2 Haziran 1941 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1

HAZİRAN 1941 TELGRAF: TAN, TELEFON: 24310, 24318, 24219 ISTANBUL gae ALTINCI YIL — No. 2079 5. KUK UŞ Amiral Darlan İstiklâl Davasının Manâsını Anlamıyor Amiral Darlan ya tarih bilmiyor, yahut hâdiselerin mânasını anla- miyor, Fransanm istiklâli için ça- lıştığını iddia eden Amiral Dar - Jan'ın başka milletlerin istiklâl ve hürriyet davasını anlamaması an- cak cehaletle veya garezle izah edilebilir. Bu galat görüş ve galat muhakeme, Fransaya daha yeni birçok felâketler hazırlıyorsa, bu- na şaşmamalıdır. Siddetli İngiltere Aleyhinde ı B M. Zekeriya SERTEL İngiltere ile Fransanın arası günden güne açılıyor ve iki taraf ricali birbirlerine karşı hü- cuma geçmiş bulunuyorlar. Vichy hükümeti, Amiral Dar- lan'ın delâletiyle, her gün biraz daha Almanyanın kucağına atılı- yor. Suriyede, şimali Afrika müs- temlekelerinde Almanlara üsler veriyor. Ayni zamanda garbi Aİ- rikada Atlantik yollarına hâkim bulunan Dakar mevkiini tahkim ediyor. Fransanın Almanya lehine yap- tığı bu müsamahalar karşısında i Ingiltere hükümeti Vichy hükü- metine karşı cephe almıya mec- bur olduğunu bildiriyor, bir ta- raftan da Suriyeyi işgale hazır- lanıyor. Bu münasebetle İngiliz harici. ye nazırı Mister Eden'in Avam Kamarasında vaki olan beyanatı- na Amiral Darlan, dün gazeteci. ler içtimaımda mütecaviz bir li- sanla cevap veriyor. Amiral Darlan Almanya ile birleşmeyi mazur gösterebilmek için İngiltereye hücum ederek, geçen harbin sonundanberi İngil- terenin daima Fransa aley. hinde ve Fransayı harcamıya calıştığını iddia ediyor. Fransaya İngilterenin Avrupada jandarma- lık yaptırarak kendisinin komis- yonculuk yaptığını, 500 milyon nüfusa sahip bulunan İngiliz im- paratorluğunun — harbin birinci senesinde Avrupaya ancak 200 bin asker gönderdiğini söylüyor. İngilterenin Fransaya karşi yap. tığını iddia ettiği hıyanetlerden bahsederken, bizim İstiklâl Harbi esnasında Türkiyeyi de, Kilikya münasebetiyle Fransızlara sal- dırttığını iddia ediyor. * * Amira] Darlan ötedenbgri İngiliz düşmanlığı ile maruf bir zattır. Hele İngi- lizlerin Akdenizde Fransız do- nanmasına yaptıkları - taarruz. dan sonra bu husumetini a- lenen izhara başlamıştır. İngi- liz düşmanlığı onu Alman taraf- tarı olmıya ve Almanya ile is- birliği yapmıya sevketmiştir. L?— val'in Vichy kabinesinden çekil- diği gündenberi onun vazifesini Amiral Darlan görmüş ve Vichy hükümetini tedricen Almanyanın kucağına atmıştır. Amiral Darlanın şahsı, Alman- > yaya karşı beslediği dostluk, Fransız - Alman münasebetle- rinin aldığı şekil bizi alâkşd:-_ır etmez. Fakat Fransız amiralinin İngilizlere hücum vesilesiyle Ki- likyadan bahsetmesi, — burada 'Türklerin İngilizler tarafından Fransaya saldırıldığını iddia etme si karşısında lâkayıt kalamayız. Amiral Darlanın bu iddiada bulunması, Türkiyenin istiklâl davasının mahiyetini anlamadı- ğına delâlet eder. Zaten Amiral Darlan'ın bugün bile emperyalist bir siyaset gütmesi, bizim istik- fi lâl harbimizin hakiki manasını DU hi anlamak kabiliyetinden mahrum olduğunu gösterir, Biz İstiklâl harbinde toprak davası için değil, istiklâl ve hür- riyetimiz icin dövüştük. Bizi o vakit istiklâlimizden mahrum et- mek istiyenler arasında Fransa da vardı. Emperyalist Fransa Suriye ile beraber, tamamen | 'Türklerle meskün Kilikya mınta- kasını da elde etmek istiyordu. Biz milli misak hudutları icine giren, ve tamamen Türk olan bu “toprakları müdafaa için Fransız- larla çarpıştıksa bunu İngilizlerin tahrik ve teşviki ile deği_l. bilâkis | kendi öz memleket'mizi emper- ' yalistlerin istilâ ve tahakkümün. | den kurtarmak için yaptık. Fran. — Sanın Suriyede, bilh: Kilikya- (Devamı: h. 5. Sü. 5) İ İth l da Fransız Başvekil Muavini Amiral Darlan Almanya Artık Vichy'yi Tazyike Lüzum Görmüyor Berlin, Bir Fransız - İngiliz Yakınlığını Muhal Addetmektedir Bern, 1 (A.A.) — Tribune de Geneve gazetesinin Berlin mu- habiri diyor ki: “Almanya, Vichy'yi — tazyik etmemekte hâdiselerin bundan böyle bir Fransız - İngiliz ya kınlığını ihtimal dışına çıkardı- ğını görmektedir. Bunun içindir ki Alman Ha- riciye Nezareti bu kavgaya mü - dahale edemiyeceğini durmadan teyit edebilmektedir, Bir Fran- sız - Alman barışınm Ingiliz da- vası üÜüzerinde yapacağı tesir Londrada hesaba katılmalıdır. Bu barış cebren fakat ayni Za- manda da İngiliz meharetsizliği yüzünden meydana gelmekte - dir. Berlin diplomatik mahfil- leri işte bunun için Fransız - İngiliz münasebetlerinde vukuu muhtemel meş'um bir akibete hayret etmekte, fakat bu akibet tahakkuk ettiği tadirde ise Al- manyanın alacağı vaziyeti giz- (Devamı: Sa. 5, Sü, 5) Sabık Kayzer Henüz Ölmedi, Fakat Ümitsiz. Vaziyette Berlin 1 (A.A.) — Sabık Kay- zer Vilhelm'in öldüğü hakkında evvelki gün verilen haberler, te- eyyüt etmemiştir. — Maamafih Kayzer ümitsiz bir haldedir. A.Darlan'ın Çok Garip Bir İddiası Fransızlamikya'dan Atmak İçin Türkiye Meğer İngilizlerden Teşvik Görmüş! Fransız Başvekil Muavini Diyor ki: "İngiltere, Umumi Harptenberi Bizim Aleyhimizde Çalıştı,, Paris, 1 (A.A.) — “Ofi,, Ami- ral Darlan matbuat mümessille- rine yaptığı beyanatta şunları da söylemiştir: “İngiltere için bütün bahane - ler meşru bir itham sebebidir. Almanya ile İtalyaya yiyecek ile malzeme verdiğimizi, onlar hesabına silâh naklettiğimizi i- leri sürmeleri hep böyle bahane- ye müstenit ithamlardır. Haki - katte bütün bu hareketlerin bir tek gayesi vardır: Fransızların deniz kuvvetlerini imha etmek, anavatanımızı — İmparatorluktan ayırmak ve bizi dünyanın diğer kısımlarından tecrit etmek. Fran saya karşı bu kadar kin beslen- mesinin ve Fransayı aç bırak - mak istenilmesinin sehehi nedir? 20 yıllık bir bilânço Bunun anlamak için son 20 sene zarfındaki İngiliz - Fransız münasebetlerini gözden gecir - mek lâzımdır. Filhakika daha sulh konferansında İngiltere bi- zi kısır bir muahede yapmıya mecbur etti. Bu muahede ile ve İngilterenin tazyikı altında kuv- (Devamı: Sa, 5, Sü. 6) Japonlar, Çin'de 40 Bin Ölü ve Yaralı Vermişler Çunking 1 (A.A.) — Çunking hükümetinin resmi gazetesi olan Central Daily News diyor ki: *“Japonların Çindeki yaz taar- ruzu feci bir tarzda akim kal - mıştır. Yalnız Şansi vilâyetinin cenubunda Japonlar 40 bin ölü ve yaralı vermişlerdir. Çekiang ve Sutien kıyılarında bir ay süren bir muharebeden sonra elde et- tikleri yegâne şey Ningpo ve Fuşov'da tutunabilmek olmuş - tur. Vakıâ Çinliler bidayette Venşu, Hsimen, Şuki ve Fuşing'i kaybetmişlerdir. Fakat bu yerle- ri tekrar geri almışlardır.,, D, GÜNLÜK SİYASİ HALK GAZETESİ PUİLİPS Merkez Satış Salonu marka Eski Radyoları Yeni — Philips — Radyolariyle Değiştirir. Galata Vovvada Caddosi Ganeral Han . İşeez z ğ BK . ——anrr ,emsı' Son asiıerî harekât sırasında hiç bir hasar görmediği bildirilen İrak petrol tesisatından görünşü Atlantik'te Yeni Bir Takip Daha İngiliz Donanması, Prinz Eugen'in İzini Arıyor Londra, 1 (A. A.) — İngiliz bahriyesi Almanyanın “Prinz Eugen,, kruvazörünü aramıya devam etmektedir. Bu kruvazör 10 bin tonluk olup, 8 pusluk top larla mücehhezdir. Prinz Eugen kruvazörü Bismarck zırhlısı ile beraberdi ve bu zırhlının tahri- bi üzerine, bundan 8 gün evvel tek başına dolaşmıya başlamış- tır. Bismarek'ı yakalıyan pilotla - rın idaresi altındaki tayyareler ve harp gemileri düşman kruva- zörünü bulmak için Atlantikte binlerce kilometre gezmektedir. Prinz Eugen'in harp başında Bremen'in yaptığı gibi Mur- mansk'a gitmek, yahut Garbi Fransa Afrikasında Dakar'a ve - ya diğer bir limana sığınmak is- temesi muhtemel görülmektedir. Kruvazörün Merkezi Atlantikte bir iaşe gemisiyle buluşmak is- temesi de mümkündür. (Devamı: Sa, 5, Sü. 4) K * X, & maçlarına sehrimizde ve bul tel Dün Milli Li u 5-1, y Ankarada devam edilmiştir. Galatasaray Fenerbahçeyi dir. Tafsilât spor sayfamızdadır. Yukardaki resim, dün- j irakta ğ sükün Yeni Hükümet Yakında İşe Başlıyacak Irana giden Irak Kralı Faysal Kahire, 1 A.A.) — “Orta Şark Ingiliz umumi karargâhının teb- liği,, Irakta —Raşit Ali'nin ve avenesinin firarından sonra Bağ datta idareyi temin etmek ü- zere kurulmuş olan komite ta- rafından talep edilen mütare- ke, tarafımızdan kabul edilmiş - tir. (Devamı: Sa. 5, Sü. 3) Meriç Köprüsü Münakalâtın Tekrar Tesisi Bu Kısımdaki Arazinin Türkiyeye Terki'Demek Değildir Berlin 1 (A.A.) — Hususi mu- habir bildiriyor: Hariciye Nezareti sözcüsü, Me- riç nehti üzerinde Türk ve Yunan hudutları arasındaki köp- rünün yapılan müzakereler ne- ticesinde yeniden tesis edilmek üzere olduğunu bildirmiştir. Ay ni sözcü, gerek Türkiyenin, ge- rek Almanyanın münakalâtın ye niden tesisinde menfaattar bu- lunduklarını ilâve etmekle be- Amerikada Yeni Askeri Hazırlıklar Pasifik Donanmasının Bir Kısmı Atlantik Denizine Nakledildi Nevyork, 1 (A. A.) — Nev - york belediye reisi La Guardia, “Hürriyeti kurtar,, —mitinginde 12.000 kişi karşısında harpcuya- ne bir nutuk söylemiş ve sözle- rine şöyle başlamıştır: “Mihver.. Eğer ilerlersen, se- ni karşılamıya hazırız.,, Amerikanın 1917 den daha iyi harbe hazırlanmış bulunduğunu söyliyen La Guardia şöyle de- vam etmiştir: “Bazan bir millet harbe karar vermiye mecbur kalır. Bu ne kadar erken olursa o nisbette i- yi olur. Amerikalılar, Hitlerle (Devamı: Sa, 5, Sü. 1) zördü NİHAL -Girit'te İngilizler - Askerlerini Çekiyor Bunlard;ı_Şimdiye Kadar 15,000 İi Mısır'a - Nakledildi | — İngiliz Zayiatı da aan ki; 'e “ Ddır; ci Hayli Ağırdır. 7 ;i US hânnı .. .. n ivı Alman Tebliğine Göreği; beik | Dir . pil Alınan Esir Sayısı aseııakıııfaî n uza lo,000 Kadardır *ilir. S9 Miyen e Londra 1 (A.A.) — Ingiliz Ha'İnülmiyi biye Nezaretinin tebliği: Bıldan ayı harbin hiç şüphesiz en şiddetliadan sol çarpışmalarını teşkil eden on ikYe; üç v? günlük bir muharebeden sonr;İ5) günl Giritteki kıtalarımızın çekilmes ikramiy ne karar verilmiştir. Düşmanlıştığı z: insanca ve tayyarece' çok büldliğı) na yük zayiat verdirilmiş olmasın | rağmen askeri ve bahri kuylhın sıh! vetlerimizin Afrikadaki üsleritldir. Dö mizin temin edeceği hava yat_’ (7,5) k dımından bir müzaheret görme Sebze V den Giritte ve civarında ilânift ucuz ( haye harakâtta bulunabilecek İPda bu lerini beklemenin doğru olma Verilme dığı — anlaşılmıştır. — Takribe 15,000 asker şimdiden Mısır — * J dönmüş bulunuyor. Zayiatımızı| - ciddi olduğunu kabul etmek Iş/eridunur zımdır. ""”t':r_: | he K General Freiberg de ;k gmîri Giritten ağrıldı — e bu Londra 1 (A.A.) — Verilen mem y F lümata göre, bugünkü Tesn *” tebliğde Giritten çekilerek Mis. £ girdi ra muvasalatı bildirilen 15,000 ” siz. asker İmparatorlüik ve Ingil. masalal kuvvetlerine mensup askerl“erlbrmı,ş | dir. Giritten tahliye edilen Yüğın calış nan askerleri bunlara dahil dtak tütür ğildir. Çekilen askerlerin içind. — Salor dominyon askerlerinin — nisbe ye kadın henüz malüm değildir. Keza ÜZ, yipri gilizlerin Giritteki kuvvetlerini yekünunu bildirmek de arala mümkün olmadığı gibi tahliye (a durar. şinin tamamlanıp tamamlanma Eski tâbi " Zzara. OĞUĞU! dığı da söylenemez. Yazan: hemmiyetsizcesine Hem de fasınd. led Refik Halid ir zamanlar beş kıtada fermanını yürütmek emeline pılmış olan sayılı “ütopist” lerden, yani ham hay lerden bir tanesi —İki satırlık bir ajans haberinden kısaca, öğrendiğimize göre— geçen iş bir ü gelmiyi ütevekk gün ölüveri sönük, halde! k dir Hayal sukutu, hicran ve hasret içinde dünyaya gözlerâığ eETATEĞRİŞ bi SA Sıra man bu rihçiler versin, Ölüm telgrafını okuyunca benim düşündü şu oldu: Cihan hâkimiyetini eline geçirdiğini sandığı şata kendi ölümünü de, her hülyan rest gibi şanlı ve debdebeli şekilde tasavvur etmiş, demiştir ki « İşte ordularım zaferden zafere koşuyor; düşman perişan... Galebe bende kalacaktır. Nice günlerinde İmparator Vilhelm, lar yarın b ve tah krallar, çarlar, sulta boyunlarını kılıcım: uzatacaklar; nice milletler, esir sırtlarını kamçımın düğümli <a kayışına çevireceklerdir. İstemiyerek de olsa, gırtlaklarına da yanan süngümün ucu onlara her yerde “Yaşasın Kayzer!” di tecektir. Fakat, bir gün, elbette ki benim ölümüm derdir. Zaferi şahsıma ve dirayetime borçlu olan milletim HAĞ bes d d de mukat t (Fa KİLE heyet, parlak ünifor rest olmalıdır!” Halbuki —İste hülya _ile mıyacağını düşünen _lııeyula, K, ta, gelen malariyle, çelenkler ve müzikal arla takip edecek, yer yerin oynıyacak, cihan misli görülmemiş bir cenaze merasiminde zır bulunacaktır. Büyük Sezar böyle gömülecektir ve matbuna haftalarca o gömülüşün tafsilâtiyle, mersiye ve resimleriyle do lacaktır. Ya türbem? Bu, kubbesinde karlarla bulutların miyeceği, altın ve tunç sızdırılıp dondurulmuş bir yapma Ev hakikatin farkı!— lilolnndının loş, ıslak, mehtaj gi halt duvara asıp yaşlılık, bir da, bir raber, bunun Meriç ile Dedeağaç arasında elyevm Bulgarlar ta- rafından iîğal edilmiş olan ara- zinin Türkiyeye terkedilmiş ol- ması mânasına gelmiyeceğini kay detmiştir. Yapılan köprünün, şimdiki halde muallâkta bulu- nan bu mıntakanın kime ait ola - tan çökerek mete lâyik görülemedi! Son telgraflar ölüm haberinin henüz teeyyüt etmediğini b asıl fenası şu ki, daha yirmi sen: evvel arz üzerinde en heyecanlı bir hadise teşkil edecek olan tekzip keyfiyeti bile bize bir tesir yapamıyor. dirmekle beraber kendisi için kü maçtan bir enstantaneyi tesbit ediyor - BĞ eli L e ü b bi cağı meselesi ile hiç bir alâkası * yoktur milyonlarca cana kıymış öbür dünyaya göçmesi arasında öldü ve ölümü ——X&umlnn çile çektiği ve yazık ol £ duğu söylenen Süleyman efendi kadar bile— alâke ve mer! tarihi bir şahsın hayatta bulunmısiy Yani siyaseti kimse bir fark sezemiyor! 4 g: