17 Haziran 1941 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 5

IT HAZIRAN—iMi Amerikalılara hitap etti: Birlik olarak hareket edersek Dünyayı kurtaracağız Parçalanırsak yenileceğiz ! ummdra, 16 (A.A4.) — Çör çil Amerikadaki Rochester Versitesi tarafından kendi fahri hukuk doktoru payesinin tevcihi münasebetiyle ve mer. kür üniversiteye teşekkür etmek maksadiyle bugün Amerikalılara hitaben radyoda irat ettiği bir mutukta Amerikan kendi şah- sına gösterdiği itimatlan bahse. derek ezcümle şöyle demistir: Bu itimada lâyık olmak için galiba çalışıcağım. Fakat beni en ziyade mütehassıs etlen şey, #ramızda mevcudiyetini hissetti. ğim kardeşlim ve birlik duygusu dur. Bana öyle geliyor ki, şu an. da, Atlas denizinin her iki sahi. linde birden bulunuyorum. Dün- Yanm bu buhranlı devresinde tay falarımızın Atlantiği aşarak bi. ribirleriyle buluşmalar ve kalb. isrimizin hep birlikte çarpması benim için bir cesaret ve ilham kaynağı olmaktadır. Dünya ulvi bir kararm doğumuna şahit olu- Yor. Bu kararm ne olacağı husu. sunda hiç güphem yoktur. Beşe. Tiyetin mukadderatı maddi bir takım hesaplarla tayin odile- mez, Dünyada büyük davalar hare. i i arın Yu, rr an inssmlar vahafr, seryeti ve | ilet peşinde koşmayı bir tara. | i birakarak cazibesine dayanıl. Maz bir takım tasavvurlerla can- ianimrruya koşarlar. Birdenbire hayvan olmadığımızı, ruh ve şuur sahibi üstün mahlüklar olduğu. Muzu idrâk ederiz ve zamanla mekândan ve hattâ bunların ma, Verasında bir şeyler olur ve biz Sevsek de sevmesek de vazife- mizi yapmıya mecbur oluruz. Gözlerimizin önünde efsanevi bir tarih tekevviim ediyor. Bu. Tun nasil biteceğini bilemeyiz. Fakat Atlas denizinin her İki kıyısında hepimiz, tekrar ediyo. Tum, hepimiz hissediyoruz ki bugün bizim istikbalimizle dah birçok nesillerin istikbali müca- dele mevzuwdur. Beşer camiası. mn müstakbel karakterinin ala. “ağımız kararlar ve yaratacağı” Miz menköbelerle taayyün edece. Bine eminim. y ulag Gavel elimiz isin laşmıya davet edildiğimiz içi müteessir mai Bilâkis, Reçireceğimiz irati! ardan gu- ; Tur duyarak bu ulvi saatte doğ. | ps bulunduğumuz için sevinme pe i “Henüz muzaffer gibi görünen müthiş bir hastalık Avrupa ve Asya üzerine gölgesini salmış bu. lunuyor. Kanunlar ve adetler ki- | Tilmiş adalet yuvasından kovul. * muş, zayıflarm hakları çiğnen. miş ve Ruzveltin o kadar müleheyyiç bir lisanla bahsetti- Ri aziz Kürriyet istihfafla zinci. , vaffak olacağız.” vurulmuş, insanlığın bütün a. zameti, debesi, başarıcılığı,. bir program tahtında makineleştiri!- miş, barbarlıkla teşkilatlandırıl. mış bir tethiş sistemi tarafından hurdahaş edilmiş bulunmakta, dır. Bir geneden fazla oluyor ki biz İngilizler, sizin muhabbet ve hür metinizle şahlanmış olarak ve yenilmez irademizle daima artan kitle halindeki yardımınızı ver. diği ümitten kuvvet alarak mu, kavemet ediyoruz. Bu İngiliz adalarında biz, ba. yağı ve zalimane bir esarete mah kâm edilen bir düzüne kadar dev, let ve milletin en âziz hak ve ümitlerinin sdaık bekçileri ola. rak duruyoruz. Ne olursa olsun sonuna kadar mukavemet edece. Ziz. Daha birkaç sene evvel, bu- gün ortadan kaldırılmış bulunan büyük, küçük birçok milletlerin müttehit bir hareketi beşeriyeti katlanmıya mecbur kaldığı bu müthiş imtihandan kurtarabilir. di. Fakat o devirde ne doğru gö rüş, ne de birlik vardı. Millet- ler birer birer zorba kuvvetin kendilerini yakalayıp yere ser. mesine veyahut dahilde yapılan mahirane entrikalarla zahirleme. sine tevekkül gösterdiler. Çörçil mutkunu şu sözlerle bitirmiştir: Şimdi ihtiyar aslan, yavruları ile beraber öldürücü silâhlar ta- ştyan ve nevmidi ile kudurmuş. casına saldirân avcılara tek ba. şına mukavemet etmektedir. Düşman facianın bir kere da- ha tekerrlir edeceğini ümit edi. yor. Fakat hayır bu, tarihin 80. mu değildir. Yıldızlar bile mahreklerinde beşerivetin hâlâsmı, istiyorlar. Milletlerin ileri yürüyüşü o ka- dar kolayca durdurulamaz. Nuru hiülrriyet o kadar kolay sönemez. Fakst vakit azdır. Geçen her ay, katetmek mecburivetinde ol. duğumuz yolu uzatmakla ve teh. İikelerini arttırmaktadır. Mütte- hit olursak dayanacak, parçala. nırsak yenileceğiz. Birlik Ol. mazsak dünyayı e mi kaplıyacaktır. leşmiş olarak hareket edersek dünyayı kurtar- mıya ve ona yol göstermiye mu. Horya Sima 25 sene küreğe mahküm. edildı Bükrek, 16 (A.A.) — Bükreş askeri mahkemesi, âsi lejyoncu. Jarm şefi Horia Sima'yı 25 sene küreğe, sabık hariciye nazırı Mihai Sturdza'yı beş sene hap: se, sabık dahiliye nazırı general Petrovineskoyu 7 sene etmiştir. |. manyanin eski Berlin büyük e. çisi Cretzianı bulunmaktadır. Diğer bir çok kimseler daha mahküm edilmiştir. Mahkeme hafiyen cereyan etmiştir. Meksikada Berlinle. muhabere eden bir radyo merkezi basıldı Meksiko, 16 (A.A.) — Müstakil Fransız ajansının bildirdiğine göre, Meksiko polisi paza akşsmı şehrin merkezinde doğrudan doğruya Berlin le muhabere eden kuvvetli verici tel siz &leti yakalamışlır. Telsizi kulla nanlar tevkif edilmiştir. Bözlendiğine göre, Amerika htkü - meli, Amerika hududu civarmda bulu” nan Acuna şehrindeki radyo iatasyo- runun Almanlar lehinde fsaliyette bulunduğunu ihbar etmesi Üzerine Measika Raiatcumhuru Camacho bu istasyona vaziyet ettirmiştir. Devlet Demiryolları ve Limanları işletme Umum idaresi ilânları Ankara hastane ihtiyacı için yaptırılacak poliklinik binası ile fişekhane İstasyon Binası ipgaatı kapal: zarf usulle va vabidi fiyat üzerinden oksüt, Beye konmuştur. İnşdsrte döşe» ve Jentolar için muktazi raylar idâre ta. rafından verilecektir. 1 — Bu işin muhammen bedeii 70.000 liradır. 2 — İstekliler bu İşe sit şataama vessir evrakı Devlet Demiryolları An. kara ve Sirkec! veznsorinden 206 kuruş mukabilinde alabilirler. $ — Eksliyne 47.041 tarihinde cuma günü arat 16 da Arkarada Dev. Ist Demiryolları yo! dairesinde merkez birlaci komlayonunda yapılacakır. 4 — Eksiltmeye görebilmek 'ç'n isteklilerin teklif mektupları ile biriikte Aşağıda yazı teniinnt ve vesaiki ayrı gün saat 15 e kadar komlayon reisli, gine vermeleri lâzımdır. A — 7490 suyu kanun ahkânıma uygun 4750 liralık muvakkat teminat, B — Bu kanunun tayin ettiği vesikalar . © — Bu işe maksus olmak ize münakalât vekâletinden alınmış okli. * yet vezikası Ebiliyet vesikası cin ihale tarihinden en ez mkiz gin evvel bir iatida 4 M münakalât vekâletine müracaat olunması, (3283 » 4682) HABER mal Hür Fransız- ların şefi Dö Gel .Nasıl yelişti, Fran- .sanın mağlübiyatini evvelden nasıl gördü. Harpte ne ! vazifeler başardı Hür Fransx kuvvetleri, İngiliz kuvvetlerinin öe yordusle Fran- gız İmparalor'uğunun bir parçaa olan Suriyeye girdi. Bu münase betle bir çok Fransız, hür Fransa kuvvetlerine, general dö Gel'e il hak ettiler, General dö Gal kimdir; Fransa harbi ve mağlübiyeti sırasında n6 vaziyet almıştır ve bugünkü faa liyeti neden Hharettir?.. Bugünkü yazımızda bunları göreceğiz. General Şarl Jozef Mari dö Gol, teşrinisani - 1890 tarihinde Fran sanm Lil şehrinde dünyaya gelmiş tir, 21 yaşında iken Sensir harbi ye mektebini ikmal etmiştir. Mü- Yizrm rütbesile orduya iltihak © den genç Sari dö Gol, mahcup tabiatlı, kendisini olduğundan fax İs göstermekten hiç hoşlanmıyan, mütevazı bir gençti. Bugün de büyük kumandan bu mütevazı is biatlara maliktir ve hu sebeple Fransa karbi strasmda lâyık oldu- ğu kumanda mevkiinde bulunama mıştır. 1914 harbi patladığı zaman dö Gol, miralay Filip Petenin kuman da etmekte olduğu 33 üncü piya- de alayına tsyin olundu. 'Vordun ân dövüştü, İki yara alarak geriy9 çekildi, Fakat yaralarının tehlike gi henüz geçmeden tekrar cephe Ye. gitmek. icin israr etti. Niha: yet yeniden hakbe iştirek etti, üçüneü ve ağır bir yara sldi, Üs telik Almanler tarafmdan da esir edildi. i JarduZltBfçekildi, omah oh ol o O arada miralaylıktan generak liğe yükselen Peten bir yemvi & mirde dö Gol'ün vatan için feda Mütareke yapıldığı zaman dö Gol, Fransaya döndü, Fakst Frans sada uzun feüddet alamadı, Bu kere Polonyaya (gönderildi. Vey- gand Polonyada Bolşeviklerle mü cadele ediyordu, Dö Gol, Veygand Me teşriki mesaide de temayüz etti ve Fransaya avdetinde Sen Sir harp akademisine askeri ta Bh profesörü olarak tayin calidi, bu sıralarda dö Gol bilhassa mo törlü yasıtslarla harp mevzuu Üs zerindeki şayanı dikkat mütaleala rt ilg nazarı dikkati celbediyordu. Dö Gol; ordunun makineleştiril mesi hakkındaki bütün sartlarımı topladı, bir takım makaleler neş- retti, Niisyot Üstüste üç kitap neşrederek ordunun makineleşti- rilmesi lüzumunu kuvvetle müda- faz etti, No yazık ki Fransiz her biye nezareti idareeileri bu bügil zabitin fikirlerini büyük br kuv vetle müdafaa etmesini hoş gör mediler, Fakat buna rağmen ken disini milli müdafan komitesi u- mumi kâtipliğine getirdiler. Şarl dö Gol fikirlerini kendine saklıyacak kimselerden değildi. Or dünün muhakkak mukineleştiril mesi lüzumunu o erkâniharbiyeye kabul ettirmek için âdetâ propa- gunda yapıyordu, Fukst O zaman- ki Pransız ordusunun başımda bu” lunan muhafazakâr kumandarlar pok eahii ki bu hali boş görmediler Esasen Fransiz erkânıharbiyosi bü gönç generalin fikirleri ilo âdeta eğ'eniyordu. Dö Gole gelince O harbin, hem makine harbinin ya” kin olduğunu hissettiğinden ordu” nun biran ovvel lüzumu veğhile teç” hizi icap ettiği filerini müdafan cdi" yordu. n Nihayet hu anlaşamamaslık dö Golün 57 nci tank alayı kumandan- Uuğma tayini ile nibayet buldu. Fransiz ordusunun başında bulu” natlar, kendilerine muhalif düşü- nüşte bulunan bu ateşli kumandan» dan kurtulmak istemişlerdi, Dö Gol tank alayının başma gön” derildikten sonra erkânıharbiyede: “Eh, dö Gol artık en rahat yatağı olan model tanklarm yanma gitti gine göre yece yarmı tecrübeleri de yapabllir,,, diye dö Golün fikir lerile eğleniyorlarâr, Fakat dö Gol ila bu şekilde eğlenenler geçirmiş oldukları acı tecrübe karşısında hakikatli anlamış ve ilerisini göre- memiş olduklarmdan utanmış ol malıdırlar, 1939 oylülünde harp Avrupada *eokrar patladığı zaman dö Gol be i ordu tank livası kumandarlı ğma tayin olundu. Bir gün şefle rine söyle bir not göndermişti: “Eğer bana yüz tonluk tankları verirseniz Zigfrid hattmda veya ayni neticeyi almak için Jüzemlu görülecek herhangi bir yerde bü yük bir godik husule getirebili" Bu talebi de dö Gol bir kere da” ha boşluklara hitap etmiş oluyor du, 13 mayıs 940 da general dö Gele dördüncü frrkanm kumandas: verli- misli, General taarruz plânlarını derhal hazırladı. 16, 17, 18 ve 19 mayıs günleri ileri emrini verdi... Büyük bir cesaretle İyi vaziyeti bulunan Alman kuvvetleri Üzerine saldırdı, Müthiş bir harp verdi ve #afer üzerine zafer kazanarak dilg- manm büyük kuvvetlerle tuttuğu Som üzerindeki köprü başlarını is- ürdat etti, Bunlar Fransız * Alman harhinde kazanılan yegâne zafer- lerdir. Bu muvaffakiyetler erkânı- harbiyenin de gözünden kaçmadı. Genemi Veygand, bu muzafferi - yetlerin takdir olunması lüzumunu gördü ve bizzat kendi kalemile dö Gel hakkmda şu cümleleri yazdı: “Gösterdiğiniz zekâ ve enerji sayani takdir bir ş8 folduğunuzu meydana koymuştur, Fırkasile bir Yikte düşman" txrafindan küvvetla tutulan Abeiri, köprüsü bağa ta - mevcuttur. arruz etmiş, Almanlarm şiddetli muksvemetlerini kırmış ve yüzler €o esir alarak birçok kiymetli harp malzemesi iğtinam ederek dilşman hatları içerisine on dört kilometre ilerlemiştir... Bundan sonra hâdiseler bir şim- gek süratile cereyan etmiştir. 6 haziranda kabinesini yeniden ku- yan Pol Reyno, milli müdafaa müs teşarlığmı dö Gole vermişti, Fa- kat ne yazık ki bu çok geç kalmış bir hareketti, Artık düşman. yıldı- rim süratile ilerliyor, Fransa her gün biraz daha yıkılıyordu. Fakst bütün bunlara rağmen dö Gol şa yani hayret bir faaliyot gösteri“ yordu. Dö Gol harbiye nazarelindöki vazifesinde Lam dört gün kaldı ve bü dört gün zarfmda Çörçil ile gö- rüşmek üzere iki kere Londraya gitti, Londradan ikinci dönüşünde ebedi İngiliz - Fransız işbirliği plâ,. nile dönüyordu, Bu sıralarda Pol Reyno da Bor, doda bulunuyor, şimali Afrikaya geçmoği, yeni bir kabine teşkil st meği ve harbe dovamı düşünüyor. du, Yeon; kabinenin Üç azası ola- caktı. Dö Gol harbiye nazaretini deruhte ederk, Mandel dahiliye nazırı olacak, Teyno da başvekâ, testte kulacaktı. Bu karar verilmiş olduğu halde ne olmuştur, nasl bir hâdise cereyan ötmiştir de Pol Reyno iktidar mevkiini Mareşal Petene bırakmıştır? Bunlar hak- kmda şimdiden kat'i bir söz söy, İcmiye kalkmak pek acele bir ha- yeket olur, Peten mevkii iktidara geline, en sevdiği talebesi dö Golün de mütareke hazırlığını yapmak için 'kendisile tegriki mesai edeceğine insnanlar pek çoktu, Fakat vazi, yet hiçde böyle olmadı, Fransa teslime karar verirken dö Gol de Londraya geçti ve orada Alman- lara karşı hür Fransızların muka, vemet morkezini kurdu, Bundan sonra göçen hâdiseler az çok ma- Jümdur, General dö Gol hür Fransızlarnı bayrağını ertiktan sonra Kiletik büytülk birçok zabitan, askerler, bir Gok teknisyenler, muherrirler, ga. zeteciler derhal otrafına toplan- dılar. (London Synur Palas)ın üst katı hür Fransız kuvvetleri iskân harbiyesine tahsis olundu. Burası umumi karargihtı, Hür Fransız ba reketi böyle doğmuştu., Az zaman” da tahmin olunamıyacak bir şekil- de büyüdü. Müstemlekelerde de hürriyet bayrağı dalgalandı ve ba şekilde Fransız mukavemeti sön, mad... DÖ GOLÜN ZEKASI General dö Gol yalnızca kilıcmı kuşanmasını bilen muktedir bir kumandan değil, aynı zamanda f6v* kalâde zekâya sahip bir askerdir, Birçok kimseler general âö Ge- lün bir kâhin olduğunu söylemiş, lerdir, Buna sebep zenerslin olan hâdisoleri hep ewvelden görmüş ve söylemiş olmasıdır. General dö Gölün, köhanet de neoek derecede İleriyi görüşünün kuvvetli olduğunu isbat edecek deliller mevcuttur, Dö Golün müs takbel harekâtr evvelden haber veren yazıları bugün de elimizde çük misal verirsek siz de genera lin müstakbel hâdisatı ne güzel görmüş olduğunu takdir edersiniz. Meselâ Polonya harbinden sonra general dö Gol başkumandan Gam- lene uzun bir rapor vermisti, Bu raporda şu cilmleler vardı: “Almanlar yeni modellerini Po, loayada tecriibe ettiler ve bu tee rübenin nöticesi Polonyalılar için çok müthiş oldu, Almanlar dün Silezyada, Pomeronide, Varşova yolunda yaptıklarını yarm da Fran sada yapacaklardır. Muzafferiyetie dolu wüvaffakiyetleri onlara bir misal teşkil edecek ve aynı zafer sarhoşluğu içinde fatila vermeden fik müsallerini takip edeceklerdir. Bize karşı harbe başladıkları 2x man muhakkak ki Polonyaya karşi kullandıkları tankların iki misli, üç misli, dört meleli, belkide on misinj kullanacaklar, insan ve mal" zeme sarfna asla ehemmiyet ver, miyeceklerdir.,, Bu (kaz üzerine Gamlen ne yap mişti?.. Hiç. Raporu derhal büke rek kâğıt sepetine atmış ve dö Go, lü alyaset entrikaları sarhoşu ks- bul oğderek mazur görmüştür. Gamlen general â8 Golü siyaset entrikalarma âlet olarak kebul ediyordu, çörkü dö Gol askerlerinin Majino istihkâmlarında ve kişla larında kapalı kalmalarının mene, viyatları üzerinde felâketli netice- ler doğuracağını İddia edenler, dendi, Bekmız aşağıda vereceğimiz ya- zida da göneral'dö Golün harbi na” sl tasvir ottiğini bulacaksmız: “Zırhlı motör üzerine bindiril, diği için yeni bir sürpriz vasıtası husule gelmiş demektir. Bu silâb ile keşif, tehdit ve taarruz etmek mümkündür, Çünkü bu silâh ateş altmda olduğu zaman bile ileriye odğru hareket edebilir, Cephesini veya cenahını vererek: dövlişebi- Uir., ateş ederek ilerliyebilir, cop, besini değiştirir, İyi teçbix edilmiş tank kıtaları herşeyi yıkarak önü“ me çıkan düşmanı ererek, burbede: rek İlertiyeşlir ve Seri hareketil6 e nı, hem de o kuvvetlerin müdafan sını deruhte etmiş olur, Piyadeler- de, avci ve bombardıman tayyar& lerinin himayesile steş içinde iler. lyebilirler, Evvelce büyük süvari kuvvetlerile yapılan işlerin yerini şimdi makine harp #silâhler: ve bil hassa makine ile zırhın birleştiği kuvvetler yapacaktır, Ateş, harbe, sürat ve maskelenme imkânlarma malik olan bu tank kuvvetleri bir gün harp olur da r-oydana çıkarsa netice alabilmek için bunlardan İki bin tane birden kullanmak li zim gelecektir, Almanlarm Aisne ve Som'a gi, rişlerini teşvik edermiş gibi harp* ten çok senoler evvel yazılmış 0, Jan bu satırlar general dö Golün kakikaten fevkalâde ileri görüş. Wi bir kumandan olduğunu isbat etmiyor mu? Fransiz erkünmarbiyesi Korap ordusunun Sedan İstikametinde gafil avlanarak mabvedildiğini öğ. rendiği zaman hayrete düşmüştü. Bütün dünya bunun esrarengiz Hr mağlübiyet olduğunu iddia etti, Halbuki ortada esrarengiz hiç bir hal yoktu, Filhakika bütün dünya bu mağlübiyette bir sir aramıştı ama dö Gol hiç de işde bir sarar olduğu zannma kapılmadı, çünkü ba mağlübiyeti çok evvelder gör“ müştü, İşte daha harpten bile bahsolun” mıyan senelerde general dö Gölün yazmış olduğu şu satırları okuyun: “Bir yandan Loren yaylasma di- ğer tarıftan da Ardenlere duya, nan Morol ve Mör aahilleri gayanı dikkat, fakat pek ax derin birer maniadırlar. Bu mühim mevkii kaybetmek için bir küçük öhmal hatast veya bir sürprize kurban gitmek gafleti kâfidir. Bir kere de bu mevki elden gittikten sonra ar irk Hayno veya Flendre yapılacak vaziyet hareketi de tehlike altına girmiş demektir, Çünkü bu alçak ovalarda ne bir duvar, ne de dayn mp mükavemet olunarık bir de, rinlik, cepheye müvazi bir nehir yoktur, Coğrafi vaziyet bu kısmı sanki isgal yolu olarak hazırlamış tır, Möz vadisi, Sambre vadisi, E8 kö vadisi, Skorp.wadisi, Liz vadi! hep buradadır ve ırmaklar, goseler demiryolları hep birleşmiş ve düş, mana dümdarlık eder vaziyette bu tanmaktadırlar, Dö Golün ileri görüşünden, keha. metinden daha uzun uzun bahsede, bilirdik. Fakat bunlar bugün neye yarar? Mas; düne aittir, Bugün bunları tekrarlamakla maziye ha” yat veremeyiz. General dö Golün fikirleri, hâdiseler hakkmda ver- diği kükümler, kehanetleri artık tarihe mal olmuştur, Bugün için muhakkak olan bir, pey varsa o da general dö Golün hür Fransayr yaratmak azminde bulunan kimseleri etrafma topla” dığı ve ilk muvaffakiyetlerini de müstemlekeler zerinde temine başladığıdır. Hür Fransız kuvvetlerine kumanda General İeaentilom nasıl yaralandı? Londra, gâhından bildirildiğine göre, Ge- neral Logentilome Suriye cephesinde yaralanmıştır. Fran. sız renklerini tuşryan tayyarele - rin bir yolu bombardımanı esma- sında bir bomba parçasile gene - yalin kolu kırılmıştır. Koluna a. meliyat yapılmış olan general yal niz bir gün istirahatten sonra u. mumi karargâhma dönmüştür. Genera! Legentilome, Suriyede harekâtta bulunan Hür Fransız kuvvetlerine kumanda etmekte - dir. General vaktile Cibuti umu - mi valisi idi. Kendisi, Almanya ile mütarekeyi tanımaktan imti- na eden ilk ordu şeflerinden biri öne malideki Wratet ve İngiliz velerin biir Empress ot kuv. eyer Bİ büvü'r Kuvvetlerin hea piptariifte | Hrkiyorik: ” : <1