2 Haziran 1941 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 8

i SABER -AkşımPostan 2 HAZIRAN Türk matbuatının mukabelesi Amiral Darlanın hezeyanı Türk malbuatırda derin bir hiddet ve infial uyandırmıştır. Başta Ulus olmak üzere bu sababkki gazete. lor amiralin memlekebtimiz hak- kımdaki sözlerine şiddetli nrukabe. Jelerde bulunmakta, hakikati an - İstmaltadırlar, (Bunlardan bazı parçaları aşağıya haklediyoruz: ULUSTA Falih Rıfkı Atay bugünkü Ulus gazetesinde “Amira! Darlanm af. fedilmez bir hata veya gafleti, başlığı altında meşrettiği bir me- kalede exümle diyor ki: “Fukat amiral Darlan (İngilte. reyi itham için birtakım sebepler ararken, Türk istiklâl mücadelesi tarihini bilerek veya bilmiyerek, tahrif etmek gafletine düşüyor.Bu nu bilerek yapmak affedilmez bir kusurdur, Başka hir milletin mu- knddöralına İasllük elen bir me- selede, hâdiseleri iyice tetkik et. meksisin, uluorta lâfazanlık et. mekso, şerefin ne olduğunu anls- mış olmak lizimgelen bir «eker. da, veys, büyük mületlerden biri. nin mukadderatmı sevk ve idare etmeğe kalkışan bir siyasi de ma» mr görülmez, Amiral Darlan İn. giliz milletine karşı beslediği kini, yahut, siyasetinin Franz milleti İçindeki aksilâmellerini teskin et. Misakı mit Türkiyesinin ayrıl. maz parçası olan Hatayı seneler. © #onra Türkiyeye iade eden na- maskâr Fransızlar dahi bu eski haksızlığın Hira ve tamir vazi- fesini p “Cumhuriyet,, te Yunus Nadi «wümle diyor ki: “1920 de garbın oşsiz şenaatine Meyan eden Türk milleti yalnız Ki. Mkyada Fransa ile değil, Türkiye. yi parçalamak istiyen bütün garp devletleriyle mücadeleye girişmiş- fir, Amiral Darlan ya kesif bir ce halet, yahut da İngiltereye karşı olduğu kadar Türkiye için de sön- mâyer derin bir gareş ve husumet. We hakikati tahrif ederek, 0 za- Mmanki mücadelemizi İngiliz teşvik ve tahriki ile vukubulmuş bir hâ- die gibi görtermekien utanma. maktadır, Bu ifmle şeklinde Fransa için ebedi yüz kırar bir rezalet, Türkleri ise kolay kolay sönmiye. esk kutsi hiddetle ateşliyen ii hakaret vadır, Türkiyenin istiklâ! cidali ile ya» rattığı parlak sehifeyi taklit ede. miyon Fransa, hiç olmazsa bugün kendisile iş birliği yapmaktan hs. lâs umduğu Alman basbuğu Füh. rerin ii mukaddes cidalimiz!e o- nun Ebedi Şef Atatürk hakkında dalma tekrarladığı takdirkâr, hat- ti bürmetkir hissiyatından ibret alarak süküt oetmeği ve tarihi tahrife kalkışmamağı iltizam ede. bitirdi. “TAN,DA “Tan,,ds M. Zekeriya Sertel diyor. ki: d “Amiral Darlan ya tarih bilmiyor, yahut hâdiselerin manasmı anlamıyor. Fransanın işliklâN için çalıştığını *d. dia eden amiral Darlanım taşka mil, Hetleria istiklâl ve hürriyet davasını anlamaması ancak oçhalete veya ga, yazla izsh edilebilir. Bu golat görüş ve galat muhâkeme, Fransaya daha yeni birçok (#elüketler hazıriyoras, tana saşmamatıdır.., #WNTAN,DA “vatanda Ahmet Emin Yalman di. yer ki “Kutkyada vazife gören Türk mü. cahitlerinin vetari vazifelerini görmek için kimseden işaret ve telkin bekle. iye ihtiyaçları yoktu. Yurt sevgisi, istiklâl aşkı kanlarmda, ruhlarında vardı, Fransızlar oAdansya (o Alhay Bremon gibi ceflâtisr o göndererek Türkleri yok etmiye ve topraklarımı. #a sahip çıkmağa teşebbüs ettikleri zaman biz, binbir galle içinde / idik. Öyle olduğu palde Türk. mücahitleri, toprakları, evlerini, nsmustarmı mü dafun etmek için slâhn o sarılmakta bir saniye tereddüt etmediler. Kilikya kurtuluş mücadelesi hek. kmda Amiral Darlarm en basit bir fikri ve mahimatı olsaydı bizi İngiliz. lerin, Fransızların üzerine saldırdığı. ni söylemiye cüret edemezdi... “TASVİRİEFKXR” da “Tasviriefkâr” da deniliyor ki: “İstiklâl harbimize taallik e. den bahislerde biz Türkler son derece hassasızdır. O cidal, ta, rihin belki de bir ikinci misalini gösteremi: gi kadar muazzam bir kahramanlık eseridir. Biz 0. nu Frarsıx Amiralinin iddiası gibi şunun bunun teşvikiyle yap, mış veya şunun bunun teşvi, kiyle kazanmış değiliz Hele Fransızları Kilikyadan çıkarmak için İngilizlerin bizi teşvik ettik, leri sözü tamamile hezeyandan ibarettir. İstikiâi harbinde bizim karşımızda başlıca iki düşman vardı, ki onlar da: İngilizlerle Fransizlardı. O tarihte İngiliz siyasetini M. Lloyd Göorges i, dare ediyordu. M, Uoyd Geor. ges ise 'Türk düşmanlığını ken, disine âdetâ şiar ittihaz etmiş Kilikyadan Fransızların çıkma, sını istemesi imkân dahilinde 6. Ismazdı. Bilâkis bizim bildiğimi. »e göre o tarihte M. Lloyd Geor, ges'in elinden gelseydi, Kilikya. mağlüp en şan, et, Bir amele tren altında parçalandı Kazaya amelenin sağır olması sebep oldu Dün, Pendiken Mâltepeye &i. den banliyö treni bir ameleye çarparak öldürmüştür. , Maltepe civarda küçük bir kulübede yatıp kalkan Süleyman adında bir sağır amele, tren yolu, nu takip ederek Maltepeye gi. derken arkasından gelen trenin düdük sesini ve gürültüsünü İ duymamıştır. Makinist derhal i fren yapmışsa da mesafe kısa olduğu için kazanım önüne geçe, memiştir. vekiidieem İaşe müsteşarı yarın Hataya gidiyor İnşe milateşarı Şefik Soyer bersna. İ rinde Henret ofisi umum müdürü Ah. met Cemil Cork olduğu belde yarın | Ankaradan Hataya hareket edecektir. Müstaşarın Hatay ve bazı cenup Vid. yetlerinde yapacağı bu tetkik saya. hati bir hafta devam edecektir. liğe Kadiks askeri valiliği Vişi, 2 (A.A) — ON ajanına Mad ritten gelen bir vişrafta aski İmpne yel genelkurmay başkanı general Car low Martinez Campoe'un Kadiks aske E vanliğas tayin eğidiği (o bildiril. mektedir. Mojork adkeri (o valiliğine general Utrüra tayin edilmiştir. üzazplle; Tek tip ayakkabı tetkikleri Ticaret vekâleti ik (tetkikleri İn tanbul ticarçi odası tarafından yapı. Wp tcaret vekâletine gönderiimiş olan tek lip ayakkabı işi etrsfmda odadan mütemmim haz malimat istemiştir. Oda bu bususta tetkiklerde bulunmak . tadır, Dünün ve bugünün haber ve hâdiseler Amiral Darlanın | Prens Apdülilâh | Avustralya Başve- hezeyanından: ingiltere Evvelce bize hukukan tanımış olduğu şeyi kur- nazlıkla ve cebren biz- den koparmak için Türk ordusunu Kilikyaya saldırtıyordu Paris, 1 (A.A) — Of; Amiral Darlan matbuat mümessil, erine yaptığı beyanatla şunları da söylemiştir; — İngiltere için bütün bahaneler maşru bir itham sebebidir. Almasya ie İtsiyaya yiyecek malzeme verliği- mizi, onlar besabma wilâh naklettiği: mizi ileri sürmeleri bep böyle baha, neyâ müsterit itkamlerdir. Hakikat, te dütün bu hareketlerin bir tek ge” yesi vardır; Prânerrların daniz kuv, vetlerini imha etmek, anavatarımızı imparatorluktan ayırmak ve bizi dün- yanm ölğer kısımlarindan tecrit ot- mek, Fransaya karşı bu kadar kin ben lenmesinin ve Fransayı aç bıraktmak istenilmesinin sebebi nedir? Bupu atlamak için son 20 sene zar, İmdaki İngiliz - Fransız münagebetie- rini gözden geçirmek tâzımdır. Fiba, kika daha sulh konferansında İrgilter Te bizi kümr bir münhede yapmağa mecbur etti. Bu muahede ile ve İngii- min etmiş olduğu menfaatlerle civap- mertliğin semerelerinden feragat et- mek zaruretinde kaldık. İngiterenin 1920 ve 191 senelerin- i ” İde çevirdiği manevralar bizi İtalya, dan ayırdı ve TAtin müttefkimizle 8” ramıza Mia? tohumları serpti, Bü. gehirteyerek idame etmek bumisündr büyük bir ihtimam gösterdi. Âlman, karşı olan vaziyete gelince: İn- askeri vecibeleri bize bırakarak kan. disi Almanyayı iktismden imtimane çalıştı. Biz, haş olmıyan Jandarma ro, lünü oyruyorduk. İngiltere ise namus” kâr bir komisyoncu gibi görünüyerdn. Bu suretle dünye bite asvimsiz insan. )ar nazariyle bakarken Öte tarafta Tcriltara bütün menfaatleri toplıyor. du. "Hülâsa, 1919 dan 1980 a kadar İngfitereden ne zaman yardım iatadiy- İşek o, her sefer bizl yalnız — bıraktr. Halbuki İngitere kendi menfnatleri- ni ne zaman müdafaa etmek istemiş, se Fransayı dalma yanında bulmuş tur. İngiltere bugün bize yu kadar şid- det ve ısrarla hücum ederken her sa, manki afyasetine sadik kalmaktan bazın bir gey yapmıyor. Bu siyaset de İngilterenin o hüküm alirebilmesi için Avrupayı parçalamak ve sonra iste diği gibi ticaret yapmak, Anmak yeniden doğun Alman kud- reti Avrupada bir Hlihad unsuru ola, rak göründüğü gündür ki İngiütere bizi harbe sürüklemek için siyaset & admlarımızm budslaliklarmdnn isti, fade etti. Şimdi Fransa Mareşal Pe, tenin şahainda uzağı gören ve mazinin yalanertıkları ile nitka Kesmek iti yen bir şef bulduğu içindir ki İngil tere bize kin ve adavet besliyor. Diğer taraftan İngiltere, kendisi için iktimel dshilinde bulunmıyan bir zafere erişecek ciun bile münhasıran endi menfantlerinden o mülbem ola hareket edeceğini gayet tyt bii yoruz. Fransa ancak İkinci derecsde bir dominyon olacaktır. Duha 1940 da mubasematm ilk on ayı zarfında, 500 milyon nlfuzlu bir imparatorlek olan İzgitere cepheye ancak 200 bin asker göndermiştir. Halbüli aynı dev- let genelerce sürerek bir harp hazır, lamaktr olduğunu siiyliyordu. İngütere bize bir kıta İrlandabı ve hatta bir müstemleke muzmelesi yap mâk 'atiyabilir. Bu bizim umrumuzda değildir. Ben Fransaya Avrupada ve dünyada eski mevkfini temin edecek şekilde hareket edeceğim. «Bu tarzda hareket Fransarın, yeni mizamm Ku rulmusna iştirâkini istiizam etmekte dir. Bunun için Franaa sulu tasil e, decek volda hareket etmek Zaruretin- dedir. İngitiz emperyalizmi tahrip st: mek için harbe muktaç olabilir. Fa. kat #ransa bekasını temin etmek ve bu Avrupanm başlıca vir memleketini teşkil ederek ItiJA edebilmek için mul- ha muhtaçtır. Sfax bhdisesinin ferdamnda ( çünu beyan etmek isterim ki, Fransanm Bağılada döndü (Baş tarafı 1 neide) sefiri ve İngiliz askeri heyeti şefi tarafından karşılanmıştır. * MÜTAREKE ŞARTLARI Köhire, 2 (4.4) — İngiliz. 7 mütareke gartları şünlar. ir: i — Muhasamat kesilecektir, 2 — Irak kuvvetleri sulh zama. nında * bulundukları o mevkilere çekileceklerdir. 3 — İngiliz esir, İeri serbest bırakılacıılardır. 4 — Irak esirleri Irak kral nai, bine iade edileceklerdir. Kahire, 8 (A4. A.) — İngiliz askeri mahfilleri, Irakla mütare. keyi sulh müzakeresi takip et. miyeceğini, zira İnglitere ile Irak arasmda hiç bir zaman hali harp mevcut olmadığını ve Ra, it ii hareketinin Bağdat. İondta münasebetlerini bozmi, yan bir hâdise olduğunu söylü, yorlar. Irak hükümeti, karar ve takdir haklarımı muhafaza edi. yor. Lotdra, 1 (A.A.) — Londrarm se lâhiyotl! menbalarmdan öğrenildiğine yöre Iraklı aallerle dün öğleden sonra mütarekö imza edilmişiir. Mütareke, nin metni, İngiliz hükümetinin akm istikiâline müdahaleden içtinap huzu- mundaki malin siyaseli o omasna ise tinaden tanzim edilmiş ölüp meşru hükümeti yeniden kurmak için naibe bar türlü yardım. yapılacağını tasrih etmektedir. Bundan başka mütareke. bamede Irak milletinin tabit ve mi reffeh hayata tekrar kavuşması için kendisine yardım edileceği kaydedir- msirtadir. İRAKTA SÜKÜNET Londra, İ (A.A.) — Beyrut radyo " mütarekenin imzalanmasından sonra Bağdada neşredilen tebliğ hak, kmda malâmat vermektedir. Bu ma Himata göre tehliğde ezeümle şöyle denilmektedir; Sükünet yeniden svdet etmiştir. Tebliğde mütarekenin müm birliği va memleketin istiklâlini korumakta olduğu Mâvş edilerek berkesin derhal Iğile msygul ölmağn başlamaz tava, ye edilmektedir. " Şehirde ışıkları karartma mecburi yeti kaldırılmıştır. Fakst otomapille, rin işleme memnuiyeti elân devam 6- diyor. Bağdat, 1 (AA) — ON Fransız Ağanst bildiriyor; Petrol merkezlerinin Bnlelden ma- sun olduğu bildirilmektedir. Londra, 1 (A.A) — ON Ajansına gelen bir bâbere göre, Bağdat emmi, yet komitesi tarafından neşredilen bir tebliğde, genç kmi Faysaltın, İ- rana girmek üzere bududu geçmiş 0- lan Raşit Alinin yanında bulunduğu bildirilmektedir. Sultanahmet ve Beyazıt meydanları Ve bazı ana caddelerin asfalt yapılmasına başlanıyor Belediye, şehrin en mühim ana caddelerinden kiye Alayköşkü, en Şahinşah Pehlevi caddelerinin asfalt ola. rek derhal inşasına karar ver. miştir. Bu inşatm imasım.. dan evvel buraların tramvayla. & zamanda E eyda,, Aynı mi g ile 2Tksim Binin gerisi ve me) iğer rin asfaltı da yapılacaktır. Bu su. retle şebrin üç büyük meydanı Beyazit, Sultanahmet ve Tak. sim ile en mühim ana caddeleri asfalt olarak yapılmış olacaktır. Sultanahmet, Beyazıt ve Tak, ii meydanlarında bulunan parkların da yeniden ve daha cazibeli bir şekilde tertibi de mukârrer bulunmaktadır. Beya. zında Koska kısmında yıkılan bi. naların yerine yeni Şark kahvesi inşa olununcaya kader bahçe yapılmasına başlanmıştır. Umanlarını ve münakale yollarımı ser. bestçe kullanabilmesi hakkında riayet etlirmek hususunda her zamandan Zİ, yade kati karar vermiş bulunuyorum, Kili diyor ki! Önümüzdeki aylar tehlikeli geçecektir Makine boşluğumuzu doldurduğumuz takdirde tırmanabileceği | Melbum, 2 (A.A) — Av İralya başvekili Menzi doğduğu şehir olan Kevde çok hararetli bir surette karşılanmıştır. Başvekil bu şehirde söylediği bir nutukta ezcümle şöyle demiş. tir: ş Şimdiy kadar Büyük Brianya milleti kadar hiçbir milleti takdir fırsatmı bulamadım. Avustralyaya istikbal endişesile değil, önümüz. deki ayların tehlikesini müdrik o- larak dönüyorum, Zafer yokuşunu makine boşluğumuzu doldurduğu. muz nispette tırmanabileceğimizi ber zaman dahs iyi bilmeliyiz. Bir düşmanımız mevcuttur ve Bil. yük Britanya milleti srfatile birleş memiz lâzımdır. Avsstralyalilar Mizumlu olmıyan şeteredn mah « rum olunca, mensup oldukları ve her gece öldürücü akımlara mukus. vemet eden ırkın misslini takip etmelidir. Almanya Avrupada muvaffak olamadı Londra, ? (A, A.) —- Sunday 'Taymis gazetesinin havacılık mü- habiri yazıyor: Almanya, İngiltereyi esbluks i- çin hava üsleri elde etmeğe çalı yorsa da 12 ay süren geyrotler. den sonra Bordovan Norvoçe ka» dar uzanan üslerle bu ablukayı tesise muvaffak olamamıştır. Da» kardan Groenlanda kadar uzanan * üsleri ele geçirdiği takdirde Ames * Hkaya karşı bir hava taarruzu ida me.eğilebilirr0 de Bismarlı zirh « İunm Alman bava himayesinis menzilinden uzaklaşmak gibi bir sergüzeşte atılır at'limaz Büyük Britanyanm memzuç deniz ve ha- va kudretinin ağma. düşmüş ol » ması mânidardır, İngilterenin vazi fesi Akdeniz filosunu kabir bir Alman haya kudreti karşısında kal maktan menetmektir, Fakat çok şükür şimdi Amerikan imalâtm - dan çok miktarda tayyare gelmek. tedir ve bunlar arasında maksada yarıyacak uzak mesafe avcılarile ağır bombardıman tsyyareleri var dır, Alman üslerinin teyyareleri « miz tarafmdan (tahribi suretile Almanyanın taarruz siratejisinin bütün bünyesi çökecektir. Beyoğlunda Bir ihtiyara tramvay çarptı Yaralı hastaneye kaldırılırken öldü Dün Beyoğlunda, İstiklâl cad. desinde bir tramvay közası ol. muş, ihtiyar bir adam çiğmene, 60 yaşlı , birisidir. İbrahim dün, öğleyin İstikl desi emiri, karşı tarafa geçmek istemiş, fa, kat bu'sırada karşıdan sür'atle gelen, vatman Ahmedin idaresin. deki 157 numaralı Şişli, , Tünle arabasının altımda kalmıştır. Ib. rahim başıridan ve vücudunun muhtelif yerlerinden ve baygın bir halde Beyoğlu kastahanesine kaldırılırken öl. müştür, Vatman Ahmet yakalanarak tahkikata başlanmıştır. inhisarlar Vekil bu sabah geldi İnbisarlar Vekili Raif Karade. Bİz bu sabahki ekspresle Ankara- dan şehrimize gelmiştir. Kendisi. ne, kalemi mahsus müdürü Hüsvü refakat etmektedir. Vekli istas yonda gümrükler başmüdürü Met bi Adukanla inhisarlar umum mü- dürü Adnan Halet Taşpmar ve #as ir aüvst tarafından karsdancupr, Balkan j muharebeleri bitti Simdi Kızıldeniz ve Süveyş muharebesi başlıyacak Tiyon, 2 (A.A.) — Tampa Giritten o İngilizlerin çekilmesinde bahsadarken bumun İngüizlerin B dnda tekrar girmeleri zamanma Fi ladığını yazıyor. İrak seferinin bii siyle Ralkan muharebesi de 4 Şimdi Süveyş ve Kamideniz için harebe başlıyor. Irlandaya atılan bombalar Alman mamulâtı olduğu anlaşıldı Dublin, 2 (AA) — Ni resmi tebilğde cumartesi günü lan hava akımnda atrlan bombalar İ 27 msiktul 30 ağır yaralı ve 300 | bulunduğu, tahkikat meticesinde İ alarm Alman mâmalâtından oldoği * diiagetlığı — ve İrlanda hülcümetine keyfiyeti Almanya nezdinde için Eerlin mimslahatgürarına tali” verdiği beyan ediliyor. Mürakabe bürosü bu sabah açıldı (“ ) KESESİ (Daş tarafı 1 melde) | İlk defa açılmakta olan bu? yat murakipleri kursuna 65 © yat murakabe namzedi iştiği etmektedir. Bunlardan 15 i yö sek ticaret mektebi mezunu göl bayandır, Üç hafta devam © cek olan kurs hem nazari ameli olacaktır. “iğ Kursta derslerden sotra. mensupları tecrübelere mâ Jar yanımda piyâsaya çıka” staj göreceklerdir. Ayrıca sun ders saatleri haricinde ti ret ve petrol ofisi umum müğü. | leri, İstanbul ticaret, iktısat e belediye (o iktrsat müdürle ticaret odası umumi köt kambiyo, ticaret ve hayvan 9 saları komiserleri birlikler mi kâtibi birer konferans i rek başmda b li sseler ve piy i ri kında a murakipleri tenvi” deceklerdir. Kursta profesör Osmun ret Arkun, profesör Ragit dur, müddelumumi muavinler ei den Fethi Sezai, fiyat m nl İLİ * amiri Muhsin Biç İffet Oroz ders vereceklerdir. POLİSTE: Bir çımacının ayaği vapurla iskele arasın” ezildi Dün, Pondiklen köprüye gele nizyollarının bir vapuru iskele?” naşırken, tayfalarmdan AH, iskeleye atmış, fakat ayağı yapışmes Alinin ayağı esimiştii” hayet kaptanm gemiyi geriye * gile ayağı crkarlan AM, DAYE yi, balde hastaneye kaldırılmış, teb .