeyı ve Asya” ma büyük bir kamını #aran fenalık kuvvetlerine kargı o düryadaki iyluk kuvvetlerinin bir araya yetmesi des mek olduğunu söylersem bilmem he, sapsızir etmiş olurum. Bu mwfkat İngiliz dilin! konuşan milletlerin bütün bu iahlike, bu gü, / ; değilim, | rma geçirecek veb kütleleri içine dü, YikerggıPilesen edebi, | sürüldükleri sefaletten m v bula,» Sönatile Bürriyetin ve adaletin Hüyük yoluna Fakat bu Di tekrar sokmak için bedbinlik minala- My İto, edir, Şiirin | sından tamemile Azade alarak sarcet Ükleri hatlsnne gâyreti hatırintacak teker. | tır. Bu, İnsanlığın her hangi bir ırkı, nhen- | 54 nasip olabilecek en böyük şereftir, Ve kazanabilecek en yüksek de gan beğenirim, | fırsatıdır. Bu ühenge srişmek için ne kadar fevkalâde ve müthiş büdiselerin gi NEVİ beşer | bir aya | toplariması lâzım geldiği A) dyan #hlüşmhede edilecek olurum en Ümitsiz e adamım ler bile hepimizin yapacak bir vazife- “ se De düşün. | miz olduğunu ve neticesini hiç bir in. sanm bilemiyeceği büyü” bir gaye uğ. Tunda vazifemizi yapmaz mecburiye, tinde olduğumuzu lörik eder. Büzünlerde milthiş ve tüyler Ürper tici hâdiseler olmaktadır. Nazilerin rsakineli süâhları ve barbar tebevvüir. ; i ii ; Filhakika bu harsp manzaralı, âtaip makilye gemisi gece basma. Buz denizinden Kara denize kadar 7 milyon asker ölesiye çarpışıyor Ruslar mükemmel bir tedakârlıkla döğüşmekiedir kam ii Amerika ile Japonya arasındaki müzakereler boşa çıkarsa hiçbir #: - reddüt göstermeden Amerikanın yanında yer alacağız leri yüzünden bütlin Avrupa hazap ol, du, ezildi. Harp minin yaratabileceği €n »on öldürücü vasıtalar en İleriye” götürülen ulçaktığa, ©B başin ve en merhametsizce — herekobere inziimam edince bir mundili «sia o görülmemiş bir tecavüz makinesi kasi o oldu, Ve önünde eki şerefli birçok devletlerin, bir çok milletlerin hakları ve unane, teri yıkıp gitti. Bütün bunlar şimdi korkunç bir Ccansvarm Ökçesi altında ezilmiş bulunuyor, Avusturyalir, Çekler, Polonyalılar, Norveçliler, Dani markallar Belçikalılar, Holandalı- ar, Yunanlar, Hirvatler, Sırplar ve bilhasın Fransız milleti yere çarpıldılar ve bağlandılar, İtalya, Macaristan, Romanya ve Bulgaris Lan kaplana çakallık etmek paha- #ıma kızartıcı bir mühlet elde etti ler, Fakat variyetleri pek ex fark hıdır, Yakında diğer kurbanlardan tarkedilemiyecek bir hale gelecek tir, İsveç, İspanya ve Türkiye meb hüd bir haldedir, Ve kaplanın £e- İecek avi Zimin olacağını kendi kendilerine gorüyorlar, Bülün Avrupa devletlerinin ve Ga meşhur ırklarının düşürüldük - Jeri ve yardımsız içinden çıkamıya- caklar: uçurum işte budur, Fakat bunların hig biri Adolf Hitleri tat- min etmemektedir. Hitler, bizzat kendisi taarruza hâzir oluncaya kadar kârsendakinin bir şey yep maâyacığndan emin olması için Sovyet Rasya —tıpkı Türkiye ile Aktetiiği muthede zibi— bir ade mi tecavüz muahedesi yapmıştır. Ve bu suretle burün 9 kafta olu- Yor ki, hiç bir tahrik eseri olmak. #yim açıkça Rusyayı ortadan kal dirmak ve parçalamak maksadı ile dostu olarak tesmiye ettiği kom. Şunu üzerine bütün harp aletleri ile mücehhez milyorlarca askeri Ir, Menfur manzâra şimdi her gün gözlerimizin önünde cereyan etmektedir. İşte bir iblis giki tek bir gurur buhranı esnasın » da ve tahakküme susuyarak 2 veya 3 milyon insan belki de da- ha çok fazlasmı sert ve şiddetli bir ölüme mahküm edebilmekte dir. “Rusya haritadan - silinsin., > ALİ e 4 ağ İyi KI ZILKİTABI ba hücumlarile ölenler, yahut da bazı gizi cihazlar bulunduğunu zannediyorum, , Krok leke alir almaz fev- kalâde sevindi. Nihayet, aradığını bulduğuna hükmetti, Filhakika a- Janların haber verdiği gemi, bahis mevzuu olan geminin takendisi İdi Krok bu sevinçle hemen Lavkid enkaz lmanina Mtreket etti, Fakat. limena çıktığı zaman or. tada böyle bir gemi göremedi, Zira bu esrarengiz gemi o gece hare- ket etmiş İulunüyordu, Krok şimdi ba meçhul semte ha. reket otmiş güvertesi örtülü garip ve esrarengiz gemiyi âdeta deliğe merak etmiyo başlımıştı. Hemen Avrupa, Afrika ve At- lamtik o Tmanlarındaki Onjanlarma telsizi, haber versek O göğerlesi örtülü bir gemi Hmanlarma uğra- dığı takdirde telsizle kendisine ih. bar etmelerini bildirdi, Kendisi d, sivil bir spor tayya- resine aflıyarak denizi taramıya başladı. Krokun tejekdi olan tsyyaresin. arzeden, — AFsim yastan Rusya harap olsun, ordular iler- lesin “işte Hitlerin emirnamele- ri bunlardır. Bunun neticesi o - larak da buz denizinden karade nize kadar 6 veya 7 milyon as- ker ölesiye bir birleriyle boğuş- maktadır. Fakat iş bu sefer o kadar ko- lay ve üstünlük bir tarafı olma muştır. Rus ord.ları ve bülün Rus cumhuriyetleri milletleri o- caklarını müdafaa etmek İçin birleşmislerdir. İlk defa olarak da nazi kanı mütbiş bir svrette I gibi aktmıştır. Muhakkak ola 5 milyon belki de iki mil- yan max! kurbanlık koyun gibi gonsuüz Rusya ovalârında yere 6 | rilmişlerdir. 2.000 millik bir cephe boyunca muharebe bütün şiddetiyle dehjet taşımaktadır. Rus'ar mükemmel bir fedakâr likir döğüşüyorlar. Hepsi bu ka dar değildir. Rus cephesinde hat Jarı ziyaret ede, geners'lerimiz askeri leşkilâtm müeseiri'tinden ve Sovyet teçhizatınm mükem - meliyetinden hayranlıkla balse- diyorlar. Mütecaviz e ve telâşa düşmüş mebhut kalmış tır. İlk defe merak tecrübeleri. dö kütle hal ıtilden istifade edememiştir. Düşman en deh - şet verici zelümden misilleme çlirak kullanılmaktadır. Ge Düşman ordularınm ilerlediği yerlerde mmtakalar baştan ba - $a imha edilmektedir. Doğdukla TI toprakları müdafaa eden Rus vatanperverleri Alman polis kıta ları tarafından soğuk kanlılıkla 20 ser bin kişilik kütleler halin de kursuna dizilmektedir. 16 cr asırda Moğollar Avrupayı istilâ ettikleri zamandan beri bu ka - dar büyük ölçüde imsafsızca ve . metodik bir tarzda kasaplık ya vılmamıştır. Ve bu ancak bir başlangıç - tır. Hitler tanklarının kanl izini daha da açlık ve salgın hastalık lakip edecektir. £ İsimlendirile mez bir cinayetin şahidi bulunu- yoruz. Fakst tecavüz karşısında wtrrapla kıvranan ve harabeye gönen Kıta yal nI3 Avrupa değildir. Beş gepedir, Je pon askeri zümreleri, Hiticr ve Muso. Uni wsufleri İle rekabet ederek sanki Avrupadak: olup bitenler tekrarlanır. yormuş gibi 800 milyon nüfuslu Çini istilâ etmişder ve harabeye döndürmüz Yerdir, Tapcn orduları bu göniş mem Jekette füzuli gezginler giti dolaşmış İsr ve gittikleri yerlerde katliam, ha. rah'yet ve ahlAksızlık gölürmüşler ve bunü (Çim hâdisesiy- tezini vermiğs terdir, Şimdi dö haris ellerini cenubi Çin denizterine uanlarak zavallı Viş Fransıstarından Hindiçiniyi koparmak ta ve ba hareketleri ile Siyamı, İng” töre ile Avustralya arasındaki beğ © Jan Singapuru ve Amerikan himaye. sinde bulunan Filipin adalarmı tebdit etmektedirler, Hu barekrlin durması Bânimi geldiği muhakkaktır. Müsle, ne hir hal sureti temin etimek için bü tin gayretler sarfodilecektir, Amsri. ka sonsuz bir satırla döstane ve Gö, line bir hal sureti kulmağı gayret el, mekte ve Japoryaya meşru ionfaat” Teri hakkmda mümkün olan her to» minalt vermektedir #3) müzâkerele, rin muvaffakiyetle neticelenmesini ba raretle ümit etmekteyiz. Fakat şuyu söyliyeyim İd, ba ümitler boşa çılar, ea hiç bir tereddüt göstermeden Ame” rikanm yanında yer alacağız. Şımdı tekrar Atlantikte hir yer de, sakin koya dönelim, Sisi ya” ran güneş Amerikan bayrağı altın daki büyük gemileri parıldatıyor. İşte bu yerde Reisleumhurla ben | (Devamı 4 tneüde) Yazan: Casus mektebi a a İsvecli A, MENGHAM Çeviren: H. D. den ta Atlantik şarkındeki Alman devriye denizalitlarna göğertesi örlülü bir Zeminin geyet meçbul ve esrsrengiz bir yük ve vazife ie Kanadadan hareket etmiş olduğu- baberi de verildi, Alman dönizaitılamı bu çsraren- giz geminin yolunu keteçk için Atlantiğin şark bölgesinde hemen tertibat aldılar, Krokun denialtlarma verdiği bu habere hayli merak ve alâka uyandırdığı İçin denizaltılsrı key- fiyoti Alman tayyarelerine de bi- «rüller, Binaenaleyk kafile kefil, tayya- Yeler de esrarengiz gemiyi karsıla- mıya ve aramıys çıktılar. Vakıa esrarcüziz gömi geceleyin hareket etmiş olduğuna göre o vakte kadar Amerikan sularından gikmiş olmak lâzım gelirdi. Krok nakliye gemilerinin muay yen rylarde takip etmöleri mutat olan yolları pek güzel biliyordu. Onun için tayyaresini son sür- ale elirorek bütür. yolları araştır. muya başladı, VEHBİ KOÇ'UN HAMİYYETİ Ankara zenginlerinden Vehbi Koçun büyüt bir har müyet eserine şahit olduk. O da merhum Ziya Gün gibi gayimenkul serveti varida - tenin yüzde yetmiş beşini An- hara ve İstanbul konserva “ tüarına ve coğraf-» a ir > malarına bırakmış. Vehbi Koçun bu hareheri takdire değer. Anlaşılıyor ki, Türk irfanına en büyük yardım Türk milletinin halkalarını teski! eden zenginlerimizden gelecektir. O zenginler ki, bu kabil hareketlerile hayat larında, ölümlerinden sonra da adlarının hayırla anılma * sını temin etmektedirler ve bu hayırlı yolu daha bir çok kaekiki Türk zengininin takip edeceğinde artık şüphe etmi- yoruz. - 3 my m a er Bu münasebetle üzerinde durmak istediğimiz bir nokta var. Acaba Törk toprakların da zengir olan ve ölümlerin den sonra servetlerini Türk gençlerinin istifadesine has * redecekler yalniz alı sam Türk olanlar mıdır? Bu mil - let, bağrında, Fendisinden ayırt etmeksizin yaşattığı, kendisini refaha ve servete kavusturduğu Türk vatandaş larımız arasınden böyle bir hamiyet eseri gösterecek bir İuermiyccak ru? Bize öyle geliyor ki, belli başlı zenginlerimizin yüzde 60 anı bu vatandaşlar teşkil eder. Doğrusumu söylemek lözmyelirse şahan benim merakla beklediğim, acaba burlar içinden de hiç olmaz” sa Dir tane çıkıp çıkmıyacan gıdır, İÇTİMAİYAT Kindergarten (Ana sınıfı) Beynelmilel bir kelime olan “Kirdergarten,, aslında çocuk bahçesi demektir. Fakat bBsanı- mızda “ana sınıfı, olarak o ta- ammlim etmiştir. İlk kindergar ten, bundan yüz sene evvel, Şu- bat ayı sonlarında (sene 1841) meşhur Pedagoz Friodrich Frö- bel tarafından Türizen'deki (AL manya) Blankenburg şehrinde, agd Frobel uzun zaman İsvicrede, Pestalore?'nin vanmda çalmış, kıymetli bir miltefekiir olduğu anlaşılarak İverdot'a © celbedil - misti. Pestalozei, Harp leri vüzlinden yetim kalan co - sukları sokaktan toplayan, onla- ri sefaletten kurtarmağa çalr- şan ve İverdon'da, bir yetimha- vede, terbiye eden bir “öksüz - ler babası,, idi. Fröbel, İverdon'da 25 yaşın- daki çocukların arasında, gu ka naate vardı: Çocukların terbiyesi mektebe ayak basmaları ile baş lamamali, onları evvelden mekte be hazırlamalı Baki pedagoğlardan Komen - yas'ın yazilarım okuyan Plö - berde, bu kanaat kuvvellenmiş- ti. Çocuğun rubu, yani ahlâki hassasiyet ve bedi — zevkleri muntazam bir ders halini alma- yan, veya ders olduğunu belli ettirmeyen, tabii bir şekilde, yun ve hafif meşguliyetlerle u- yandırdacaktı. ? : Çocuklar, icbar edilmeden gi- dip gelecek. herkes, kendisine en, büyük sevincini Veren oyun- cağı intihap edebilecekti. Kindergürtenlerin kurulması Krok akşama kadar aradığı hal. de nakliye gemilerini. (akip etti. ği yollarda tek bir yemi dahi göre. möyinep pek hayret etti, Bararen. giz gemi Sir imf olmustu? Uçmuş muydu? Krok gantlerce deriz yü. zünü dürbinle tarassut etmekten yorulmuştu. 'Tam akşama doğru Kanada sa. hillerinden 30 . 40 mil mesafede bir denbire tek başma bir gemi görün, ce Erokun duyduğu sevinç ve he. yecana nib&yet yoktu, Hemen tayyaresinj o tarafa ir. âli, Fakat bu geminin meli e mediğini hemen farketmişti, Bunun Üzerine daha çok merak ederek Alçalmiya başladı, Tani ge. münin üstüne £eldiğ; zaman sevinci müthiş bir hiâdete e tahavvül etti Zira bu geminin teyyare bombaları ile hurdahaş olmuş ve yan yatmış bir gemi enkazı olduğunu gördü, Küfürler savurarak geriye döndü. Krok bunun üzerine * Alman de. nirsltılarma söyle bir telsiz verdi: “Hareketini haber verdiğim üstü Örtülü esrarengiz gemiyi külün gün tayyaremle aradım, Gemilerin mu, tat seyir yollarında böyle birşey gö remetim, Halbuki gemilerin alelâ. için cok mühim olan bu noktai Bazara bir inkincisi #lâve edil « di. Fröbej, evlerinde meşgul olurken, girinamiş çocukları dan uzak kalarak murakabe « sürüntyor, iki r de İr doğan bu höleti ruhiye ; © etmek çok güç oluyordu. terbiyenin daha $ Yaşta başlaması lâzım geldiğini söyledi. Çok haklı olan bu nok, tai pazarını tatbik mevkiine köy mâk için ilk defa olarak Blam Keira bi Kinderiarten ©» Mer yeniliğin doğurdul aksülâmel gibi, Erbek e Gergarteni bedbinlikle karşılan - Frübelin natıkadan mahrum olması, fikirlerini ye görüşlerini yüzü izhar cğeme. mesi bu bödbinliği arttmdı, öy- cek ve tezinin Yanlı ari dığını dünyaya böylece iMbat edecek- Yabancı memleketlerden eseri nl tetkik etmek icin gelenler Fröbeli takdir ederek geriye döndüler, ve, kendi memleketle- rinde kurmak i- Gin teşebbüse giriştiler. Fröbel burdan daha iyi bir mükâfat bekliyemezdi. Fröbelin Kindergarten büyü. dükçe çocuklara bakmak “isin mütehassin elemanın yekluğu hissolundu. Bunun üzerine bir adım daha atarak Meiningen hükümetinin yardımı is Bad Liebensteindeki Mariental sato- sunda Kindergartenci beyanlar yetiştirecek bir seminer kurdu. Fröbel eserinin etrafa yayıldığı ni sevinçle gördü. Fröbel temmux 1852 de Ma » rientalda, gözlerini milsterih bir tarzlu dünyaya kapattı, Eseri, sağlam bir temel Üze- rine kurulmuştu; ber m memlekette Kindergartenler kur mak icin teşebbüse geçildiğini bİ Tiyordu. m Friedrich e 1782 senesinde doğdu. Babası, geniş bir eyale- idi. tin geniş olması, rahi - bin mesguliyetini son derece art tırıyordu; rahip, bu vüzden taş kın ruhlu oğlu ile meştul ola - uğrayan Fröbel, böy - lece daha İlk cağmda, bir Kin- yokluğunu hissetti. 21 Nisan 'da